به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان،سوره انعام ششمین سوره جزء هفتم و هشتم و از سورههای مکی قرآن کریم است.
محور اصلی سوره انعام، اصول عقاید دین، یعنی توحید، نبوت و معاد است. در این سوره احتجاج و گفت و گوی حضرت ابراهیم با کافران درباره پرستش ستارگان و خورشید آمده است.
آیه ۲۰ درباره شناخت ویژگیهای پیامبر (ص) توسط اهل کتاب و آیه وزر (۱۶۴) از آیات مشهور سوره انعام است. برخی از آیات سوره انعام از جمله حرامبودن قتل و دشنامدادن به کافر و دروغبستن به خدا و پیامبر (ص) و خوردن از گوشت حیوانی که با ذکر نام خدا ذبح نشده است، از آیات الاحکام این سوره شمرده شده است.
امام رضا (ع) دباره فضیلت سوره انعام میفرماید: سوره انعام همراه با ۷۰ هزار فرشته که تسبیح و تهلیل (لاحول و لاقوة اِلّا بالله) و تکبیر میگفتند، به صورت یکجا نازل شد هرکس که آن را بخواند آن فرشتگان تا روز قیامت برای او تسبیح میگویند.
امام رضا (ع) در ادامه فرمودند:سوره انعام با همراهی ۷۰ هزار فرشته به صورت یکجا بر حضرت محمد (ص) نازل شده است پس آن را بزرگ و گرامی بدارید؛ چرا که در هفتاد جای آن اسم اعظم خدا آمده است و اگر مردم میدانستند در این سوره چه هست هرگز خواندن آن را ترک نمیکردند.
فایل صوتی تلاوت سوره انعام با صدای مصطفی اسماعیل
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الْحَمْدُ لِلَّـهِ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ۖ ثُمَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ ﴿١﴾
ستایش خدایى را که آسمانها و زمین را آفرید، و تاریکیها و روشنایى را پدید آورد. با این همه کسانى که کفر ورزیدهاند، [غیر او را]با پروردگار خود برابر مىکنند. (۱)
هُوَ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن طِینٍ ثُمَّ قَضَىٰ أَجَلًا ۖ وَأَجَلٌ مُّسَمًّى عِندَهُ ۖ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ ﴿٢﴾
اوست کسى که شما را از گِل آفرید. آنگاه مدتى را [براى شما عُمْر]مقرر داشت؛ و اَجَل حتمى نزد اوست. با این همه، [بعضى از]شما [در قدرت او]تردید مىکنید. (۲)
وَهُوَ اللَّـهُ فِی السَّمَاوَاتِ وَفِی الْأَرْضِ ۖ یَعْلَمُ سِرَّکُمْ وَجَهْرَکُمْ وَیَعْلَمُ مَا تَکْسِبُونَ ﴿٣﴾
و او در آسمانها و زمین خداست. نهان و آشکار شما را مىداند، و آنچه را به دست مىآورید [نیز]مىداند. (۳)
وَمَا تَأْتِیهِم مِّنْ آیَةٍ مِّنْ آیَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا کَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِینَ ﴿٤﴾
و هیچ نشانهاى از نشانههاى پروردگارشان به سویشان نمىآمد مگر آنکه از آن روى بر مىتافتند. (۴)
فَقَدْ کَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ ۖ فَسَوْفَ یَأْتِیهِمْ أَنبَاءُ مَا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿٥﴾
آنان حق را هنگامى که به سویشان آمد تکذیب کردند، پس به زودى، [حقیقت]خبرهاى آنچه را که به ریشخند مىگرفتند به آنان خواهد رسید. (۵)
أَلَمْ یَرَوْا کَمْ أَهْلَکْنَا مِن قَبْلِهِم مِّن قَرْنٍ مَّکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ مَا لَمْ نُمَکِّن لَّکُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاءَ عَلَیْهِم مِّدْرَارًا وَجَعَلْنَا الْأَنْهَارَ تَجْرِی مِن تَحْتِهِمْ فَأَهْلَکْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَأَنشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِینَ ﴿٦﴾
آیا ندیدهاند که پیش از آنان چه بسیار امتها را هلاک کردیم؟ [امتهایى که]در زمین به آنان امکاناتى دادیم که براى شما آن امکانات را فراهم نکردهایم، و [بارانهاى]آسمان را پى در پى بر آنان فرو فرستادیم، و رودبارها از زیر [شهرهاى]آنان روان ساختیم. پس ایشان را به [سزاى]گناهانشان هلاک کردیم، و پس از آنان نسلهاى دیگرى پدید آوردیم. (۶)
وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَیْکَ کِتَابًا فِی قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَیْدِیهِمْ لَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَـٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِینٌ ﴿٧﴾
و اگر مکتوبى، نوشته بر کاغذ، بر تو نازل مىکردیم و آنان، آن را با دستهاى خود لمس مىکردند قطعاً کافران مىگفتند: این [چیزى]جز سحر آشکار نیست (۷)
وَقَالُوا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَیْهِ مَلَکٌ ۖ وَلَوْ أَنزَلْنَا مَلَکًا لَّقُضِیَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا یُنظَرُونَ ﴿٨﴾
و گفتند: «چرا فرشتهاى بر او نازل نشده است؟» و اگر فرشتهاى فرود مىآوردیم، قطعاً کار تمام شده بود؛ سپس مهلت نمىیافتند. (۸)
وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَکًا لَّجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَیْهِم مَّا یَلْبِسُونَ ﴿٩﴾
و اگر او را فرشتهاى قرار مىدادیم، حتماً وى را [به صورت]مردى در مىآوردیم، و امر را همچنان بر آنان مشتبه مىساختیم. (۹)
وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِّن قَبْلِکَ فَحَاقَ بِالَّذِینَ سَخِرُوا مِنْهُم مَّا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿١٠﴾
و پیش از تو پیامبرانى به استهزا گرفته شدند. پس آنچه را ریشخند مىکردند گریبانگیر ریشخندکنندگان ایشان گردید. (۱۰)
قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ ﴿١١﴾
بگو: «در زمین بگردید، آنگاه بنگرید که فرجام تکذیبکنندگان چگونه بوده است؟» (۱۱)
قُل لِّمَن مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ قُل لِّلَّـهِ ۚ کَتَبَ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۚ لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلَىٰ یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَا رَیْبَ فِیهِ ۚ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿١٢﴾
بگو: «آنچه در آسمانها و زمین است از آنِ کیست؟» بگو: «از آن خداست»؛ که رحمت را بر خویشتن واجب گردانیده است. یقیناً شما را در روز قیامت -که در آن هیچ شکى نیست- گرد خواهد آورد. خودباختگان کسانىاند که ایمان نمىآورند. (۱۲)
وَلَهُ مَا سَکَنَ فِی اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ ۚ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿١٣﴾
و آنچه در شب و روز آرام [و تکاپو]دارد، از آنِ اوست و او شنواى داناست. (۱۳)
قُلْ أَغَیْرَ اللَّـهِ أَتَّخِذُ وَلِیًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ یُطْعِمُ وَلَا یُطْعَمُ ۗ قُلْ إِنِّی أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ ۖ وَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ﴿١٤﴾
بگو: «آیا غیر از خدا -پدیدآورنده آسمانها و زمین- سرپرستى برگزینم؟ و اوست که خوراک مىدهد، و خوراک داده نمىشود.» بگو: «من مأمورم که نخستین کسى باشم که اسلام آورده است، و [به من فرمان داده شده که:]هرگز از مشرکان مباش.» (۱۴)
قُلْ إِنِّی أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ ﴿١٥﴾
بگو: «اگر به پروردگارم عصیان ورزم از عذاب روزى بزرگ مىترسم.» (۱۵)
مَّن یُصْرَفْ عَنْهُ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ ۚ وَذَٰلِکَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ ﴿١٦﴾
آن روز، کسى که [عذاب]از او برگردانده شود، قطعاً [خدا]بر او رحمت آورده، و این است همان رستگارى آشکار. (۱۶)
وَإِن یَمْسَسْکَ اللَّـهُ بِضُرٍّ فَلَا کَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ ۖ وَإِن یَمْسَسْکَ بِخَیْرٍ فَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿١٧﴾
و اگر خدا به تو زیانى برساند، کسى جز او برطرف کننده آن نیست، و اگر خیرى به تو برساند پس او بر هر چیزى تواناست. (۱۷)
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ ۚ وَهُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ ﴿١٨﴾
و اوست که بر بندگان خویش چیره است، و اوست حکیم آگاه. (۱۸)
قُلْ أَیُّ شَیْءٍ أَکْبَرُ شَهَادَةً ۖ قُلِ اللَّـهُ ۖ شَهِیدٌ بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ ۚ وَأُوحِیَ إِلَیَّ هَـٰذَا الْقُرْآنُ لِأُنذِرَکُم بِهِ وَمَن بَلَغَ ۚ أَئِنَّکُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّـهِ آلِهَةً أُخْرَىٰ ۚ قُل لَّا أَشْهَدُ ۚ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَـٰهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِی بَرِیءٌ مِّمَّا تُشْرِکُونَ ﴿١٩﴾
بگو: «گواهى چه کسى از همه برتر است؟» بگو: «خدا میان من و شما گواه است؛ و این قرآن به من وحى شده تا به وسیله آن، شما و هر کس را [که این پیام به او]برسد، هشدار دهم. آیا واقعاً شما گواهى مىدهید که در جَنب خدا، خدایان دیگرى است؟» بگو: «من گواهى نمىدهم.» بگو: «او تنها معبودى یگانه است، و بىتردید، من از آنچه شریک [او]قرار مىدهید بیزارم.» (۱۹)
الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَعْرِفُونَهُ کَمَا یَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمُ ۘ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿٢٠﴾
کسانى که کتاب [آسمانى]به آنان دادهایم، همان گونه که پسران خود را مىشناسد، او [پیامبر]را مىشناسد. کسانى که به خود زیان زدهاند، ایمان نمىآورند. (۲۰)
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّـهِ کَذِبًا أَوْ کَذَّبَ بِآیَاتِهِ ۗ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿٢١﴾
و کیست ستمکارتر از آن کس که بر خدا دروغ بسته یا آیات او را تکذیب نموده؟ بى تردید، ستمکاران رستگار نمىشوند. (۲۱)
وَیَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِینَ أَشْرَکُوا أَیْنَ شُرَکَاؤُکُمُ الَّذِینَ کُنتُمْ تَزْعُمُونَ ﴿٢٢﴾
و [یاد کن]روزى را که همه آنان را محشور مىکنیم، آنگاه به کسانى که شرک آوردهاند مىگوییم: «کجایند شریکان شما که [آنها را شریک خدا]مىپنداشتید؟» (۲۲)
