به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد، اکثر والدین سن لجبازی کودک را نمی‌دانند و به رفتار کودک دو ساله که بر مبنای اقتضای سن خود بر خواسته اش اصرار می‌کند، لجبازی می‌گویند. در حالی که می‌توانند به سادگی حواس این کودک نوپا را به مسئله‌ای دیگر پرت کرده و خواسته خود را عملی کنند.
چرا کودک لجبازی می‌کند؟
لجبازی از چه سنی در کودک شکل می‌گیرد و دلیل این رفتار چیست؟ با امینه قلی پور، کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی به گفتگو نشستم.
او در این باره گفت: لجبازی یا رفتاری شبیه به آن در سن دو تا سه سالگی از مراحل رشد کودک و بسیار طبیعی است.
این روان درمانگر و بازی درمانگر کودک ادامه داد: لجبازی از چهار سالگی به بعد کمی غیر عادی است و برخورد والدین این رفتار را در کودک شدت می‌دهد.
کودک اغلب برای جلب توجه و محبت، لجبازی می‌کند که عموما والدین در برابر این روش رفتار نادرستی از خود نشان می‌دهند و همین امر موجب تشدید رفتار لجبازی در کودک می‌شود.
کارشناس حوزه اختلالات یادگیری بیان کرد: هر گونه برخورد و مقاومت والدین در برابر کودک باعث تشدید اوضاع می‌شود. مثلا کودک می‌گوید، می‌خواهم این لباس را به تن کنم و والدین مخالفت می‌کنند. این مخالفت‌ها لجبازی کودک را تحریک و تشدید می‌بخشد.
والدین باید به کودک خود حق انتخاب داده و مثلا بگویند این لباس زرد را می‌پوشی یا لباس قرمز.
یک راهکار کاربردی
خانم قلی پور ادامه داد: برای درمان لجبازی کودک ۳ سال به بالا مخصوصا برای لجبازی که از سر عدم توجه والدین و مشغله آنان باشد (چه کار باشد، چه مشغول شدن به موبایل) از روش cprt استفاده می‌شود که برای سنین ۳ تا ۸ سالگی مناسب است.
در این روش مادر برای اینکه به فرزندش بفهماند به او توجه می‌کند، روزی نیم ساعت نه بیشتر، تکنیکی را پیاده می‌کند. اگر از نیم ساعت بیشتر شد، نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود.
مادر روزی نیم ساعت در ساعت و مکان مشخص یک روفرشی یا پتویی را پهن کند و اسباب بازی‌ها و وسایل سرگرمی کودک را روی آن بچیند. این اسباب بازی‌ها و سرگرمی‌ها می‌توانند حتی ظرف و ظروف آشپزخانه نیز باشند.
این روان درمانگر افزود: مادر بهتر است عروسک، وسایل آشپزخانه، کاردستی، نقاشی و سایر وسایل کودک را بر روی پتو بچیند. در این نیم ساعت مادر به هیچ عنوان گوشی تلفن در دست نگیرد. با هیچ یک از اعضای خانواده صحبت نکند و هیچ کاری جز کنار کودک بودن را انجام ندهد. در این مدت زمان مادر فقط کنار کودک خود بوده و بازیش را تماشا کند، اما وارد بازی نشود.
بعد از دقایقی که کودک مشغول بازی شد، به او بگوید "دوست داری که من هم وارد بازی بشم یا نه؟ " اگر کودک اجازه داد وارد شود.
اگر حین بازی، کودک با خشم عروسک یا اسباب بازی خود را خراب کرد، مادر به کودک بگوید که نباید این کار را انجام دهی، اما به جای آن می‌تونی به کیسه بوکس خود ضربه بزنی (اگر نبود به بالشت ضربه بزند).
همچنین اگر کودک خواست با خط خطی کردن دفتر نقاشی خود را پاره کند، مادر بگوید الان نمی‌توانی این کار را انجام دهی، اما به جای این کار می‌توانی با رنگ انگشتی رنگ بازی کنی و در هر دو حالت (ضربه زدن به کیسه بوکس یا بازی با رنگ انگشتی) کنار کودک خود باشد.
هدف از این کار آنست که که وقتی کودک از کاری منع می‌شود، حتما جایگزین مناسب در همان سطح برای بازی قبلی پیشنهاد و ارائه شود.
