مهنوش قنبری کارشناسی ارشد روانشناسی درخصوص شب ادراری در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: شب ادراری یا خیس کردن محل رختخواب به وضعیتی گفته می‌شود که در سنی که اغلب هم سن و سالان کودک قادر به مهار و کنترل مثانه خود هستند، کودک مبتلا نمی‌تواند خود را کنترل کرده و به صورت مداوم رختخواب خود را خیس می‌کند.

او در ادامه افزود: نکته قابل توجه این است که کنترل مثانه روند تکاملی دارد و به تدریج صورت می‌پذیرد، لذا بعضی از کودکان تا رسیدن به کنترل ادرار به مدت زمانی نیاز دارند.

قنبری درخصوص انواع شب ادراری بیان داشت: این اختلال به ۲ نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود، به این معنا که کودکانی که از بدو تولد شب ادراری دارند، دچار شب ادراری اولیه یا PNE هستند، و اگر کودک در ابتدای تولد شب ادراری نداشته باشد، سپس به این اختلال مبتلا شود، به آن شب ادراری ثانویه یا CNF گفته می‌شود.

به گفته کارشناس ارشد روانشناسی، در نوع ثانویه شب ادراری ممکن است تا مدتی مثلا ۶ ماه رختخواب کودک خشک باشد و دوباره رختخواب خود را خیس کند و این روند تکرار شود.

بهترین سن تشخیص شب ادراری چه سنی است؟

او اظهار کرد: معمولا کودکان تا سن ۳ یا ۴ سالگی قادر به کنترل ادرار خود هستند، ولی بهترین سن تشخیص شب ادراری ۵ سالگی است، یعنی والدین می‌توانند تا ۵ سالگی به کودک فرصت دهند و در صورتیکه این مشکل ادامه پیدا کند، معالجه و درمان را آغاز نمایند.

مهنوش قنبری اذعان داشت: دختران تا سن ۶ و پسران تا ۷ سالگی می‌توانند مثانه خود را کنترل کرده، اما پسران دیرتر از دختران قادر به مهار مثانه خود هستند.

او با اشاره به این نکته که حدود ۹۵ درصد از کودکان در سن ۱۰ سالگی بطور کامل بهبود می‌یابند، ادامه داد: مناسب‌ترین زمان برای درمان این مشکل وقتی است که کودک ۲ بار در هفته برای ۳ ماه متوالی لباس یا رختخواب خود را خیس کرده یا اینکه مضطرب شده و احساس ناراحتی کند.

ژنتیک مهم‌ترین عامل در تکامل مکانیسمی کنترل مثانه

قنبری ژنتیک را یکی از موثرترین عوامل تاخیر در تکامل مکانیسمی کنترل مثانه دانست و بیان کرد: در صورت ابتلای یکی از والدین در کودکی به شب ادراری، ۴۳ درصد کودک را مستعد شب ادراری کرده و اگر پدر و مادر هر دو سابقه شب ادراری داشتند احتمال بروز این عارضه در فرزندشان ۷۷ درصد بوده، ضمن اینکه در دو قلو‌های تک تخمکی در صورت ابتلای کودک اول به شب ادرای دومی هم مبتلا خواهد شد.

عوامل بروز شب ادراری

این روان شناس از دیگر عوامل بروز شب ادراری به اختلالات خواب و انسداد راه‌های هوایی و خر خر کردن، استرس شدید، کندی تکامل سیستم عصبی مرکزی کودک و عوامل هورمونی نظیر کمبود تولید هورمون ضد ادرار، عفونت‌های ادراری، کوچک بودن حجم مثانه و وجود ضایعات نخاعی اشاره کرد.

او در ادامه افزود: مواد محرک مثل شکلات، نوشابه، چای، نسکافه، ادویه‌ها و اختلالات ساختاری نظیر؛ دریچه مجرای خلفی و هالب نابجای پسران نیز در تشدید شب ادراری تاثیر گذار است، ضمن اینکه بعضی از کودکان خواب سنگینی دارند و نمی‌توانند شب به راحتی از خواب بیدار شوند که در این صورت خانواده‌ها باید سعی کنند خواب کودکشان را تنظیم و زمان خواب را مدیریت کنند.

مهرنوش قنبری اظهار کرد: در صورت تداوم شب ادراری تا سن ۷ سالگی والدین باید به متخصص اورولوژی مراجعه کرده و شرح حال کودک را گزارش بدهند، ضمن اینکه وجود عفونت ادراری، یبوست و بی اختیاری مدفوع، تکرار شب ادراری، درد یا سوزش در موقع ادرار، ضعف جریان ادرار، تغییر رنگ ادرار به صورتی از نشانه‌های وجود این عارضه بوده که مراجعه پزشک ضروری است.

درمان شب ادراری به شیوه رفتار درمانی

او در ادامه با اشاره به شیوه‌های رفتار درمانی گفت: در صورت خیس کردن رختخواب، عصبانی نشویم با کودک همراه باشیم و با صبر به کودکان یادآور شویم که این مشکل تنها مشکل او نبوده و مشکل دیگر هم سن و سالانش نیز هست.

کارشناس ارشد روانشناسی یکی از راهکار‌های درمان شب ادراری را استفاده از زنگ‌های مخصوص عنوان کرد و گفت: در این روش، کوچکترین رطوبت مشاهده شده در رختخواب یا لباس کودک را تشخیص و با صدای بلند به کودک هشدار داده و او را برای رفتن به توالت از خواب بیدار می‌کند. حداقل استفاده از این زنگ‌ها ۲ الی ۱۲ هفته است که در صورت تأثیر گذار بودن زنگ باید ۱۴ شب دیگر استفاده شده تا کودک کاملأ به کنترل ادرار مسلط شود.

قنبری با بیان اینکه رفتار والدین تاثیر بسزایی در تشدید این مساله دارد افزود: خانواده باید از سرزنش، سرکوب و مقایسه کودک با هم سن و سالانش خودداری کرده و عادات قبل از خواب مانند تخلیه کردن مثانه، توالت رفتن بلافاصله بعد از بیدار شدن را به کودک یاد آور شوند.

اجتناب از خوردن برخی خوراکی‌ها

او اجتناب از نوشیدن مواد کافیین دار و میوه‌های ادرار آور، رفتن کودک به رختخواب در زمان معین، روشنایی مسیر توالت، کاهش استرس و اضطراب، واکنش اعضای خانواده مثل مسخره کردن و ناامید کردن کودک، عایق بندی رختخواب کودک با پلاستیک‌ها و روتختی‌های مخصوص را از دیگر راهکار‌های مقابله با شب ادراری عنوان کرد.

درمان‌های پزشکی و خانگی شب ادراری

قنبری در ادامه تصریح کرد: اگر سن کودک بیش از ۷ سال باشد در مراجعه به متخصص اورولوژی همزمان با رفتار درمانی از دارو‌هایی نظیر؛ دسمو پرسین، اکسی بوتنین ودترونیتول استفاده می‌شود (استفاده از دارو‌ها بدون نسخه پزشک ممنوع است) که پزشک براساس وزن و سن کودک دوز مصرفی را تجویز می‌کند.

او در خصوص درمان‌های خانگی شب ادراری بیان کرد: استفاده از دم کرده سنبل الطیب، زنجبیل، وگل ختمی در کنترل ادرار موثر است.

مهرنوش قنبری ورزش‌هایی نظیر دراز و نشست و بشین و پاشو که جنبه سرگرمی برای کودک دارند و عضلات شکم و مثانه را سفت می‌کند را در درمان شب ادراری مفید و موثر عنوان کرد.

انتهای پیام/گ