به گزارش خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، جلسه علنی شورای شهر تهران  همچون روز‌های قبل با حضور اعضای شورای شهر برگزار شد، در جریان بررسی دستور جلسه امروز شورای شهری‌ها به نامگذاری برخی خیابان‌های پایتخت پرداختند. ۱۳ کوچه در محدوده بلوار جنگلبان در منطقه ۲۲ که حالا نامشان با تالاب‌های ایرانی توام شده است. امروز باشگاه خبرنگاران جوان در این گزارش به توضیحاتی درباره جزییات این تالاب‌ها می‌پردازد.

۱- تالاب هورالعظیم

هورالعظیم یا کلان‌تالاب، بزرگ‌ترین تالاب مرزی در استان خوزستان است، که یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های ایران بشمار می‌آید.

این تالاب در مرز ایران و عراق واقع شده است؛ تالاب هورالعظیم از دیدگاه منابع جانوری و گیاهی، غنی است و ژرفای آن در بخش‌های مختلف، متغیر است و به‌طور میانگین عمق آن به ۵ متر می‌رسد و مساحتی بالغ بر ۱۲۰ هزار هکتار را در بر می‌گیرد. ذخایر آب این تالاب از رود کرخه، در ایران و نیز رودخانه دجله در عراق تأمین می‌شود. سراسر تالاب هورالعظیم با نی پوشیده شده‌است.

گیاهان کفزی تالاب شامل: نی، جگن (چولان)، لوئی، بردی، تره تیزک. گیاهان شناور در تالاب گونه‌هایی از گیاهان هستند که ریشه در آب داشته، به صورت شناور در سطح یا بخشی از آب زندگی می‌کنند، که شامل: گیاهان قهوه‌ای سبزینه دار؛ تیره گل‌میمونیان. گیاهان سواحل تالاب که در مجموع گیاهانی که در خشکی‌های اطراف و سواحل تالاب هستند را در بر می‌گیرند و شامل: کاگله، کاهوی وحشی، سورمه صحرائی هستند، مهمترین گونه‌های گیاهی این منطقه عبارتند از: نی، جگن (چولان)، لوئی و نیلوفر آبی.

۲- تالاب میانکاله

تالاب میانکاله یکی از جا‌های دیدنی بهشهر است که با مناظری بکر و زیبا و پوشش گیاهی بی‌نظیر، توجه طبیعت‌گردان را جلب می‌کند.

اما برای گردشگران و علاقه‌مندان محیط‌زیست و حیات‌وحش، برجسته‌ترین خصوصیت آن، جذابیت پدیده پرنده‌نگری در پاییز و زمستان در این منطقه است. تماشای طلوع و غروب تالاب میانکاله آمیخته با نغمه پرندگان، شکوه طبیعت را به رخ می‌کشد. این تالاب که با نام «میان قلعه» نیز شناخته می‌شود، آخرین بازمانده از منطقه نیمه مشجر دریای خزر و مساحت آن در حدود ۷۰ هزار هکتار است.

در فصل پاییز هزاران گونه از انواع پرندگان از مناطق مختلف جهان مانند شمال روسیه و سیبری، صد‌ها کیلومتر راه طی می‌کنند و در میانکاله پناه می‌گیرند. فلامینگو، عقاب دریایی دم سفید، پلیکان و انواع مرغابی و قو از جمله پرندگان مهاجر هستند. به‌طور کلی در پایان مسیر رفت مهاجرت پرندگان بیش از ۶۰ درصد از پرندگان منطقه خاور‌میانه، زمستان را در تالاب میانکاله می‌گذرانند. میانکاله از برنامه‌های پیشگام حفاظتی سازمان یونسکو است و عنوان ذخیره‌گاه بین المللی زیست کره یونسکو را به‌همراه ۱۲ منطقه دیگر در ایران دارد. ذخیره‌گاه‌های بین المللی یونسکو، مناطق حفاظت شده طبیعی زیستی بین المللی هستند. از دیگر نقاط ذخیره‌گاه در ایران می‌توان به ارسباران در آذربایجان شرقی، جنگل حرا در تالاب خورخوران هرمزگان و دریاچه هامون در سیستان و بلوچستان اشاره کرد.

۳- تالاب شادگان

تالاب بین‌المللی شادگان یکی از تالاب‌های بزرگ ایران است. این تالاب در جنوب غربی ایران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع شده‌است.