ثُمَّ لَمْ تَکُن فِتْنَتُهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا وَاللَّـهِ رَبِّنَا مَا کُنَّا مُشْرِکِینَ ﴿٢٣﴾
آنگاه عذرشان جز این نیست که مىگویند: «به خدا، پروردگارمان سوگند که ما مشرک نبودیم.» (۲۳)
انظُرْ کَیْفَ کَذَبُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ ۚ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا کَانُوا یَفْتَرُونَ ﴿٢٤﴾
ببین، چگونه به خود دروغ مىگویند و آنچه برمىبافتند از ایشان یاوه شد. (۲۴)
وَمِنْهُم مَّن یَسْتَمِعُ إِلَیْکَ ۖ وَجَعَلْنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَن یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا ۚ وَإِن یَرَوْا کُلَّ آیَةٍ لَّا یُؤْمِنُوا بِهَا ۚ حَتَّىٰ إِذَا جَاءُوکَ یُجَادِلُونَکَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَـٰذَا إِلَّا أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ ﴿٢٥﴾
و برخى از آنان به تو گوش فرا مىدهند، و [لى]ما بر دلهایشان پردهها افکندهایم تا آن را نفهمند، و در گوشهایشان سنگینى [قرار دادهایم]؛ و اگر هر معجزهاى را ببینند به آن ایمان نمىآورند. تا آنجا که وقتى نزد تو مىآیند و با تو جدال مىکنند، کسانى که کفر ورزیدند، مىگویند: «این [کتاب]چیزى جز افسانههاى پیشینیان نیست.» (۲۵)
وَهُمْ یَنْهَوْنَ عَنْهُ وَیَنْأَوْنَ عَنْهُ ۖ وَإِن یُهْلِکُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ ﴿٢٦﴾
و آنان [مردم را]از آن باز مىدارند و [خود نیز]از آن دورى مىکنند، و [لى]جز خویشتن را به هلاکت نمىافکنند و نمىدانند. (۲۶)
وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقَالُوا یَا لَیْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُکَذِّبَ بِآیَاتِ رَبِّنَا وَنَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿٢٧﴾
و اى کاش [منکران را]هنگامى که بر آتش عرضه مىشوند، مىدیدى که مىگویند: کاش بازگردانده مىشدیم و [دیگر]آیات پروردگارمان را تکذیب نمىکردیم و از مؤمنان مىشدیم (۲۷)
بَلْ بَدَا لَهُم مَّا کَانُوا یُخْفُونَ مِن قَبْلُ ۖ وَلَوْ رُدُّوا لَعَادُوا لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَإِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ ﴿٢٨﴾
ولى چنین نیست بلکه آنچه را پیش از این نهان مىداشتند، براى آنان آشکار شده است؛ و اگر هم بازگردانده شوند قطعاً به آنچه از آن منع شده بودند برمىگردند و آنان دروغگویند. (۲۸)
وَقَالُوا إِنْ هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِینَ ﴿٢٩﴾
و گفتند: جز زندگى دنیاى ما [زندگى دیگرى]نیست و برانگیخته نخواهیم شد. (۲۹)
وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ وُقِفُوا عَلَىٰ رَبِّهِمْ ۚ قَالَ أَلَیْسَ هَـٰذَا بِالْحَقِّ ۚ قَالُوا بَلَىٰ وَرَبِّنَا ۚ قَالَ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا کُنتُمْ تَکْفُرُونَ ﴿٣٠﴾
و اگر بنگرى هنگامى را که در برابر پروردگارشان باز داشته مىشوند. [خدا]مىفرماید: «آیا این حق نیست؟» مىگویند: «چرا، سوگند به پروردگارمان [که حق است].» مىفرماید: «پس به [کیفر]آنکه کفر مىورزیدید، این عذاب را بچشید.» (۳۰)
قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِلِقَاءِ اللَّـهِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُوا یَا حَسْرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطْنَا فِیهَا وَهُمْ یَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَىٰ ظُهُورِهِمْ ۚ أَلَا سَاءَ مَا یَزِرُونَ ﴿٣١﴾
کسانى که لقاى الهى را دروغ انگاشتند قطعاً زیان دیدند. تا آنگاه که قیامت بناگاه بر آنان دررسد، مىگویند: «اى دریغ بر ما، بر آنچه در باره آن کوتاهى کردیم.» و آنان بار سنگین گناهانشان را به دوش مىکشند. چه بد است بارى که مىکِشند. (۳۱)
وَمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌ ۖ وَلَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِّلَّذِینَ یَتَّقُونَ ۗ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿٣٢﴾
و زندگى دنیا جز بازى و سرگرمى نیست، و قطعاً سراى بازپسین براى کسانى که پرهیزگارى مىکنند بهتر است. آیا نمىاندیشید؟ (۳۲)
قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَیَحْزُنُکَ الَّذِی یَقُولُونَ ۖ فَإِنَّهُمْ لَا یُکَذِّبُونَکَ وَلَـٰکِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیَاتِ اللَّـهِ یَجْحَدُونَ ﴿٣٣﴾
به یقین، مىدانیم که آنچه مىگویند تو را سخت غمگین مىکند. در واقع آنان تو را تکذیب نمىکنند، ولى ستمکاران آیات خدا را انکار مىکنند. (۳۳)
وَلَقَدْ کُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِکَ فَصَبَرُوا عَلَىٰ مَا کُذِّبُوا وَأُوذُوا حَتَّىٰ أَتَاهُمْ نَصْرُنَا ۚ وَلَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِ اللَّـهِ ۚ وَلَقَدْ جَاءَکَ مِن نَّبَإِ الْمُرْسَلِینَ ﴿٣٤﴾
و پیش از تو نیز پیامبرانى تکذیب شدند، ولى بر آنچه تکذیب شدند و آزار دیدند شکیبایى کردند تا یارى ما به آنان رسید، و براى کلمات خدا هیچ تغییردهندهاى نیست؛ و مسلماً اخبار پیامبران به تو رسیده است. (۳۴)
وَإِن کَانَ کَبُرَ عَلَیْکَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَن تَبْتَغِیَ نَفَقًا فِی الْأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِی السَّمَاءِ فَتَأْتِیَهُم بِآیَةٍ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّـهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَىٰ ۚ فَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِینَ ﴿٣٥﴾
و اگر اعراض کردنِ آنان [از قرآن]بر تو گران است، اگر مىتوانى نَقْبى در زمین یا نردبانى در آسمان بجویى تا معجزهاى [دیگر]برایشان بیاورى [پس چنین کن]، و اگر خدا مىخواست قطعاً آنان را بر هدایت گِرد مىآورد، پس زنهار از نادانان مباش. (۳۵)
إِنَّمَا یَسْتَجِیبُ الَّذِینَ یَسْمَعُونَ ۘ وَالْمَوْتَىٰ یَبْعَثُهُمُ اللَّـهُ ثُمَّ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ ﴿٣٦﴾
تنها کسانى [دعوت تو را]اجابت مىکنند که گوش شنوا دارند، و [امّا]مردگان را خداوند [در قیامت]بر خواهد انگیخت؛ سپس به سوى او بازگردانیده مىشوند. (۳۶)
وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِّن رَّبِّهِ ۚ قُلْ إِنَّ اللَّـهَ قَادِرٌ عَلَىٰ أَن یُنَزِّلَ آیَةً وَلَـٰکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿٣٧﴾
و گفتند: «چرا معجزهاى از جانب پروردگارش بر او نازل نشده است؟» بگو: «بىتردید، خدا قادر است که پدیدهاى شگرف فرو فرستد، لیکن بیشتر آنان نمىدانند.» (۳۷)
وَمَا مِن دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ یَطِیرُ بِجَنَاحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُکُم ۚ مَّا فَرَّطْنَا فِی الْکِتَابِ مِن شَیْءٍ ۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ ﴿٣٨﴾
و هیچ جنبندهاى در زمین نیست و نه هیچ پرندهاى که با دو بال خود پرواز مىکند؛ مگر آنکه آنها [نیز]گروههایى مانند شما هستند، ما هیچ چیزى را در کتاب [لوح محفوظ]فروگذار نکردهایم؛ سپس [همه]به سوى پروردگارشان محشور خواهند گردید. (۳۸)
وَالَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا صُمٌّ وَبُکْمٌ فِی الظُّلُمَاتِ ۗ مَن یَشَإِ اللَّـهُ یُضْلِلْـهُ وَمَن یَشَأْ یَجْعَلْهُ عَلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ ﴿٣٩﴾
و کسانى که آیات ما را دروغ پنداشتند، در تاریکیها [ى کفر]کر و لالند، هر که را خدا بخواهد گمراهش مىگذارد؛ و هر که را بخواهد بر راه راست قرارش مىدهد. (۳۹)
قُلْ أَرَأَیْتَکُمْ إِنْ أَتَاکُمْ عَذَابُ اللَّـهِ أَوْ أَتَتْکُمُ السَّاعَةُ أَغَیْرَ اللَّـهِ تَدْعُونَ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ ﴿٤٠﴾
بگو: «به نظر شما، اگر عذاب خدا شما را دررسد یا رستاخیز شما را دریابد، اگر راستگویید، کسى غیر از خدا را مىخوانید؟» (۴۰)
بَلْ إِیَّاهُ تَدْعُونَ فَیَکْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِن شَاءَ وَتَنسَوْنَ مَا تُشْرِکُونَ ﴿٤١﴾
نه بلکه تنها او را مىخوانید، و اگر او بخواهد رنج و بلا را از شما دور مىگرداند، و آنچه را شریک [او]مىگردانید فراموش مىکنید. (۴۱)
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِّن قَبْلِکَ فَأَخَذْنَاهُم بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُونَ ﴿٤٢﴾
و به یقین، ما به سوى امّتهایى که پیش از تو بودند [پیامبرانى]فرستادیم، و آنان را به تنگى معیشت و بیمارى دچار ساختیم، تا به زارى و خاکسارى درآیند. (۴۲)
فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُم بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَـٰکِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿٤٣﴾
پس چرا هنگامى که عذاب ما به آنان رسید تضرّع نکردند؟ ولى [حقیقت این است که]دلهایشان سخت شده، و شیطان آنچه را انجام مىدادند برایشان آراسته است. (۴۳)
فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّىٰ إِذَا فَرِحُوا بِمَا أُوتُوا أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ ﴿٤٤﴾
پس، چون آنچه را که بدان پند داده شده بودند فراموش کردند، درهاى هر چیزى [از نعمتها]را بر آنان گشودیم، تا هنگامى که به آنچه داده شده بودند شاد گردیدند؛ ناگهان [گریبان]آنان را گرفتیم، و یکباره نومید شدند. (۴۴)
فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِینَ ظَلَمُوا ۚ وَالْحَمْدُ لِلَّـهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿٤٥﴾
پس ریشه آن گروهى که ستم کردند برکنده شد، و ستایش براى خداوند، پروردگار جهانیان است. (۴۵)
قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّـهُ سَمْعَکُمْ وَأَبْصَارَکُمْ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِکُم مَّنْ إِلَـٰهٌ غَیْرُ اللَّـهِ یَأْتِیکُم بِهِ ۗ انظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ ثُمَّ هُمْ یَصْدِفُونَ ﴿٤٦﴾
