جولان رشته‌های غیرکاربردی دانشگاهی و افول نظام آموزش عالی
برخی از رشته‌های دانشگاهی غیرکاربردی با افزایش بی‌رویه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی باعث بیکاری دانشجویان و افول کیفیت آموزش عالی شده است.
به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، با توجه به برنامه‌های توسعه‌ای کشور و نیاز روز افزون به نیروی کار متخصص، بکارگیری نیروی انسانی ضرورت دارد به حدی که مسئولان جامعه معتقدند کمبود نیرو مهم‌ترین مانع مهم بر سر راه پیشرفت اقتصادی یک کشور به شمار می‌آید؛ از طرف دیگر آمار بالای فارغ التحصیلان دانشگاه‌های سراسر کشور نشان می‌دهد که دانشگاه‌ها نتوانسته‌اند به صورت حرفه‌ای متناسب با نیاز‌های جامعه و بازار کار به تربیت نیروی انسانی اقدام کنند و از این رو بسیاری از رشته‌های دانشگاهی فعال از نظر کاربری منسوخ شده اند.
یکی از مهم‌ترین نهاد‌های دولت برای تحقق توسعه پایدار، دانشگاه‌ها هستند که چند سالی است به علت جذب بی رویه دانشجویان با معضل بیکاری فارغ التحصیلان مواجه شده اند و اگر به این بحران پرداخته نشود نه تنها جامعه علمی بلکه پیشرفت کشور دچار عقب ماندگی خواهد شد.
عواقب بی رویه افزایش تعداد دانشجویان
بیشتر کارشناسان و مسئولان دانشگاهی معتقد هستند که آموزش عالی کشور به اندازه کافی نمی‌تواند خواسته‌ها و نیاز‌های جامعه را تامین کند، به همین علت دانشگاه‌ها روز به روز بدون توجه به نیاز‌های موجود در جامعه بر تعداد دانشجویان خود در رشته‌های غیر کاربردی می‌افزایند که در آینده‌ای نه چندان دور باید همین دانشجویان حتی در مقطع دکتری بعد از فارغ التحصیلی در انتظار شغل متناسب با جایگاه اجتماعی خود ناکام بمانند.
در صورتی که دانشگاه‌ها معضل تربیت دانشجویان در رشته‌های منسوخ شده و غیرکاربردی را ادامه دهند نه تنها این عامل باعث بی اعتمادی جامعه به آموزش عالی می‌شود بلکه افزایش تعداد فارغ التحصیلان بیکار و بیشتر شدن تعداد صندلی‌های خالی در دانشگاه‌ها را هم شاهد خواهیم بود.
حسین حسینی معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران در این باره به خبرنگار حوزه دانشگاهی درباره رشته‌های منسوخ شده اظهار کرد: بازنگری رشته‌های دانشگاهی یکی از مسائل مهم آموزشی عالی کشور است که بروز شدن برنامه‌های درسی و متناسب شدن آن با تحولات علمی روز را باید به عنوان محور حرکت آموزش دانشگاه‌ها عنوان کرد.
او افزود: در دهه گذشته اختیاری که به دانشگاه‌های دارای هیئت ممیزه در خصوص بازنگری رشته‌ها داده شده بود لغو و این امکان در وزارت علوم متمرکز شد به همین دلیل روند این بازنگری در آموزش عالی بسیار کند پیش رفت.
حسینی تصریح کرد: اخیرا تفویض اختیار بازنگری رشته‌های آموزش عالی و راه‌اندازی رشته‌های متناسب با نیاز جامعه مجددا از سوی وزارت علوم به دانشگاه‌های سطح ۱ و ۲ کشور که جمعا تعداد ۳۰ دانشگاه است، داده شد. بر اساس آن این دانشگاه‌ها می‌توانند محتوای رشته‌های موجود را مورد بازبینی و بازنگری قرار بدهند و رشته‌هایی که غیرکاربردی و غیرضروری هستند را حذف و رشته‌های جدید را راه‌اندازی کنند.
معاون آموزشی دانشگاه تهران ادامه داد: بر اساس تصمیم فوق وزارت علوم دیگر نیاز نیست رشته‌هایی که در دانشگاه‌ها مورد بازنگری قرار گرفته به تایید این وزارت خانه برسد بلکه فقط باید این بازنگری را به منظور اطلاع به وزارت علوم ارسال کنیم و دانشگاه‌های دیگر نیز می‌توانند از برنامه‌های بازنگری شده دانشگاه‌های سطح ۱ و ۲ استفاده کنند.
حسینی همچنین توجه به نیاز بازار را یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در تدوین رشته‌های تحصیلی عنوان کرد و افزود: بحث جدیدی که در بازنگری رشته‌های دانشگاهی در حال پیگیری هستیم، داشتن توجیه اقتصادی برای تدوین رشته تحصیلی است، به صورتی که باید مشخص شود فارغ التحصیلان آن رشته تحصیلی می‌توانند چه پتانسیلی داشته باشند و قرار است چه مشکلی از مشکلات کشور را رفع کنند.
تربیت دانشجویان ایرانی به روز نیست
احمدرضا حقیقی، رئیس دانشکده شمسی پور دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی درباره معضلات افزایش بی‌رویه تعداد دانشجویان در کشور اظهار کرد: طی چند سال اخیر بین پذیرش دانشجویان و بازار کار جامعه تناسب خوبی دیده نشده است.
او افزود: دانشگاه‌ها طی چند سال اخیر به رشته‌های تحصیلی که مورد نیاز جامعه هستند توجهی نمی‌کنند تا متناسب با آنها به جذب دانشجویان بپردازند.
