به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، تپه‌اشرف، نامی است که شاید این روز‌ها اصفهانی‌ها بیشتر با آن آشنا باشند، تپه‌ای که از سال ۱۳۶۰ نخستین اکتشافات غیرعلمی را تجربه کرد و سال ۱۳۷۲ منطقه مشتاق سوم اصفهان تعریض و به خیابانی دوطرفه تبدیل شد که همین امر باعث شد قسمت‌های گسترده‌ای از سازه‌های تاریخی بخش شمالی آن نابود شود.

در این تپه  قدیمی‌ترین اشیای مطالعاتی یافت شده توسط گروه باستان شناسی مربوط به دوره اشکانی است که به لحاظ تحقیق درباره گذشته این تپه بسیار حائز اهمیت بوده و به باستان‌شناسان کمک می‌کند تا گذشته تاریک این محوطه تاریخی را روشن کند. نکته مهم در مورد قدمت تپه اشرف این است که با توجه به تجزیه و تحلیل ملات و اکتشاف بقایای سازه، نشانه‌هایی از دوران پیش از اسلام دیده شده و احتمال اینکه سابقه تاریخی آن به سال‌های قبل از اشکانیان نیز برسد وجود دارد.

مسیر ۲۲۰۰ ساله بانوی اشکانی در تپه اشرف

مرداد ماه سال ۹۹ بود که دریچه تازه‌ای به تاریخ بیش از ۲ هزار ساله این منطقه باز شد. سرپرست هیأت کاوش تپه اشرف اصفهان به کشف جسد بانوی اشکانی از تپه اشرف خبر داد و گفت: تاکنون دو اسکلت در تپه اشرف پیدا شده که یکی از آن‌ها بسته‌بندی و برای انتقال به رکیب‌خانه جهت مطالعه و بررسی‌های لازم آماده شده است و طی شدن مراحل برای بازدید عموم در نمایشگاه قرار خواهد گرفت، اما نسبت به تصمیم پیرامون دیگر اسکلت‌ها یافت شده باید تصمیم‌گیری و بررسی‌های لازم جهت چگونگی انتقال‌ها انجام بگیرد.

این در حالی است که نخستین عملیات کاوش تپه اشرف اصفهان از ۲۷ تیر ۸۹ به همراهی تیم ۱۷ نفره به مدت ۴۵ روز انجام یافت، تپه اشرف چندین لایه باستان‌شناسی دارد که بر اساس لایه نگاری انجام شده متعلق به پنج دوره تاریخی است که به ترتیب از پایین به بالا دوره اشکانی، دوره ساسانی، دوره انتقالی ساسانی به اسلامی، قرن ۴ و ۵ هجری و قرن ۱۲ هجری را شامل می‌شود.

این در حالی است که در سال ۹۲ با این خبر که «با توقف عملیات کاوش در تپه اشرف خطرات بسیاری این مکان ارزشی را تهدید می‎کند، گسترش بافت شهری در این تپه و همچنین تجمع زباله در این محل منجر به نگرانی باستان شناسان و میراث فرهنگی شده است» مواجه شدیم.

یک کارشناس فرهنگی در سال ۹۱ به لزوم حصارکشی اشاره می‌کند و برای حفاظت و نگهداری تنها تپه تاریخی شهر اصفهان، جلوگیری از دخل و تصرف‌های معمول در حریم تپه و همچنین نصب فنس (نرده‌های فلزی) در اطراف محوطه تپه اشرف را لازم می‌داند، این در حالی است که اکنون در سال ۱۴۰۰ به سر می‌بریم و موتور‌ها روی تپه همچنان در رفت و آمدند!