بگو: «به نظر شما، اگر خدا شنوایى شما و دیدگانتان را بگیرد و بر دلهایتان مُهر نهد، آیا غیر از خدا کدام معبودى است که آن را به شما بازپس دهد؟» بنگر چگونه آیات [خود]را [گوناگون]بیان مىکنیم، سپس آنان روى برمىتابند؟ (۴۶)
قُلْ أَرَأَیْتَکُمْ إِنْ أَتَاکُمْ عَذَابُ اللَّـهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ یُهْلَکُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ ﴿٤٧﴾
بگو: «به نظر شما، اگر عذاب خدا ناگهان یا آشکارا به شما برسد، آیا جز گروه ستمگران [کسى]هلاک خواهد شد؟» (۴۷)
وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا مُبَشِّرِینَ وَمُنذِرِینَ ۖ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿٤٨﴾
و ما پیامبران [خود]را جز بشارتگر و هشداردهنده نمىفرستیم، پس کسانى که ایمان آورند و نیکوکارى کنند بیمى بر آنان نیست و اندوهگین نخواهند شد. (۴۸)
وَالَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا یَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا کَانُوا یَفْسُقُونَ ﴿٤٩﴾
و کسانى که آیات ما را دروغ انگاشتند، به [سزاى]آنکه نافرمانى مىکردند، عذاب به آنان خواهد رسید. (۴۹)
قُل لَّا أَقُولُ لَکُمْ عِندِی خَزَائِنُ اللَّـهِ وَلَا أَعْلَمُ الْغَیْبَ وَلَا أَقُولُ لَکُمْ إِنِّی مَلَکٌ ۖ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا یُوحَىٰ إِلَیَّ ۚ قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِیرُ ۚ أَفَلَا تَتَفَکَّرُونَ ﴿٥٠﴾
بگو: «به شما نمىگویم گنجینههاى خدا نزد من است؛ و غیب نیز نمىدانم؛ و به شما نمىگویم که من فرشتهام. جز آنچه را که به سوى من وحى مىشود پیروى نمىکنم.» بگو: «آیا نابینا و بینا یکسان است؟ آیا تفکّر نمىکنید.» (۵۰)
وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِینَ یَخَافُونَ أَن یُحْشَرُوا إِلَىٰ رَبِّهِمْ ۙ لَیْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلِیٌّ وَلَا شَفِیعٌ لَّعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ﴿٥١﴾
و به وسیله این [قرآن]کسانى را که بیم دارند که به سوى پروردگارشان محشور شوند هشدار ده [چرا]که غیر او براى آنها یار و شفیعى نیست، باشد که پروا کنند. (۵۱)
وَلَا تَطْرُدِ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ ۖ مَا عَلَیْکَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَیْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِکَ عَلَیْهِم مِّن شَیْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَکُونَ مِنَ الظَّالِمِینَ ﴿٥٢﴾
و کسانى را که پروردگار خود را بامدادان و شامگاهان مىخوانند -در حالى که خشنودى او را مىخواهند- مران. از حساب آنان چیزى بر عهده تو نیست، و از حساب تو [نیز]چیزى بر عهده آنان نیست، تا ایشان را برانى و از ستمکاران باشى. (۵۲)
وَکَذَٰلِکَ فَتَنَّا بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لِّیَقُولُوا أَهَـٰؤُلَاءِ مَنَّ اللَّـهُ عَلَیْهِم مِّن بَیْنِنَا ۗ أَلَیْسَ اللَّـهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاکِرِینَ ﴿٥٣﴾
و بدین گونه ما برخى از آنان را به برخى دیگر آزمودیم، تا بگویند: «آیا اینانند که از میان ما، خدا بر ایشان منّت نهاده است؟» آیا خدا به [حال]سپاسگزاران داناتر نیست؟ (۵۳)
وَإِذَا جَاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیْکُمْ ۖ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۖ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنکُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ ﴿٥٤﴾
و چون کسانى که به آیات ما ایمان دارند، نزد تو آیند، بگو: «درود بر شما»، پروردگارتان رحمت را بر خود مقرّر کرده که هر کس از شما به نادانى کار بدى کند و آنگاه به توبه و صلاح آید، پس وى آمرزنده مهربان است (۵۴)
وَکَذَٰلِکَ نُفَصِّلُ الْآیَاتِ وَلِتَسْتَبِینَ سَبِیلُ الْمُجْرِمِینَ ﴿٥٥﴾
و این گونه، آیات [خود]را به روشنى بیان مىکنیم تا راه و رسم گناهکاران روشن شود. (۵۵)
قُلْ إِنِّی نُهِیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّـهِ ۚ قُل لَّا أَتَّبِعُ أَهْوَاءَکُمْ ۙ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِینَ ﴿٥٦﴾
بگو: «من نهى شدهام که کسانى را که شما غیر از خدا مىخوانید بپرستم!» بگو: «من از هوسهاى شما پیروى نمىکنم، و گر نه گمراه شوم و از راهیافتگان نباشم.» (۵۶)
قُلْ إِنِّی عَلَىٰ بَیِّنَةٍ مِّن رَّبِّی وَکَذَّبْتُم بِهِ ۚ مَا عِندِی مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ ۚ إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّـهِ ۖ یَقُصُّ الْحَقَّ ۖ وَهُوَ خَیْرُ الْفَاصِلِینَ ﴿٥٧﴾
بگو: «من از جانب پروردگارم دلیل آشکارى [همراه]دارم، و [لى]شما آن را دروغ پنداشتید، [و]آنچه را به شتاب خواستار آنید در اختیار من نیست. فرمان جز به دست خدا نیست، که حق را بیان مىکند، و او بهترین داوران است.» (۵۷)
قُل لَّوْ أَنَّ عِندِی مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِیَ الْأَمْرُ بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ ۗ وَاللَّـهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِینَ ﴿٥٨﴾
بگو: «اگر آنچه را با شتاب خواستار آنید نزد من بود، قطعاً میان من و شما کار به انجام رسیده بود، و خدا به [حال]ستمکاران داناتر است.» (۵۸)
وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لَا یَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۚ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۚ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا یَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یَابِسٍ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ ﴿٥٩﴾
و کلیدهاى غیب، تنها نزد اوست. جز او [کسى]آن را نمىداند، و آنچه در خشکى و دریاست مىداند، و هیچ برگى فرو نمىافتد مگر [اینکه]آن را مىداند، و هیچ دانهاى در تاریکیهاى زمین، و هیچتر و خشکى نیست مگر اینکه در کتابى روشن [ثبت]است. (۵۹)
وَهُوَ الَّذِی یَتَوَفَّاکُم بِاللَّیْلِ وَیَعْلَمُ مَا جَرَحْتُم بِالنَّهَارِ ثُمَّ یَبْعَثُکُمْ فِیهِ لِیُقْضَىٰ أَجَلٌ مُّسَمًّى ۖ ثُمَّ إِلَیْهِ مَرْجِعُکُمْ ثُمَّ یُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿٦٠﴾
و اوست کسى که شبانگاه، روح شما را [به هنگام خواب]مىگیرد؛ و آنچه را در روز به دست آوردهاید مىداند؛ سپس شما را در آن بیدار مىکند، تا هنگامى معیّن به سر آید؛ آنگاه بازگشت شما به سوى اوست؛ سپس شما را به آنچه انجام مىدادهاید آگاه خواهد کرد. (۶۰)
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ ۖ وَیُرْسِلُ عَلَیْکُمْ حَفَظَةً حَتَّىٰ إِذَا جَاءَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَهُمْ لَا یُفَرِّطُونَ ﴿٦١﴾
و اوست که بر بندگانش قاهر [و غالب]است؛ و نگهبانانى بر شما مىفرستد، تا هنگامى که یکى از شما را مرگ فرا رسد، فرشتگان ما جانش بستانند، در حالى که کوتاهى نمىکنند. (۶۱)
ثُمَّ رُدُّوا إِلَى اللَّـهِ مَوْلَاهُمُ الْحَقِّ ۚ أَلَا لَهُ الْحُکْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِینَ ﴿٦٢﴾
آنگاه به سوى خداوند -مولاى بحقشان- برگردانیده شوند. آگاه باشید که داورى از آن اوست، و او سریعترین حسابرسان است. (۶۲)
قُلْ مَن یُنَجِّیکُم مِّن ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً لَّئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَـٰذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرِینَ ﴿٦٣﴾
بگو: «چه کسى شما را از تاریکیهاى خشکى و دریا مىرهاند؟ در حالى که او را به زارى و در نهان مىخوانید: که اگر ما را از این [مهلکه]برهاند، البته از سپاسگزاران خواهیم بود.» (۶۳)
قُلِ اللَّـهُ یُنَجِّیکُم مِّنْهَا وَمِن کُلِّ کَرْبٍ ثُمَّ أَنتُمْ تُشْرِکُونَ ﴿٦٤﴾
بگو: «خداست که شما را از آن [تاریکیها]و از هر اندوهى مىرهاند، باز شما شرک مىورزید.» (۶۴)
قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَىٰ أَن یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِکُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعًا وَیُذِیقَ بَعْضَکُم بَأْسَ بَعْضٍ ۗ انظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ ﴿٦٥﴾
بگو: «او تواناست که از بالاى سرتان یا از زیر پاهایتان عذابى بر شما بفرستد یا شما را گروه گروه به هم اندازد [و دچار تفرقه سازد]و عذاب بعضى از شما را به بعضى [دیگر]بچشاند.» بنگر، چگونه آیات [خود]را گوناگون بیان مىکنیم باشد که آنان بفهمند. (۶۵)
وَکَذَّبَ بِهِ قَوْمُکَ وَهُوَ الْحَقُّ ۚ قُل لَّسْتُ عَلَیْکُم بِوَکِیلٍ ﴿٦٦﴾
و قوم تو آن [قرآن]را دروغ شمردند، در حالى که آن بر حق است. بگو: من بر شما نگهبان نیستم (۶۶)
لِّکُلِّ نَبَإٍ مُّسْتَقَرٌّ ۚ وَسَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿٦٧﴾
براى هر خبرى هنگام [وقوع]است، و به زودى خواهید دانست. (۶۷)
وَإِذَا رَأَیْتَ الَّذِینَ یَخُوضُونَ فِی آیَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّىٰ یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ ۚ وَإِمَّا یُنسِیَنَّکَ الشَّیْطَانُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرَىٰ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ﴿٦٨﴾
و چون ببینى کسانى [به قصد تخطئه]در آیات ما فرو مىروند از ایشان روى برتاب، تا در سخنى غیر از آن درآیند؛ و اگر شیطان تو را [در این باره]به فراموشى انداخت، پس از توجّه، [دیگر]با قوم ستمکار منشین. (۶۸)
وَمَا عَلَى الَّذِینَ یَتَّقُونَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَیْءٍ وَلَـٰکِن ذِکْرَىٰ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ﴿٦٩﴾
