گفت‌وگو با نوجوانان ایرانی که به کمپین «جمعه‌ها برای آینده» پیوسته‌اند
اعضای کمپین تهران که هر جمعه را به برنامه‌ای محیط‌زیستی اختصاص می‌دهند در گرمای عصرِ یک روز جمعه در شهرک اکباتان، همراه با نوجوانان دنیا، از تغییرات آب و هوایی می‌گویند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، ماه‌ها بعد از اعتصاب «گرتا» جلوی پارلمان سوئد، صدای او به گوش «نیروانا» در تهران رسیده است. هر دوی آنها نوجوانانی ١٦ ساله‌اند؛ «گرتا تونبرگ» رهبر جنبش بزرگی است که توجه تمام دنیا را به تغییر اقلیم جلب کرده و نیروانا، عضو یک سازمان مردم نهاد محیط زیستی که همراه دوستانش درباره کمپین «جمعه‌ها برای آینده» با اهالی تهران حرف می زند و می‌گوید باید نگران احوال زمین بود، چون سرنوشت همه به آینده این سیاره گره خورده است.
درست در روزگاری که مسائل محیط زیستی در تصمیم‌گیری‌ها چندان مهم شمرده نمی‌شود، کودکان و نوجوانان دنیا که نخستین قربانیان گرم شدن کره زمین‌اند، دست به کار شده‌اند و آدم بزرگ‌ها و تصمیم‌گیران را راهنمایی می‌کنند. کودکان و نوجوانان دانش‌آموز بسیاری از کشورها، هر جمعه درس و مشق را تعطیل می‌کنند و برای رساندن پیامشان به خیابان می‌آیند. در تهران هم گروهی ٤٠ نفره از کودکان و نوجوانان، همین جمعه پلاکارد‌هایی دستشان گرفتند و با مردم شهر رو در رو گفتگو کردند تا بگویند باید برای کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای کاری کرد.
نوجوانان علیه تغییرات آب و هوایی
این دومین قرار «جمعه‌ها برای آینده» در تهران است. اعضای کمپین تهران، هر جمعه را به برنامه‌ای محیط‌زیستی اختصاص می‌دهند و حالا در گرمای عصرِ یک روز جمعه در شهرک اکباتان، همراه با نوجوانان دنیا، از تغییرات آب و هوایی می‌گویند.
آنها از نقاط دور و نزدیک تهران آمده‌اند، از ورامین، کرج و رودهن، از کودک ١١ ساله تا جوان٣٠ ساله. احمدرضا عربی، نوجوان ١٦ ساله یکی از آنهاست که پلاکاردی به رنگ آبی دستش گرفته که رویش نوشته: «نه به تغییرات اقلیمی.» حرکت جهانی نوجوانان، احمدرضا را سرشوق آورده و در جست‌وجوهایش در اینستاگرام با تلاش نوجوانان ایرانی برای حمایت از محیط‌زیست آشنا شده و به کمپین پیوسته است: «من کلاس نهم‌ام. اما در مدرسه چیزی درباره تغییر اقلیم نمی‌گویند. در کتاب‌های درسی هم مطلب قابل توجهی درباره این مسأله ننوشته.
بیشتر بخوانید : مزارع بادی، گرمای زمین را افزایش می‌دهند
اما مگر نه این است که ما برای یک آینده خوب درس میخوانیم؟ تغییرات اقلیمی آینده را از ما می‌گیرد و من نمی‌خواهم این اتفاق بیفتد. این چیزی است که از گرتا یاد گرفتم.» او آمده با مردم حرف بزند، چون به تغییر نگاه آدم‌ها امیدوار است، هرچند این دو جمعه به نظرش خیلی نتیجه‌بخش نبوده. با هیجان می‌گوید: «همسن و سالان من در دنیا غوغا کرده‌اند.» و بعد گله می‌کند که «واکنش مردم زیاد خوب نیست. هنوز آگاهی ندارند.»
آدم‌ها از فروشگاه‌های شلوغ بیرون می‌آیند، به تراکت‌هایی که بچه‌ها پخش می‌کنند نگاهی می‌اندازند و می‌روند.» احمدرضا می‌گوید مطمئن نیست که توانسته باشد نظر آدم‌ها را به مسأله محیط‌زیست جلب کند، اما تغییر نگاه خانواده برایش امیدبخش است: «دست‌کم نگاه خانواده‌ام را عوض کردم. آنها چیزی از تغییر اقلیم نمی‌دانستند و مدام درباره فعالیت‌های محیط زیستی از من می‌پرسیدند. اما بالاخره توانستم آنها را نسبت به محیط‌زیست حساس کنم. گفتگو با مردم کار آسانی نیست و ما تازه کارمان را شروع کرده‌ایم و امیدوارم که بتوانیم اثرگذار باشیم.»
این طور که بهار بخشی، سرپرست این گروه می‌گوید، فعالیت این سمن از اسفند ٩٧ آغاز شده. آنها تمرکزشان را گذاشته‌اند روی آموزش و فرهنگسازی و در این مدت کمپین‌های مختلفی در حوزه محیط‌زیست برگزار کرده‌اند؛ برنامه‌هایی برای ترویج گیاهخواری و مخالفت با فعالیت باغ‌وحش‌ها. کمپین جمعه‌ها برای آینده هم موضوعی است که آنها نخواسته‌اند از آن دور بمانند.
