به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمانشاه؛  فریدون بیگلری  بابیان اینکه از دهه ۱۳۶۰ اولین بررسی‌های باستان شناسی خود را در غار‌های کرمانشاه آغاز کرده، گفت: در طول دهه‌های گذشته چند غار با آثار پارینه سنگی در بیستون، شمال کرمانشاه، روانسر و میان دربند را مورد بررسی قرار دادیم.

او بیان کرد: اولین غاری که در استان کاوش کردیم، غار مرتاریک بیستون بود که بطور مشترک با یک تیم فرانسوی از دانشگاه بوردو فرانسه در سال ۱۳۸۳ انجام شد.

این باستان شناس که ۳۰ سال سابقه پژوهش‌های میدانی در غار‌های کرمانشاه را دارد، اعلام کرد: این غار در دوره پارینه سنگی میانی مورد استفاده انسان نئاندرتال بوده و کاوش آن اطلاعات خوبی درباره شیوه‌های ابزارسازی این انسان‌ها و دیگر جنبه‌های زندگی آن‌ها ارایه کرد که اطلاعات آن همراه با نتایج مطالعات انجام شده در سایر غار‌های بیستون در پرونده ثبت مجموعه بیستون در فهرست میراث جهانی یونسکو آمده است.

او گفت: در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۹ به بررسی غار‌های چند شهرستان استان کرمانشاه از جمله ثلاث باباجانی، جوانرود، پاوه و روانسر پرداختیم که در نتیجه آن‌ها تعداد زیادی غار شناسایی و بررسی شد که آثاری از دوره‌های مختلف پارینه سنگی تا دوره‌های تاریخی و جدیدتر را در بر داشتند.

بیگلری افزود: پس از این بررسی دیگر فعالیت جدی میدانی در استان کرمانشاه نداشتم، تا اینکه سال گذشته و با حمایت اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه موفق به بازنگری و کاوش تکمیلی غار وزمه شهرستان اسلام آباد غرب شدم.

او در خصوص بررسی‌های انجام شده اخیر در غار وزمه گفت: این بازنگری اطلاعات جدیدی درباره پیشینه سکونت انسان در این غار ارائه کرد که با مطالعه یافته‌های آن می‌توان بطور دقیقتری درباره زمان سکونت انسان در این غار و شرایط زیست محیطی آن زمان اظهار نظر کرد.

این باستان شناس کرمانشاهی اعلام کرد: در حال حاضر منتظر صدور مجوز انتقال نمونه‌های مطالعاتی به موزه ملی هستیم که متاسفانه پس از گذشت هشت ماه و علیرغم ارسال مدارک لازم از سوی میراث کرمانشاه به اداره کل موزه ها، این اداره کل هنوز به درخواست مذکور پاسخ نداده است. امیدوارم امسال بتوانیم با مطالعه این یافته‌ها نتایج اولیه پژوهش‌های جدید در این غار را منتشر کنیم.

این باستان شناس متخصص دوران پارینه سنگی در ادامه این گفتگو با تاکید براینکه این غار‌ها حافظان تاریخ و پیشینه هزاران ساله نیاکان ما هستند، عنوان کرد: بدون تردید هر نوع تخریب و آسیب به آن‌ها به معنای نابودی بخشی از پیشینه تاریخی-فرهنگی ساکنان این منطقه و کل بشریت است.

او همچنین یکی از مشکلات عمده‌ای که برابر پژوهش‌های باستان شناسی غار وجود دارد را فعالیت‌های مخرب گنج یابان و حفاران غیرمجاز اعلام کرد و افزود: متاسفانه این افراد در چند دهه اخیر بسیاری از غار‌ها را به امید واهی یافتن گنج حفاری و لایه‌ای لایه‌ای باستانی را به هم ریخته‌اند.

این باستان شناس مطرح ایرانی نمونه بسیار تاسف بار این فعالیت‌های مخرب را غار وزمه دانست که پیش از آغاز پژوهش‌های باستان شناسی در دهه ۱۳۷۰ توسط حفاران غیرمجاز تقریبا بطور کامل حفاری شده بود و در نتیجه لایه‌های با قدمت ده تا هفتاد هزار سال که برای ده‌ها هزار سال حفظ شده بودند، طی چند ماه از بین رفتند.