و چیزى از حساب آنان [ستمکاران]بر عهده کسانى که پروا [ى خدا]دارند، نیست. لیکن، تذکّر دادن [لازم]است، باشد که [از استهزا]پرهیز کنند. (۶۹)
وَذَرِ الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا ۚ وَذَکِّرْ بِهِ أَن تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا کَسَبَتْ لَیْسَ لَهَا مِن دُونِ اللَّـهِ وَلِیٌّ وَلَا شَفِیعٌ وَإِن تَعْدِلْ کُلَّ عَدْلٍ لَّا یُؤْخَذْ مِنْهَا ۗ أُولَـٰئِکَ الَّذِینَ أُبْسِلُوا بِمَا کَسَبُوا ۖ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِیمٍ وَعَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوا یَکْفُرُونَ ﴿٧٠﴾
و کسانى را که دین خود را به بازى و سرگرمى گرفتند و زندگى دنیا آنان را فریفته است، رها کن؛ و [مردم را]به وسیله این [قرآن]اندرز ده؛ مبادا کسى به [کیفر]آنچه کسب کرده به هلاکت افتد، در حالى که براى او در برابر خدا یارى و شفاعتگرى نباشد؛ و اگر [براى رهایى خود]هر گونه فدیهاى دهد، از او پذیرفته نگردد. اینانند که به [سزاى]آنچه کسب کردهاند به هلاکت افتادهاند، و به [کیفر]آنکه کفر مىورزیدند، شرابى از آب جوشان و عذابى پر درد خواهند داشت. (۷۰)
قُلْ أَنَدْعُو مِن دُونِ اللَّـهِ مَا لَا یَنفَعُنَا وَلَا یَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَىٰ أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللَّـهُ کَالَّذِی اسْتَهْوَتْهُ الشَّیَاطِینُ فِی الْأَرْضِ حَیْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ یَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا ۗ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّـهِ هُوَ الْهُدَىٰ ۖ وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿٧١﴾
بگو: «آیا به جاى خدا چیزى را بخوانیم که نه سودى به ما مىرساند و نه زیانى؛ و آیا پس از اینکه خدا ما را هدایت کرده از عقیده خود بازگردیم؟ مانند کسى که شیطانها او را در بیابان از راه به در بردهاند، و حیران [بر جاى مانده]است؟ براى او یارانى است که وى را به سوى هدایت مىخوانند که:» به سوى ما بیا. «بگو:» هدایت خداست که هدایتِ [واقعى]است، و دستور یافتهایم که تسلیم پروردگار جهانیان باشیم. (۷۱)
وَأَنْ أَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَاتَّقُوهُ ۚ وَهُوَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ ﴿٧٢﴾
و اینکه نماز برپا دارید و از او بترسید، و هم اوست که نزد وى محشور خواهید گردید. (۷۲)
وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ ۖ وَیَوْمَ یَقُولُ کُن فَیَکُونُ ۚ قَوْلُهُ الْحَقُّ ۚ وَلَهُ الْمُلْکُ یَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّورِ ۚ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ ۚ وَهُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ ﴿٧٣﴾
و او کسى است که آسمانها و زمین را به حق آفرید، و هر گاه که مىگوید: «باش»، بىدرنگ موجود شود؛ سخنش راست است؛ و روزى که در صور دمیده شود، فرمانروایى از آن اوست؛ داننده غیب و شهود است؛ و اوست حکیم آگاه. (۷۳)
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ لِأَبِیهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَةً ۖ إِنِّی أَرَاکَ وَقَوْمَکَ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ ﴿٧٤﴾
و یاد کن هنگامى را که ابراهیم به پدر خود «آزر» گفت: «آیا بتان را خدایان [خود]مىگیرى؟ من همانا تو و قوم تو را در گمراهى آشکارى مىبینم.» (۷۴)
وَکَذَٰلِکَ نُرِی إِبْرَاهِیمَ مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ ﴿٧٥﴾
و این گونه، ملکوت آسمانها و زمین را به ابراهیم نمایاندیم تا از جمله یقینکنندگان باشد. (۷۵)
فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ رَأَىٰ کَوْکَبًا ۖ قَالَ هَـٰذَا رَبِّی ۖ فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَا أُحِبُّ الْآفِلِینَ ﴿٧٦﴾
پس، چون شب بر او پرده افکند، ستارهاى دید؛ گفت: «این پروردگار من است.» و آنگاه، چون غروب کرد، گفت: «غروبکنندگان را دوست ندارم.» (۷۶)
فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بَازِغًا قَالَ هَـٰذَا رَبِّی ۖ فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَئِن لَّمْ یَهْدِنِی رَبِّی لَأَکُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّینَ ﴿٧٧﴾
و، چون ماه را در حال طلوع دید، گفت: «این پروردگار من است.» آنگاه، چون ناپدید شد، گفت: «اگر پروردگارم مرا هدایت نکرده بود قطعاً از گروه گمراهان بودم.» (۷۷)
فَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هَـٰذَا رَبِّی هَـٰذَا أَکْبَرُ ۖ فَلَمَّا أَفَلَتْ قَالَ یَا قَوْمِ إِنِّی بَرِیءٌ مِّمَّا تُشْرِکُونَ ﴿٧٨﴾
پس، چون خورشید را برآمده دید، گفت: «این پروردگار من است. این بزرگتر است.» و هنگامى که افول کرد، گفت: «اى قوم من، من از آنچه [براى خدا]شریک مىسازید بیزارم.» (۷۸)
إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِیفًا ۖ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ ﴿٧٩﴾
من از روى اخلاص، پاکدلانه روى خود را به سوى کسى گردانیدم که آسمانها و زمین را پدید آورده است؛ و من از مشرکان نیستم. (۷۹)
وَحَاجَّهُ قَوْمُهُ ۚ قَالَ أَتُحَاجُّونِّی فِی اللَّـهِ وَقَدْ هَدَانِ ۚ وَلَا أَخَافُ مَا تُشْرِکُونَ بِهِ إِلَّا أَن یَشَاءَ رَبِّی شَیْئًا ۗ وَسِعَ رَبِّی کُلَّ شَیْءٍ عِلْمًا ۗ أَفَلَا تَتَذَکَّرُونَ ﴿٨٠﴾
و قومش با او به ستیزه پرداختند. گفت: «آیا با من در باره خدا محاجّه مىکنید و حال آنکه او مرا راهنمایى کرده است؟ و من از آنچه شریک او مىسازید بیمى ندارم، مگر آنکه پروردگارم چیزى بخواهد. علم پروردگارم به هر چیزى احاطه یافته است. پس آیا متذکّر نمىشوید؟» (۸۰)
وَکَیْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَکْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّکُمْ أَشْرَکْتُم بِاللَّـهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ عَلَیْکُمْ سُلْطَانًا ۚ فَأَیُّ الْفَرِیقَیْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ ۖ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿٨١﴾
و چگونه از آنچه شریک [خدا]مىگردانید بترسم، با آنکه شما خود از اینکه چیزى را شریک خدا ساختهاید که [خدا]دلیلى در باره آن بر شما نازل نکرده است نمىهراسید؟ پس اگر مىدانید، کدام یک از [ما]دو دسته به ایمنى سزاوارتر است؟ (۸۱)
الَّذِینَ آمَنُوا وَلَمْ یَلْبِسُوا إِیمَانَهُم بِظُلْمٍ أُولَـٰئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ ﴿٨٢﴾
کسانى که ایمان آورده و ایمان خود را به شرک نیالودهاند، آنان راست ایمنى و ایشان راهیافتگانند. (۸۲)
وَتِلْکَ حُجَّتُنَا آتَیْنَاهَا إِبْرَاهِیمَ عَلَىٰ قَوْمِهِ ۚ نَرْفَعُ دَرَجَاتٍ مَّن نَّشَاءُ ۗ إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ ﴿٨٣﴾
و آن حجّت ما بود که به ابراهیم در برابر قومش دادیم. درجات هر کس را که بخواهیم فرا مىبریم، زیرا پروردگار تو حکیم داناست. (۸۳)
وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ ۚ کُلًّا هَدَیْنَا ۚ وَنُوحًا هَدَیْنَا مِن قَبْلُ ۖ وَمِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ وَأَیُّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوسَىٰ وَهَارُونَ ۚ وَکَذَٰلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ ﴿٨٤﴾
و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم، و همه را به راه راست درآوردیم، و نوح را از پیش راه نمودیم، و از نسل او داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسى و هارون را [هدایت کردیم]و این گونه، نیکوکاران را پاداش مىدهیم. (۸۴)
وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَىٰ وَعِیسَىٰ وَإِلْیَاسَ ۖ کُلٌّ مِّنَ الصَّالِحِینَ ﴿٨٥﴾
و زکریّا و یحیى و عیسى و الیاس را که همه از شایستگان بودند، (۸۵)
وَإِسْمَاعِیلَ وَالْیَسَعَ وَیُونُسَ وَلُوطًا ۚ وَکُلًّا فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِینَ ﴿٨٦﴾
و اسماعیل و یسع و یونس و لوط، که جملگى را بر جهانیان برترى دادیم. (۸۶)
وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّیَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ ۖ وَاجْتَبَیْنَاهُمْ وَهَدَیْنَاهُمْ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ ﴿٨٧﴾
و از پدران و فرزندان و برادرانشان برخى را [بر جهانیان برترى دادیم]، و آنان را برگزیدیم و به راه راست راهنمایى کردیم. (۸۷)
ذَٰلِکَ هُدَى اللَّـهِ یَهْدِی بِهِ مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ۚ وَلَوْ أَشْرَکُوا لَحَبِطَ عَنْهُم مَّا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿٨٨﴾
این، هدایت خداست که هر کس از بندگانش را بخواهد بدان هدایت مىکند؛ و اگر آنان شرک ورزیده بودند، قطعاً آن چه انجام مىدادند از دستشان مىرفت. (۸۸)
أُولَـٰئِکَ الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ وَالْحُکْمَ وَالنُّبُوَّةَ ۚ فَإِن یَکْفُرْ بِهَا هَـٰؤُلَاءِ فَقَدْ وَکَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّیْسُوا بِهَا بِکَافِرِینَ ﴿٨٩﴾
آنان کسانى بودند که کتاب و داورى و نبوت بدیشان دادیم؛ و اگر اینان [مشرکان]بدان کفر ورزند، بىگمان، گروهى [دیگر]را بر آن گماریم که بدان کافر نباشند. (۸۹)
أُولَـٰئِکَ الَّذِینَ هَدَى اللَّـهُ ۖ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ ۗ قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا ۖ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرَىٰ لِلْعَالَمِینَ ﴿٩٠﴾
اینان کسانى هستند که خدا هدایتشان کرده است، پس به هدایت آنان اقتدا کن. بگو: «من، از شما هیچ مزدى بر این [رسالت]نمىطلبم. این [قرآن]جز تذکرى براى جهانیان نیست.» (۹۰)
