حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، فاطمه زهرا نصراللهی؛ ۳۰ مرداد چهار سال گذشته بود که محمدجواد ظریف برای نقش‌آفرینی بیشتر دستگاه دیپلماسی در حوزه اقتصادی کشور از تغییر ساختار وزارت امور خارجه خبر داد و گفت: دو معاونت جدید اقتصادی و سیاسی ایجاد و سه معاونت منطقه‌ای حذف خواهد شد و بر سه اولویت صادراتی و سه اولویت وارداتی تمرکز خواهیم کرد.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره فعالیت کارشناس اقتصادی وزارت خارجه، می‌گوید: برخی از سفارت خانه‌های ما وابسته بازرگانی دارند که توسط وزارت صمت اعزام می‌شوند و وزارت بازرگانی هم به دلیل برخی مضایق خود، طی سال‌های گذشته آن‌ها را تقلیل داده است. در رابطه با عملکرد معاونت اقتصادی وزارت خارجه با سید رسول مهاجر معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به گفت‌وگو نشستیم.

معاونت اقتصادی در بخش اقتصادی تلاش‌های فراوانی کرده است/ ۲۸ دفتر در استان‌های مختلف داریم

باشگاه خبرنگاران جوان: چهار سال از تشکیل معاونت اقتصادی وزارت خارجه می‌گذرد، در حالی که وزارت خارجه عملکرد این معاونت را خوب ارزیابی می‌کند، تجار و بازرگانان نظر دیگری دارند و ادعا می‌کنند در این زمینه کم کاری هم شده است، برنامه شما برای بهتر شدن اوضاع تجارت چی هست؟ آماری از اقدامات معاونت اقتصادی دارید؟

مهاجر: معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه عملکرد بسیار خوبی داشته است، در واقع وزارت خارجه مسئول تجارت خارجی کشور و وزارت دیگری مسئول تجارت است، اما وزارت امور خارجه به عنوان یک وزارت خانه‌ای که باید مراودات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشورمان را با کشور‌های دیگر مدیریت کنند، در بخش اقتصادی تلاش‌های فراوانی کرده است.

تشکیل معاونت اقتصادی وزارت خارجه تقریبا همزمان با خروج آمریکا از برجام بود و سعی کردیم که عملکرد اقتصادی وزارت امور خارجی را گسترش دهیم، وزارت خارجه جایی است که تنها در پایتخت کشورها دفتر دارد و سفارتخانه‌ها را در خارج از کشور هدایت و حمایت می‌کند، اما وزارت امور خارجه کشورمان سعی کرد که خود را در داخل کشور پهن کند بنابراین ما در استان‌های خود هم نمایندگی داریم. اکنون تقریبا ۲۸ دفتر در استان‌های مختلف کشور داریم و حتی در برخی از استان‌ها بیش از یک دفتر داریم؛ به عنوان مثال در سیستان و بلوچستان که هم مرز با دو کشور خارجی است در زاهدان و در چابهار دفتر داریم.

تاسیس دفاتر به این معناست که وزارت خارجه برای برقراری ارتباطات تجار و مراکز اقتصادی استانی را با کشور‌های خارج به کمک می‌کند. در طول همه گیری ویروس کرونا که اقتصاد همه دنیا جز چند کشور محدود رشد منفی داشته‌اند، سعی کردیم از موضوع کرونا حسن استفاده کنیم و وبینار‌های مختلفی را بین مقامات استانی، تجار، اتاق بازرگانی و سفارتخانه هایمان در خارج از کشور و مقامات تجاری آن کشور‌ها را برقرار کنیم.