موسس اولین موزه تخصصی پارینه سنگی ایران با نام "موزه پارینه سنگی زاگرس" در تکیه بیگلربیگی کرمانشاه با بیان اینکه این مشکل تقریبا در همه جای کشور دیده می‌شود، عنوان کرد: متاسفانه این اقدام ضدفرهنگی با تبلیغ گنج و گنج یابی در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام شدت بیشتری پیدا کرده است.

او متذکر شد: هرچند وزارت میراث فرهنگی و ادارات استان‌ها و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست در سال‌های گذشته تلاش کرده اند که با ثبت بسیاری از این غار‌ها در فهرست آثار فرهنگی و طبیعی ملی امکان حفاظت قانونی از آن‌ها را ایجاد کنند، اما این تلاش‌ها کافی نیست و علاوه بر این دو وزارت و سازمان، سایر نهاد‌های مرتبط مثل آموزش و پرورش و صدا و سیما نیز باید در امر فرهنگ سازی و آموزش عمومی و جلب توجه به اهمیت فرهنگی و طبیعی غار‌ها گام‌هایی بردارند.

عضو شورای پژوهشی پژوهشکده باستان شناسی افزود: کاربری گردشگری غار‌ها هم در کنار فراهم کردن امکان آشنایی مردم با زیبایی‌های محیط درون غار‌ها و کسب درآمد برای کشور، متاسفانه تاثیرات مخربی روی محیط درون غار‌ها و اکوسیستم آن‌ها گذاشته و می‌گذارد.

او همچنین کمبود اعتبارات و آزمایشگاه‌های تخصصی سالیابی و سایر پژوهش‌های آزمایشگاهی را از دیگر مشکلات پژوهش‌های باستان شناسی غار در کشور خواند و گفت: تشکیلات رسمی باستان شناسی ایران بطور سنتی بیشتر به دوران تاریخی و کاوش در مکان‌های این دوره متمایل بوده و در نتیجه بیشتر اعتبارات کاوش هم به این دوره‌ها اختصاص پیدا می‌کند، لذا این کمبود اعتبار باعث شده بسیاری از پژوهشگران ایرانی با استفاده از بودجه دانشگاه‌های خارجی و بطور مشترک با باستان شناسان خارجی در غار‌های کشور به کاوش بپردازند.

او که یکی از موسسین بخش پارینه سنگی موزه ملی ایران در سال ۱۳۸۱ است، در بخش دیگری از سخنانش بااشاره به اینکه امروزه باستان شناسی غار یکی از فعالترین و به روزترین شاخه‌های باستان شناسی در کشورمان است، عنوان کرد: عمده پژوهش‌ها و کاوش‌هایی هم که طی دهه‌های اخیر در غار‌های ایران صورت می‌گیرد، توسط متخصصین ایرانی انجام می‌شود و نتایج آن هم در سطح ملی و هم بین المللی مورد توجه بوده و هست.

این باستان شناس اظهار کرد: هرچند از اوایل دهه ۱۳۲۰ غار‌ها بتدریج از جنبه ورزشی و غارنوردی مورد توجه ایرانیان قرار گرفتند، اما جنبه باستان شناسی و فرهنگی آن‌ها چندان مورد توجه نبود و عمدتا باستان شناسان خارجی به این جنبه از مطالعه غار‌های ایران توجه داشتند.

بیگلری بابیان اینکه باستان شناسی غار از اوایل دهه ۱۳۶۰ بتدریج مورد توجه باستان شناسان ایرانی قرار گرفت، عنوان کرد: یکی از اولین این مطالعات کشف تعدادی غار با آثار پارینه سنگی در بیستون بود که نتایج آن در مقاله‌ای با عنوان "گزارش مکان‌های نویافته دیرینه سنگی در بیستون" در مجله باستان شناسی و تاریخ در اواخر دهه هفتاد منتشر شد.
انتهای پیام/ز