وَمَا قَدَرُوا اللَّـهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُوا مَا أَنزَلَ اللَّـهُ عَلَىٰ بَشَرٍ مِّن شَیْءٍ ۗ قُلْ مَنْ أَنزَلَ الْکِتَابَ الَّذِی جَاءَ بِهِ مُوسَىٰ نُورًا وَهُدًى لِّلنَّاسِ ۖ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِیسَ تُبْدُونَهَا وَتُخْفُونَ کَثِیرًا ۖ وَعُلِّمْتُم مَّا لَمْ تَعْلَمُوا أَنتُمْ وَلَا آبَاؤُکُمْ ۖ قُلِ اللَّـهُ ۖ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ ﴿٩١﴾
و آنگاه که [یهودیان]گفتند: «خدا چیزى بر بشرى نازل نکرده»، بزرگى خدا را چنانکه باید نشناختند. بگو: «چه کسى آن کتابى را که موسى آورده است نازل کرده؟ [همان کتابى که]براى مردم روشنایى و رهنمود است، [و]آن را به صورت طومارها درمىآورید. [آنچه را]از آن [مىخواهید]آشکار و بسیارى را پنهان مىکنید، در صورتى که چیزى که نه شما مىدانستید و نه پدرانتان، [به وسیله آن]به شما آموخته شد.» بگو: «خدا [همه را فرستاده]»؛ آنگاه بگذار تا در ژرفاى [باطل]خود به بازى [سرگرم]شوند. (۹۱)
وَهَـٰذَا کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَکٌ مُّصَدِّقُ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَىٰ وَمَنْ حَوْلَهَا ۚ وَالَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ یُؤْمِنُونَ بِهِ ۖ وَهُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ یُحَافِظُونَ ﴿٩٢﴾
و این خجستهکتابى است که ما آن را فرو فرستادیم، [و]کتابهایى را که پیش از آن آمده تصدیق مىکند؛ و براى اینکه [مردم]امالقرى [مکّه]و کسانى را که پیرامون آنند هشدار دهى؛ و کسانى که به آخرت ایمان مىآورند، به آن [قرآن نیز]ایمان مىآورند، و آنان بر نمازهاى خود مراقبت مىکنند. (۹۲)
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّـهِ کَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِیَ إِلَیَّ وَلَمْ یُوحَ إِلَیْهِ شَیْءٌ وَمَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثْلَ مَا أَنزَلَ اللَّـهُ ۗ وَلَوْ تَرَىٰ إِذِ الظَّالِمُونَ فِی غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِکَةُ بَاسِطُو أَیْدِیهِمْ أَخْرِجُوا أَنفُسَکُمُ ۖ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا کُنتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّـهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَکُنتُمْ عَنْ آیَاتِهِ تَسْتَکْبِرُونَ ﴿٩٣﴾
و کیست ستمکارتر از آن کس که بر خدا دروغ مىبندد یا مىگوید: «به من وحى شده»، در حالى که چیزى به او وحى نشده باشد، و آن کس که مىگوید: «به زودى نظیر آنچه را خدا نازل کرده است نازل مىکنم»؟ و کاش ستمکاران را در گردابهاى مرگ مىدیدى که فرشتگان [به سوى آنان]دستهایشان را گشودهاند [و نهیب مىزنند:]«جانهایتان را بیرون دهید»؛ امروز به [سزاى]آنچه بناحق بر خدا دروغ مىبستید و در برابر آیات او تکبر مىکردید، به عذاب خوارکننده کیفر مىیابید. (۹۳)
وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَىٰ کَمَا خَلَقْنَاکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَتَرَکْتُم مَّا خَوَّلْنَاکُمْ وَرَاءَ ظُهُورِکُمْ ۖ وَمَا نَرَىٰ مَعَکُمْ شُفَعَاءَکُمُ الَّذِینَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِیکُمْ شُرَکَاءُ ۚ لَقَد تَّقَطَّعَ بَیْنَکُمْ وَضَلَّ عَنکُم مَّا کُنتُمْ تَزْعُمُونَ ﴿٩٤﴾
و همان گونه که شما را نخستین بار آفریدیم [اکنون نیز]تنها به سوى ما آمدهاید، و آنچه را به شما عطا کرده بودیم پشت سر خود نهادهاید، و شفیعانى را که در [کار]خودتان، شریکان [خدا]مىپنداشتید با شما نمىبینیم. به یقین، پیوند میان شما بریده شده، و آنچه را که مىپنداشتید از دست شما رفته است. (۹۴)
إِنَّ اللَّـهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَىٰ ۖ یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَیِّتِ مِنَ الْحَیِّ ۚ ذَٰلِکُمُ اللَّـهُ ۖ فَأَنَّىٰ تُؤْفَکُونَ ﴿٩٥﴾
خدا شکافنده دانه و هسته است. زنده را از مرده، و مرده را از زنده بیرون مىآورد. چنین است خداى شما؛ پس چگونه [از حق]منحرف مىشوید؟ (۹۵)
فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّیْلَ سَکَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ۚ ذَٰلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ ﴿٩٦﴾
هموست که شکافنده صبح است، و شب را براى آرامش و خورشید و ماه را وسیله حساب قرار داده. این اندازهگیرىِ آن تواناى داناست. (۹۶)
وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِی ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۗ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿٩٧﴾
و اوست کسى که ستارگان را براى شما قرار داده تا به وسیله آنها در تاریکیهاى خشکى و دریا راه یابید. به یقین، ما دلایل [خود]را براى گروهى که مىدانند به روشنى بیان کردهایم. (۹۷)
وَهُوَ الَّذِی أَنشَأَکُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ ۗ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَفْقَهُونَ ﴿٩٨﴾
و او همان کسى است که شما را از یک تن پدید آورد. پس [براى شما]قرارگاه و محل امانتى [مقرر کرد]. بىتردید، ما آیات [خود]را براى مردمى که مىفهمند به روشنى بیان کردهایم. (۹۸)
وَهُوَ الَّذِی أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ کُلِّ شَیْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاکِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِن طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِیَةٌ وَجَنَّاتٍ مِّنْ أَعْنَابٍ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ ۗ انظُرُوا إِلَىٰ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَیَنْعِهِ ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکُمْ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ ﴿٩٩﴾
و اوست کسى که از آسمان، آبى فرود آورد؛ پس به وسیله آن از هر گونه گیاه برآوردیم، و از آن [گیاه]جوانه سبزى خارج ساختیم که از آن، دانههاى متراکمى برمىآوریم، و از شکوفه درخت خرما خوشههایى است نزدیک به هم؛ و [نیز]باغهایى از انگور و زیتون و انار -همانند و غیر همانند- خارج نمودیم. به میوه آن، چون ثمر دهد و به [طرز]رسیدنش بنگرید. قطعاً در اینها براى مردمى که ایمان مىآورند نشانههاست. (۹۹)
وَجَعَلُوا لِلَّـهِ شُرَکَاءَ الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ ۖ وَخَرَقُوا لَهُ بَنِینَ وَبَنَاتٍ بِغَیْرِ عِلْمٍ ۚ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا یَصِفُونَ ﴿١٠٠﴾
و براى خدا شریکانى از جن قرار دادند، با اینکه خدا آنها را خلق کرده است؛ و براى او، بى هیچ دانشى، پسران و دخترانى تراشیدند. او پاک و برتر است از آنچه وصف مىکنند. (۱۰۰)
بَدِیعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ أَنَّىٰ یَکُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَکُن لَّهُ صَاحِبَةٌ ۖ وَخَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ ۖ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿١٠١﴾
پدیدآورنده آسمانها و زمین است. چگونه او را فرزندى باشد، در صورتى که براى او همسرى نبوده، و هر چیزى را آفریده، و اوست که به هر چیزى داناست. (۱۰۱)
ذَٰلِکُمُ اللَّـهُ رَبُّکُمْ ۖ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ فَاعْبُدُوهُ ۚ وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ وَکِیلٌ ﴿١٠٢﴾
این است خدا، پروردگار شما: هیچ معبودى جز او نیست، آفریننده هر چیزى است. پس او را بپرستید، و او بر هر چیزى نگهبان است. (۱۰۲)
لَّا تُدْرِکُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصَارَ ۖ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ ﴿١٠٣﴾
چشمها او را درنمىیابند و اوست که دیدگان را درمىیابد، و او لطیف آگاه است. (۱۰۳)
قَدْ جَاءَکُم بَصَائِرُ مِن رَّبِّکُمْ ۖ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ عَمِیَ فَعَلَیْهَا ۚ وَمَا أَنَا عَلَیْکُم بِحَفِیظٍ ﴿١٠٤﴾
به راستى رهنمودهایى از جانب پروردگارتان براى شما آمده است. پس هر که به دیده بصیرت بنگرد به سود خود او، و هر کس از سر بصیرت ننگرد به زیان خود اوست، و من بر شما نگهبان نیستم. (۱۰۴)
وَکَذَٰلِکَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ وَلِیَقُولُوا دَرَسْتَ وَلِنُبَیِّنَهُ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿١٠٥﴾
و این گونه آیات [خود]را گوناگون بیان مىکنیم، تا مبادا بگویند تو درس خواندهاى، و تا اینکه آن را براى گروهى که مىدانند روشن سازیم. (۱۰۵)
اتَّبِعْ مَا أُوحِیَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ ۖ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ ﴿١٠٦﴾
از آنچه از پروردگارت به تو وحى شده پیروى کن. هیچ معبودى جز او نیست، و از مشرکان روى بگردان. (۱۰۶)
وَلَوْ شَاءَ اللَّـهُ مَا أَشْرَکُوا ۗ وَمَا جَعَلْنَاکَ عَلَیْهِمْ حَفِیظًا ۖ وَمَا أَنتَ عَلَیْهِم بِوَکِیلٍ ﴿١٠٧﴾
و اگر خدا مىخواست آنان شرک نمىآوردند، و ما تو را بر ایشان نگهبان نکردهایم، و تو وکیل آنان نیستى. (۱۰۷)
وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّـهِ فَیَسُبُّوا اللَّـهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ ۗ کَذَٰلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِم مَّرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُم بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿١٠٨﴾
و آنهایى را که جز خدا مىخوانند دشنام مدهید که آنان از روى دشمنى [و]به نادانى، خدا را دشنام خواهند داد. این گونه براى هر امتى کردارشان را آراستیم. آنگاه بازگشت آنان به سوى پروردگارشان خواهد بود، و ایشان را از آنچه انجام مىدادند آگاه خواهد ساخت. (۱۰۸)
