استاندارد‌هایی که در طراحی لباس ملی‌پوشان ایرانی در المپیک رعایت نشد

به گزارش خبرنگار  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، گرچه قرار بود حضور اعضای کاروان ایران در مراسم افتتاحیه و رژه المپیک توکیو همچون سنوات گذشته با «پوشش رسمی» انجام شود، اما به دلیل هجمه‌های به وجود آمده نسبت به لباس طراحی شده (پوشش رسمی) در نهایت تصمیم گرفته شد که حضور ورزشکاران و دیگر نمایندگان کاروان ایران در مراسم افتتاحیه با «پوشش ورزشی» انجام شود. در رابطه با ضعف و قوت لباس المپیک ۲۰۲۰ با دو تن از مدرسان و طراحان لباس گفت‌وگو کردیم.

فرشته کیاوش، دکترای پژوهش هنر، طراح لباس و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ تهران، در گفت و گو با خبرنگار گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره طراحی لباس گفت: در طراحی لباس دانشجو به صورت پایه‌ای طریقه کشیدن مانکن و ارائه کردن طرح را یاد می‌گیرد. هم چنین درسی تحت عنوان طراحی لباس مشاغل داریم که در آن دانشجو آموزش می‌بیند که بر اساس شغل‌ها و فعالیت‌های مختلف چطور طراحی لباس را انجام دهد؛ از جمله فعالیت های ورزشی.

وی در ادامه درباره طراحی لباس کاروان ورزشی ایران در المپیک توکیو گفت: طراحی لباسی که برای مراسمی مثل المپیک، بازی‌های آسیایی و جام جهانی انجام می‌گیرد، در حیطه وظایف طراح لباس است.  طراحی لباس المپیک باید به گونه‌ای باشد که قبل از هر چیز هویت آن کشور را به نحوی نشان دهد. باید مباحث زیبایی شناسی را در آن طرح درنظر گرفت؛ یعنی از جهت بصری طراح باید لباس را به صورتی طراحی کند که هنگام مشاهده طرح، بیننده آن را چشم‌نواز ببیند. چشم‌نواز بودن طرح با در نظر گرفتن ترکیب موزون و کنار هم قرار گرفتن رنگ‌ها در مبحث رنگ شناسی به دست می‌آید. در هنگام رژه در روز افتتاحیه مراسم المپیک این ترکیب بندی رنگی باید جذابیت داشته باشد و این از المان‌هایی است که طراح باید به صورت اصولی و حرفه‌ای رعایت کند.

مدیر گروه مد و لباس در دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه افزود: در طراحی لباسی که برای کاروان المپیک طراحی شده درست است که باید هویت ایرانی اسلامی را نشان دهیم، اما مسئله این است که پرچم سه رنگ ایران از قرمز، سفید و سبز استفاده شده که هم نشینی آن سخت است؛ بنابراین ضرورتی ندارد این هم نشینی را با یک چین روی سرشانه لباس بانوان نشان دهیم؛ می‌توانست پرچم ایران به صورت یک المان روی لباس کار شود.

وی درباره نحوه انتخاب لباس اظهار کرد: به نظرم باید طرح لباس المپیک را به صورت مسابقه می‌گذاشتند و از طراحان در این زمینه دعوت به عمل می‌آمد. گرچه حالا کار را به طراحانی سپرده اند، اما وقتی می‌بینند طرحی تاثیرگذار نیست، مجبور به انتخاب نیستند. مثلا مسابقه جشنواره «دیبافت» در دانشگاه علم و فرهنگ وقتی دیدیم آثاری که به دستمان رسیده ضعیف است و اصلا در حد اعلام برنده نبود به شرکت کنندگان فقط لوح تقدیر دادیم و کسی را به عنوان برنده اعلام نکردیم. حال در سطح جهان چگونه ممکن است چنین طرحی را برنده اعلام کنیم وقتی می‌بینیم طرح قوی موجود نیست. گرچه می‌توانستیم از برند‌های معروف و طراحان قوی که رزومه کاری قدرتمندی دارند در زمینه طراحی لباس المپیک دعوت به عمل آوریم.