ارتباط تجار ایرانی را با تجار خارجی برقرار می‌کنیم

همچنین در شرایطی که وابستگان بازرگانی در کشور‌های مختلف نبودند و اکنون هم افراد معدودی داریم، وزارت خارجه سعی کرده این بار را بر عهده بگیرد و این ارتباط را برقرار کند، اکنون اگر تاجری با کشوری در هر جای دنیا ارتباط برقرار کند، سایتی راه اندازی شده که اطلاعات اقتصادی همه کارشناسان ما در تمام دنیا بر روی آن گذاشته شد و یک تاجر می‌تواند با آن‌ها ارتباط بگیرد، علاوه بر این حدود ۵۰۰ مناقصه و مزایده بر روی سایت است و نزدیک به ۵ هزار گزارش مختلف اقتصادی از کشور‌های مختلف روی آن است.

وزارت خارجه بیشتر حمایت می‌کند و تسهیل کننده است، خطوط اصلی اقتصادی را می‌گوید مسئول بازرگانی خارجی کشور نیست، اما می‌توانم ادعا کنم که در طول این چند سال اخیر که معاونت اقتصادی وزارت خارجه برقرار شده است، اهتمام فراوان داریم که جلسات ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی هر دو هفته یکبار برگزار کنیم و مصوبات متعدد داشتیم که خوشبختانه اکثر مصوبات توسط آقای جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور پیگیری و اجرا می‌شود.

ما به استان‌های مختلف سر می‌زنیم و جلساتی با تجار بخش خصوصی داریم در این زمینه سعی کردیم امکانات را از داخل به خارج اتصال دهیم و تسهیل کنیم در طول این مدت اگر کالایی برای صادرات مورد نیاز باشد یا کشور خارجی اعلام مناقصه و مزایده‌ای برای خرید یک محصول کند، این‌ها را از طریق دفاتر استانی خود پخش می‌کنیم و ارتباط تجار را با تجار خارجی برقرار می‌کنیم، در اینجا معاونت اقتصادی می‌تواند نقش داشته باشد و به نظر من نقش قابل تقدیر و خوبی داشته است.

تاثیر ملموس معاونت اقتصادی را در روابط تجاری حس می‌کنیم

باشگاه خبرنگاران جوان: ١٩٨ کارشناس اقتصادی توی کشور‌های مختلف داریم، فعالیت این کارشناسان در شناسایی بازار‌ها و تبلیغ کالا‌های ما و توسعه صادرات رو چطور ارزیابی می‌کنید؟ چرا این کارشناسان نتوانستند تاثیرات ملموسی بر صادرات کشورمان بگذارند؟

مهاجر: تاثیر ملموس همین است که روابط اقتصادی و تجاری در شرایطی که تمام بانک‌های ایران با توجه به تحریم‌های ظالمانه و یک جانبه آمریکا تحریم شده و نمی‌توانستیم هیچ پولی جا به جا کنیم، برقرار شده است، به عنوان مثال افغانستان و عراق جزء شرکای برتر ما هستند که با کمک و مدد وزارت خارجه صورت گرفته است.

در اواخر هفته گذشته سفری را به عراق داشتم و مذاکرات متعددی با وزاری مختلف عراقی داشتیم، در این زمینه هم وزارت خارجه بود که تسهیل کرد تا یک هیئت بلند پایه عراقی یک روز بعد از اینکه بنده از عراق بیرون آمدم به کشور ما سفر کنند و وزارت خارجه این سفر را ترتیب داد، در جریان این سفر هم مذاکرات بسیار نتیجه بخشی در ارتباط با پول‌ها و مراودات ما با عراق شد. عراق دومین کشور دنیاست که ایران صادرات غیر نفتی خود را به آنجا صادر می‌کند.

