خراسان رضوی با قرارگرفتن در مسیر جاده ابریشم از دیرباز پل ارتباطی میان شرق و غرب و راه ورود ادویه بین شمال و جنوب و در آسیای میانه و اقیانوس هند و اروپا بوده و ارتباط دهنده آسیای میانه و کشور‌های خلیج فارس است.

با توجه به اینکه کشور‌های همجوار استان به آب‌های آزاد دسترسی ندارند فرصتی استثنایی برای توسعه حمل و نقل و ترانزیت خراسان رضوی فراهم شده است، با این تفاسیر می‌توان خراسان رضوی را مرکز مبادلات میان قاره آسیای میانه قلمداد کرد و به اهمیت حمل و نقل در این استان پی برد.

مجموع خطوط ریلی ایران (با احتساب خطوط فرعی) ۱۱ هزار و ۱۸۰ کیلومتر است که خراسان رضوی به عنوان نقطه‌ای استراتژیک، رابط میان ایران با ترکمنستان، افغانستان و ترکیه از طریق ریل است.

---

بیشتربخوانید

خراسان رضوی قطب تولید مواد و صنایع غذایی و محصولاتی مانند زعفران و پسته است که این مزیت زمینه ساز صادرات کالا‌های تولیدی این بخش‌ها به خارج از استان شده، ضمن اینکه این منطقه از مزیت صنایع معدنی بویژه فولاد، کاشی و سرامیک، شیشه، مصالح ساختمانی و سنگ‌های قیمتی نیز برخوردار بوده و زمینه صادرات آن نیز فراهم است.

این استان به حدود ۹۰ کشور کالا صادر می‌کند که بخش اعظم آن به کشور افغانستان و سایر کشور‌های آسیای میانه و همسایه ایران است، زیرا علقه‌های فرهنگی بسیار بین این استان و برخی کشور‌های آسیایی بر بازار صادراتی نیز اثرگذار بوده و مراودات کالا را توسعه داده است.

امیدجهانخواه ناظرگمرکات خراسان رضوی می‌گوید: براساس نتایج حاصل از آمارمقدماتی، میزان صادرات کالا از گمرکات خراسان رضوی طی ده ماهه ۱۳۹۹، معادل ۲هزار و ۲۴۳ هزارتن و به ارزش هزار و ۱۲۴ میلیــون دلار است.

او می‌افزاید: در ده ماهه امسال میـزان واردات استان ۱۴۵ هزار تن و بـه ارزش تقریبی ۳۱۱ میلیون دلار بوده است و با توجه به مقایسه ارقام صادرات و واردات تراز بازرگانی خارجی گمرکات خراسان رضوی طی ده ماهه ۱۳۹۹ مثبت و معادل بر ۸۱۳ میلیون دلار است.

ناظر گمرکات خراسان رضوی ادامه می‌دهد: کشور‌های افغانستان، عراق، ازبکستان، ترکمنستان، هنگ کنک، پاکستان، امارات متحده عربی، چین، قرقیزستان، اسپانیا مقصد کالا‌های صادراتی از گمرکات استان هستند.

جهانخواه بیان می‌کند: امارات متحده عربی، ازبکستان، چین، ترکیه، هند، آلمان، جمهوری کره، فدراسیون روسیه، پاکستان، قرقیزستان مبدا واردات کالا‌ها به کشور هستند.

او تصریح می‌کند: با توجه به هم مرز بودن خراسان رضوی با دو کشور افغانستان و ترکمنستان به عنوان دروازه ورود به کشور‌های آسیای میانه ونیز مشترکات دینی و زبانی با مردم کشور افغانستان و همچنین وجود زیر ساخت‌های حمل و نقل از جمله راه آهن موجب گردیده استان خراسان رضوی و مرز‌های این استان از جایگاه ویژه‌ای برای صادرا ت و ترانزیت برخوردار باشد و تجار تمایل زیادی به انتقال کالاهایشان از مسیر مرز‌های استان خراسان رضوی داشته باشند.

