به گزارش حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می‌پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر از مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ ۖ وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ

و (همچنین به خاطر بیاورید) هنگامی را که پروردگارتان اعلام داشت: «اگر شکرگزاری کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود؛ و اگر ناسپاسی کنید، مجازاتم شدید است!»

فایل صوتی تلاوت آیه ۷ سوره ابراهیم

تفسیر آیه ۷ سوره ابراهیم

داوودبن‌سرحان گوید: نزد امام صادق (ع) بودیم که سَدیر صیرفی وارد مجلس شد سلام کرد و نشست، امام فرمودند: «ای سَدیر! هرکس ثروت بیشتری داشته باشد، حجت خدا هم بر او زیاد است (مسئولیت بیشتری دارد) و اگر شما می‌توانید ثروت خود را به خودتان بدهید». سدیر عرض کرد: «یعنی چه و چگونه انسان مال خودش را به خودش می‌پردازد»؟ فرمود: «به این ترتیب که نیاز‌های برادران دینی را از همین اموال تأمین نمایید و با بذل اموال، احتیاج آنان را برطرف سازید». سپس فرمود: «ای سدیر! نعمت‌های الهی را با حسن مجاورت و سپاسگزاری برخورد کرده و فراگیرید و از کسی که درباره شما احسان نموده، تشکر کنید و به کسی که از احسان شما تشکر می‌کند، انعام و بخشش کنید که اگر شیوه شما چنین باشد، مستوجب افزایش نعمت از خدا خواهید شد و از برادران خود محبت و خیرخواهی می‌بینید». سپس حضرت این آیه را تلاوت فرمود: لَئِن شَکَرْتُمْ لأَزِیدَنَّکُمْ.

این آیه مهم‌ترین و صریح‌ترین آیه قرآن در مورد شکر نعمت و یا کفران آن است، که بعد از آیه مربوط به نعمت آزادی و تشکیل حکومت الهی به رهبری حضرت موسی مطرح شده است و این رمز آن است که حکومت الهی و رهبر آسمانی مهم‌ترین نعمت هاست، و اگر شکرگزاری نشود خداوند مردم ناسپاس را به عذاب شدیدی گرفتار می‌کند.

بیشتر بخوانید

• آیه‌ای که به مخالفت خداوند با شایعه سازی اشاره دارد+ صوت

شکر نعمت مراحلی دارد:

الف:شکر قلبی که انسان همه‌ی نعمت‌ها را از خداوند بداند.

ب:شکر زبانی، نظیر گفتن «الْحَمْدُ لِلّهِ».

ج:شکر عملی که با انجام عبادات و صرف کردن عمر و اموال در مسیر رضای خدا و خدمت به مردم به دست می‌آید.

امام صادق (ع) فرمودند: شکر نعمت، دوری از گناه است و نیز در روایتی فرمودند:شکر آن است که انسان نعمت را از خدا بداند (نه از زیرکی و علم و عقل و تلاش خود یا دیگران) و به آنچه خدا به او داده راضی باشد و نعمت‌های الهی را وسیله‌ی گناه قرار ندهد، شکر واقعی آن است که انسان نعمت خدا را در مسیر خدا قرار دهد.

در حدیث می‌خوانیم که خداوند به موسی وحی کرد:حقّ شکر مرا بجا آور. موسی گفت:این کار امکان ندارد، زیرا هر کلمه‌ی شکر نیز شکر دیگری لازم دارد. وحی آمد:همین اقرار تو و این که می‌دانی هر چه هست از من است، بهترین شکر من است.

به گفته‌ی روایات، کسی که از مردم تشکر نکند از خدا نیز تشکر نکرده است «من لم یشکر المنعم من المخلوقین لم یشکر الله». اگر نعمت خدا را در مسیر غیر حقّ مصرف کنیم، کفران نعمت و زمینه کفر است. «لَئِنْ کَفَرْتُمْ»، «بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللّهِ کُفْراً»؛ کسانی که نعمت خدا را به کفر تبدیل کردند.

پیام‌های آیه ۷ سوره ابراهیم

۱-سنّت خداوند بر آن است که شکر را وسیله‌ی ازدیاد نعمت قرار داده و این سنّت را قاطعانه اعلام کرده است. «تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ» شکر نعمت نعمتت افزون کند کفر نعمت از کفت بیرون کند.

۲-خدا برای تربیت ما، شکر را لازم کرد نه آنکه خود محتاج شکر باشد. «رَبِّکُمْ»

۳-با شکر، نه تنها نعمت‌های خداوند بر ما زیاد می‌شود، بلکه خود ما نیز رشد پیدا می‌کنیم، زیاد می‌شویم و بالا می‌رویم. «لَأَزِیدَنَّکُمْ»

۴-کیفر کفران نعمت، تنها گرفتن نعمت نیست، بلکه حتّی گاهی نعمت سلب نمی‌شود، ولی به صورت نقمت و استدراج در می‌آید تا شخص، کم کم سقوط کند. «لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِی لَشَدِیدٌ»

انتهای پیام/