به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، اسباب بازی‌ها هویت می‌سازند. بازی کردن‌ها علاوه بر پرورش هیجان و عواطف کودک، کارکرد‌های دیگری نیز دارد. کارکرد‌هایی اساسی که در دنیای کودکان نقشی رنگارنگ ایفا می‌کند. پس با تولید محصولاتی که از فرهنگ غنی کشورمان تاثیر گرفته‌اند باید بهره مناسبی از این کارکرد‌ها داشته باشیم.

متخصصان علوم رفتاری، کارکرد‌های مهم و متنوعی را برای بازی در دنیای کودکان تعریف می‌کنند. کارکرد‌هایی که در صورت انتخاب هدفمند اسباب بازی، علاوه بر سرگرمی، تاثیر بسزایی در فرآیند مهارت آموزی، رشد، یادگیری و اصلاح رفتار کودک خواهند داشت.

این روز‌ها صنعت اسباب بازی به یکی از صنایع فرهنگی درآمدزا با گردش مالی قابل توجه بدل شده است؛ چرا که کارکرد‌های مهمی دارد و مخاطبان آن بسیارند. به گونه‌ای که شرکت‌های بزرگی چون «نامکو»، «لگو» و «ماتل»، فعالیت خود را به این حوزه اختصاص داده‌اند. آمار‌ها می‌گویند که سال ۲۰۱۹ درآمد حاصل از این صنعت در دنیا بیش از ۹۰ میلیارد دلار بوده که طی ۱۰ سال اخیر روندی افزایشی را طی کرده است.

درباره وضعیت صنعت اسباب بازی در ایران و جهان، با پرویز کرمی دبیر ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق، گفت‌وگو کردیم که در ادامه می خوانید:

آقای کرمی؛ وضعیت کشور‌ها در صنعت اسباب بازی چگونه است؟

آمریکا رتبه نخست واردات اسباب بازی را به خود اختصاص داده است و آلمان، ژاپن و بریتانیا در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بازار صادرات آن نیز به کشور چین می‌رسد. این کشور با اختلاف بسیار فاحش با دیگر صادر کنندگان، مقام اول این حوزه را کسب می‌کند. البته کشور آمریکا در حالی که نخستین واردکننده اسباب بازی است، دومین کشور صادرکننده نیز به شمار می‌رود. آلمان جایگاه بعدی را به خود اختصاص داده است. با مقایسه‌ای ساده می‌توان دریافت، کشور‌های صنعتی توجه ویژه‌ای به این حوزه، کارکرد‌ها و گردش مالی آن دارند.

وضعیت ایران در صنعت اسباب بازی چگونه است؟

آمار‌ها نشان می‌دهد که ارزش صادرات اسباب بازی ایران با شیب صعودی تندی از ۵ میلیون دلار در سال ۹۶ به ۲۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ رسیده است. این در حالی است که طبق اظهار نظر متخصصان این حوزه، سرانه مصرف داخلی اسباب بازی برای کودکان زیر ۱۴ سال، عددی بین ۱۰ تا ۲۰ دلار در سال است که با احتساب حدود ۲۲ میلیون کودک زیر ۱۴ سال در ایران، گردش مالی حدود ۳۳۰ میلیون دلار در این حوزه قابل برآورد است.

در ایران بیش از ۲۰۰ سازنده اسباب بازی در حال فعالیت هستند. از این تعداد حدود ۱۰۰ شرکت شرایط شرکت خلاق را دارند و در دبیرخانه زیست بوم شرکت‌های خلاق پذیرفته شده‌اند. تعداد زیادی تولیدکننده اسباب بازی غیر رسمی نیز فعال هستند که باید فکری برای سامان دادن وضعیت آن‌ها کرد.

اگر به اسباب بازی ایرانی بی توجه باشیم، چه می شود؟

از مسائل مهمی که در موضوع صنایع فرهنگی و به خصوص اسباب بازی مطرح است، نقش تهاجم فرهنگی است. اگر به مسئله اسباب بازی ایرانی اسلامی بی توجه باشیم، نمی‌توانیم در مقابل شبیخون فرهنگی مقاومت کنیم.

اگر اسباب بازی با طراحی مطلوب، زیبا و مواد مناسب و متنوع نداشته باشیم، شاهد اشغال بازار فرهنگی خود توسط اسباب بازی‌های غربی مانند باربی و ... خواهیم بود. تردید نکنیم که طراحی چنین اسباب بازی‌هایی توسط بیگانگان با هدف رشد فرهنگ خشونت و اباهه‌گری و بی‌هویتی در فرهنگ‌های مختلف صورت می‌گیرد. 

