به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، از همان زمان که بشر با تنیدن ساقه‌ ها و شاخه‌ های نازک درهم آشنا شد، سبد بافی نیز رونق گرفت. بنابر این می‌توان گفت سبد بافی یکی از قدیمی‌ ترین بافته‌ های بشر است.

در نقاط مختلف ایران بنابر طبیعت هر منطقه، از الیاف طبیعی آن برای بافت محصولات سبد استفاده می‌ شود.

در خراسان جنوبی نیز یکی از صنایع دستی مهم و با ارزشی که با هزینه بسیار ناچیز، از دیر باز با دستان هنرمندان ساخته می‌ شود، سبد بافی است.

یک نوع از این سبد‌ ها که عمدتا با ترکه درختانی همچون بادامشک بافته می‌ شد در گذشته کاربرد‌ های زیادی برای خشک کردن زعفران، سبزی و میوه‌ هایی نظیر زردآلو، آلو داشته است.

سبد‌ هایی که روزگاری در جهیزیه مادر بزرگ‌ ها بوده حالا با چرخش روزگار جای خود را به سبد‌ های پلاستیکی داده است.

یاری، یاری گر احیای هنر قدیمی

در جست و جوی هنرمندی بودم که این هنر را حفظ کرده باشد که با  یاری از دیار شهرستان مرزی زیرکوه آشنا شدم. 

مردی با حدود ۵۰ سال سن، وقتی با او ملاقات کردم در میان هجمه‌ ای از ترکه‌ های بادامشک و سبد‌هایی بود که برای بافت آن‌ ها زحمت زیادی را متحمل شده بود. ساعت‌ها تلاش برای بافت یک سبد تا آن را به صورت مدور دربیاورد!

در حالی که مشغول بافت یکی از سبد‌ ها بود خودش را معرفی کرد: ((یاری هستم، حدود ۵۰ سال سن دارم و شغلم سبد بافی است. من این هنر را از اجدادم یاد گرفته ام؛ پدرم ۹۰ سال سن دارد و حدود ۷۰ سال از عمر خود را با همین شغل گذرانده است.))‌

او می‌گفت: این ترکه‌ ها را از کوه‌ های بخش شاسکوه تهیه می‌ کند و سه تا چهار روز بعد از قطع ترکه بادامشک باید چند روز در آب بماند تا بتوان آن‌ها را بافت.

با او در خصوص درآمدزایی حاصل از این کار پرسیدم که گفت: در طول روز سبدی ۸۰ در ۸۰ سانت می بافد که حدود۶۰ تا ۸۰ هزار تومان برایش درآمد دارد.

این هنر‌مند افزود: اگر حمایت نشوم بافت این سبد‌ها برای من سود زیادی ندارد؛ اما آنچه باعث شده تا در این حرفه بمانم تنها عشق و علاقه به کار اجدادیم بود و اینکه نمی خواستم این هنر بر زمین بماند.

اما این تمام ماجرا نیست و آنچه که مرا راهی این شهرستان کرد نبوغ و کارآفرینی فرزند آقای یاری بود که با کمی ایده توانست روح این هنر را جلا دهد.

دستی خلاق بر سر هنر پدری

 یاری دارای مدرک فوق لیسانس هوش مصنوعی از دانشگاه فردوسی مشهد است. او که هنر سبد بافی را از پدرش فراگرفته بود برای تامین هزینه‌ های دانشگاه شروع به بافت سبد کرد.

به قول خودش بعد از دوران فارغ التحصیلی، در مشهد شرایط برای کار کردن در رشته تحصیلی برایش فراهم بود، اما دغدغه کارآفرینی دل ماندن را از او گرفت و راهی دیار خود شد.

تجربه شرکت در چندین نمایشگاه آن هم در تهران و مشهد به او ثابت کرد که برای فروش بیشتر باید ایده‌ های نو و خلاقانه را در بافت سبد‌ها به خرج داد تا چشم نوازی کنند.

بیشتر بخوانید

• احیاء پخل بافی در سرایان
• بوریا بافی، تار و پودی از جنس طبیعت
• شناسایی ۵۰۰ هنرمند صنایع دستی در زیرکوه

فروش کم بود و سود اندکی راهی جیبشان می‌ شد بنابراین او تصمیم گرفت دستی بر هنر پدری بکشد. برای همین کار بافت سبد‌ های پلاستیکی را شروع کرد، زیرا انعطاف پذیر بودن پلاستیک باعث می‌ شد تا طرح‌ های زیبا تری خلق شود.

 یاری این پلاستیک‌ ها را از کارخانه‌ ای در تهران تهیه می‌کند و اکنون به حدود ۱۰۰ نفر این هنر آموزش داده شده است.

یکی از هنرمندان بهمن آباد زیرکوه گفت: تعداد زیادی از بانوان این روستا در کنارخانه داری به بافت سبد‌ها مشغول هستند و وضعیت معیشتی آن‌ها رو به بهبودی است. 

او افزود: بانوان از درآمد خود راضی هستند و امیدوارند مشاغل خانگی بیش از پیش مورد حمایت قرار گیرد.

چوب کرونا لای چرخ درآمد زایی

البته کرونا کمی رونق فروش و کارکردن را گرفته بود. او گفت: قبل از شیوع کرونا ۳۰ نفر و اکنون ۱۵ نفر به صورت مستقیم مشغول به کار هستند که با توجه به تلاششان درآمدی بین ۵۰۰ تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دارند.

هرچند این ویروس مانعی بر سر راه کسب سود و درآمد زایی بود، اما فضای مجازی به داد این کارآفرین رسید و اکنون مشتریانی نه تنها از خراسان جنوبی بلکه سایر استان‌ها دارد.

خط و نشان کشیدن رقبای پلاستیکی

حضور سبد‌ های پلاستیکی وارداتی در بازار این انگیزه را در خانم یاری ایجاد کرد که تولید ایرانی این محصول با دستان زنان هنرمند رقم بخورد و تنه به محصول خارجی بزند. اما او تنها یک خواسته از مردم داشت و آن هم خرید محصولات برا‌ی حمایت از بانوان هنرمندی  بود که با جان و دل لقمه‌ی امیدی را بر سر سفره خانواده می‌ بردند.

سروش سرپرست اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان زیرکوه  گفت: هنر سبدبافی یکی از هنر‌های قدیمی است که برای احیای آن اقداماتی از سوی اداره میراث فرهنگی شهرستان زیرکوه انجام شد.

او با بیان اینکه این رشته را باید برای آیندگان حفظ می‌کردیم، افزود: جدای از دادن وام،  یاری ،را در نمایشگاه‌ هایی که برگزار می‌ شد حمایت کردیم تا بتواند به وسیله فروش بالای محصولات سود بیشتری عایدش شود.

علاوه بر حمایت مسئولان از احیای هنرهای قدیمی، نوآوری با هدف کاربردی کردن صنایع دستی هم  مسئله‌ای است که هنرمندان باید به آن توجه کنند. از آنجایی که صنایع دستی ریشه در ذوق و هنر نیاکان ما دارد به نحوی هویت ما محسوب می‌شود. پس نباید کاری کرد که زنگار فراموشی برچهره این میراث کهن بنشیند.

گزارش از راضیه یعقوبی

انتهای پیام/‌ ی