به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، کشاورزی تلفیقی یکی از راه‌های افزایش درآمد کشاورزان و توسعه زراعت است که می‌توان با حمایت از این نوع زراعت سود کشاورزان و تنوع محصولات را افزایش داد.
پس از اصلاحات ارضی در دوره پهلوی و همچنین پس از انقلاب اسلامی و راه اندازی وزارت جهاد کشاورزی، برنامه ریزی‌ها بر اساس زراعت تک محصولی تدوین می‌شد که وضعیت برخی از کشاورزان از جمله در خوزستان، نشان دهنده ناکارآمدی این سیاست بود.
در کشاورزی تک محصولی مزرعه دار فقط یک محصول را کاشته و درو می‌کند، در صورتی که زراعت تلفیقی شامل چندین کار مختلف است. پرورش ماهی، انواع پرندگان، گیاهان دارویی و چندین گیاه دیگر به صورت همزمان کشت می‌شوند که علاوه بر تنوع درآمد کشاورز از منابع مختلف، موجب بی نیازی از سموم و آفت کش‌های شیمیایی می‌شود که محیط زیست و خاک را تخریب می‌کند.
در کشاورزی تک محصولی مزرعه دار مجبور است از سموم شیمیایی زیادی به منظور دفع آفت‌ها استفاده کند، زیرا در صورت افت قیمت تولیدات خود زیان قابل توجهی را متحمل می‌گردد. در حالی که در کشاورزی تلفیقی می‌توان به جای استفاده از سموم شیمیایی از گیاهان محلی و بومی به منظور دفع آفت‌ها استفاده کرد که خاصیت گیاهی هم دارند. ضمن آنکه در صورت پایین آمدن بهای یک محصول می‌توان از فروش محصولات دیگر برای کسب درآمد استفاده کرد.
پرورش ماهی در کنار کشاورزی یکی از راهکار‌های زراعت تلفیقی است که کشاورز را از کود‌های شیمیایی بی نیاز می‌کند. در صورتی که یک مزرعه دار روش تک محصولی را در پیش گرفته باشد، با نازل شدن قیمت آن محصول، ممکن است تا مرز ورشکستگی نیز پیش رود و فرزندان این شخص مجبورند برای یافتن شغل بهتر به شهر‌ها مهاجرت کنند و به حاشیه نشینی روی بیاورند. در حالی که می‌توان با روش تلفیقی از به وجود آمدن این دست معضلات جلوگیری کرد.
مزایای پرورش ماهی در کنار کشاورزی چیست؟
گندمی، کارشناس آبزی پروری در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: پرورش ماهی متراکم به راهکار‌هایی اطلاق می‌شود که در حداکثر سطح پایدار با استفاده از ابزار و عدوات مکانیزه و در قالب حصول علمی انجام می‌شود. استخر‌های پرورش ماهی از سازه‌های مختلفی تشکیل شده است که به صورت بتنی، پلی اتیلن و عدوات مصنوعی دیگر باشد که ما این فعالیت را با حجم آبگیری ۱۰۰ متر مکعب در استان بومی سازی کرده ایم و توان تولید این طرح حداقل ۳ تن ماهی در هر دوره پرورشی است.
او با اشاره به مزایای این روش پرورش ماهی افزود: یکی از مزایای این روش تلفیق با کشاورزی است و می‌تواند تحولی در زراعت ایجاد نماید که تحت عنوان استخر‌های ذخیره آب کشاورزی عنوان می‌شود و روش کار نیز به این صورت است که در مزرعه یا باغات، آبی که وارد مجموعه می‌شود ابتدا در استخر ذخیره کشاورزی نگهداشته شده و متناسب با دستگاه‌ها و ادوات مکانیزه که ما استفاده می‌کنیم، می‌توانیم تعداد متناوبی از ماهی‌ها را به روش‌های نیمه متراکم و متراکم ذخیره کنیم.