وَأَقْسَمُوا بِاللَّـهِ جَهْدَ أَیْمَانِهِمْ لَئِن جَاءَتْهُمْ آیَةٌ لَّیُؤْمِنُنَّ بِهَا ۚ قُلْ إِنَّمَا الْآیَاتُ عِندَ اللَّـهِ ۖ وَمَا یُشْعِرُکُمْ أَنَّهَا إِذَا جَاءَتْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿١٠٩﴾
و با سختترین سوگندهایشان، به خدا سوگند خوردند که اگر معجزهاى براى آنان بیاید، حتماً بدان مىگروند. بگو: «معجزات، تنها در اختیار خداست.» و شما چه مىدانید که اگر [معجزه هم]بیاید باز ایمان نمىآورند. (۱۰۹)
وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ کَمَا لَمْ یُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَنَذَرُهُمْ فِی طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُونَ ﴿١١٠﴾
و دلها و دیدگانشان را برمىگردانیم [در نتیجه به آیات ما ایمان نمىآورند]چنانکه نخستین بار به آن ایمان نیاوردند؛ و آنان را رها مىکنیم تا در طغیانشان سرگردان بمانند. (۱۱۰)
وَلَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَیْهِمُ الْمَلَائِکَةَ وَکَلَّمَهُمُ الْمَوْتَىٰ وَحَشَرْنَا عَلَیْهِمْ کُلَّ شَیْءٍ قُبُلًا مَّا کَانُوا لِیُؤْمِنُوا إِلَّا أَن یَشَاءَ اللَّـهُ وَلَـٰکِنَّ أَکْثَرَهُمْ یَجْهَلُونَ ﴿١١١﴾
و اگر ما فرشتگان را به سوى آنان مىفرستادیم و اگر مردگان با آنان به سخن مىآمدند، و هر چیزى را دسته دسته در برابر آنان گرد مىآوردیم، باز هم ایمان نمىآوردند -جز اینکه خدا بخواهد- ولى بیشترشان نادانى مىکنند. (۱۱۱)
وَکَذَٰلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیَاطِینَ الْإِنسِ وَالْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا ۚ وَلَوْ شَاءَ رَبُّکَ مَا فَعَلُوهُ ۖ فَذَرْهُمْ وَمَا یَفْتَرُونَ ﴿١١٢﴾
و بدین گونه براى هر پیامبرى دشمنى از شیطانهاى انس و جن برگماشتیم. بعضى از آنها به بعضى، براى فریب [یکدیگر]، سخنان آراسته القا مىکنند؛ و اگر پروردگار تو مىخواست چنین نمىکردند. پس آنان را با آنچه به دروغ مىسازند واگذار. (۱۱۲)
وَلِتَصْغَىٰ إِلَیْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَلِیَرْضَوْهُ وَلِیَقْتَرِفُوا مَا هُم مُّقْتَرِفُونَ ﴿١١٣﴾
و [چنین مقرر شده است]تا دلهاى کسانى که به آخرت ایمان نمىآورند به آن [سخن باطل]بگراید و آن را بپسندد، و تا اینکه آنچه را باید به دست بیاورند، به دست آورند. (۱۱۳)
أَفَغَیْرَ اللَّـهِ أَبْتَغِی حَکَمًا وَهُوَ الَّذِی أَنزَلَ إِلَیْکُمُ الْکِتَابَ مُفَصَّلًا ۚ وَالَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِّن رَّبِّکَ بِالْحَقِّ ۖ فَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ ﴿١١٤﴾
پس، آیا داورى جز خدا جویم؟ با اینکه اوست که این کتاب را به تفصیل به سوى شما نازل کرده است؛ و کسانى که کتاب [آسمانى]بدیشان دادهایم مىدانند که آن از جانب پروردگارت به حق فرو فرستاده شده است. پس تو از تردیدکنندگان مباش. (۱۱۴)
وَتَمَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ صِدْقًا وَعَدْلًا ۚ لَّا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِهِ ۚ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿١١٥﴾
و سخن پروردگارت به راستى و داد، سرانجام گرفته است؛ و هیچ تغییردهندهاى براى کلمات او نیست؛ و او شنواى داناست. (۱۱۵)
وَإِن تُطِعْ أَکْثَرَ مَن فِی الْأَرْضِ یُضِلُّوکَ عَن سَبِیلِ اللَّـهِ ۚ إِن یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا یَخْرُصُونَ ﴿١١٦﴾
و اگر از بیشتر کسانى که در [این سر]زمین مىباشند پیروى کنى، تو را از راه خدا گمراه مىکنند. آنان جز از گمان [خود]پیروى نمىکنند و جز به حدس و تخمین نمىپردازند. (۱۱۶)
إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ مَن یَضِلُّ عَن سَبِیلِهِ ۖ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ ﴿١١٧﴾
بارى، پروردگار تو به [حال]کسى که از راه او منحرف مىشود داناتر است، و او به [حال]راهیافتگان [نیز]داناتر است. (۱۱۷)
فَکُلُوا مِمَّا ذُکِرَ اسْمُ اللَّـهِ عَلَیْهِ إِن کُنتُم بِآیَاتِهِ مُؤْمِنِینَ ﴿١١٨﴾
پس، اگر به آیات او ایمان دارید از آنچه نام خدا [به هنگام ذبح]بر آن برده شده است بخورید. (۱۱۸)
وَمَا لَکُمْ أَلَّا تَأْکُلُوا مِمَّا ذُکِرَ اسْمُ اللَّـهِ عَلَیْهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَکُم مَّا حَرَّمَ عَلَیْکُمْ إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَیْهِ ۗ وَإِنَّ کَثِیرًا لَّیُضِلُّونَ بِأَهْوَائِهِم بِغَیْرِ عِلْمٍ ۗ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِینَ ﴿١١٩﴾
و شما را چه شده است که از آنچه نام خدا بر آن برده شده است نمىخورید؟ با اینکه [خدا]آنچه را بر شما حرام کرده -جز آنچه بدان ناچار شدهاید- براى شما به تفصیل بیان نموده است؛ و به راستى، بسیارى [از مردم، دیگران را]از روى نادانى، با هوسهاى خود گمراه مىکنند. آرى، پروردگار تو به [حال]تجاوزکاران داناتر است. (۱۱۹)
وَذَرُوا ظَاهِرَ الْإِثْمِ وَبَاطِنَهُ ۚ إِنَّ الَّذِینَ یَکْسِبُونَ الْإِثْمَ سَیُجْزَوْنَ بِمَا کَانُوا یَقْتَرِفُونَ ﴿١٢٠﴾
و گناه آشکار و پنهان را رها کنید، زیرا کسانى که مرتکب گناه مىشوند، به زودى در برابر آنچه به دست مىآوردند کیفر خواهند یافت. (۱۲۰)
وَلَا تَأْکُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللَّـهِ عَلَیْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ ۗ وَإِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إِلَىٰ أَوْلِیَائِهِمْ لِیُجَادِلُوکُمْ ۖ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ ﴿١٢١﴾
و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده است مخورید، چرا که آن قطعاً نافرمانى است؛ و در حقیقت، شیطانها به دوستان خود وسوسه مىکنند تا با شما ستیزه نمایند؛ و اگر اطاعتشان کنید قطعاً شما هم مشرکید. (۱۲۱)
أَوَمَن کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَن مَّثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا ۚ کَذَٰلِکَ زُیِّنَ لِلْکَافِرِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿١٢٢﴾
آیا کسى که مرده [دل]بود و زندهاش گردانیدیم و براى او نورى پدید آوردیم تا در پرتو آن، در میان مردم راه برود، چون کسى است که گویى گرفتار در تاریکیهاست و از آن بیرونآمدنى نیست؟ این گونه براى کافران آنچه انجام مىدادند زینت داده شده است. (۱۲۲)
وَکَذَٰلِکَ جَعَلْنَا فِی کُلِّ قَرْیَةٍ أَکَابِرَ مُجْرِمِیهَا لِیَمْکُرُوا فِیهَا ۖ وَمَا یَمْکُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمْ وَمَا یَشْعُرُونَ ﴿١٢٣﴾
و بدین گونه، در هر شهرى گناهکاران بزرگش را مىگماریم تا در آن به نیرنگ پردازند، و [لى]آنان جز به خودشان نیرنگ نمىزنند و درک نمىکنند. (۱۲۳)
وَإِذَا جَاءَتْهُمْ آیَةٌ قَالُوا لَن نُّؤْمِنَ حَتَّىٰ نُؤْتَىٰ مِثْلَ مَا أُوتِیَ رُسُلُ اللَّـهِ ۘ اللَّـهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ ۗ سَیُصِیبُ الَّذِینَ أَجْرَمُوا صَغَارٌ عِندَ اللَّـهِ وَعَذَابٌ شَدِیدٌ بِمَا کَانُوا یَمْکُرُونَ ﴿١٢٤﴾
و، چون آیتى برایشان بیاید، مىگویند: «هرگز ایمان نمىآوریم تا اینکه نظیر آنچه به فرستادگان خدا داده شده است به ما [نیز]داده شود.» خدا بهتر مىداند رسالتش را کجا قرار دهد. به زودى، کسانى را که مرتکب گناه شدند، به [سزاى]آنکه نیرنگ مىکردند، در پیشگاه خدا خوارى و شکنجهاى سخت خواهد رسید. (۱۲۴)
فَمَن یُرِدِ اللَّـهُ أَن یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ ۖ وَمَن یُرِدْ أَن یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقًا حَرَجًا کَأَنَّمَا یَصَّعَّدُ فِی السَّمَاءِ ۚ کَذَٰلِکَ یَجْعَلُ اللَّـهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿١٢٥﴾
پس کسى را که خدا بخواهد هدایت نماید، دلش را به پذیرش اسلام مىگشاید؛ و هر که را بخواهد گمراه کند، دلش را سخت تنگ مىگرداند؛ چنانکه گویى به زحمت در آسمان بالا مىرود. این گونه، خدا پلیدى را بر کسانى که ایمان نمىآورند قرار مىدهد. (۱۲۵)
وَهَـٰذَا صِرَاطُ رَبِّکَ مُسْتَقِیمًا ۗ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَذَّکَّرُونَ ﴿١٢٦﴾
و راه راست پروردگارت همین است. ما آیات [خود]را براى گروهى که پند مىگیرند، به روشنى بیان نمودهایم. (۱۲۶)
لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِندَ رَبِّهِمْ ۖ وَهُوَ وَلِیُّهُم بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿١٢٧﴾
براى آنان، نزد پروردگارشان سراى عافیت است، و به [پاداش]آنچه انجام مىدادند، او یارشان خواهد بود. (۱۲۷)
وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَکْثَرْتُم مِّنَ الْإِنسِ ۖ وَقَالَ أَوْلِیَاؤُهُم مِّنَ الْإِنسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِی أَجَّلْتَ لَنَا ۚ قَالَ النَّارُ مَثْوَاکُمْ خَالِدِینَ فِیهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّـهُ ۗ إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ ﴿١٢٨﴾
و [یاد کن]روزى را که همه آنان را گرد مىآورد [و مىفرماید:]«اى گروه جنیان، از آدمیان [پیروان]فراوان یافتید.» و هواخواهان آنها از [نوع]انسان مىگویند: «پروردگارا، برخى از ما از برخى دیگر بهره بردارى کرد، و به پایانى که براى ما معین کردى رسیدیم.» [خدا]مىفرماید: «جایگاه شما آتش است؛ در آن ماندگار خواهید بود، مگر آنچه را خدا بخواهد [که خود تخفیف دهد]؛ آرى، پروردگار تو حکیم داناست.» (۱۲۸)
وَکَذَٰلِکَ نُوَلِّی بَعْضَ الظَّالِمِینَ بَعْضًا بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿١٢٩﴾
و این گونه برخى از ستمکاران را به [کیفر]آنچه به دست مىآوردند، سرپرست برخى دیگر مىگردانیم. (۱۲۹)
یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ أَلَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِّنکُمْ یَقُصُّونَ عَلَیْکُمْ آیَاتِی وَیُنذِرُونَکُمْ لِقَاءَ یَوْمِکُمْ هَـٰذَا ۚ قَالُوا شَهِدْنَا عَلَىٰ أَنفُسِنَا ۖ وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَشَهِدُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ أَنَّهُمْ کَانُوا کَافِرِینَ ﴿١٣٠﴾
