«نیمه‌ی برات» بوشهری‌ها، از پخت حلوا و رنگینک تا پخش خرما و نان
سید جعفر حمیدی گفت: بوشهری‌ها اعتقاد داشتند که ۱۵ شعبان نیمه برات و ماه شعبان ماه برات، یعنی ماه آزادی آدم‌ها از جهنم است و اعتقاد داشتند که مردم در این روز به آزادی می‌رسند و از جهنم نجات پیدا می‌کنند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، بشر همیشه منتظر است، منتظر رسیدن به آزادی به واسطه ظهور آن موعودی که قرار است با آمدنش قلب‌های خسته منتظرمان را درمان کند و جان دوباره دهد.
ارادت مردم به مهدی موعود همیشه با شادی و تقسیم شیرینی در بین همنوعان نمود پیدا کرده است، مردم بوشهر نیز از رسومات زیبای این روز نه تنها بی بهره نبوده بلکه آن را به نحو احسن انجام می‌داده اند.
فرزانه با خنده و هیجان از واژه نیمه برات که برای نیمه شعبان در بین مردم بوشهر کاربرد دارد، یاد می‌کند و می‌گوید: در دوران بچگی خود در دلوار به یاد دارم که خانم‌ها لُقیمَات درست می‌کردند و بچه‌ها بین همسایه‌ها پخش می‌کردند.
او همچنین اشاره می‌کند سال‌های بعد هم بود که مردم زولبیا و بامیه پخش می‌کردند، همسایه‌ها نیز عادت داشتند ظرف‌ها را پر از شیرینی و زولبیا و بامیه کنند و دوباره تحویل دهند.
وجه تسمیه نام و چیستی این نوع شیرینی را از سید جعفر حمیدی، استاد ادبیات بوشهری جویا شدیم، حمیدی گفت: لقیمات در بوشهر به لگیمات نیز معروف است، لُگَیمه یا لُقَیمه، اسم مصغّر لقمه بوده و به معنی لقمه کوچک است.
افسانه نیز از نیمه برات برایمان می‌گوید: قبلاً رسم بود که مردم حلوا‌های مختلف درست می‌کردند و برای همسایه‌ها می‌بردند که این سال‌ها پخش این نوع حلوا‌ها در این روز کم شده و البته کسانی که مادربزرگ هایشان در قید حیات است برای این روز حلوای آرد و خرما درست می‌کنند، افسانه اشاره می‌کند مردم امروزه بیشتر شیرینی و بیسکویت تقسیم می‌کنند.
الهام با اشاره به اینکه همه ما نیمه شعبان را مزیّن به نام حضرت مهدی (عج) می‌شناسیم، ادامه داد: جشن این روز را امروزه با پخش کردن شیرینی و شربت در مساجد و راه اندازی موکب و ایستگاه‌هایی در خیابان‌ها و توزیع چای و کیک برپا می‌کنیم.
او از خاطره نیمه شعبان زمان بچگی هایش در خورموج به پخت شله زرد و آش رشته و توزیع آن بین همسایه‌ها اشاره کرده و می‌گوید: همچنین مردم با شور و شادی خاصی در خیابان‌ها موکب می‌زدند و چای و شربت تقسیم می‌کردند.
از حلوا برنجی و آردی تا خرما و نان
زهرا، مادر دشتستانی که ما را در شناختن رسومات قدیم این روز در بوشهر همراهی می‌کند، توضیح می‌دهد: همه سعی می‌کردند در این روز شیرینی بدهند، خانواده‌هایی هم که شرایط مالی بهتری داشتند حلوای برنجی و آردی می‌پختند و تقسیم می‌کردند و کسانی که توانایی تهیه حلوا را نداشتند به تقسیم خرما و نان در بین همسایه‌ها می‌پرداختند و همه به نحوی دوست داشتند در دادن شیرینی این روز سهیم باشند.
سیده زینب نیز که از خانواده مذهبی و سادات آبپخش است، می‌گوید: مرحوم مادرم همیشه عادت داشت رنگینک درست می‌کرد و در سینی می‌گذاشت و به من و خواهرم می‌داد که بین همسایه هایمان تقسیم کنیم، مردم قبلا عادت داشتند خودشان چیزی برای تقسیم بین همسایه‌ها درست می‌کردند، ولی امروزه از بیرون شیرینی آماده می‌خرند.
توفیق می‌گوید: رسمی که ما هنوز هم داریم و آن را ادامه می‌دهیم تقسیم کردن شیرینی و حلوا بین همسایه‌ها است و اگر کسی نذری داشته باشد در این روز ادا می‌کند.
الله کرم نیز که اهل دشتستان است به اصطلاح خاص بوشهری‌ها یعنی نیمه برات اشاره کرده و می‌گوید خانم‌های محله و همسایه‌ها غروب سینی‌های پر از زولبیا و بامیه و یا حلوا‌هایی که تهیه می‌کردند و در نعلبکی می‌ریختند را بین همسایه‌ها تقسیم می‌کردند.
برات به معنی آزادی است
رسومات قدیمی این روز را از شاعر، نویسنده، و استاد زبان و ادبیات فارسی بوشهری جویا شدیم، سید جعفر حمیدی عنوان کرد: در رابطه با معنای نیمه برات، برات به معنی آزادی و وسیله آزادی و همچنین قبض، چک‌بانک و نامه است، برات آزادی یعنی نامه آزادی؛ و بوشهری‌ها اعتقاد داشتند که ۱۵ شعبان نیمه برات و ماه شعبان ماه برات، یعنی ماه آزادی آدم‌ها از جهنم است و اعتقاد داشتند که مردم در این روز به آزادی می‌رسند و از جهنم نجات پیدا می‌کنند، به همین جهت به یاد مرده‌ها می‌افتادند و رنگینک، شیرینی و یا انواع حلوا و مسقطی درست کرده و از این خانه به آن خانه تقسیم می‌کردند.
وی ادامه داد: آن‌ها هم به یاد مرده‌ها بودند و هم برای سلامتی خودشان چنین کاری را انجام می‌دادند البته غائبانه و در اصل این شیرینی به مناسبت تولد امام زمان (عج) بود و این بهانه‌ای بود برای تقسیم شیرینی و ابراز شادی و خوشحالی...
حمیدی به بیت شعری اشاره می‌کند که مردم بوشهر در قدیم می‌خواندند: "امشو نیمه براتِ، بُوام بَهضِ بُواتِ (امشب نیمه شعبان است /پدرم بهتر از پدرت است.)
این ادیب بوشهری بیان کرد: مردم در این روز جشن می‌گرفتند و مسجد‌ها را چراغانی می‌کردند و در خیابان‌ها پارچه‌های رنگارنگ آویزان می‌کردند و درب مسجد‌ها مخصوصاً مسجد شنبدی بوشهر شربت‌های خوبی مثل آبلیمو درست می‌کردند و در تنگ ریخته و بین مردم و درب خانه‌ها تقسیم می‌کردند. کسانی هم که به مسجد آمده بودند همانجا کام خود را با شیرینی و شربت، شیرین می‌کردند.
از زمان‌های قدیم در استان بوشهر و در نیمه شعبان رسمی به نام نیمه براتی وجود داشته است که مردم طعام و یا شیرینی درست کرده و به روح اموات خود و محضر امام زمان (عج) هدیه می‌کرده اند.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/
