به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،  پهپاد‌های مسلح این روز‌ها در چندین نقطه از جهان، خصوصا غرب آسیا و شمال آفریقا در حجم بالایی مشغول فعالیت‌های نظامی و اطلاعاتی هستند و در چند سال گذشته در بسیاری از منازعات این مناطق، یکی از ستون‌های اصلی برای طرفین درگیری محسوب می‌شدند.

آخرین مورد در این خصوص، مربوط به جنگ قره باغ و پهپاد‌های بیرقدار ساخت ترکیه و برخی پرنده‌های انتحاری اسراییلی بود که به خدمت ارتش جمهوری آذربایجان درآمده و توانستند در پیشروی آذری‌ها در این جنگ نقش داشته باشند.

اگرچه بیرقدار تنها پهپاد مسلح حال حاضر جهان نیست و با توجه به تنوع استفاده از تجهیزات ساخت کشور‌های مختلف، یک پرنده بومی نیز برای ارتش ترکیه محسوب نمی‌شود، ولی یکی از گزینه‌های تقریبا ارزان قیمت در بازار‌های امروز جهان است که می‌تواند حجم زیادی از کار‌های مورد نیاز یک پرنده بدون سرنشین شناسایی یا رزمی را به انجام برساند.

نتایج حضور پهپاد‌های ارزان قیمت و موثر آنقدر برای ارتش‌های غربی که عمدتا از ساختار فعلی خود راضی نیستند، قابل توجه بوده که حتی مقامات انگلیسی اعلام کرده اند که قرار است بر اساس پروژه‌ای که برای ارتش این کشور بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ اجرایی می‌شود به سمت توسعه پهپاد‌های مسلح ارزان قیمت بروند. این تغییر مسیر به دلیل برآورد‌هایی است که نشان می‌دهد پهپادی مثل بیرقدار، بین ۱ تا ۲ میلیون دلار قیمت دارد (البته نمونه‌های مدرن‌تر ایرانی، قیمتی به مراتب کمتر از این دارند)، اما پهپادی مثل ام کیو ۹ ریپر که گونه‌ای از آن توسط انگلیس خریداری شده بهایی در حدود ۲۰ میلیون دلار دارد.

این اقدام جدید ارتش مشهوری، چون انگلستان، اهمیت توجه به پهپاد‌های ارزان و کارآمد را جدی‌تر از قبل عیان می‌کند. اما خوب است قبل از تشریح این موضوع، به سوال مهمی پاسخ داده شود که آیا ترکیه آغاز کننده بحث توسعه پهپاد‌های مسلح ارزان قیمت در جهان بوده است؟

ایران و ارزان سازی یک مفهوم لوکس غربی

اگر بخواهیم به صورت کلی به مفهوم پرنده‌های بدون سرنشین مسلح نگاه کنیم باید بگوییم که ایالات متحده آمریکا به نوعی آغاز کننده این مسیر بوده و واژه پهپاد و بحث شلیک موشک از پرنده‌های بدون سرنشین با پرنده MQ-۱ پردیتور در جهان شناخته شد. اما در جمهوری اسلامی ایران تلاش‌ها برای توسعه پرنده‌های بدون سرنشین مسلح در فازی دیگر و بر اساس تفکری متفاوت به پیش رفت. امروزه در یک میدان جنگ شما یا با فضایی طرف هستید که خبری از توان ضد هوایی خاصی نیست یا با یک فضای حفاظت شده برای مقابله با هواگرد‌ها رو به رو هستید.

در یک فضای حفاظت شده شاهد بودیم که پرنده‌ای مثل MQ-۹ آمریکایی نیز در جایی مثل یمن با حداقل سیستم‌های دفاع هوایی، در چندین مورد سرنگون شده است. اگر هم فضای مورد نظر خالی از دفاع هوایی باشد و برای نمونه در خصوص درگیری با یک کارتل مواد مخدر یا یک گروه تروریستی، مثلا تروریست‌های مستقر در خارج از مرز‌های شمالغرب یا جنوب شرق ایران، صحبت می‌کنیم اصولا نیازی به پرنده‌های بدون سرنشین انچنان گران قیمت نیست.

