به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، «نخل‌گردانی» یکی از مهمترین مراسم در شهر جاجرم است که با شیوه‌های متفاوت این منطقه برگزار می‌شود.

آئین نخل گردانی در شهر تاریخی جاجرم از سابقه و پیشینه زیادی برخوردار است که تحقیقات میدانی از بزرگان، تکیه داران و نخل گردانان به ویژه افراد مسن نشان دهنده قدمت چند قرن این مراسم از گذشته تاکنون است.

آئین نخل برداری با قدمتی ۴۰۰ ساله

مراسم «نخل‌گردانی» با قدمتی طولانی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساله در ایام سوگواری امام حسین (ع) در ماه‌های محرم و صفر در اکثر نقاط ایران از جمله در شهر جاجرم برگزار می‌شود که برپایی این مراسم نسل به نسل در بین پدران و اجداد مردم این دیار چرخیده و هر ساله در ظهر عاشورا اجرا می‌شود.

آئین "نخل گردانی" جاجرم جلوه‌ای ماندگار از ارادت به سالار شهیدان

نخل به منزله تابوت امام حسین (ع) است که از چارچوب‌هایی به شکل خیمه ساخته شده و با پارچه‌های سبز و مشکی و کلاهخود و شمایل معصومین (ع) تزیین شده است که به وسیله هیئت‌های عزاداری شهرستان در روز عاشورا به حرکت درآورده می‌شود.

بیشتر بخوانید:نخل، نماد تشییع حضرت ابوالفضل در روستای سُه / عزاداری دهه اول محرم روستای سُه ،اثری ناملموس

عزاداران جاجرم نخل را به سمت میدان حسینیه این شهر حمل می‌کنند و، چون در گذشته برای تزیین تابوت از برگ‌های درخت خرما استفاده می‌شد، این مراسم نیز با نام «نخل گردانی» جاودانه شده است.

شهر جاجرم از غروب عید غدیر خم سیاه‌پوش می‌شود

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، مردم جاجرم برای آماده کردن حسینیه‌ها، تکایا، مساجد و اماکن عزاداری از غروب عید غدیر با یکدیگر مساعدت و همکاری دارند و یک یا دو روز مانده به محرم الحرام، حال و هوای مردم به طور کامل حسینی و محرمی است و مراسم سوگواری برای اباعبدالله الحسین (ع) از همان روز نخست این ماه آغاز می‌شود.

مراسمات محرم و دهه اول آن تا روز هشتم در حسینیه‌ها و تکایا ادامه دارد و شب‌ها نیز مردم جاجرم در خیابان‌ها به عزادارای٬ سینه و زنجیر‌زنی می‌پردازند. از روز تاسوعا مراسم اصلی عزاداری در جاجرم آغاز می‌شود و در روز تاسوعا ۱۵ هیات سینه زنی و ۱۵ هیات زنجیر زنی به صورت منظم و با نوبتی که از سال‌های گذشته برای آن‌ها تعیین شده، از محل مساجد و حسینه‌های خود دسته وار رهسپار حسینه بزرگ جاجرم می‌شوند و در آنجا مراسم سوگواری را انجام می‌دهند، البته زنجیر زنان بعد از سینه زنان وارد حسینه می‌شوند.

نخل گردانی عزاداری خاص مردم جاجرم

کارگر مقدم مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان جاجرم در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،؛ اظهار داشت: شهرستان جاجرم چندین هیات عزاداری دارد، ولی در کنار این هیات‌ها مردم این شهرستان یک هیات مخصوص به خود دارد که در روز عاشورا برای عزاداری در آن هیات حضور می‌یابند.

او افزود: صبح روز عاشورا هیات و دسته‌های زنجیر زنی با نظم خاصی در محلی به نام «حسینیه بزرگ» جمع می‌شوند و از هر هیات یک نوحه خوان به مدت ۵ دقیقه نوحه سرایی می‌کند و مردم سینه و زنجیر می‌زنند و عزاداری تا ظهر ادامه می‌یابد.

کارگر با تاکید بر اینکه عزاداری این خطه یک ویژگی خاصی دارد، به نخل گردانی اشاره و تصریح می‌کند: در روز عاشورای حسینی این مراسم که از دیرباز و از پدران و اجداد مردم این دیار نسل به نسل در میان آنان به ارث رسیده، اجرا می‌شود.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان جاجرم گفت: عزاداران جاجرم هرسال در روز عاشورا، نخل را به سمت میدان حسینیه این شهر حمل می‌کنند که حدود ۴۰ تا ۵۰ نفر در برداشتن نخل مشارکت دارند پس از ورود نخل‌ها به میدان، حرکت آن‌ها سرعت گرفته و سوگواران نیز حرکت خود را تندتر کرده و به دنبال نخل‌ها می‌دوند.

او افزود: در دور سوم نخل اول و در دور چهارم نخل دوم بر زمین گذاشته می‌شود، اما چرخیدن علم‌ها هنوز ادامه دارد و چند بار دیگر دور میدان حسینیه حرکت می‌کنند و به عزاداری می‌پردازند، سپس نخل‌ها در جای خود قرار می‌گیرد و مردم به سوی مزار شهدا واقع در بهشت مهزیار رهسپار می‌شوند.

نخل گردانی؛ جلوه ماندگار عزاداری جاجرمی‌ها

آیین نخل گردانی، طبق سنتی قدیمی از غروب روز تاسوعا، با ۴ علم مشخص شده دور شهر قدیم جاجرم که همان مرکز شهر است انجام می‌شود. پس از این مراسم، روز عاشورا بعد از اذان صبح نیز همین علم‌ها دوباره ۳ مرتبه دور شهر قدیم جاجرم چرخانده و سپس زیارت عاشورا قرائت شده و ۱۵ هیئت سینه زنی وارد حسینیه بزرگ شهر می‌شوند و هر کدام از هیئت‌ها در ردیف مشخص شده‌ای قرار گرفته و ۵ دقیقه برنامه نوحه خوانی و سینه زنی می‌کنند.

ثبت ملی آئین نخل گردانی

  مراسم نخل گردانی جاجرم از جمله مراسم آیینی خراسان شمالی در ایام ماه محرم است که به شماره ۲۵۵ به عنوان میراث معنوی استان ویژه ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان به ثبت ملی رسیده است.

انتهای پیام/ط

نویسنده: فاطمه عطایی