به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، شمالی باشی و تابستان باشد و شنا هم بلد باشی ، دلت آب تنی می‌خواهد، جزر و مد دریا و موج‌های کف آلوده هوایی می‌کند که تنی بخیسانی، اما اگر تابستان باشد و شنا ممنوع و دریا هم آلوده، دلت نه آب می‌خواهد نه آب تنی و اگر عاقل باشی مجبوری گوشه‌ای کِز کنی تا اول و آخر سفرت به بالای جغرافیای ایران بشود شیر بلال خوردن کنار ساحل و جمع کردن گوش ماهی‌ها از ساحلِ خیسِ دریایی که دیگر اصل نیست.

شنا نکنید بیمار می‌شوید

هوا که گرم می‌شود صحبت از آلوده بودن شناگاه‌های دریای خزر هم آغاز می‌شود ، چراغ اول آلوده خواندن دریای خزر را امسال کامران نصیراحمدی رئیس اداره محیط زیست دریایی محیط زیست مازندران روشن کرد و اواسط خرداد ماه گفت: پایش‌های میکروبی در آب‌های ساحلی مازندران و مکان‌هایی که مردم شنا می‌کنند انجام شد و چهار شناگاه شهر رویان، سیترای نوشهر، نمک‌آبرود و رادیو دریا در چالوس آلودگی میکروبی زیادی دارند و شنا کردن در این آب‌ها مساوی است با ابتلا به بیماری‌های پوستی و گوارشی و...

نصیر احمدی انگشت اتهامش را به دو سو نشانه می‌رود ورود آلاینده‌ها از رودخانه‌ها و فعالیت واحد‌های گردشگری و ویلا‌های شخصی در محدوده سواحل که اگر چه فاضلاب هایشان را در چاه‌ها تخلیه می‌کنند، اما همین چاه‌های نزدیک به ماسه‌های ساحلی، جریان آلودگی را به راحتی وارد دریا می‌کنند.‌

می‌گوید: میزان آلودگی میکروبی دریا در غرب مازندران بیشتر است، چون هم تراکم جمعیت در آنجا زیاد است، هم تعداد ویلاها، هم تعداد مسافر و هم فاصله رودخانه با دریا کم است و هر چه که برای آلوده کردن دریا نیاز باشد را می‌توان اینجا یافت.


رئیس اداره محیط زیست دریایی گفت: این اداره هر سه ماه از شناگاه‌های دریای خزر پایش‌های میکروبی انجام می‌دهد و اگر آلودگی بیش از حد استاندارد باشد برای اعمال قانون به نهاد‌های قانونی معرفی می‌شوند که شاید جریمه‌ای شوند یا مکان شنا را جابجا کنند.

نصیر احمدی می‌گوید: تابستان که می‌شود با حضور مسافران و بازشدن طرح‌های دریا یک مشکل بزرگ دیگر نیز رخ نمایی می‌کند، سرویس‌های بهداشتی این طرح‌ها فاصله کمی با دریا دارند و حتی اگر برای تصفیه فاضلاب‌های انسانی از چاه‌های جاذب استفاده کنند باز به علت بالا بودن سطح آب های زیرزمینی این فاضلاب های انسانی به داخل دریایی منتقل می‌شوند که دیگر اصل نیست.

ناآگاهانه شنا می‌کنند، ناآگاهانه بیمار می‌شوند

مردمان عجیبی هستیم، ساحل مازندران که تا پیش از کرونا فقط آخر هفته‌ها غلغله بود حالا در همه روز‌ها پر از مسافرانی است که بی ماسک و فاصله‌ دوست دارند کنار هم در ساحل و دریا به آرامش برسند، تنی به آب بزنند و هندوانه سرخی زیر آسمان آبی نوش جان کنند، بی خیال زباله‌هایی که گوشه و کنار ریخته شده است، بی خیال فاضلاب‌هایی که نمی‌بینند و انگار نمی‌خواهند هم ببینند.

حسین یکی از گردشگران خراسانی است که چند روزی به چالوس آمده و با خانواده کنار دریا چادر زده است ،  سر صحبت را باز می‌کنم، بگذریم از اینکه در این روز‌های کرونایی چگونه محدودیت‌های کرونایی را پیچاند و از خراسان به مازندران رسید، از لذت قدم زدن روی گوش ماهی‌هایی که در ساحل به اندازه چند سانتی متر تلنبار شده اند می‌گوید، از لذت آب تنی در حوضچه اکنونی که نمی‌داند بیمار است.‌

می‌گویم می‌دانی این ساحل جزء سواحل آلوده دریای خزر است و شنا کردن در آن یعنی در عمق آلودگی میکروبی دست و پا بزنی؟ کلامم را قطع می‌کند و می‌گوید من اینجا آلودگی نمی‌بینم!


چند نقطه را نشانش می‌دهم ، تکه تکه زباله‌هایی که همه جا ریخته شده است از پوست هندوانه تا جمجمه جانوری که نمی‌دانم چیست، شاید کله پاچه‌ای که یک مسافر برای صبحانه نوش جان کرده بود؟! می‌گویم از همین جایی که نشسته‌ای برویم پایین تا ساحل؟ فقط چند متر است. 

