به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، در سال ۱۳۵۷ با اوج گیری و سپس پیروزی انقلاب اسلامی معدن کاری و توسعه صنایع نیز مانند سایر فعالیت‌های تولیدی به لحاظ تغییر و تحولات بنیادی در کشور دچار رکود گردید.
بعد از تدوین و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی، بر اساس اصول ۴۴ و ۴۵ قانون اساسی، برای جلوگیری از اتلاف ذخائر معدنی، شورای انقلاب اسلامی طی مصوبه‌ای از صدور اجازه بهره برداری جدید و یا تمدید مدت پروانه‌های قبلی ممانعت نمود و وزارت صنایع و معادن موظف شد که قانون جدید معادن را تدوین نماید.
ایرانیان نخستین معدنکاران و صنعتگران مس
کشور ما ایران، با در اختیار داشتن منابع و ذخایر سوختی و همچنین دیگر مواد معدنی مورد نیاز صنایع مختلف، از کشور‌های غنی دنیا به شمار می‌آید. استخراج معادن، معدنکاری و توسعه‌ی صنعت در زمینه‌های گوناگون صنعتی، از دیرباز در کشور ما متداول بوده است.
تاریخ‌نگاران، نوشته‌اند که مردم ایران، از اولین کسانی بوده‌اند که مس را استخراج و ذوب کرده‌اند. آثار بسیاری از حفاری‌های عظیم که در بیشتر معادن ایران و بخصوص معادن سرب و مس دیده می‌شود. نمونه‌های باقیمانده از ظروف و وسایل فلزی نیز، نشانگر فعالیت‌های گسترده‌ی معدنی و صنعتی می‌باشد.
انقلاب صنعتی در ایران
با وقوع انقلاب صنعتی، تقریبا در کلیه‌ی زمینه‌های صنعتی، کشاورزی، ساختمانی، داروئی، دفاعی، الکترونیک، بهداشتی و …، مواد معدنی و کانی‌های اقتصادی به عنوان مواد اولیه یا مواد خام و همچنین توسعه‌ی صنایع، نقش بسیار مهمی بازی می‌کنند و درمجموع یکی از رکن‌های اصلی در اقتصاد هرکشور شمرده می‌شوند.
بیشتر بخوانید
بدیهی است که این‌گونه ثروت‌های خدادادی و سرمایه‌های ارزشمند، باید به نحوی مورد استفاده قرار گیرند که ضمن حفظ حقوق نسل‌های آینده، با به کارگیری روش‌های اصولی و صحیح، حداکثر منافع از برداشت آن‌ها حاصل گردد.
به طور کلی رسیدن به اتحاد و اتفاق نظر و اتخاذ شیوه‌های هماهنگ شده برای توسعه صنعتی اولین و مهمترین گام همکاری هر دو بخش دولتی و غیر دولتی است این پدیده مثبت و کارساز بر پایه همکاری و وحدت رویه ملی، می‌تواند جهش کمی و کیفی فعالیت‌های تولیدی صنعتی کشور را به ارمغان بیاورد.
صنعت و دانشگاهی که از هم فاصله گرفته‌اند
اخیرا طرح‌های مطالعاتی دانشگاه‌ها و صنعت به‌منظور کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان در دانشگاه‌های کشور کلید خورده است.
ورود به صنعت نیازمند کسب مهارت بوده که در این میان دانشجویانی که وارد دانشگاه‌ها شده برای پیدا کردن شغل باید دوره‌هایی را در دانشگاه و یا خارج از دانشگاه برای یادگیری این مهارت‌ها طی کنند که یکی از این اسباب، استفاده از این طرح‌های تحقیقاتی برای یادگیری مهارت و تجربه است، چرا که صنعت علاوه بر دانستن مهارت‌های تئوری به فنون عملی نیز نیاز دارد.