جای پرچم روی شانه مانتو نیست

مینا افروزی، طراح و مدرس لباس  در گفت‌و‌گو با خبرنگار  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره طراحی لباس المپیک گفت: اگر بخواهیم درباره استاندارد لباس المپیک بگوییم  آن مانتوی آبی و کت و شلوار یقه انگلیسی نماد ایران نیست. لباس طراحی شده از جنبه بصری فاقد زیبایی و نماد بود. در هر مراسمی در علم طراحی لباس، لباس به عنوان نماد جامعه قلمداد می‌شود. باید ببینیم آیا این لباس از استاندارد‌های لازم برخوردار است یا نه. برای لباس المپیک استاندارد معمولی به هیچ عنوان قابل قبول نیست و لباس کاروان ورزشی ایران در المپیک باید جنبه هویتی داشته باشد.

وی افزود: مانتوی آبی مانتو مراسم مهمانی است و مراسم مهمانی با مراسم المپیک فرق دارد. طبق قوانین طراحی لباس برای هر مراسمی باید لباسی متناسب با آن بر تن کرد. از سوی دیگر، پرچم جزو مقدسات یک کشور است و اجازه نداریم مقدسات را روی لباس اعمال کنیم؛ زیرا این امر از تقدیس آن موضوع کم می‌کند. یعنی اگر پرچم را در لباس به کار ببریم تقدس پرچم را پایین آورده ایم. اگر پرچم را روی نقاب شال یا روسری و بدتر از آن روی شانه به صورت گل کار کنیم، از تقدیس پرچم کم کرده ایم و این همان نداشتن استاندارد در لباس کاروان ملی المپیک است. در انگلیس و آمریکا معمولا پرچم را در جای مشخص روی لباس چاپ می‌کنند. مثلا کلمه «یا حسین» را هم نمی‌توان روی نقاب کلاه کار کرد، اما می‌توان سربند کرد. اما جایش روی اپل مانتو به عنوان گل هم نیست. پس طراح لباس چای پرچم ایران را اشتباه گذاشته است.

وی افزود: در حوزه لباس در کشورمان متولی داریم، اما متاسفانه در این حوزه چندین متولی حضور دارد. اتحادیه پوشاک، کمیسیون فرهنگی مجلس، شهرداری، بنیاد ملی مد و لباس در وزارت ارشاد همه متولیان این حوزه هستند. گرچه می گویند این طرح از بین برنده فراخوان انتخاب شده است، اما چنین فراخوانی برای من که دارای موسسه مد و لباس هستم، نیامده و غیر قابل باور است که کمیته ملی المپیک فراخوانی گذاشته باشد. اگر هم گذاشته باشد، تلفنی از چند طراح دعوت کرده و در نهایت طرح آنان را هم در نظر نگرفته است.

این طراح لباس در ادامه بیان کرد: دلشان نمی‌آید بودجه‌های در نظر گرفته شده را به غیر از دوستان خودشان به کس دیگری بدهند. اگر قرار است به شکل حرفه‌ای فراخوانی ارائه کنند، بهتر است به صورت حرفه‌ای از موسسات ثبت شده مد و لباس دعوت کنند که نه امسال و نه چند سال پیش این اتفاق افتاد.  فکر کنم نحوه شرکت دهی در فراخوان بدین صورت بوده که یا با چند طراح  تماس تلفتی گرفته اند ، یا تماس با اتحادیه بوده یا شهرداری یا بنیاد ملی مد و لباس.

افروزی در پایان بیان کرد:  نماد معرفی جامعه لباس است وگرنه پرچم ایران را که نفر اول در دست دارد و می‌چرخاند. بهتر است این فراخوان بین طراحان مطرح شود نه فقط برند خاص و صاحبان موسسات مد و لباس؛ زیرا ممکن است طراحی یک طراح از من که صاحب موسسه مد و لباس هستم بهتر باشد. ما به لحاظ اصولی، برند‌ها را طراح لباس نمی‌دانیم؛ طراح لباس، طراحانی هستند که در جشنواره‌های مختلف بین المللی رتبه کسب کرده اند، در کتاب طراحی لباس اسم و شماره آنها موجود باشد و دارای رزومه برای طراحی لباس در مشاغل مختلف باشند.

با توجه به صحبت‌های طراحان لباس بهتر است وزارت ورزش و جوانان برای المپیک ۲۰۲۴ ، نکاتی از جمله فراخوان عمومی و دعوت از همه طراحان نخبه و طراحان شاغل در موسسات مد و لباس معتبر و ثبت شده را مد نظر خود قرار دهد تا در آینده شاهد چنین وضع نابسامانی در حوزه طراحی لباس المپیک نباشیم.

گزارش از فاطمه شریفی

انتهای پیام/