عدالت آموزشی عبارتی پرتکرار در نظام آموزشی است اما معمولا دانش آموزان مدارس دولتی از مفهوم این عبارت فرسنگ‌ها فاصله دارند.

به گزارش خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، «برترین‌های کنکور ۹۸ معرفی شدند»، عبارتی تکراری و کوتاه، اما با هزاران برداشت و تحلیل که اغلب حول مدرسه محل تحصیل، توزیع جنسیتی، توزیع منطقه‌ای و مواردی نظیر آن می‌چرخد؛ چرخشی که تقریبا هر ساله انجام می‌شود و در مواردی این برداشت‌ها و تحلیل‌ها ثمره‌ای در عمل نداشته است و هیچ نهادی مسئولیت این چند طبقگی اجتماعی را نمی‌پذیرد.

پیشتازی مدارس خاص نسبت به دولتی دردی مزمن که حالا زیر ذره‌بین همین تحلیل‌ها خودنمایی می‌کند، پیشتازی که عدالت آموزشی، همان مفهوم پر تکرار در اسناد بالادستی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

چندی پیش بود که در نقد چندگانگی نظام آموزشی و پیشتازی بچه‌پولدار‌ها در المپیاد‌های علمی گزارشی نوشتیم و اغلب معلمان و مدیران مدارس معتقد بودند تا زمانی‌که فرزندان مسئولان در مدارس دولتی نباشند، اوضاع این مدارس تغییری نمی‌کند.

کمک مدرسه به شاگرد اول‌های کنکور چه بود؟

در حالی که نتایج کنکور و مدارس مربوط به شاگرد اول‌های این ماراتن علمی حاکی از جاماندن مدارس دولتی عادی است، اما سید جواد حسینی سرپرست وزارت آموزش و پرورش معتقد است که مدرسه تاثیری در موفقیت این دانش‌آموزان نداشته است.

جدا از هجمه‌هایی که بر این اظهارات وارد شد، میرحمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم تا حدی با حسینی هم نظر است، اما می‌گوید آنچه موجب بی عدالتی و تضعیف مدارس دولتی شده وجود تنوع در مدارس است که گویا قرار است مرکز پژوهش‌های مجلس به این موضوع ورود کند.

بیشتر بخوانید: تضعیف مدرسه‌ دولتی در سایه تنوع مدارس/ برترین‌های کنکور ملاک عمل نظام آموزشی نیستند

گمشده‌ای به نام عدالت آموزشی در نظام تعلیم و تربیت

بار‌ها از عدالت آموزشی صحبت شده است، موضوعی گسترده و چند بعدی که میان شرایط موجود و مطلوب فرسنگ‌ها فاصله داریم و در بسیاری از عوامل مرتبط با نظام آموزشی عقب ماندن شهرستان‌ها مشهود است.

نتایج کنکور سراسری امسال نشان داد استان‌های غربی کشور که اغلب جز استان‌های لازم التوجه محسوب می‌شوند در کنکور چندان قابل قبول ظاهر نشدند.

استان‌هایی نظیر کرمانشاه، آذربایجان غربی، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد که بروز حوادث طبیعی در این مناطق و کمبود فضای آموزشی از علل موثر بر نتایج نه چندان قابل قبول محسوب می‌شود.

منوی چندین گانه مدارس و استراتژی انتقاد صِرف

در شرایطی که آموزش و پرورشی‌ها داعیه اجرای سند تحول بنیادین را دارند، موارد نقض این سند قابل تامل است، بار‌ها و بار‌ها از عدالت آموزشی سخن به میان آمده است و همچنان بعد از ۵-۶ رونمایی از سند تحول تغییری در چند طبقه بودن نظام آموزشی نیست و هر روز شکاف‌ها بیشتر می‌شود.

بار‌ها و در دوران وزرای مختلف آموزش و پرورش از تنوع مدارس گلایه شده است، اما ترتیب اثری در بهبود اوضاع نیست، گویی آموزش و پرورشی‌ها راهکار موثر برای رهایی از خلأ‌های این وزارتخانه را صرفا ایستادن در قامت یک منتقد می‌دانند تا اینکه راه چاره‌ای برای آن بیابند.

از اظهارات فانی، دانش‌آشتیانی و بطحایی وزرای بعد از اجرای سند تحول بنیادین درباره تنوع مدارس که بگذریم، حسینی هم که حالا در مقام سرپرستی سکان آموزش و پرورش را به دست گرفته است از وجود ۲۴ نوع مدرسه انتقاد و بر کاهش این تنوع تاکید کرد.