با وجود اینکه محسن مصلحی، سرپرست وقت اداره کل میراث فرهنگی سابق اصفهان در سخنان خود به اینکه اتمام کاوش‌های تاریخی تپه اشرف، اولویت اصلی سازمان میراث فرهنگی است و به محض تأمین بودجه کاوش‌های باستان‌شناسی و حفاظت از این منطقه بار دیگر از سر گرفته می‌شود، با گذشت حدود ۹ سال معلوم نیست بودجه‌ها به کدام جیب وارد شده است؟

در ادامه ماجرای پر فراز و نشیب تپه‌اشرف، سرپرست هیأت کاوش تپه اشرف اصفهان، جعفری‌زند در شهریور سال ۹۹ از انعقاد یک تفاهم‌نامه بین میراث فرهنگی و شهرداری خبر می‌دهد و می‌گوید شهرداری منطقه ۴ از این پس حامی ادامه کاوش‌های ما در این منطقه خواهد بود.

باید دید تپه‌ای که اللهیاری، مدیر کل میراث فرهنگی اصفهان آن را جز معدود مناطق باستانی می‌داند که منجربه کشف پیشینه رمزآلود این شهر تاریخی می‌شود، پس از انعقاد تفاهم‌نامه‌ای که قبل از تعطیلات نوروز با شهرداری برای ساماندهی این تپه بسته شد، چه سرنوشتی خواهد داشت؟ آیا دعوای کم بودن بودجه، کاغذبازی، تفاهم‌نامه‌های رومیزی و زیرمیزی مشخص خواهد شد؟

فریدون الهیاری، مدیر کل میراث فرهنگی اصفهان در خصوص روند عملیات‌های تپه اشرف اظهار کرد: کاوش‌ها دستاورد‌های مهمی در تپه‌اشرف داشتند، ولی ما باید به سمت اجرای پروژه اساسی در این مکان برویم و سایت‌موزه را احیا کنیم که با محدودیت‌های منابعی که داریم امکان‌پذیر نیست.

عملیاتی نشدن تفاهم‌نامه میراث و شهرداری برای تپه اشرف

ما قبل از تعطیلات نوروز، تفاهم‌نامه‌ای با شهرداری اصفهان داشتیم که قرار بر این شد، شهرداری ابتدا برای ساماندهی تپه‌اشرف ورود پیدا کند و نورپردازی و زدن تابلو را انجام دهد و ما زمینه اجرایی و عملیاتی شدن طرح سایت‌موزه‌ای را که داریم، فراهم کنیم، ولی هنوز به مرحله عمل نرسیده است.

هم‌چنین ناصر طاهری، معاون کل میراث فرهنگی اصفهان در این خصوص توضیح داد: تپه‌اشرف یک تپه ثبت‌شده در محدوده شهری است و هنوز به جایی نرسیده و در مراحل قبلی خود باقی مانده است؛ بعد از این هر فصل کاوش توسط آقای جعفری زند انجام شده، اما هنوز هم کاوش‌ها کامل نشده، ولی چون یک محوطه شهری است، شهرداری و میراث فرهنگی باید با کمک هم کار انجام دهند.

بعد از ۲ ماه، شهرداری هنوز ساماندهی تپه‌اشرف را شروع نکرده

معاون کل میراث فرهنگی اصفهان افزود: تفاهم‌نامه‌ای نیز با شهرداری امضا کردیم، آقای نوروزی و شهردار منطقه ۴ آقای اخوان نیز به دنبال این موضوع بودند که تپه اشرف را با همکاری هم سامان دهیم، منظور از ساماندهی؛ کارهایی، چون تکمیل حصارکشی برخی نواحی، نخاله‌برداری، عدم اجازه ورود افراد به محوطه برای حفظ امینت جانی، انجام کاوش با مجوز‌های میراث فرهنگی، قرار دادن نگهبان برای تپه است.

او در ادامه گفت: در تفاهم‌نامه، شهرداری برای ایجاد مداخلاتی از ما اجازه‌هایی خواست و ما در قالب تفاهم‌نامه و در چهارچوب قانون، اجازه‌ها را دادیم و شهرداری باید کارش را شروع کند.