در همایش تالاب‌های جهان که در رامسر برگزار شد تصمیم گرفته شد که سه تالاب شادگان، خورموسی و خور الامیه با عنوان تالاب شادگان شناخته شود؛ مهم‌ترین پستانداران تالاب بین‌المللی شادگان عبارت‌اند از: ۱-گراز: با نام محلی خنزیر، نام علمی sus scrofa ۲-گربه جنگلی با نام محلی بزون و نام علمی felis chaus ۳-شنگ بانام محلی چلیب آلمای و نام علمی lutra lutra ۴-گرگ بانام محلی ذئب و نام علمی canis lupus ۵-دلفین با نام محلی دلفین و نام علمی tursiops truncatus.

هور الدورق یا هور الفلاحیه یا تالاب شادگان یکی از معدود تالاب‌هایی است که در سازمان بین‌المللی یونسکو ثبت جهانی شده‌است. این تالاب یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های طبیعی منطقه وجهان به‌شمار می‌آید.

۴- تالاب انزلی

تالاب بندر انزلی یا مرداب بندر انزلی با مساحتی در حدود ۲۰ هزار هکتار در شمال ایران، واقع در استان گیلان و در نزدیکی بندر انزلی است.

این تالاب، از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران ایران است. تالاب انزلی، هر ساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگانی است که از سوی کشور‌های همسایه شمالی به ایران می‌آیند. این تالاب به دلیل موقعیت جغرافیایی از نظر میزان بالای رطوبت و آب با هیچ‌یک از تالاب‌های ایران قابل مقایسه نیست؛ تالاب انزلی چندین جزیره را در خود جای داده‌است. این تالاب، شهر بندرانزلی را به دو قسمت تقسیم کرده‌است.

تالاب انزلی به‌طور کلی تابستان‌های گرم و مرطوب و زمستان‌های ملایم دارد. مشخصات جوی تالاب انزلی شبیه به انزلی و غازیان است، اما مقدار رطوبت تالاب بیشتر از مناطق مجاور است. حداقل دما در زمستان، نزدیک یا مساوی صفر درجه سانتی‌گراد بوده و به ندرت، به زیر صفر می‌رسد. حداکثر دما نیز، بین ۳۳ تا ۳۶ درجه سانتی‌گراد در اواسط تابستان از ایستگاه‌های هواشناسی محلی گزارش شده‌ است.

۵- تالاب گمیشان

تالاب گمیشان به صورت نوار نسبتاً باریکی است که با جهت شمالی جنوبی در امتداد سواحل جنوب شرقی دریای خزر قرار دارد. تالاب گمیشان با بندر ترکمن در حدود ۲۴ کیلومتر فاصله دارد.

یکی از تالاب‌های مورد علاقه پرندگان مهاجر تالاب گمیشان است که به عنوان یک ذخیره گاه ژنتیکی باارزش از آن یاد می‌شود همچنین از ویژگی‌های منحصر به فردی که تالاب گمیشان دارد اکوسیستم کم نظیرآن است که درآن می‌توان از انواع ماهیان، سخت پوستان، نرم تنان، دوزیستان، خزندگان و پرندگان نام برد. همچنان پایگاه پاییزی و زمستانی برخی از پرندگان درحال انقراض و نادرجهان است.

بخشی از تالاب به وسعت ۱۴ هزار هکتار از سال ۱۳۷۶ به عنوان منطقه‌ی شکار ممنوع مدیریت می‌شود. این تالاب در سال ۱۳۸۰ به عنوان تالاب با اهمیت بین المللی در کنوانسیون جهانی حفاظت از تالاب‌ها (رامسر ۱۹۷۱) به ثبت کلاس‌های آب‌های لب شور طبقه بندی گردید.

۶- تالاب کانی برازان

تالاب بین‌المللی کانی برازان با وسعتی افزون بر ۹۰۷ هکتار در ۳۰ کیلومتری شمال مهاباد واقع شده و از سوی کمیته ملی طبیعت گردی کشور به عنوان نخستین سایت پرنده نگری در ایران معرفی شده‌است.

آب این تالاب از رودخانه مهاباد تأمین شده و این رودخانه که از سد مهاباد جاری می‌شود پس از سیراب کردن تالاب کانی برازان راه خود را به دریاچه ارومیه ادامه می‌دهد؛ بخش جنوبی تالاب در دامنه کوه قره داغ (سیاه کوه) واقع شده و کوه مذکور و تپه باباحیدر بر آن مشرف هستند. به دلیل موقعیت توپوگرافی و وجود توده‌های نی‌زار، پذیرای بیشترین جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله گونه در خطر انقراض اردک سرسفید و گونه‌های حمایت‌شده اردک مرمری، پلیکان، قو، فلامینگو، حواصیل عقاب تالابی و همچنین سایر پرندگان همچون انواع غاز، انواع مرغابی، آنقوت و... است.