قبول می‌کند و راه می‌افتیم درست انتهای بلوار رادیو دریای چالوس چسبیده به چند مجتمع مسکونی حداقل سه آبراهه را نشانش می‌دهم که آب تیره از زیر آسفالت آرام آرام وارد دریا می‌شود، انگار بو‌هایی جدیدی هم حس کرده چشمهایش حالا دریا و ساحل را جور دیگری می‌بیند که ضربه بعدی وارد می‌شود ، می‌گویم می‌دانی فاضلاب‌های انسانی این مجتمع‌های چسبیده به دریا کجا می‌ریزد؟ شانه بالا می‌اندازد یعنی که نمی‌دانم، اما من می‌دانم و قرار نیست سراغ تک تک مسافران بروم و از آلودگی دریایی بگویم که دیگر اصل نیست، پس می نویسم.

فاش می‌گویم و از گفته خود ...

گفتنی‌ها را باید گفت می‌خواهد به مذاق مسافرانی که چند صد کیلومتر آمده اند برای شنا خوش بیاید یا نیاید، بازی با سلامت مردم خوش آمدن این و آن ندارد، باید اصل ماجرا را گفت اینکه دریای خزر آلودگی میکروبی دارد آن هم از نوع کلیفرم مدفوعی و باکتری‌های روده‌ای (حالتان بد شد؟ اما این یک واقعیت است)

کلیفرم‌های مدفوعی یکی از شاخص‌های اندازه گیری سلامت یا آلودگی آب است، باکتری‌هایی که در مدفوع جانوران وجود دارد و وقتی وارد بدن انسان می شود موجب بیماری‌های جدی مانند اسهال خونی، درد معده، استفراغ، تب، سینه‌پهلو، بیماری‌های تنفسی وعفونت‌های ادراری خواهد شد، اما آیا رد پای این باکتری‌های ریزِ میله‌ای شکل در دریای خزر هم دیده شده است؟ پاسخ کارشناسان مثبت است، کلیفرم مدفوعی در دریای خزر وجود دارد، در برخی مناطق هم به فراوانی وجود دارد.

مصطفی جعفری اطربی که روی آلودگی آب شناگاه‌های شرق مازندران کار پژوهشی انجام داده است می‌گوید: در بررسی از برخی شناگاه‌ها در شرق استان که به نظر آب سالم تری دارند مقادیر زیادی از باکتری‌های روده‌ای مشاهده شده است.

او که به همراه تعدادی از محققان دانشگاه علوم پزشکی بابل این کار تحقیقاتی را به مدت یکسال انجام داده است، می‌گوید: هر ماه یک نمونه از آب دریای خزر از شناگاه‌های مختلف برداشت و آزمایش شد و نتایج نشان می‌دهد میزان آلودگی برخی میکروارگانیسم‌ها در برخی شناگاه‌ها خصوصا در تابستان بیش از حد مجاز است و احتمال بیمار شدن شناگران وجود دارد.


این کارشناس راه حل مقطعی این مشکل را گندزدایی شناگاه‌های طبیعی با استفاده از محلول پرکلرین با غلظت مناسب می‌داند، اما معتقد است راه حل نهایی این معضل جلوگیری از ورود این باکتری‌ها به آب‌های ساحلی از طریق ایجاد شبکه مناسب جمع آوری فاضلاب و حل مشکل دفع پساب‌های شهری و صنعتی و... است.‌

او می‌گوید: سطح آب‌های زیرزمینی در مازندران بالا است و فاضلاب‌های انسانی قدرت جذب در زمین را ندارند به همین دلیل چاه‌های فاضلاب که سرریز یا پر می‌شوند مردم مجبورند با فاضلاب کش، چاه‌ها را تخلیه کنند و چون سیستم تصفیه فاضلاب هم در همه جای استان وجود ندارد برخی رانندگان فاضلاب کش راحترین کار را برای رهایی از شر این فاضلاب‌ها که سرشار از باکتری‌های کلیفرم‌های مدفوعی است انتخاب می‌کنند تخلیه در رودخانه‌های منتهی به دریایی که دیگر اصل نیست (باز هم حالتان بد شد؟ اما این یک واقعیت است)

یک عقب ماندگی تاریخی

رویایتان برای شنا در آب‌های پاکیزه دریای خزر شاید با خواندن این گزارش کمی بر باد رفته باشد هر چه باشد شنا در عمق آلودگی نه تنها لذتی ندارد بلکه برای سلامتی هم مضر است ، اصلا چه اصراری بر شنا کردن دارید وقتی تراژدی بزرگ ورود فاضلاب به دریا پیش چشمتان است فاضلابی که سال‌های سال است همانند دریا عاقبت بخیر نشده اند، پس شما هم بهتر است مانند ما بنشینید گوشه‌ای و گوشه و کنار ساحل و ویلا‌های از ما بهترانی را ببینید که در میان امواج سنگ و سیمان ساخته شده اند و فاضلاب‌های آن‌ها هم سهم دریای ما شده است.