به گفته خانم قلی پور تکنیک CPRT که حتما باید در یک ساعت مشخصی از روز انجام شود، برای بهبود رابطه والد و کودک مناسب است و اگر به صورت مرتب و مستمر انجام شود، بسیار کمک کننده خواهد بود.
این تکنیک حداقل باید یک ماه استمرار داشته باشد تا کودک رفتار پرخاشگرانه و لجبازی را ترک کند و مادر متوجه تغییر رفتار کودک شود.
ملاحظات تکنیک CPRT
اول اینکه حین بازی به هیچ وجه کودک را نصیحت نکنید. نگویید به این اسباب بازی دست نزن و.
دوم آنکه پیشنهاد دهنده بازی نباشید.
سوم آنکه دست کودک را باز بگذارید. اگر کودک خواست بیش از نیم ساعت بازی کند، از ساعت شنی‌هایی که نیم ساعته هستند می‌توان استفاده کرد یا اگر نبود از ساعت شنی‌های ۵ دقیقه‌ای که ۵ دقیقه آخر را نشان دهد و به کودک بگویید ۵ دقیقه بیشتر فرصت نداریم.
این روش برای تشویق کودک به ادامه بازی است. چون کودک درکی از مفهوم زمان ندارد و همین مساله ممکن است باعث لجبازی کودک برای ادامه بازی شود.
برای سرکشی‌ها و لجبازی‌های نوجوان چه باید کرد؟
وقتی والدین می‌بینند کودک نسبتا حرف گوش کن دیروز، امروز برای رسیدن به خواسته خود (اشتباه یا درست) اصرار دارد و به حرف آنان اهمیتی نمی‌دهد، دچار ناخوشایندی و حتی سردرگمی می‌شوند که چه کنند تا فرزند عزیزشان با اصرار برخواسته نادرست خود به بیراهه نرود؟!
در سن حساس نوجوانی والدین باید بهترین یار و همراه نوجوان باشند و اجازه ندهند حس تنفر، خشم و دور بودن از والدین در نوجوان پدید آید.
نوجوان به مقتضای سن تحت تاثیر هورمون‌های رشد است. او از سویی دیگر می‌خواهد استقلال یابد. از این رو تعارضاتی بین خواسته او و خانواده شکل می‌گیرد.
برای دست یابی به راهکار مناسب و حل این معضل با دکتر عطاییان به گفتگو نشستم.
راهنمای عملی به والدین هنگام مخالف جویی نوجوان
افشین عطاییان متخصص اعصاب و روان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد، گفت: والدین، چون نمی‌دانند که در برابر مخالف جویی نوجوان چه کنند، به روش‌های متعارف عکس العمل نشان می‌دهند و مایوسانه دست به اقدامات بی فایده می‌زنند.
او ادامه داد: والدین ابتدا با نوجوان جدی شده و تحکم می‌کنند، اما چون موثر واقع نمی‌شود سراغ نصیحت می‌روند و وقتی کارساز نبود به سرزنش و تمسخر متوسل می‌شوند. برخی هم بدتر سراغ تهدید و تنبیه نوجوان می‌روند که برای مقابله با مخالفت بی فایده است.
عطاییان افزود: برای برخورد با رفتار مخالف جویی نوجوان تنها راهکاری که وجود دارد، مدارا کردن با نوجوان است. نوجوان هنگامی که برخورد مناسب پدر و مادر را در مقابل مخالفت و سرکشی خود ببیند، احساس گناه کرده و ممکن است حتی از پدر و مادر نیز عذرخواهی و ابراز پشیمانی کند.
والدین باید بدانند رفتار مخالفت جویانه نوجوان به دلیل کسب استقلال است و باید به شیوه صحیح، میل استقلال طلبی نوجوان را مدیریت کنند.
فرزند پروری هنر مهمی است که والدین باید در آن مهارت کافی داشته باشند. فرزندان در هر سنی پدر و مادر را با چالش‌هایی مواجه می‌کنند که بهترین راهکار رویارویی با این چالش ها، کمک گرفتن از تجربه و مشاوره افراد خبره است.
والدین همچنین می‌توانند با شماره گیری ۱۴۸۰ (صدای مشاور) از مشاوره رایگان بهره‌مند شوند.
گزارش از الهام وادی
انتهای پیام/و