گندمی بیان کرد: پسابی که از این استخر‌ها خارج می‌شود، شامل اضافات مواد غذایی و فضولات دفعی ماهی است و می‌توان از آن به عنوان کود با کیفیت طبیعی استفاده کرد که هم موجب آبیاری کشاورزی می‌شود و هم افزایش بهره وری در تولید را به دنبال دارد. ضمنا هر یک از این سازه‌ها یک شغل مستقیم و ۲ شغل غیرمستقیم را ایجاد می‌کنند.
افزایش سرانه مصرف گوشت سفید در مناطق محروم
این کارشنای آبزی پروری اظهار داشت: متناسب با اینکه تجهیزات مکانیزه سطح بالایی استفاده شود و بتوان محیط را محصور کرد و کنترل دمایی و ایجاد فضای گلخانه‌ای ایجاد نماییم، قابلیت این وجود دارد که ۲ دوره پرورش در هر سال برای این سازه‌ها متصور باشیم و ارز آوری نیز داشته باشد. در این محل‌ها ماهی‌های پرورشی با فیله‌های با ارزش وجود دارد که ظرفیت صادرات به سایر کشور‌ها را دارند.
این مقام مسئول تصریح کرد: کاهش مصرف آب و حفظ محیط زیست، تنوع در کشاورزی و امکان صادرات ماهی، افزایش قابل توجه درآمد کشاورز و باغدار از جمله مزیت‌های پرورش ماهی به روش تلفیق با کشاورزی است که موجب تحولی در سیستم‌ها می‌شود و در مناطق کمتر برخوردار مهیا است تا استفاده شود.
گندمی ادامه داد: کشاورزی و پرورش ماهی موجب افزایش مصرف سرانه ماهی، پروتئین و گوشت سفید می‌گردد که نقش مهمی در سلامت انسان دارد و در مجامع مختلف جهانی نیز توصیه شده است که در هفته ۲ بار از گوشت سفید و ماهی به علت مزایای آن استفاده شود که با توسعه این سیستم‌ها در مناطق حاشیه‌ای و کمتر برخوردار می‌توان میزان مصرف سرانه آن را در مناطق محروم به صورت محسوسی افزایش داد.
روشن دل یکی از کشاورزان خوزستانی که به روش کشاورزی تلفیقی و پرورش ماهی متراکم روی آورده است، در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: در مزرعه خود علاوه بر کشاورزی ۲ استخر پرورش ماهی نیز دایر کردیم، تا هم اشتغال ایجاد کنیم و هم از طریق همین آب باغات را سیراب کنیم که حکم کود را هم برای گیاهان دارد و خاک را از کود شیمیایی بی نیاز می کند. همچنین شایان ذکر است که تنها در همین ۲ استخر پرورش ماهی در زمینی به وسعت یک هکتار، ماهی تولید می‌شود که استفاده بهینه از آب و زمین است.
آیا وقت گذار از کشاورزی تک محصولی نرسیده است؟
سالانه ۶۰۰ هزار تن ماهی از طریق کشاورزی تلفیقی تولید می‌شود که صادرات آن ۸۰۰ هزار دلار ارز آوری برای کشور به همراه دارد و به کشور عراق، آسیای میانه و روسیه نیز صادر می‌شود. این روز‌ها پرورش ماهی متراکم رونق فراوانی یافته و ۲۰۰ سازه نوین پرورش ماهی متراکم ساخته و وارد مدار شده اند.
سالهاست که کشاورزان روش تک محصولی را برای تولید محصولات خود پیش گرفته اند که نه تنها توسعه کشاورزی و افزایش درآمد را در پی نداشته بلکه موجب زیان رساندن به محیط زیست نیز شده است. تاکنون ۵۰ تولید کننده در خوزستان پرورش ماهی به صورت متراکم را در تلفیق با کشاورزی راه اندازی کرده اند. لازم است تا مسئولان جهاد کشاورزی با اهمیت بیشتر به کشاورزی تلفیقی، موجب افزایش سود کشاورزان گردند.
گزارش از ساسان ناصری زاده
انتهای پیام/ن