ناظر گمرکات خراسان رضوی تأکید می کند: بالطبع هرچه میزان فعالیت گمرکات مرزی بیشتر باشد در میزان درآمدزایی و ایجاد اشتغال به صورت مستقیم و غیر مستقیم برای مرزنشینان و شهرستان‌های مرزی همجوار گمرکات تاثیر زیادی خواهد داشت.

 

 

بازارچه‌های مرزی در هر کشور از نقاط بالقوه برای صادرات کالا توسط مرزنشینان است که علاوه بر ارزآوری برای کشور، اشتغال مرزنشینان را سامان بخشیده و به ارتقای شاخص‌های امنیتی و توسعه روابط اقتصادی کمک شایانی می‌کند.

محمدعلی امیرفخریان رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی می‌گوید: باتوجه به همسایگی استان با کشور‌های ترکمنستان و افغانستان دو بازارچه مرزی باجگیران و دوغارون در زمینه تبادلات مرزی فعال هستند و صادرات و واردات غیرنفتی از طریق افراد دارای کارت پیله وری از طریق این بازارچه‌ها انجام می‌شود.

او می‌افزاید: ۶ شهرستان سرخس، تربت‌جام، درگز، قوچان، تایباد و کلات در خراسان رضوی طبق قانون ساماندهی مبادلات مرزی کشور به عنوان شهرستان‌های مرزی به شمار می‌روند و تاکنون ۳۱۳ هزار و ۷۹۸ کارت مرزنشینی در این استان صادر شده است.

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه می‌دهد: ساکنین شهرستان‌های مرزی در قالب ۱۹ شرکت تعاونی و یک اتحادیه شرکت‌های تعاونی از امتیاز صادرات و واردات کالا از طریق این کارت برخوردارند.

خراسان رضوی با توجه به موقعیت ترانزیتی و حمل و نقل بین‌المللی، سابقه ۲۷ ساله در این زمینه و برخورداری از حضور بیش از ۲۵۰ شرکت حمل و نقل بین‌المللی هم اکنون عهده دار انتقال بیش از ۸۰ درصد کالا‌های ترانزیتی و صادراتی کشور‌های آسیای میانه و افغانستان و حتی عراق و آذربایجان است.

همچنین خراسان رضوی  دارای چهار پایانه مرزی است که پایانه مرزی دوغارون همجوار با افغانستان و سه پایانه مرزی باجگیران و سرخس و لطف آباد هم مرز با کشور ترکمنستان هستند.

ابراهیم نصری مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی در باره ظرفیت‌های جاده‌ای استان می‌گوید: این استان با ۶ هزار و ۴۵۰ کیلومتر راه آسفالته اصلی و فرعی و هفت هزار و ۶۰۰ کیلومتر راه آسفالته روستایی و هفت هزار کیلومتر راه غیرآسفالته در جایگاه دوم کشور از نظر طول راه‌ها قرار دارد.

او می‌افزاید: ۴۹ هزار راننده در بخش حمل و نقل بار و مسافر جاده‌ای در قالب ۶۳۱ شرکت در خراسان رضوی فعالیت دارند و سالانه بیش از ۳۰ میلیون تن کالای دارای بارنامه، ۲۰ میلیون مسافر دارای صورت وضعیت و حدود چهار میلیون تن کالای ترانزیتی و صادراتی توسط ناوگان جاده‌ای جابه‌جا می‌شود.

 

محمد حسین روشنک رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی می‌گوید: ظرفیت‌های حوزه صادرات استان ۲ بخش تقسیم می شود، توانمندی‌های بالقوه و بالفعل و رفع نیازمندی‌ها حوزه صادرات می توان نام برد.