۷- تالاب زریوار

تالاب آب شیرین زریوار یا زریبار در ۱۳۰ کیلومتری شمال غربی سنندج مرکز استان کردستان و در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان واقع و از مکان‌های دیدنی و گردشگری استان کردستان است.

این تالاب یکی از منحصر به فردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان به شمار می‌رود. این دریاچه یکی از مراکز زمستان گذرانی و جوجه آوری پرندگان مهاجر است؛ موقعیت تالاب به عنوان کاسه گود خط القعر حوضه آبخیز باعث گردآوری آب‌های کف جوش (چشمه‌های کف تالاب) و نیز آب‌های سطحی حوضه آبخیز تالاب شده است.

با توجه به نقاط ارتفاعی شمالی و جنوبی تالاب و نیز شیب عمومی شمال به جنوب آن، تالاب در حکم استخر تنظیم کننده آب‌های جاری عمل می‌کند و با سر ریز در بخش جنوبی، مازاد آب آن به مصرف کشاورزی می‌رسد و یا در موقع کم آبی نیز با تمهیداتی از آب تالاب برای کشاورزی استفاده می‌شود. سرریز آب تالاب به رودخانه زریوار که از شعبات رودخانه گاران است منتقل می‌شود که با پیوستن به رودخانه مریوان با جهت شمالی – جنوبی به سمت جنوب جاری است. رودخانه مذکور با پیوستن به چند رود دیگر تشکیل رودخانه مهم سیروان را می‌دهند.

۸- تالاب چغاخور

تالاب چغاخور یک تالاب بین‌المللی است که در قدیم آبخور دام‌های ایل بختیاری بوده که در حدود ۳۰۰ سال پیش به اینجا مهاجرت کرده بودند. مساحت این تالاب حدود ۲۳۰۰ هکتار است که در ۶۵ کیلومتری شهرکرد قرار دارد.

این تالاب از جا‌های دیدنی بروجن در مسیر جاده شهرکرد - خوزستان است. انعکاس چشم‌انداز زیبای طبیعت پیرامون تالاب در آب و رقص و آواز پرندگان بر سطح تالاب بسیار زیباست. در بهار در یک سوی تالاب، کوه‌های سر به فلک کشیده و سپیدپوش کلار و در سوی دیگر، درختان و چمن‌زاری وسیع و سرسبز خودنمایی می‌کنند. تصویر آسمان آبی و تکه ابر‌های گذرا بر صیقل زیبای آب و رقص کوه‌های کلار در بازتاب آن، زیبایی بی حد و حصری به این تالاب می‌بخشد. این منطقه در تابستان محل ییلاق عشایر بختیاری ست که تماشای زندگی آرام و باصفایشان به اندازه تماشای زیبایی‌های طبیعی چغاخور جذاب و دلگرم کننده است.

تالاب چغارخور هر ساله میزبان هزاران پرنده مهاجر است. حضور پرندگان بومی و مهاجری مانند حواصیل، لک لک سفید، کشیم، فلامینگو، شکاری‌ها، قو، خروس کولی و اردک سرسبز باعث شده است این منطقه علاوه بر اینکه از برترین جاذبه‌های گردشگری و طبیعت‌گردی استان چهارمحال و بختیاری و کشورمان به حساب بیاید؛ محلی مناسب برای برگزاری تور‌های پرنده‌نگری نیز باشد؛ وجود انواع مختلفی از ماهی‌ها مانند گورخری، عروس، کپور، فیتوفاک و خانواده‌ای خاص از ماهی‌ها به نام گامبوزیا در این تالاب، چغاخور را به یکی از گردشگاه‌های اصلی ماهیگیران تبدیل کرده است. دیگر گونه‌های جانوری این منطقه عبارتند از خزندگانی، چون انواع مارها، لاک‌پشت آبزی، بزمجه‌ها و پستاندارانی نظیر گراز، شغال، سمور سنگی، روباه، گرگ، خرگوش، شنگ و انواع قورباغه‌ها.