اى گروه جن و انس، آیا از میان شما فرستادگانى براى شما نیامدند که آیات مرا بر شما بخوانند و از دیدار این روزتان به شما هشدار دهند؟ گفتند: «ما به زیان خود گواهى دهیم.» [که آرى، آمدند]و زندگى دنیا فریبشان داد، و بر ضد خود گواهى دادند که آنان کافر بودهاند. (۱۳۰)
ذَٰلِکَ أَن لَّمْ یَکُن رَّبُّکَ مُهْلِکَ الْقُرَىٰ بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ ﴿١٣١﴾
این [اتمام حجت]بدان سبب است که پروردگار تو هیچ گاه شهرها را به ستم نابوده نکرده، در حالى که مردم آن غافل باشند. (۱۳۱)
وَلِکُلٍّ دَرَجَاتٌ مِّمَّا عَمِلُوا ۚ وَمَا رَبُّکَ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ ﴿١٣٢﴾
و براى هر یک [از این دو گروه]، از آنچه انجام دادهاند، [در جزا]مراتبى خواهد بود، و پروردگارت از آنچه مىکنند غافل نیست. (۱۳۲)
وَرَبُّکَ الْغَنِیُّ ذُو الرَّحْمَةِ ۚ إِن یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَیَسْتَخْلِفْ مِن بَعْدِکُم مَّا یَشَاءُ کَمَا أَنشَأَکُم مِّن ذُرِّیَّةِ قَوْمٍ آخَرِینَ ﴿١٣٣﴾
و پروردگار تو بىنیاز و رحمتگر است. اگر بخواهد شما را مىبرد، و پس از شما، هر که را بخواهد جانشین [شما]مىکند؛ همچنانکه شما را از نسل گروهى دیگر پدید آورده است. (۱۳۳)
إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَآتٍ ۖ وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِینَ ﴿١٣٤﴾
قطعاً آنچه به شما وعده داده مىشود آمدنى است، و شما درماندهکنندگان [خدا]نیستید. (۱۳۴)
قُلْ یَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلَىٰ مَکَانَتِکُمْ إِنِّی عَامِلٌ ۖ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَن تَکُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدَّارِ ۗ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿١٣٥﴾
بگو: «اى قوم من، هر چه مقدور شما هست انجام دهید؛ من [هم]انجام مىدهم. به زودى خواهید دانست که فرجام [نیکوى]آن سراى از آنِ کیست. آرى، ستمکاران رستگار نمىشوند.» (۱۳۵)
وَجَعَلُوا لِلَّـهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَالْأَنْعَامِ نَصِیبًا فَقَالُوا هَـٰذَا لِلَّـهِ بِزَعْمِهِمْ وَهَـٰذَا لِشُرَکَائِنَا ۖ فَمَا کَانَ لِشُرَکَائِهِمْ فَلَا یَصِلُ إِلَى اللَّـهِ ۖ وَمَا کَانَ لِلَّـهِ فَهُوَ یَصِلُ إِلَىٰ شُرَکَائِهِمْ ۗ سَاءَ مَا یَحْکُمُونَ ﴿١٣٦﴾
و [مشرکان]براى خدا از آنچه از کِشت و دامها که آفریده است سهمى گذاشتند، و به پندار خودشان گفتند: «این ویژه خداست و این ویژه بتان ما.» پس آنچه خاص بتانشان بود به خدا نمىرسید، و [لى]آنچه خاص خدا بود به بتانشان مىرسید. چه بد داورى مىکنند. (۱۳۶)
وَکَذَٰلِکَ زَیَّنَ لِکَثِیرٍ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ قَتْلَ أَوْلَادِهِمْ شُرَکَاؤُهُمْ لِیُرْدُوهُمْ وَلِیَلْبِسُوا عَلَیْهِمْ دِینَهُمْ ۖ وَلَوْ شَاءَ اللَّـهُ مَا فَعَلُوهُ ۖ فَذَرْهُمْ وَمَا یَفْتَرُونَ ﴿١٣٧﴾
و این گونه براى بسیارى از مشرکان، بتانشان کشتن فرزندانشان را آراستند، تا هلاکشان کنند و دینشان را بر آنان مشتبه سازند؛ و اگر خدا مىخواست چنین نمىکردند. پس ایشان را با آنچه به دروغ مىسازند رها کن. (۱۳۷)
وَقَالُوا هَـٰذِهِ أَنْعَامٌ وَحَرْثٌ حِجْرٌ لَّا یَطْعَمُهَا إِلَّا مَن نَّشَاءُ بِزَعْمِهِمْ وَأَنْعَامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُهَا وَأَنْعَامٌ لَّا یَذْکُرُونَ اسْمَ اللَّـهِ عَلَیْهَا افْتِرَاءً عَلَیْهِ ۚ سَیَجْزِیهِم بِمَا کَانُوا یَفْتَرُونَ ﴿١٣٨﴾
و به زعم خودشان گفتند: «اینها دامها و کشتزار [هاى]ممنوع است، که جز کسى که ما بخواهیم نباید از آن بخورد، و دامهایى است که [سوار شدن بر]پشت آنها حرام شده است؛ و دامهایى [داشتند]که [هنگام ذبح]نام خدا را بر آن [ها]نمىبردند به صرف افترا بر [خدا]به زودى [خدا]آنان را به خاطر آنچه افترا مىبستند جزا مىدهد. (۱۳۸)
وَقَالُوا مَا فِی بُطُونِ هَـٰذِهِ الْأَنْعَامِ خَالِصَةٌ لِّذُکُورِنَا وَمُحَرَّمٌ عَلَىٰ أَزْوَاجِنَا ۖ وَإِن یَکُن مَّیْتَةً فَهُمْ فِیهِ شُرَکَاءُ ۚ سَیَجْزِیهِمْ وَصْفَهُمْ ۚ إِنَّهُ حَکِیمٌ عَلِیمٌ ﴿١٣٩﴾
و گفتند: «آنچه در شکم این دامهاست اختصاص به مردان ما دارد و بر همسران ما حرام شده است، و اگر [آن جنین]مرده باشد، همه آنان [از زن و مرد]در آن شریکند. به زودى [خدا]توصیف آنان را سزا خواهد داد، زیرا او حکیم داناست. (۱۳۹)
قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ قَتَلُوا أَوْلَادَهُمْ سَفَهًا بِغَیْرِ عِلْمٍ وَحَرَّمُوا مَا رَزَقَهُمُ اللَّـهُ افْتِرَاءً عَلَى اللَّـهِ ۚ قَدْ ضَلُّوا وَمَا کَانُوا مُهْتَدِینَ ﴿١٤٠﴾
کسانى که از روى بىخردى و نادانى، فرزندان خود را کشتهاند، و آنچه را خدا روزیشان کرده بود -از راه افترا به خدا- حرام شمردهاند، سخت زیان کردند. آنان به راستى گمراه شده، و هدایت نیافتهاند. (۱۴۰)
وَهُوَ الَّذِی أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَغَیْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُکُلُهُ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ ۚ کُلُوا مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصَادِهِ ۖ وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ ﴿١٤١﴾
و اوست کسى که باغهایى با داربست و بدون داربست، و خرمابن، و کشتزار با میوههاى گوناگون آن، و زیتون، و انار، شبیه به یکدیگر و غیر شبیه پدید آورد. از میوه آن -چون ثمر داد- بخورید، و حق [بینوایان از]آن را روز بهرهبردارى از آن بدهید، و [لى]زیادهروى مکنید که او اسرافکاران را دوست ندارد. (۱۴۱)
وَمِنَ الْأَنْعَامِ حَمُولَةً وَفَرْشًا ۚ کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّـهُ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ ﴿١٤٢﴾
و [نیز]از دامها، حیوانات بارکش و حیوانات کرک و پشمدهنده را [پدید آورد]. از آنچه خدا روزیتان کرده است بخورید، و از پى گامهاى شیطان مروید که او براى شما دشمنى آشکار است. (۱۴۲)
ثَمَانِیَةَ أَزْوَاجٍ ۖ مِّنَ الضَّأْنِ اثْنَیْنِ وَمِنَ الْمَعْزِ اثْنَیْنِ ۗ قُلْ آلذَّکَرَیْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنثَیَیْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَیْهِ أَرْحَامُ الْأُنثَیَیْنِ ۖ نَبِّئُونِی بِعِلْمٍ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ ﴿١٤٣﴾
هشت فرد [آفرید و بر شما حلال کرد]: از گوسفند دو تا، و از بز دو تا. بگو: «آیا [خدا]نرها [ى آنها]را حرام کرده یا ماده را؟ یا آنچه را که رحم آن دو ماده در بر گرفته است؟» اگر راست مىگویید، از روى علم، به من خبر دهید. (۱۴۳)
وَمِنَ الْإِبِلِ اثْنَیْنِ وَمِنَ الْبَقَرِ اثْنَیْنِ ۗ قُلْ آلذَّکَرَیْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنثَیَیْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَیْهِ أَرْحَامُ الْأُنثَیَیْنِ ۖ أَمْ کُنتُمْ شُهَدَاءَ إِذْ وَصَّاکُمُ اللَّـهُ بِهَـٰذَا ۚ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّـهِ کَذِبًا لِّیُضِلَّ النَّاسَ بِغَیْرِ عِلْمٍ ۗ إِنَّ اللَّـهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿١٤٤﴾
و از شتر دو، و از گاو دو. بگو: «آیا [خدا]نرها [ى آنها]را حرام کرده یا مادهها را؟ یا آنچه را که رحم آن دو ماده در بر گرفته است؟» آیا وقتى خداوند شما را به این [تحریم]سفارش کرد حاضر بودید؟ پس کیست ستمکارتر از آنکس که بر خدا دروغ بندد، تا از روى نادانى، مردم را گمراه کند؟ آرى، خدا گروه ستمکاران را راهنمایى نمىکند. (۱۴۴)
قُل لَّا أَجِدُ فِی مَا أُوحِیَ إِلَیَّ مُحَرَّمًا عَلَىٰ طَاعِمٍ یَطْعَمُهُ إِلَّا أَن یَکُونَ مَیْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِیرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقًا أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّـهِ بِهِ ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ رَبَّکَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ ﴿١٤٥﴾
بگو: «در آنچه به من وحى شده است، بر خورندهاى که آن را مىخورد هیچ حرامى نمىیابم، مگر آنکه مردار یا خون ریخته یا گوشت خوک باشد که اینها همه پلیدند. یا [قربانیى که]از روى نافرمانى، [به هنگام ذبح]نام غیر خدا بر آن برده شده باشد. پس کسى که بدون سرکشى و زیادهخواهى [به خوردن آنها]ناچار گردد، قطعاً پروردگار تو آمرزنده مهربان است. (۱۴۵)
وَعَلَى الَّذِینَ هَادُوا حَرَّمْنَا کُلَّ ذِی ظُفُرٍ ۖ وَمِنَ الْبَقَرِ وَالْغَنَمِ حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ شُحُومَهُمَا إِلَّا مَا حَمَلَتْ ظُهُورُهُمَا أَوِ الْحَوَایَا أَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍ ۚ ذَٰلِکَ جَزَیْنَاهُم بِبَغْیِهِمْ ۖ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ ﴿١٤٦﴾
و بر یهودیان، هر [حیوان]چنگالدارى را حرام کردیم، و از گاو و گوسفند، پیه آن دو را بر آنان حرام کردیم، به استثناى پیههایى که بر پشت آن دو یا بر رودههاست یا آنچه با استخوان درآمیخته است. این [تحریم]را به سزاى ستمکردنشان، به آنان کیفر دادیم، و ما البتّه راستگوییم. (۱۴۶)
فَإِن کَذَّبُوکَ فَقُل رَّبُّکُمْ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ وَلَا یُرَدُّ بَأْسُهُ عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ ﴿١٤٧﴾
اى پیامبر پس اگر تو را تکذیب کردند، بگو: «پروردگار شما داراى رحمتى گسترده است؛ و [با این حال]عذاب او از گروه مجرمان بازگردانده نخواهد شد.» (۱۴۷)