شرکت‌ها در فراخوان‌های مختلف نیاز به نیروی انسانی را اعلام می‌کنند، اما بی‌توجهی به یادگیری فنون فرصت‌های کاری را از دانشجو سلب می‌کند، به‌علاوه برخی از دانشجویان در برابر پروژه‌های تعریف‌شده از سوی اساتید انعطاف به خرج نداده و وقت کافی صرف نمی‌کنند، علاوه بر این اخیرا دانشگاه شهرکرد با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای استان اقدام به برگزاری کلاس‌های کسب مهارت کرده است، اما گویا استقبال از این دوره‌ها کم است، در این بین باید دید علت این بی‌انگیزگی و کم‌کاری دانشجویان ریشه در کجا داشته، ورود اساتید به صنعت چه نتایجی را برای دانشگاه و دانشجو به همراه دارد و معضلات شرکت‌های شکل‌گرفته از پروژه‌های تحقیقاتی چیست.
مجید ابن‌علی دانشیار گروه برق و الکترونیک دانشگاه شهرکرد که با پارک علم و فناوری همکاری دارد با بیان اینکه فعالیت در صنعت جزء برنامه‌های همیشگی وی بوده است، اظهار کرد: طرح‌های تحقیقاتی مختلفی را طی چندسال اخیر با همکاری پارک علم وفناوری آغاز کرده‌ایم که به‌عنوان مثال می‌توان از تولید دستگاه مدیریت آب و انرژی نام برد که این دستگاه از جمله طرح‌های صنعتی بوده که در بخش‌های مختلف نظیر آب و فاضلاب روستایی، ادارات، مجتمع‌های مسکونی و کشاورزی، مدیریت و هوشمندسازی گلخانه‌ها کاربرد دارد.
معدن "گنج پنهان"
کشور ایران سرزمینی است دارای قابلیت‌ها و منابع طبیعی متنوع، آب و هوا و اقلیم گوناگون که قابلیت بهره‌گیری از آن‌ها نیز در هر منطقه، بسته به شرایط آن منطقه متفاوت می‌باشد. ایران، دومین کشور دارای ذخایر گازی جهان، سومین کشور از نظر ذخایر نفتی جهان و یکی از کشور‌های مهم عضو اوپک به‌شمار می‌رود.
کشور ایران باتوجه به شرایط خاص زمین‌شناسی و به‌دلیل داشتن منابع غنی از ذخایر هیدروکربنی همراه با سایر اندیس‌های معدنی در بین کشور‌های منطقه از مزیت ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری برخوردار است به‌طوری که حتی برخی از کارشناسان در دنیا، ایران را کشوری معدنی می‌دانند تا کشوری نفت‌خیز! از این رو نقش برنامه‌های توسعه‌ای و سیاست‌گذاری‌ها توسط دولت‌ها در بخش معدن و صنایع معدنی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد.
براساس اکتشافات معدنی انجام‌شده در کشور، ایران ۷ درصد ذخایر معادن جهان را در اختیار دارد. محصولات معدنی ایران با تنوع بالا شامل ۶۸ نوع ماده معدنی غیرنفتی است و ذخایر کشف‌شده به حدود ۳۷ میلیارد تن می‌رسد. همچنین برآورد‌ها نشان می‌دهد که ذخایر بالقوه در کشور حدود ۶۰ میلیارد تن بوده و ارزش برآوردشده این ذخایر معدنی نیز معادل ۱۴۰۰ میلیارد دلار است.
باید اذعان نمود درحالی‌که اکتشافات عمقی تاکنون در ایران به‌انجام نرسیده، ذخایر واقعی معدنی ایران، قطعاً فراتر از تصور موجود خواهد بود؛ حال آنکه میانگین عمق اکتشافات ایران از ۱۰ متر کمتر بوده، اما میانگین عمق اکتشافات در جهان ۱۰۰ متر است.
ایران به‌روی کمربند مس، طلا و سنگ‌آهن دنیا قرار گرفته و این آرزوی هر ملتی است که چنین ذخایری را در کشور خود داشته باشد تا بتواند از محل فعال کردن آن توسعه کشور خود را رقم بزند.