او می‌افزاید: این استان بزرگترین زیرساخت را برای حوزه صادرات دارد که در واقع زیرساخت فرهنگی و تاریخی است، تاریخ خراسان و جاده ابریشم نشان می‌دهد این منطقه همواره محور فعالیت‌های بزرگ تجاری بوده است.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: خراسان رضوی در شرایط کنونی نیز مانند گذشته از نیرو‌های متخصص و باتجربه در حوزه صادرات برخوردار است، بهترین صادرکنندگان کشور که نیرو‌های سختکوش و مقاوم در حوزه تجارت به شمار می‌روند، مربوط به این منطقه هستند.

روشنک بیان می‌کند: نیرو‌های متخصص در حوزه صادرات و سابقه تاریخی – تجاری این منطقه نخستین زیرساخت متناسب با حوزه صادرات در منطقه خراسان به شمار می‌رود که مرز‌های شرق کشور را برای صادرات در اختیار دارد.

 

او تصریح می‌کند: تولیدات استان پایه کشاورزی و معدنی دارد و در این جهت تولیدات صنایع معدنی و صنایع غذایی عمده کالا‌های صادرات محور این منطقه را تشکیل می‌دهند.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع،  معادن و کشاورزی خراسان رضوی تأکید می‌کند: ساختار تجاری استان دارای نواقصی است که برای توسعه صادرات باید برطرف شود.

روشنک اظهار می‌کند: هرچند خراسان رضوی از زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی و جاده‌ای با کشور‌های آسیای میانه برخوردار است، اما هنوز تامین واگن برای این استان مساله اساسی است.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع،  معادن و کشاورزی خراسان رضوی می‌گوید: از سوی دیگر اولویت سفارتخانه‌های ایران در کشور‌های دیگر باید تجارت و اقتصاد باشد که این مهم چندان پررنگ نیست و تاکنون نتوانسته‌ایم ارتباط هماهنگ و منسجمی با کشور‌های هدف صادرات برای مبادلات کالا داشته باشیم.

او ایجاد یک متولی مشخص برای حوزه صادرات در قالب "وزارتخانه تجارت" یا شکل گیری ستاد مدیریت تجارت با عضویت نمایندگان وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت، امور خارجه و کشاورزی، مجلس شورای اسلامی و اتاق بازرگانی ایران را برای توسعه صادرات ضروری می‌داند و می‌افزاید: در صورت تحقق این امر ظرفیت‌های بالقوه صادراتی خراسان رضوی به فعلیت خواهد رسید.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع،  معادن و کشاورزی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: ایجاد مدیریت واحد بین دستگاه‌های خدمات رسان برای گسترش خدمات و تسهیل مبادلات کالا در مرز دوغارون و تسریع در بازسازی جاده ترانزیتی مشهد - سرخس را مورد تاکید قرار گیرد.

روشنک بیان می کند: این استان قابلیت رساندن میزان صادرات خود به چهار میلیارد دلار در سال را دارد و با توسعه زیرساخت‌ها و برقراری ارتباطات قوی‌تر با کشور‌های هدف صادراتی می‌توان این میزان را محقق کرد.

۱۰درصد اقتصاد کشور وابسته به خراسان رضوی است، زیرساخت‌های استان در بحث ریلی و جاده‌ای برای تحول اقتصادی مناسب است و کشاورزی و معادن پیشران‌های اصلی اقتصاد استان محسوب می‌شوند.

با تکمیل راه آهن چابهار سرخس و ایجاد کریدور ریلی شرق کشور اتصال بندر تجاری، ترانزیتی، اقتصادی و گردشگری چابهار بعنوان تنها بندر اقیانوسی کشور به شبکه ریلی و کشور‌های آسیای میانه، کمک به توسعه سواحل مکران و اتصال کشور‌های آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد است و شاهد تحول عظیم در منطقه خواهیم بود که جایگاه فعلی خراسان رضوی در حوزه تولید و صادرات و واردات و اشتغال زایی را به مراتب می‌تواند ارتقا دهد.

 

انتهای پیام//ا.غ

 

گزارشگر: امیدغفاری