سَیَقُولُ الَّذِینَ أَشْرَکُوا لَوْ شَاءَ اللَّـهُ مَا أَشْرَکْنَا وَلَا آبَاؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِن شَیْءٍ ۚ کَذَٰلِکَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ حَتَّىٰ ذَاقُوا بَأْسَنَا ۗ قُلْ هَلْ عِندَکُم مِّنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنَا ۖ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ أَنتُمْ إِلَّا تَخْرُصُونَ ﴿١٤٨﴾
کسانى که شرک آوردند به زودى خواهند گفت: «اگر خدا مىخواست، نه ما و نه پدرانمان شرک نمىآوردیم، و چیزى را [خودسرانه]تحریم نمىکردیم.» کسانى هم که پیش از آنان بودند، همین گونه [پیامبران خود را]تکذیب کردند، تا عقوبت ما را چشیدند. بگو: «آیا نزد شما دانشى هست که آن را براى ما آشکار کنید؟ شما جز از گمان پیروى نمىکنید، و جز دروغ نمىگویید.» (۱۴۸)
قُلْ فَلِلَّـهِ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ ۖ فَلَوْ شَاءَ لَهَدَاکُمْ أَجْمَعِینَ ﴿١٤٩﴾
بگو: «برهان رسا ویژه خداست، و اگر [خدا]مىخواست قطعاً همه شما را هدایت مىکرد.» (۱۴۹)
قُلْ هَلُمَّ شُهَدَاءَکُمُ الَّذِینَ یَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّـهَ حَرَّمَ هَـٰذَا ۖ فَإِن شَهِدُوا فَلَا تَشْهَدْ مَعَهُمْ ۚ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا وَالَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَهُم بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ ﴿١٥٠﴾
بگو: «گواهان خود را که گواهى مىدهند به اینکه خدا اینها را حرام کرده، بیاورید.» پس اگر هم شهادت دادند تو با آنان شهادت مده، و هوسهاى کسانى را که آیات ما را تکذیب کردند و کسانى که به آخرت ایمان نمىآورند و [معبودان دروغین را]با پروردگارشان همتا قرار مىدهند، پیروى مکن. (۱۵۰)
قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ ۖ أَلَّا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا ۖ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا ۖ وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَکُم مِّنْ إِمْلَاقٍ ۖ نَّحْنُ نَرْزُقُکُمْ وَإِیَّاهُمْ ۖ وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ ۖ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّـهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ۚ ذَٰلِکُمْ وَصَّاکُم بِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ﴿١٥١﴾
بگو: «بیایید تا آنچه را پروردگارتان بر شما حرام کرده براى شما بخوانم: چیزى را با او شریک قرار مدهید؛ و به پدر و مادر احسان کنید؛ و فرزندان خود را از بیم تنگدستى مکشید؛ ما شما و آنان را روزى مىرسانیم؛ و به کارهاى زشت -چه علنى آن و چه پوشیده [اش]- نزدیک مشوید؛ و نَفْسى را که خدا حرام گردانیده، جز بحق مکشید. اینهاست که [خدا]شما را به [انجام دادن]آن سفارش کرده است، باشد که بیندیشد. (۱۵۱)
وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّىٰ یَبْلُغَ أَشُدَّهُ ۖ وَأَوْفُوا الْکَیْلَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ ۖ لَا نُکَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۖ وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَىٰ ۖ وَبِعَهْدِ اللَّـهِ أَوْفُوا ۚ ذَٰلِکُمْ وَصَّاکُم بِهِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ ﴿١٥٢﴾
و به مال یتیم -جز به نحوى [هر چه نیکوتر]- نزدیک مشوید، تا به حد رشد خود برسد؛ و پیمانه و ترازو را به عدالت، تمام بپیمایید. هیچ کس را جز به قدر توانش تکلیف نمىکنیم. و، چون [به داورى یا شهادت]سخن گویید دادگرى کنید، هر چند [در باره]خویشاوند [شما]باشد؛ و به پیمان خدا وفا کنید. اینهاست که [خدا]شما را به آن سفارش کرده است، باشد که پند گیرید. (۱۵۲)
وَأَنَّ هَـٰذَا صِرَاطِی مُسْتَقِیمًا فَاتَّبِعُوهُ ۖ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکُمْ عَن سَبِیلِهِ ۚ ذَٰلِکُمْ وَصَّاکُم بِهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ﴿١٥٣﴾
و [بدانید]این است راه راست من؛ پس، از آن پیروى کنید؛ و از راهها [ى دیگر]که شما را از راه وى پراکنده مىسازد پیروى مکنید. اینهاست که [خدا]شما را به آن سفارش کرده است، باشد که به تقوا گرایید. (۱۵۳)
ثُمَّ آتَیْنَا مُوسَى الْکِتَابَ تَمَامًا عَلَى الَّذِی أَحْسَنَ وَتَفْصِیلًا لِّکُلِّ شَیْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَّعَلَّهُم بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ یُؤْمِنُونَ ﴿١٥٤﴾
آنگاه به موسى کتاب دادیم، براى اینکه [نعمت را]بر کسى که نیکى کرده است تمام کنیم، و براى اینکه هر چیزى را بیان نماییم، و هدایت و رحمتى باشد، امید که به لقاى پروردگارشان ایمان بیاورند. (۱۵۴)
وَهَـٰذَا کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَکٌ فَاتَّبِعُوهُ وَاتَّقُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ ﴿١٥٥﴾
و این، خجسته کتابى است که ما آن را نازل کردیم؛ پس، از آن پیروى کنید و پرهیزگارى نمایید، باشد که مورد رحمت قرار گیرید، (۱۵۵)
أَن تَقُولُوا إِنَّمَا أُنزِلَ الْکِتَابُ عَلَىٰ طَائِفَتَیْنِ مِن قَبْلِنَا وَإِن کُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمْ لَغَافِلِینَ ﴿١٥٦﴾
تا نگویید: «کتاب [آسمانى]، تنها بر دو طایفه پیش از ما نازل شده، و ما از آموختن آنان بىخبر بودیم.» (۱۵۶)
أَوْ تَقُولُوا لَوْ أَنَّا أُنزِلَ عَلَیْنَا الْکِتَابُ لَکُنَّا أَهْدَىٰ مِنْهُمْ ۚ فَقَدْ جَاءَکُم بَیِّنَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ ۚ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن کَذَّبَ بِآیَاتِ اللَّـهِ وَصَدَفَ عَنْهَا ۗ سَنَجْزِی الَّذِینَ یَصْدِفُونَ عَنْ آیَاتِنَا سُوءَ الْعَذَابِ بِمَا کَانُوا یَصْدِفُونَ ﴿١٥٧﴾
یا نگویید: «اگر کتاب بر ما نازل مىشد، قطعاً از آنان هدایتیافتهتر بودیم.» اینک حجّتى از جانب پروردگارتان براى شما آمده و رهنمود و رحمتى است. پس کیست ستمکارتر از آن کس که آیات خدا را دروغ پندارد و از آنها روى گرداند؟ به زودى کسانى را که از آیات ما روى مىگردانند، به سبب [همین]اعراضشان، به عذابى سخت مجازات خواهیم کرد. (۱۵۷)
هَلْ یَنظُرُونَ إِلَّا أَن تَأْتِیَهُمُ الْمَلَائِکَةُ أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیَاتِ رَبِّکَ ۗ یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیَاتِ رَبِّکَ لَا یَنفَعُ نَفْسًا إِیمَانُهَا لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِن قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمَانِهَا خَیْرًا ۗ قُلِ انتَظِرُوا إِنَّا مُنتَظِرُونَ ﴿١٥٨﴾
آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان به سویشان بیایند، یا پروردگارت بیاید، یا پارهاى از نشانههاى پروردگارت بیاید؟ [اما]روزى که پارهاى از نشانههاى پروردگارت [پدید]آید، کسى که قبلاً ایمان نیاورده یا خیرى در ایمان آوردن خود به دست نیاورده، ایمان آوردنش سود نمىبخشد. بگو: «منتظر باشید که ما [هم]منتظریم.» (۱۵۸)
إِنَّ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَکَانُوا شِیَعًا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِی شَیْءٍ ۚ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّـهِ ثُمَّ یُنَبِّئُهُم بِمَا کَانُوا یَفْعَلُونَ ﴿١٥٩﴾
کسانى که دین خود را پراکنده ساختند و فرقه فرقه شدند، تو هیچ گونه مسؤول ایشان نیستى، کارشان فقط با خداست. آنگاه به آنچه انجام مىدادند آگاهشان خواهد کرد. (۱۵۹)
مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ۖ وَمَن جَاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلَا یُجْزَىٰ إِلَّا مِثْلَهَا وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ ﴿١٦٠﴾
هر کس کار نیکى بیاورد، ده برابر آن [پاداش]خواهد داشت، و هر کس کار بدى بیاورد، جز مانند آن جزا نیابد و بر آنان ستم نرود. (۱۶۰)
قُلْ إِنَّنِی هَدَانِی رَبِّی إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ دِینًا قِیَمًا مِّلَّةَ إِبْرَاهِیمَ حَنِیفًا ۚ وَمَا کَانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ﴿١٦١﴾
بگو: «آرى! پروردگارم مرا به راه راست هدایت کرده است: دینى پایدار، آیین ابراهیمِ حقگراى! و او از مشرکان نبود.» (۱۶۱)
قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّـهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿١٦٢﴾
بگو: «در حقیقت، نماز من و [سایر]عبادات من و زندگى و مرگ من، براى خدا، پروردگار جهانیان است.» (۱۶۲)
لَا شَرِیکَ لَهُ ۖ وَبِذَٰلِکَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ ﴿١٦٣﴾
که او را شریکى نیست، و بر این [کار]دستور یافتهام، و من نخستین مسلمانم. (۱۶۳)
قُلْ أَغَیْرَ اللَّـهِ أَبْغِی رَبًّا وَهُوَ رَبُّ کُلِّ شَیْءٍ ۚ وَلَا تَکْسِبُ کُلُّ نَفْسٍ إِلَّا عَلَیْهَا ۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ ۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّکُم مَّرْجِعُکُمْ فَیُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿١٦٤﴾
بگو: آیا جز خدا پروردگارى بجویم؟ با اینکه او پروردگار هر چیزى است، و هیچ کس جز بر زیان خود [گناهى]انجام نمىدهد، و هیچ باربردارى بار [گناه]دیگرى را برنمىدارد، آنگاه بازگشت شما به سوى پروردگارتان خواهد بود، پس ما را به آنچه در آن اختلاف مىکردید آگاه خواهد کرد. (۱۶۴)
وَهُوَ الَّذِی جَعَلَکُمْ خَلَائِفَ الْأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَکُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِّیَبْلُوَکُمْ فِی مَا آتَاکُمْ ۗ إِنَّ رَبَّکَ سَرِیعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَّحِیمٌ ﴿١٦٥﴾
و اوست کسى که شما را در زمین جانشین [یکدیگر]قرار داد، و بعضى از شما را بر برخى دیگر به درجاتى برترى داد تا شما را در آنچه به شما داده است بیازماید. آرى، پروردگار تو زودکیفر است، و [هم]او بس آمرزنده مهربان است (۱۶۵)
انتهای پیام/