رفت و آمد موتورسیکلت‌ها روی تپه، سیاه‌نمایی است

طاهری در خصوص رفت و آمد موتورسیکلت‌ها روی تپه بیان کرد: رفت و آمد موتورسیکلت آن زمان هم زیاد نبود و به این صورت نبود که آن جا پیست موتورسواری باشد، یک موتورسوار که به موضوع حفظ آثار تاریخی آگاهی نداشته، وارد می‌شده آن زمان هم بزرگ‌نمایی و سیاه‌نمایی می‌کردند.

معاون کل میراث فرهنگی اصفهان درخصوص نصب حائل مقابل سقاخانه چهارراه نقاشی، اظهار کرد: جلوی سقاخانه مرمت‌شده چهارراه نقاشی حائلی نصب نشده، آن‌جا را ما مرمت کردیم، آن کاشی‌ها را کسی نمی‌تواند بردارد مگر با ابزار؛ اگر نیروی انتظامی یا نهاد‌های مردمی کمک کنند که کسی نرود، اتفاقی نمی‌افتد.

او در پایان با اشاره به این که ما به عنوان یک کار حفاظتی گفتیم اگر کسی به خود اجازه سرقت از آثار تاریخی و فرهنگی را بدهد راه حلش این است که جلویش حائل بگذاریم، گفت: این کار به اصالت بنا لطمه می‌زند و منظر را مخدوش می‌کند، بهتر است آنقدر فرهنگ‌سازی شود که کسی به خود اجازه چنین کاری را ندهد، آن هم یک اتفاق بود خدارا شکر سارقین را گرفتند ما هم کاشی‌ها را نصب کردیم به گونه‌ای هم نصب کردیم که به راحتی کنده نمی‌شود مگر با ابزار.

معاون میراث فرهنگی اگرچه رفت و آمد موتورسیکلت‌ها را یک سیاه‌نمایی می‌داند، ولی مسئول مرمت تپه‌اشرف آن را واقعی دانسته و از عدم ورود شهرداری به ساماندهی این تپه شکایت می‌کند.

ساماندهی تپه‌اشرف با میل شهردار و بی‌میلی شهرداری منطقه

علیرضا جعفری‌زند، مسئول مرمت تپه اشرف در خصوص این که عملیات کاوش در این تپه به کجا رسیده بیان کرد: به هیچ جا نرسید و فعلا شهرداری، از قول و قرار‌هایی که گذاشت شانه خالی کرده، با این که تفاهم‌نامه امضا شد؛ البته شهردار آقای نوروزوزی می‌خواهد که این اتفاق انجام شود، ولی ظاهرا شهردار منطقه و عوامل موافق نبودند و فقط در حد صحبت باقی مانده است.

مسئول مرمت تپه اشرف در ادامه گفت: در تفاهم نامه قرار بود طبق مشارکتی که انجام می‌گیرد شهرداری حامی شود و در مرمت نیز مشارکت کند، همچنین نرده‌گذاری ونورپردازی شود و میراث فرهنگی نیز همکاری‌های علمی و پژوهشی‌اش را انجام دهد.

او با اشاره به اینکه رفت و آمد موتورسیکلت‌ها مثل قبل وجود دارد، خاطرنشان کرد: همان طور که شهرداری در زیباسازی فعالیت‌هایی می‌کند و در منظر شهری دخالت دارد این هم منظری از شهر است که یک تپه به شکل نابسامانی چهره شهر را مخدوش کرده و به جای این که اثری باشد برای بازدید، به خرابه و مامنی برای کارتن‌خواب‌ها تبدیل شده است.

اخبار ضد و نقیض و حرف‌های متفاوت مسؤولان درخصوص این تپه، حاکی از آن است که باید تا سال‌ها منتظر ساماندهی این تپه بمانیم مگر اینکه فرجی شود و نوش‌دارویی بعد از مرگ سهراب نباشد!

منبع:فارس

انتهای پیام/م