پهپاد بیرقدار ساخت ترکیه

در عین حال با داشتن پهپاد‌های ارزان قیمت در تعداد بالا به راحتی می‌توان یک حمله فوجی را آغاز کرد و با از دست دادن تعمدی تعدادی از پرنده ها، پدافند دشمن را مشغول کرد تا سیستم‌های تسلیحاتی اصلی از راه رسیده و ضربه اصلی را وارد کنند. این توانایی می‌تواند هزینه تمام شده یک عملیات رزمی را نیز شدیدا کاهش دهد.

در جمهوری اسلامی ایران توسعه پرنده‌های بدون سرنشین مسلح با شاهد ۱۲۹ تبدیل به یک مسئله جدی و با اولویت بالا شد. در حال حاضر آمار دقیق و مشخصی از هزینه‌ها و قیمت تمام شده این پرنده وجود ندارد، ولی با توجه به برخی شباهت‌ها بین آن و نمونه‌های ساخته شده در کشور همسایه، می‌توانیم قیمتی در حدود ۱ تا ۳ میلیون دلار - بسته به مدل مجهز به هدایت ماهواره‌ای یا عادی سری شاهد ۱۲۹ - را برای عرضه این محصول در بازار‌های جهانی در نظر داشته باشیم. این رقم همچنان در مقایسه پرنده‌های بدون سرنشین گران قیمت جهان مثل ریپر یا MQ-۱ C رقمی بسیار کمتر است.

البته توجه داشته باشیم که پهپاد شاهد ۱۲۹ ایرانی در اصل در سال ۱۳۹۰ در رزمایش‌های سپاه پاسداران شرکت کرده بود و در حقیقت به وضعیت عملیاتی رسیده و در نهایت در سال ۱۳۹۲ وارد خدمت شد. این در حالی است که بیرقدار ترک ۶ سال پیش وارد خدمت شده است.

مدل اولیه پهپاد شاهد ۱۲۹

پهپاد شاهد ۱۲۹ مجهز به هدایت ماهواره ای

بیشتر بخوانید

اما وقتی به ایران نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که گزینه‌های ارزان قیمت و در عین حال مسلح موجود در ایران در سال‌های اخیر توسعه بیشتری نیز پیدا کرده اند. اگر بخواهیم در این زمینه صحبت کنیم شاید یک گزینه خوب ابابیل ۳ است. پهپادی که در اواخر دهه ۸۰ شمسی با تصویر برداری از ناوهواپیمابر آمریکایی در خلیج فارس بسیار مشهور شد و سال‌ها نیز در نقش شناسایی در میدان عمل ظاهر شد، ولی اخیرا مدل مسلح آن که به دو تیر بمب دورایستا و مینیاتوری قائم مجهز شده بود رونمایی شد.

گزینه ابابیل ۳ مسلح یک طراحی کاملا ساده با قابلیت تولید انبوه بسیار سریع‌تر و ارزان‌تر از نمونه‌هایی در کلاس شاهد ۱۲۹ یا بیرقدار دارد و در عین حال در گزینه‌های عملیات‌های ضد تروریستی یا مقابله با گروه‌های خرابکاری یا قاچاقچی مواد مخدر گزینه‌ای ساده، ارزان قیمت و در عین حال موثر است.

پهپاد ابابیل ۳ مجهز به بمب هدایت شونده قائم

گزینه جالب دیگر ایران در این بخش پهپاد شاهد ۱۳۳ است که یک پرنده بدون سرنشین کوچک با الگو برداری از شاهد ۱۲۹ است و توان حمل دو بمب هدایت شونده کوچک را دارد. نمونه دیگر نیرو‌های مسلح در این کلاس پهپاد سری مهاجر ۶ است که از نظر میزان حمل بمب‌های هدایت شونده مینیاتوری تفاوتی با کلاس شاهد ۱۲۹ نداشته و می‌تواند ۴ بمب را با خود حمل کند و در عین حال به دلیل طراحی ساده‌تر بدنه مشخصا از قیمت بسیار پایین تری برخوردار است.