مسیر‌های کوهستانی و پر از فراز و نشیب به گنج‌هایی می‌رسد که در دل خاک این مرز بوم نهفته است، وجود معادن پر زرق و برق طلا تا معادن متعدد سنگ‌های قیمتی مورد نیاز برای احداث ساختمان‌ها در کشور می‌تواند گویای این ادعا باشد، راهی بس طولانی و پرمشقت از اکتشاف موادمعدنی تا رسیدن به عیار واقعی در این معادن وجود دارد، اما متاسفانه این امر مورد غفلت واقع شده است.
ظرفیت‌های عظیمی در معادن کشور نهفته است و به جرات می‌توان گفت که استفاده بهینه از ظرفیت معادن موجود می‌تواند راهی مطمئن برای نجات کشور از نوسانات اقتصادی باشد، اما متاسفانه برخی سوء‌مدیریت‌ها در این حوزه موجب شده است که نتوانیم از این ظرفیت در راستای تامین مواد اولیه، اشتغال، فرآوری موادمعدنی و ... استفاده کنیم.
کشور ایران یکی از ذخایر بالقوه مواد معدنی را در خاورمیانه به خود اختصاص داده است، محدود شدن صادرات نفتی در سال‌های اخیر موجب شد که گرایش به سمت اکتشاف از معادن برای ارزآوری و تامین مواداولیه واحد‌های تولیدی افزایش پیدا کند.
در طول دهه‌های گذشته مجوزات اکتشاف از معادن سراسر کشور صادر شد، اما متاسفانه بنا به دلایل گوناگون معادن واگذار شده به بهره‌برداران عملا دچار رکود شدند و هیچ استخراجی از این معادن انجام نمی‌شود، قطعا فعال شدن بخشی از معادن راکد می‌تواند رونق و اشتغال را در این مناطق به‌همراه داشته باشد.
یکی از نکاتی که پس از استخراج از معادن باید مورد توجه متولیان امر قرار بگیرد، بحث فرآوری مواد معدنی است، متاسفانه عمده موادمعدنی استخراج شده از معادن چهارمحال و بختیاری برای فرآوری به سایر استان‌ها و حتی خارج از کشور ارسال می‌شود، فرآوری موادمعدنی علاوه بر ایجاد اشتغال می‌تواند ارزش افزوده این محصول را نیز بالا ببرد.
ظرفیت قابل توجه معادن برای اشتغال و تامین مواداولیه
مهرداد قاسمی معاون صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: مواد معدنی موجود در استان محدود و بیشتر موادمعدنی در حال استخراج استان شامل سنگ گچ، سنگ لاشه و سنگ‌های تزئینی در حوزه ساختمانی است.
او با اشاره به اینکه خاک نسوز از مواداولیه پر کاربرد برای صنایع فولاد است، گفت: با استفاده از این خاک آجر‌های نسوز موردنیاز برای کوره‌ها تولید می‌شود، این ماده معدنی پس از استخراج توسط بهره‌بردار به سایر استان‌ها برای فرآوری ارسال می‌شود، خاک نسوز استخراج شده در چهارمحال و بختیاری بخشی از نیاز صنایع فولاد کشور را تامین می‌کند.
قاسمی با بیان اینکه عمده سنگ تزئینی استخراج شده در چهارمحال و بختیاری برای فرآوری به خارج از استان ارسال می‌شود، یادآور شد: این واحد‌های سنگ‌بری علاوه بر فرآوری سنگ‌های تزئینی استان مواد اولیه مورد نیاز خود را از سایر نقاط کشور نیز تامین می‌کنند و تنها چند واحد سنگ‌بری واقع در شهرستان بن و تنگ پردنجان از توابع فارسان مواداولیه خود را از معادن سنگ باباحیدر تهیه می‌کنند.
معاون صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: معادن فلزی غنی در منطقه سبزکوه شهرستان کیار موجود است، این معادن شامل مس، کبالت، روی و خاک نسوز هستند، باتوجه به قرار گرفتن این معادن در منطقه حفاظت شده سازمان محیط‌زیست و منابع‌طبیعی اجازه بهره‌برداری از این معادن را صادر نمی‌کنند.
او افزود: در این معادن ظرفیت قابل‌توجهی برای ایجاد اشتغال و تامین مواد اولیه مورد نیاز واحد‌های تولیدی کشور وجود دارد، همچنین اداره‌کل منابع‌طبیعی استخراج دولومیت از معدن موجود در استان را متوقف کرده است.