۹- تالاب بندعلی خان

تالاب بندعلیخان در ۳۵ کیلومتری جنوب شهرستان ورامین و در منطقه حفاظت‌شده کویر مرکزی قرار دارد. تالاب بند علیخان زیستگاه و محل زمستان‌گذرانی پرندگانی همچون اردک‌های سرسبز، خوتکا، غازها، آبچلیک‌های پاسبز و پاسرخ و فیلوش است.

تالاب بندعلیخان تنها تالاب استان تهران است که وسعتی بالغ بر ۲۵ هزار هکتار دارد. این تالاب به عنوان یکی از اکوسیستم‌های ارزشمند شهرستان ورامین شناخته می‌شود. این تالاب فصلی در فصول گرم سال به‌صورت باتلاق درمی‌آید و گاهی خشک می‌شود، اما در پاییز و زمستان، مملو از آب است و پرندگان مهاجر را به سوی خود جذب می‌کند؛ تالاب بندعلیخان، یکی از مهترین زیستگاه‌های حیات وحش در استان تهران محسوب می‌شود که علاوه بر محلی برای زمستان گذرانی پرندگان مهاجر، نقش مهمی در تغذیه مراتع جنوب دشت ورامین که محل کوچ قشلاقی عشایر استان‌های تهران، سمنان و قم است، ایفا می‌کند.

۱۰- تالاب پریشان

تالاب پریشان با وسعت ۴۳۰۰ هکتار در شرق کازرون در استان فارس و در منطقه حفاظت شده ارژن-پریشان واقع شده است. این تالاب یکی از تالاب‌های ثبت شده در کنوانسیون رامسر است که به همراه تالاب ارژن از طرف یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیست کره شناخته شده است.

در سال‌های اخیر توسعه ناپایدار در این حوضه و بهره برداری‌های بی رویه از منابع آب زیرزمینی همراه با خشکسالی‌های طولانی مدت، این تالاب را با بحران‌های جدی روبرو ساخته است.

تالاب پریشان بخشی از منطقه‌ی حفاظت شده‌ی ارژن و پریشان است. این منطقه با گستره‌ی ۱۹۱ هزارهکتار درسال ۱۳۵۱ "پارک ملی" و باکاهش گستره درسال ۱۳۵۳ "منطقه‌ی حفاظت شده"شناخته شد. این منطقه در فهرست ذخیره گاه¬های زیست‌کره‌ی یونسکو با عنوان "ذخیره‌گاه زیست‌کره‌ی ارژن و پریشان" ثبت گردید. تالاب‌های ارژن وپریشان درسال ۱۳۵۵ درفهرست تالاب¬های بین‌المللی پیمان رامسر نیز ثبت شده اند. این تالاب‌ها از جایگاه‌های بااهمیت برای پرندگان مهاجر (IBA) شناخته می‌شوند.

۱۱- تالاب بختگان

دریاچه بَختِگان، از دریاچه‌های ایران در شهرستان نی ریز و شهرستان بختگان استان فارس بود که هم‌اکنون کاملاً خشک شده‌است. این دریاچه زیستگاه زمستانه پرندگانی است که از روسیه و دشت‌های سیبری به ایران مهاجرت می‌کردند؛

منشأ آب این دریاچه رود کر و رودخانهٔ کوچک «سیوند» است. این رودخانه در داخل دره‌ای به نام «سیوند» (یا «تنگه بلاغی») جریان دارد. «سیوند» نام روستایی بزرگ و خوش‌آب و هوا در مسیر راه شیراز به اصفهان (در میانه راه تخت جمشید به پاسارگاد) می‌باشد. سیلاب رود «سیوند» در انتهای مسیر خود در محلی به نام پل خان به رود کُر پیوسته و از آن جا به دریاچه بختگان می‌ریزد.

با خشک شدن دریاچهٔ بختگان، پرندگان مهاجر و کوچ‌کننده هم دیگر به سوی بختگان نیامده، در نتیجه اکوسیستم بهم خورده و کویر، به‌عنوان مهمان ناخوانده، به معنای حقیقی آن واقعیت تلخ منطقه شد؛ که البته برخی از آنان دریاچهٔ پشت سد سیوند را برای زندگی برگزیده‌اند. بسیاری از متخصصان بر این باورند که، چون آب رود سیوند به بیرون از ایران یا به سمت شن‌زار‌های بی‌حاصل کویر لوت نمی‌رفت، لذا احتیاجی به احداث سد سیوند نبود. در واقع احداث سد سیوند سبب شد آبی که در دریاچهٔ بختگان گرد می‌آمد و در کشاورزی و دیم‌کاری و دامپروری به کار می‌رفت به پشت سد سیوند منتقل شد و به کشاورزان و مردم ناحیه‌ای دیگر داده شد؛ یعنی تقریباً کاری عبث و بیهوده.