حقیقی تصریح کرد: باید رشته‌های منسوخ شده که برای رفع مشکلات جامعه تاثیری ندارند کنار گذاشته شود چرا که این عامل باعث افزایش بیکاری و کاهش اشتغال در جامعه خواهد شد.
او با بیان اینکه دانشگاه‌های کشور نتوانسته اند دانشجویان به روز تربیت کنند، تاکید کرد: مهارت دانشجویان برای رفع نیازمندی‌های جامعه امری لازم است که بیشتر دانشگاه‌های ما فاقد این امر هستند، یعنی با سطحی از فارغ التحصیلانی مواجه شده ایم که آنها تنها صاحب مدرک شده اند و نتوانسته اند که نیاز‌های بازار کار بیرون جامعه را از بین ببرند.
رئیس دانشکده شمسی پور دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور ادامه داد: بخشی از مراکز صنعتی که به جذب دانشجویان می‌پردازند برای آنها دوره‌های تخصصی برگزار می‌کنند تا بتواند از مهارت و کارکردشان استفاده کنند.
او درباره وضعیت آموزش‌های ارائه شده به دانشجویان تحصیلات تکمیلی در آموزش عالی ایران گفت: تنها آموزش‌هایی که باعث تربیت دانشجویان برای ورود تاثیر بخش به بازار کار می‌شوند مفید خواهد بود چرا که با عملکرد خود باعث بهبود وضعیت کشور و رفع نیاز‌های جامعه خواهیم شد.
حقیقی اضافه کرد: اگر دانشجویان پزشکی و تحصیلات تکمیلی مرتبط با رشته خود می‌توانستند در بخش‌هایی از مراکز کشور فعالیت کنند آموزش‌های ایران تاثیر کاربردی تری داشت، برای مثال دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته برق اگر بتوانند نیاز‌های جامعه در صنعت برق را تامین کنند آن وقت است که آموزش‌ها به بهترین نحو انجام خواهد شد و مشکلات صنعت بر طرف می‌شوند و دانشجویان می‌توانند با فناوری‌های نوین جامعه آشنا شوند.
ورود برخی دانشجویان به دانشگاه تنها با هدف دریافت مدرک
سعید شهلاپور پیشکسوت مجسمه سازی درباره نسل جوان و شیوه آموزش هنر در دانشگاه‌ها اظهار کرد: جوان‌های ما بسیار استعداد دارند، اما کنکور در دانشگاه‌های هنری ما بسیار بد است. به دلیل نحوه برگزاری کنکور کسانی وارد دانشگاه می‌شوند که نه می‌خواهند نقاش و مجسمه ساز شوند و نه هنرمند بلکه فقط می‌خواهند مدرکی بگیرند و با خواندن دروس نظری توانسته اند در آزمون هنر قبول شوند.
کورش گلناری مدیر گروه مجسمه سازی دانشگاه هنر هم در زمینه مبحث مطرح شده درباره آموزش هنر در دانشگاه‌ها گفت: بروز نبودن برنامه‌های درسی در رشته هنر آسیب بسیار جدی تری است و این آسیب را امروزه استادان با راه حل‌های شخصی حل می‌کنند. در حالیکه در دنیا سیستم‌های آموزشی هر سال باید به روز شوند و حتما باید هر سال برنامه درسی تازه طراحی شود، ولی در کشور ما این اتفاق نمی‌افتد.
او درباره میزان پذیرش دانشجو در مقایسه با بازار کار در رشته‌های هنری نیز گفت: اصولا مسیر حرفه‌ای شدن در عرصه هنر بسیار پیچیده است و در دنیا هم هنرمند شدن کار سختی است برای همین بسیاری از افراد بعد از فارغ التحصیلی اصلا در رشته خود به فعالیت ادامه نمی‌دهند.
نقش وزارت علوم در حذف رشته‌های منسوخ شده
بازنگری رشته‌های دانشگاهی در وزارت علوم با عنوان آمایش سرزمینی از اردیبهشت ۹۴ کلید خورده و بر این اساس آموزش عالی کشور به ۱۰ منطقه تقسیم بندی شده است، اما باید به این نکته توجه شود که رشته‌های دانشگاهی مهم‌ترین عامل محرک و توسعه اقتصادی و پیشرفت یک جامعه به شمار می‌آیند و دانشگاه‌ها باید در این زمینه تمام تلاش خود را بکنند تا دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی حتما وارد بازار کار شوند در غیر اینصورت چیزی جز زخم بر بدنه آموزش عالی ایران باقی نخواهد ماند.
به علت تعداد بی رویه دانشگاه‌های ایرانی در جامعه که امروزه شاهد هستیم باعث می‌شود تا دانشجویان ایرانی نه صرفا برای کسب تجربه و مهارت آموزی وارد دانشگاه‌ها شوند، بلکه به علت دریافت مدرک و افزایش پایه حقوق کنکور داده و ادامه تحصیل دهند و بعد از فارغ التحصیلی در انتظار کار باشند.
وزارت علوم و تمام دانشگاه‌های سراسر کشور باید در پذیرش دانشجویان حد نصاب را رعایت کنند و متناسب با نیاز‌های موجود در جامعه که باعث ارتقای پیشرفت اقتصادی و علمی کشور می‌شوند آموزش‌های خود را ارائه دهند تا دانشجویان بتوانند استعداد‌های درخشان خود را در جای مناسب جامعه بکار بگیرند؛ بنابراین از تمامی متولیان آموزش عالی ایران انتظار می‌رود تا به حذف رشته‌های منسوخ شده و غیرکاربردی اقدام کنند و به راه اندازی رشته‌های بین رشته‌ای توجه ویژه‌ای داشته باشند تا بتوان رشد اقتصادی و علمی کشور را در تمامی حوزه‌ها شاهد بود و از تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی کم کرد.
بیشتر بخوانید
انتهای پیام/