علیرضا کمرئی معاون آموزش متوسطه معتقد است به طور کلی تا زمانی که تعدد و تنوع مدرسه داریم، چنین شرایطی وجود دارد که برخی از مدارس از حیث برنامه‌ریزی درسی فرصت‌های بیشتر آموزشی پیدا می‌کنند درنتیجه در رقابت‌های علمی شرایط مناسب‌تری دارند، اما این شرایط به معنای ناکارآمدی مدارس دولتی نیست.

بیشتر بخوانید:پیشتازی مدارس خاص در موفقیت شاگرد اول‌های کنکوری/ چرا مدارس دولتی از قافله کنکور عقب ماندند؟

سرخوردگی دانش‌آموزان و گریز از مدارس دولتی

اوضاع و احوال دانش‌آموزان با وجود منوی رنگین کمانی مدارس چندان تعریفی ندارد و فارغ از نتیجه کنکور، در شرایط عادی هم نسبت به مدارس خاص عقب‌تر هستند.

مهدی بهلولی کارشناس آموزشی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: موضوع توجه به عدالت آموزشی بعد از اعلام نتایج کنکور بسیار مورد توجه قرار گرفته است و باید بگویم فارغ از نتایج کنکور مردمی که با آموزش و پرورش سر و کار دارند سال به سال شاهد دور‌تر شدن آموزش و پرورش از عدالت هستند.

این کارشناس آموزشی ادامه داد: نتایج کنکور تا اندازه‌ای فراز و نشیب دارد و در سال‌های مختلف مدارس خاص دولتی یا سمپاد با شدت و ضعفی در رتبه‌های برتر کنکور رقابت می‌کنند یا آنکه همواره برخی استان‌ها همیشه رتبه‌های برتر کنکور را پوشش می‌دهند که البته این موضوع نشان از بی عدالتی است.

بهلولی با اشاره به نادیده گرفته شدن اصل ۳۰ قانون اساسی مبنی بر تحصیل رایگان تصریح کرد: زمانی که تفسیر نادرستی از این اصل شد و توجه به آموزش رایگان روز به روز کمتر می‌شود شاهد چنین شرایطی هستیم که دانش آموزان مدارس خاص عملکرد بهتری دارند.

وی به اظهارات سرپرست آموزش و پرورش مبنی بر نقش نداشتن مدارس در موفقیت شاگرد اول‌های کنکور اشاره کرد و گفت: این صحبت از یک بعد ممکن است درست باشد، اما اگر از زاویه‌ای دیگر به ماجرا نگاه کنید می‌بینید وجود مدارس لاکچری خصوصی به دلیل نوع گزینشی که برای دانش آموزان دارند به خروجی بهتر آن‌ها کمک می‌کند چرا که این مدارس گزینش گر خوبی هستند و از دانش آموزان توانمند استفاده می‌کنند در نتیجه خروجی آن‌ها هم قابل قبول است.

این کارشناس آموزشی به پیامد‌های این شرایط هم اشاره و تاکید کرد: توجه کمتر به مدارس دولتی دو نوع پیامد آموزشی و غیر آموزشی در پی دارد که از نگاه غیر آموزشی می‌توان به پیامد‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی موضوع نگاه کرد که ضمن شکاف طبقاتی همبستگی ملی را از بین می‌برد.

بهلولی با اشاره به پیامد‌های آموزشی اظهار کرد: بی عدالتی در نظام آموزشی موجب سر خوردگی دانش آموزان مدارس دولتی می‌شود چرا که دانش آموز با تحصیل در این مدارس تصور می‌کند فردی ضعیف یا کمتر مورد توجه است که با توجه به این شرایط خانواده‌ها روز به روز سعی می‌کنند تا از مدارس عادی دولتی دوری کنند و حتی در مواردی اولیای دانش آموزان با وجود آن که از طبقه‌ای متوسط یا ضعیف هستند دانش آموز را در مدارس خاص ثبت نام می‌کنند تا برچسب مدرسه دولتی به فرزندشان نچسبد.

ماجرای بی‌عدالتی در نظام آموزشی به ویژه در آموزش و پرورش قطعا در نتیجه کنکور که موضوعی میان دستگاهی است، ختم نمی‌شوند و مصادیق  این چند طبقگی آموزشی در مواردی از فضای آموزشی و تراکم کلاسی تا تامین معلم و امکانات آموزشی به وضوح مشهود است. 

گزارش از آتوسا دولتیاری

انتهای پیام/