قاسمی در خصوص بحث صنایع تبدیلی برای فرآوری مواد معدنی در چهارمحال و بختیاری، بیان کرد: یک واحد فرآوری سنگ تزئینی با به‌روزترین تکنولوژی روز دنیا به‌نام نگار سنگ در استان احداث شد، این مشکل به‌علت عقب افتادن اقساط تسهیلات با بانک عامل با مشکل مواجه شد و این واحد در حال حاضر تعطیل است.
فعالیت ۱۰۷ معدن در چهارمحال و بختیاری
سجاد رستمی رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری از فعالیت ۱۰۷ معدن در چهارمحال و بختیاری خبر داد.
او با بیان اینکه سنگ تزئینی ساختمان، مواد اولیه سیمان، ماسه و سیلیس، خاک نسوز و دولومیت و… از مهمترین مواد معدنی است که در این استان از معادن استخراج می‌شود گفت: توسعه صنایع فرآوری مواد معدنی زمینه ساز رونق بخش تولید و ایجاد ارزش افزوده است که این مهم نیازمند ورود سرمایه گذار است.
۱۵ معدن در چهارمحال و بختیاری فعال می‌شود
مهرداد قاسمی معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه ۱۵ معدن استان امسال احیا خواهد شد، گفت:این معادن شامل سنگ تزئینی، سنگ لاشه و دولومیت است که از طریق برگزاری مزایده به سرمایه‌گذاران واجد شرایط واگذار می‌شود.
او تاکید کرد: برای فعال شدن دوباره این تعداد معدن در چهارمحال و بختیاری یک‌هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری می‌شود و با بهره‌برداری از این معادن حداقل برای ۱۰۵ نفر در استان اشتغال‌زایی خواهد شد.
قاسمی معادن قابل احیاء را شامل ۲ گروه دانست و یادآور شد: یک گروه معادن غیرفعال که دارای پروانه بهره‌برداری هستند و گروه دیگر معادن فاقد پروانه بهره‌برداری است که از طریق مزایده واگذار خواهد شد.
در چهارمحال و بختیاری ۱۲۵ معدن متروکه شناسایی شده است.
۵۰۲ میلیون تن مواد معدنی پارسال در چهارمحال و بختیاری استخراج شد
مهرداد قاسمی معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری گفت: پارسال پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تن انواع مواد معدنی در این استان استخراج شد.
او با اشاره به اینکه ذخیره قطعی ۱۰۷ معدن استان چهارمحال و بختیاری حدود ۸۹۰ میلیون تُن برآورد شده است افزود: هشت نوع ماده معدنی در چهارمحال و بختیاری شامل سنگ تزئینی ساختمان، مواد اولیه سیمان، گچ و شن و ماسه و سیلیس، خاک نسوز و دولومیت وجود دارد.
قاسمی تصریح کرد: حقوق دولتی معادن در سطح ملی و استانی هفت برابر شده که پس از دریافت آن و واریز به خزانه کل کشور، ۱۵ درصد برای انجام عملیات بهداشتی، درمانی و عمرانی در مناطق مجاوز معادن اختصاص داده و هزینه می‌شود.
جامعه ایرانی امروز نیازمند توسعه و اشتغال است و بخش معدن و صنایع معدنی می‌تواند به‌عنوان یک پیشران در اقتصاد کشور به ایفای نقش بپردازد.
توسعه صنعتی ضرورت ناگزیر توسعه و پیشرفت میهنمان است. توسعه‌ای که سه رکن آن سیاست‌گذاری دولت، محوریت بخش خصوصی و تعامل با جهان است، اما این توسعه نیازمند فضای مناسب کسب‌و‌کار و ثبات مولفه‌های اقتصاد کلان و سرمایه اجتماعی در چارچوب اقتصادی باز و رقابتی است. برگزاری بیش از دو دهه گرامیداشت «روز صنعت و معدن» در واقع تلاش برای تحقق آن ضرورت‌ها و مولفه‌هاست.
انتهای پیام/ش