پهپاد مهاجر ۶

همانطور که در بالا اشاره شد، ساقط شدن برخی از پهپاد‌های بیرقدار مشخص شد که اصولا چیزی به اسم ساخت ترکیه در این پهپاد وجود نداشته و تقریبا تمام بخش‌های اصلی این پرنده بدون سرنشین از موتور تا سیستم اپتیکی و بخش‌های کنترلی، همه و همه ساخت کشور‌های اروپای غربی، کانادا و آمریکا بوده است. این در حالی است که ایران از زمان آغاز بحث پرنده‌های بدون سرنشین در تحریمی سخت قرار داشته که هر روز نیز سنگین‌تر شده، اما در عین حال هر روز نیز بر دستاورد‌های کشور ما در این بخش اضافه شده است.

بخش‌های مختلف پهپاد بیرقدار که هر کدام ساخت یک کشور است

موضوع دیگری که نشان می‌دهد کشورمان اولین قدرت مهم پهپادی در جهان است که به سمت پرنده‌های بدون سرنشین ارزان قیمت، اما موثر رفته است، روند پیشرفت گروه‌های مقاومت فلسطینی در نوار غزه و لبنان است که آخرین نمونه آن، در رزمایش هفته گذشته این نیرو‌ها نمایان شد و بازتاب فراوانی در رسانه‌های منطقه‌ای داشت و نشان داد این گروه‌ها با مشاوره‌ها و کمک‌های کشورمان؛ چه پیشرفتی در این حوزه داشته اند.

یکی از تصاویری که پس از این رزمایش، مورد توجه کارشناسان نظامی و تحلیلگران منطقه‌ای قرار گرفته، رونمایی از پهپاد انتحاری جدید رزمندگان فلسطینی است که نشان می‌دهد آن‌ها نیز وارد این رقابت و مرحله مهم از هماوردی نظامی شده اند.

این پهپاد بسیار ساده، کوچک و ابتکاری که در ساخت آن احتمالا از چوب و فوم استفاده شده و حاوی یک موتور کوچک و حدود ۵ کیلوگرم مواد منفجره بوده در نگاه اول شاید چندان مهم و کاربردی به نظر نمیرسد. اما استفاده از این چنین تسلیحات ساده و ارزان قیمتی بیشتر به منظور تحمیل هزینه سنگین به دشمن صهیونیستی به منظور مقابله با این تسلیحات به وسیله موشک‌های بسیار گران قیمت خواهد بود.

در واقع ساخت و استفاده عملیاتی از چنین پهپادی و یا حتی برخی نمونه‌های راکت‌های القسام که حتی کمتر از ۱۰۰ دلار برای نیرو‌های فلسطینی هزینه در بردارد، اما در صورتی که به سمت مناطق اشغالی شلیک شود پدافند هوایی رژیم صهیونیستی ناچار به استفاده از موشک‌های گرانقیمت سامانه گنبد آهنین برای رهگیری آن‌ها خواهد بود و در گذشته نیز شاهد این بوده ایم که برخی پرتابه‌ها از سد دفاعی این سامانه پدافندی نیز عبور کرده و در صورت شلیک پر تعداد و چند ده تایی این راکت و پهپادها، سامانه پدافندی دشمن اصطلاحا Out Number شده و دیگر موشکی برای مقابله با تهدیدات نخواهد داشت.

چنین راهبردی که از سال‌ها قبل توسط جمهوری اسلامی ایران در نیرو‌های مسلح کشورمان و یگان‌های مقاومت در منطقه، پیگیری و اجرایی شده، حالا توسط ارتش‌های مهم غربی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌توان مطمئن شد ایده استفاده از پهپاد‌های مسلح ارزان قیمت، نه از ترکیه و بیرقدار و بلکه در اصل از ایران آغاز شده و این بحث در کنار تبدیل کردن قایق بلید رانر به یک گونه مراقبتی و نظامی، دومین کپی رسمی اروپایی‌ها از روی ابتکارات دفاعی کشورمان است.

منبع:مشرق

انتهای پیام/