در صادرات برخی از کالا‌ها نزدیک به ۸۵ درصد رشد داشتیم/ تولید بر زمین مانده‌ای وجود ندارد

باشگاه خبرنگاران جوان: نزدیک به ۱۹۰ کشور در جهان داریم، اما کل معاملات و تبادلات ایران تنها با ۱۷ کشور است که ۱۵ کشور آن همسایه‌های ما هستند و تنها ۲ کشور هند و چین با فاصله بیشتری با ما کار می‌کنند. دلیل این عدم ارتباط گیری چی هست؟

مهاجر: این موضوع مربوط به ما نیست؛ مثلا مجموع مرودات ما با اتحادیه اروپا حتی از یکی از همسایه مان هم کمتر است، در واقع خود کشور‌های اروپایی به دلیل ترس از آمریکا روابط خود را با ما کاهش دادند، اما جمهوری اسلامی ایران معطل هیچ کشوری نیست، ما بر اساس تولیدات کشور تلاش کردیم و تقریبا می‌توان گفت که تولید بر زمین مانده‌ای نداریم، آنچه تولید کنیم را وزارت خارجه حمایت کرده که تسهیل شود و از دو بخش شرکت‌های فنی مهندسی و دانش بنیان حمایت کردیم.

در بحث همسایگی هم وزارت خارجه پرچم دار امضای سند ترجیحی همکاری با کشور‌های اوراسیا بود که در این سند کالا‌هایی که موافقت کردیم بر اساس تعرفه ترجیحی صادر شود، علی رغم اینکه همه کشور‌های دنیا به دلیل ویروس کرونا افت روابط اقتصادی را داشتند، ما در این کالا‌ها نزدیک به ۸۵ درصد رشد صادرات را داشتیم، درصدد هستیم روابط را هرچه بیشتر متنوع کنیم و تبعا در این راستا تلاش خواهیم کرد که شرایط بیش از پیش گشایش پیدا کند و روابط ما متنوع‌تر شود، اما اکنون ظرفیت خالی صادر نشده نداریم و سعی کردیم که وزارت خارجه تسهیل کند که کالا‌های کشاورزی و صنعتی صادر شود.

شاهد وفور ماشین‌های ایران خودرو و سایپا در عراق هستیم

به عنوان مثال یکی از بحث‌هایی که در سفر اخیر خود به عراق داشتم بحث تسهیل صادرات بیشتر بر ماشین‌های ایرانی در عراق است، مثلا اگر به عراق بروید شاهد وفور ماشین‌های ایران خودرو و سایپا در آنجا می‌شوید و وزرات خارجه در این حوزه‌ها راه را باز می‌کند تا مشکلات حل شود تا این صادرات بهتر و راحت‌تر انجام شود.

انجام مراودات با کشور‌های همسایه به دلیل نزدیکی آسان تر است/ مشکلی در صادرات کالای تجار به آمریکای لاتین وجود ندارد

باشگاه خبرنگاران جوان: چه چیزی مانع این است که با تعداد کمی از کشور‌ها ارتباط داریم؟ چرا مثلا با آمریکای لاتین ارتباط نمی‌گیریم و کالاهایمان را به آنجا صادر نمی‌کنیم؟

مهاجر: چیزی مانع نیست، وزارت خارجه سعی می‌کند ظرفیت‌های تولیدی جمهوری اسلامی ایران را تسهیل کند، برای انجام مراودات با کشور‌های خارجی، تبعا با کشور‌های همسایه به دلیل نزدیکی جغرافیایی مشکلی برای صادرات نداریم، تبعا اگر کالایی دارید ترجیح می‌دهید به یک کشور همسایه صادر کنید تا به یک کشوری در آمریکای لاتین، اما این به معنای مغفول ماندن وزارت خارجه نیست.

هر تاجری که قصد صادرات کالایی را دارد، وزارت خارجه سعی می‌کند با مکانیزم‌ها و اسنادی که بین دو کشور امضا می‌شود، تسهیلات لازم را فراهم کند و اگر یک شرکتی بخواهد جنسی که در ایران تولید می‌کند مثلا به کوبا، ونزوئلا و برزیل صادر کند، مشکلی وجود ندارد، بستگی به تاجری دارد که چقدر صدور این کالا به کشور دور دست را اقتصادی می‌بیند.