برخی آمار‌های رسمی منتشر شده نشان می‌دهد سالانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب فاضلاب در شمال کشور تولید می‌شود ۶۰ درصد این فاضلاب‌ها به دریای خزر می‌ریزد.

با شرکت آب وفاضلاب مازندران تماس می‌گیرم، عزیز پور معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب مازندران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: از مجموع ۱۳۱ میلیون متر مکعب فاضلاب شهری استان کمتر از ۲۱ میلیون مترمکعب معادل ۱۵ درصد تصفیه می‌شود که این میزان در کشور ۵۰ درصد است یعنی مازندران ۳۵ درصد عقب ماندگی تاریخی دارد.‌

او می‌گوید: شبکه تصفیه فاضلاب در بخش‌هایی از شهر‌های ساری، جویبار، بابل، بابلسر، نوشهر، چالوس، بهشهر، نور و قائمشهر انجام شده است اما برای جبران عقب ماندگی اعتبارات ملی بیشتری نیاز است.


عزیز پور گفت: در لایحه بودجه ۱۴۰۰ پرداخت ۸۳ میلیارد تومانی به شرکت آب و فاضلاب استان در نظر گرفته شده است در حالیکه ما ۳۱۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل شبکه جمع آوری فاضلاب خواسته بودیم.

باز هم مشکل بودجه‌های قطره چکانی که قِل می‌خورند در سازوکار‌های اداری و وزارتی و آخر کار هم نمی‌شود که نمی‌شود ، تخصیص اعتبار به استان‌ها موضوعی دردناک است درست مثل دریایی که دیگر اصل نیست.

دریا عاقبت بخیر نمی‌شود

بیچاره دریای خزر در تمام این سال‌ها خودش به تنهایی جای همه نداشته‌های گردشگری ما را پر کرده است و ما هم هر بلایی که خواستیم سرش آوردیم از صید بی رویه و قاچاق انواع ماهیان تا ساحل خواری و رها کردن زباله و فاضلاب در دل این آبی بیکرانه.

روح اله اسماعیلی رییس اداره محیط زیست طبیعی مازندران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان مازندران می‌گوید: منابع آلاینده دریای خزر متنوع است و این تکثر سبب شده است هر اداره و نهاد، وظیفه‌ای در برابر مدیریت این آلاینده‌ها داشته باشد و این فراوانی متولی، کار را پیچیده می‌کند.‌

می‌گوید: فاضلاب‌های مراکز مسکونی و شهری، کود ها و سموم‌ کشاورزی، پساب‌های صنعتی، فعالیت‌های صنایع و واحد‌های آلاینده در بالا دست رودخانه از جمله منابعی هستند که سبب آلودگی دریا می‌شوند و مدیریت هر کدام از این‌ها در دست یک اداره و نهاد است و هماهنگی بین این ادارات کار زمانبری است.

اسماعیلی معتقد است تعطیلی یا جابجایی شناگاه‌های آلوده فقط پاک کردن صورت مساله است و هر اداره‌ای به وظیفه خود در قبال سلامت دریا باید عمل کند مثلا جهاد کشاورزی باید مصرف کود و سم را کاهش دهد، آب و فاضلاب شبکه جمع آوری فاضلاب را سریعتر تکمیل کند و استانداری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی بودجه کافی بگیرند.

او گفت: محیط زیست استان از سه سال قبل به ادارات تابعه خود دستور داده است که از همه واحد‌های پذیرایی نزدیک ساحل که تا ۱۰۰ نفر ظرفیت پذیرش دارند بازرسی و آن‌ها را مجاب به نصب سیستم تصفیه فاضلاب کنند.

رییس اداره محیط زیست طبیعی مازندران می‌گوید: حتی برخی ادارات و واحد‌هایی که در این خصوص تخلف داشتند و فاضلاب آن‌ها به دریا وارد می‌شد به مراجع قضایی معرفی شدند و این کار همچنان ادامه دارد.

از اسماعیلی در خصوص ویلا‌های شخصی کنار دریا و نحوه نظارت بر چگونگی مدیریت پسماند و فاضلاب‌های انسانی در این واحد‌ها می‌پرسم می‌گوید: بیشتر این واحد‌های مسکونی از چاه‌های جاذب برای دفع فاضلاب‌های انسانی استفاده می‌کنند که این آلودگی‌ها هم به دلیل بالا بودن سطح آب زیرزمینی به راحتی می‌تواند وارد دریا شود.‌

او می‌گوید: هنوز هیچ اداره یا نهادی در خصوص الزام این ویلا‌های شخصی به داشتن سیستم تصفیه فاضلاب اقدامی نکرده است فاضلاب‌های انسانی، اینجا نیز جذب چاه‌های نزدیک دریایی می شوند که دیگر اصل نیست.

پایان گزارش چیز‌هایی که شنیدم و دیدم و خوانده ام غصه دارم می‌کند بزرگترین دریاچه جهان با چند میلیون سال قدمت، سالهاست نفس‌های آخرش را دارد می‌کشد و همچنان آب از آب تکان نمی‌خورد.

گزارش: محمد حسین رمدانی

انتهای پیام / ک