برای پیشرفت بیشتر صنعت اسباب بازی در کشور چه برنامه ریزی شده است؟

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در قالب برنامه خلاق که از سال گذشته برنامه‌های متنوعی برای ساماندهی صنایع فرهنگی تدارک دیده و اجرایی کرده است که حوزه اسباب بازی از بخش‌های اولویت دار این برنامه است. با توجه به برنامه‌ریزی انجام شده خدمات قابل ارائه به صنایع خلاق متناسب با حوزه‌های تخصصی تعیین می‌شود. برای صنعت اسباب بازی برنامه‌های مختلف زیر ساختی و توسعه‌ای پیش‌بینی شده است. از نکات بسیار مهم در موضوع اسباب‌بازی تقویت حوزه طراحی و محتوایی است. باید با تقویت گروه‌های طراح به محتواسازی برای اسباب بازی توجه کرد. 

با توجه به نقش اسباب بازی در سلامت کودکان، توجه به معیار‌ها و شاخض‌های استاندارد بسیار با اهمیت است و اگر دستورالعمل‌های استاندارد نیز دارای اشکالاتی است، باید نسبت به رفع آن اقدام کرد. در کنار استاندارد کردن فیزیکی اسباب‌بازی، استاندارد کردن محتوا در اسباب بازی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

فعالیت گسترده شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های مختلف ساخت موجود در این شبکه می‌توانند خدمات قابل توجهی به سازندگان اسباب بازی ارائه کنند و همچنین کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های شرکت‌های تولید کننده نیز می‌توانند با عضویت در این شبکه، توان تخصصی خود را به اشتراک گذارند و از مزایای شبکه استفاده کنند. خدمات شبکه برای شرکت‌های خلاق با تخفیف ویژه عرضه می شود. همچنین حضور و بهره مندی از فرصت نمایشگاه ایران ساخت برای بهره گیری از امکانات، تسهیلات و تجهیزات آن از دیگر موارد این حمایت‌ها است.

استفاده از اسباب بازی در آموزش‌های پیش دبستانی و دبستانی چه ضرورتی دارد؟

یکی از ضرورت‌های حوزه تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش استفاده از اسباب بازی در آموزش‌های پیش دبستانی و دبستانی است و این اقدام می‌تواند رویکرد جامعه به اسباب بازی را از موضع کالای تجملی به کالای فرهنگی و ضروری تغییر دهد. از مسائل بسیار مهم، اما مغفول مانده در صنایع فرهنگی از جمله اسباب بازی، بی توجهی به موضوع «مرچندایز» یا همان «بازارپردازی» است. اگر کاراکتر‌های مورد استفاده در صنعت انیمیشن، گیم، اسباب بازی، لوازم التحریر، پوشاک و ... با استفاده از نظام بازارپردازی مورد بهره برداری قرار گیرند، نه تنها حول بزرگ اقتصادی در این حوزه‌ها ایجاد می‌کند، بلکه موجب ساماندهی فضای تربیتی حاکم بر محصولات کودکان و نوجوانان خواهد شد. یکی از برنامه‌های مهم دبیرخانه خلاق توجه به مسئله مرچندایز و حمایت از شبکه سازی برای دستیابی به این مهم است.

باید با هماهنگی دستگاه‌ها و نهاد‌های مختلف مرتبط با حوزه اسباب بازی از اقدامات پراکنده پرهیز کرد و بتوان با هم افزایی و تدبیر ظرفیت‌های اندک هر بخش را به توانی بزرگ برای ساماندهی و توسعه کمی و کیفی این صنعت ارزشمند مبدل کرد. ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق و برنامه خلاق آمادگی دارند نقشی در خور، در قبال این صنعت ارزشمند ایفا کنند.

استفاده از فناوری‌های نوین و نوآوری مانند واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، هوش مصنوعی می‌تواند بر جذابیت اسباب بازی و ارزش افزوده آن اثرگذار باشد و شرکت‌های دانش بنیان و خلاق ما توان مناسبی برای نقش آفرینی در این عرصه دارند. کودکان، بازیگران فردای زیست بوم کارآفرینی و نوآوری هستند. این زیست بوم، برای ادامه حیات درخشان اش، به توجه ویژه‌ای نیاز دارد تا بتواند آینده سازان اش را از اینک و اکنون، به سوی بالندگی و فردای پرفروغ اش، سوق دهد. واقعیت امر این است که ما امروز، مدیون فرداییم. فردا برای کودکان امروز است. ما مدیون کودکانیم. کودکانی که فردا، برای میهن مان، خلاق و نواندیش و سازنده خواهند بود.

انتهای پیام/