۱۲- تالاب میغان

این تالاب دارای ویژگی‌های بوم‌شناسی خاصی است، از جمله اینکه سالانه تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در خود جای می‌دهد که در میان آن‌ها بعضی از گونه‌های نادر و حمایت شده دیده می‌شوند.

به علت جمعیت بالای درنا در تالاب نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، این تالاب اهمیت بیشتری پیدا کرده‌است. همچنین پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب یکی از ذخیره‌گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به‌شمار می‌رود. علاوه بر پرندگان، گونه‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبک آب شور از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند.

به علت شوری آب، لایه‌های نمکی در منطقه دیده می‌شود، علاوه بر این گنبد‌های نمکی نیز در سطح زیرین منطقه وجود دارند که تحت تأثیر گسل‌های منطقه باعث لرزه خیزی خفیف در منطقه می‌شوند. این تالاب دارای بزرگترین منبع سولفات سدیم در کشور است که شرکت املاح معدنی ایران حق برداشت از معادن این تالاب را اخذ کرده‌است. تالاب از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی و پرنده نگری کشور محسوب می‌شود. روز ۱۵ آبان به دلیل تجمع درنا‌ها در تالاب میقان، «روز درنا» نامگذاری شده‌است.

۱۳- تالاب جازموریان

تالاب جازموریان به عنوان یکی از تالاب‌های فصلی مشترک بین سیستان و بلوچستان و کرمان است که با مساحت سه هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع بر اثر فرونشست زمین با ساختی جوان در فاصلهٔ ۱۵۰ کیلومتری غرب ایرانشهر ایجاد شده‌است.

تالاب جازموریان به علت پدیدهٔ تغییر اقلیم در سال‌های اخیر و همچنین احداث سد‌های متعدد بر حوضهٔ آبریز آن همچون سد جیرفت استان کرمان بر روی هلیل‌رود و سد کارواندر در سیستان و بلوچستان، دچار خشکسالی شده و به عنوان یکی از کانون‌های گرد و غبار جنوب شرق ایران شناسایی شده‌است.

آب و هوای این منطقه به شدت متأثر از ارتفاع از سطح دریا و عرض جغرافیایی است و جزو اقلیم‌های بیابانی به‌شمار می‌آید. بلندترین نقطهٔ حوضه که در دیواره‌های کوهستانی شمال و شمال غرب آن واقع است، در ناحیهٔ کوه شاه حدود ۴٬۴۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد؛ این ارتفاع در چالهٔ جازموریان در نواحی مرکزی به حدود ۳۵۰ متر کاهش می‌یابد و از آنجا مجدداً در جهت جنوب بر ارتفاع اراضی افزوده می‌شود تا آنکه به بلندی‌های بشاگرد ختم می‌شود.

در جریان این نامگذاری ها که برای برخی معابر دیگر اسامی تعدادی از شهرها و شخصیتها انتخاب شده بود، سید محمود میرلوحی عضو شورای شهر تهران گفت: چرا تالاب هامون در این نامگذاری‌ها نیامده است؟

اما ابراهیم امینی نایب رییس شورای شهر تهران در پاسخ به او گفت: اینکه به ما ارتباطی ندارد! شما با کدام مخالف هستید؟

همچنین نظری عضو شورای شهر بیان کرد: آقای میرلوحی حتی نمی‌دانند با کدام نامگذاری مخالف هستند.

میرلوحی در پاسخ تاکید کرد: من با ابخار و شماخی مخالف هستم.

در ادامه زهرا صدراعظم نوری عضو دیگر شورای شهر در اعتراض به یکی دیگر از اسامی که در لیست این نامگذاری های بود گفت: متوجه نمی‌شوم ۱۲۹۸ چه معنی دارد که یک خیابان را میخواهید به نام این عدد نامگذاری کنید؟

پس از آن، شورای شهری‌ها با نامگذاری خیابان‌های تهران به نام تالاب‌ها و چند مکان دیگر موافقت کردند و به تصویب رسید.

بیشتر بخوانید

• ۹ بانوی ایرانی که نامشان بی سر و صدا بر معابر پایتخت نشست
• بزرگراه فتح به نام حاج احمد متوسلیان تغییر نام یافت/ دو کوچه به نام بانو امین و صدیقه دولت آبادی نامگذاری شدند

نوشین نثاری

انتهای پیام/