لزوم افزایش زیر ساخت‌های تولید در کشور

هر کشوری را باید جداگانه بررسی کرد و نمی‌توان فرمولی برای آن در نظر گرفت، اگر تولیدات کشور مازاد باشد، صادر می‌شود، تولید بر زمین مانده‌ای که نتوانیم صادر کنیم نداریم. در داخل کشور باید سعی کنیم که زیر ساخت‌های تولید را افزایش دهیم و مرز‌های خود تا گنجایش صادرات بیشتر را پاسخ دهند.

کشور ما اکنون تعداد سند‌های کمی را به عنوان تعرفه ترجیحی یا آزاد دارد، بیش از ۵۳ درصد از کل کالا‌هایی که در دنیا مبادله می‌شود بر سند‌های ترجیحی و آزاد است و حتما باید ساختار اقتصادی مان را به آن سمت ببریم که بر اساس اسناد تعرفه ترجیحی و آزاد بتوانیم بهترین مراودات را با کشور‌های مختلف دنیا چه همسایه و غیر همسایه داشته باشیم این زیر ساخت ها حتما باید در داخل باید تولید شود.

تجار مشکلات خود را در حوزه صادرات به من ایمیل کنند/ کار وزارت خارجه حمایت و کمک شرکت های صادر کننده است

باشگاه خبرنگاران جوان: برخی از صادر کننده‌ها شناخته نشده اند و نوپا هستند، راه میانبری برای تجار و صادر کننده ها برای تسهیل تجارت وجود ندارد؟

مهاجر: اگر مشکلی وجود دارد ایمیل بنده روی سایت وزرات خارجه موجود است و به ما منعکس کنند تا مشکلات را برطرف کنیم، سایت ما نوپاست و ضعف‌هایی دارد که کمتر از سه ماه آینده اطلاعتمان چند برابر می‌شود و اطلاعات پایه همه کشور‌ها درا ر داخل آن قرار می‌دهیم.

به عنوان معاون اقتصادی وزارت خارجه با دو دسته تجار و شرکت های صادرکننده ارتباط می‌گیرم و مرتب با آنها جلسه می‌گذارم؛ نخست با شرکت های بسیار کلان که  باید تقویت شان کرده و مشکلاتشان را برطرف کنیم، دیگری هم شرکت‌های کوچک و متوسط هستند که شاید توان رقابت با دیگران را ندارند، اما ما برای تشویق و تشجیع این شرکت‌ها جلسه می‌گذاریم، شرکت‌های صادرات محور تشکیل شود، در ایران متاسفانه شرکت‌های صادرات محور نداریم و مشکلات ساختار اقتصاد کشور ما در واردات و مرز‌های ما و تسهیل واردات باید برطرف شود و در داخل باید تغییر اساسی دهیم، این شرکت‌ها روی پای خود بایستند و صادرات را مبتنی بر نیاز و عطش داخل نکنیم.

 هفته گذشته یکسری شرکت‌های بزرگ لبنی ما مشکلاتی داشتند که طی سفر آقای خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی به روسیه این مشکلات را برطرف کردیم یعنی تلاش‌هایی که سفارت ما کرد منتهی به سفر وزیر شد.

علاوه بر این در سفرم به عراق با  رئیس سازمان سرمایه گذاری عراق مذاکره کردم و او دعوت کردم که به ایران بیایند، به زودی سمینار بزرگی برای سرمایه گذاری‌های مشترک بین ایران و عراق تشکیل می‌دهیم، روابط ما هرچه بیشتر از سمت تجارت به سمت تولیدات مشترک در هر دو کشور پیش برود، موفق‌تر می‌شویم. شرکت‌های بسیار خوبی داریم که در برخی از آن‌ها در لیست ترجیحی سازمان ملل هستند، لذا کار وزارت خارجه حمایت و کمک به این شرکت‌هاست اگر این شرکت‌ها در هر کشوری با مشکل مواجه شوند کارشناس اقتصادی ما و سفارتخانه ما وارد میدان می‌شود و مشکل را حل می‌کند تا بتواند تفاهمی را ایجاد کنند.

انتهای پیام/