دانیال یکی از کوچکترین اعضای گروه است و به قول دوستان نوجوانش، اطلاعاتش از خیلی از بزرگتر‌ها بیشتر است. پلاکارد را از جلوی چشمش پایین می‌آورد و خیلی شمرده می‌گوید: «من دانیال فرهادیان، ١٣ ساله هستم و این‌جا درباره تغییرات اقلیمی و کمتر شدن انتشار گاز‌های گلخانه‌ای حرف می‌زنم.» او گرتا تونبرگ را می‌شناسد و می‌گوید می‌خواهد مثل او به زمین کمک کند: «او سازنده این کمپین بود و جلوی پارلمان سوئد ایستاد تا به انتشار گاز‌های گلخانه‌ای توجه شود و در توافق پاریس به این عهد عمل کنند. این کار کم‌کم تبدیل شد به کمپین جمعه‌ها برای آینده. ما کودکان و نوجوانان می‌خواهیم اثرات تغییرات اقلیمی را کاهش دهیم و درباره این موضوع اطلاع‌رسانی کنیم.»
دو نوجوان می‌ایستند جلوی اعضای کمپین و با تردید نگاهشان می‌کنند. فاطمه حسنی فرد، دانش‌آموز ١٧ ساله که عضو رسمی گروه است و لباس مخصوص ان. جی. او را پوشیده با آنها صحبت می‌کند: «من نگران تغییرات اقلیمی‌ام، نگران گرم شدن زمین، نگران نسل آینده خودم. با گرم شدن زمین و بالا رفتن دما تا ٥درجه، تقریبا ٤٠درصد حشرات از بین می‌روند. یخ‌های قطبی آب می‌شوند و آب آشامیدنی هم از دست می‌رود. نبودن آب، یعنی نابودی ما.»
نیروانا از نجات سیاره زمین می‌گوید
وقتی نیروانا گوشت خوردن را کنار گذاشت، همه جلویش گارد گرفتند. پدر و مادرش سوال‌پیچش کردند که اصلا چرا می‌خواهد فعال محیط زیست شود، اما او مطمئن بود که این شروع خوبی برای نجات زمین است. نیروانا سقافی، دانش‌آموز ١٦ ساله، یکی از فعالان کمپین جمعه‌ها برای آینده است و می‌گوید می‌خواهد به آدم‌ها درباره رفتارشان با زمین هشدار بدهد.
نیروانا! در مدرسه چقدر درباره تغییر اقلیم صحبت می‌شود؟
این موضوعی نیست که همه بنشینند و درباره‌اش حرف بزنند، اما من فکر می‌کنم باید این گفتگو اتفاق بیفتد. در کتاب علوم تجربی گفته شده که کره زمین در حال گرم شدن است و درباره این مسأله چند راهکار داده شده. اما به همسن و سال‌های ما هشداری نداده که در آینده وقتی در شغلی مشغول به کار شدند، حواسشان به زمین باشد.
خب، خودِ شما چطور این هشدار را شنیدید؟
من با گرتا در اینستاگرام آشنا شدم. او را حالا دیگر همه دنیا می‌شناسند، چون او توانست چنین کمپینی راه‌اندازی کند. با شنیدن حرف‌های او، من هم به خودم آمدم که باید از نسلم حفاظت کنم تا بیشتر از این رو به نابودی قدم برندارد. نسل همه جانوران و گیاهان با افزایش دما تهدید می‌شود و این ما هستیم که باید به آدم‌های بالاتر مثل سیاستمداران و کسانی که در دولت کار می‌کنند، هشدار بدهیم و فشار بیاوریم که به عهدنامه پاریس عمل کنند. الان بیشتر از ١٥٩ کشور به این توافق پیوسته‌اند و در ایران هنوز عملی نشده است.
فکر می‌کنید «جمعه‌ها برای آینده» چه کمکی به این موضوع می‌کند؟
هدف ما نوجوانان این است که از مردم شروع کنیم و با صحبت کردن با آنها، به آنها راهکار‌هایی بدهیم. این کار را می‌کنیم تا بتوانیم گرمایش جهانی را تا حدودی کنترل کنیم.
پس فکر می‌کنید می‌شود به آینده محیط زیست ایران امیدوار بود؟
معلوم است که می‌شود امیدوار بود. هر روز و هر هفته، شخصا پیام‌هایی دریافت می‌کنم که به کمپین ما می‌پیوندند و می‌گویند می‌خواهند فعالیت محیط زیستی را شروع کنند. این باعث امیدواری است. وقتی بزرگتر‌ها می‌گویند «ما از نوجوانان یاد می‌گیریم»، می‌توانیم خوشبین باشیم. آنها می‌گویند که «ما سعی می‌کنیم تا با راهکار‌هایی که نوجوانان می‌دهند، بتوانیم محیط زیستمان را نجات دهیم» و این حرف‌ها واقعا امیدوار‌کننده است.
فعالیت محیط زیستی را از چه زمانی شروع کردید؟
حدود دو ماه و نیم است که شروع کرده‌ام و سعی می‌کنم خیلی جدی باشم. تا بتوانم در این مورد مطالعه می‌کنم و هر جا که بنشینم، دنبال گسترش حفاظت از محیط زیست خواهم بود و درباره‌اش با همه حرف می‌زنم. کار دیگری که انجام می‌دهم، ترویج گیاهخواری است، چون می‌دانم که این کار می‌تواند خیلی به کاهش دمای زمین کمک کند و من تمام تلاشم را می‌کنم تا بتوانم فرهنگ محیط زیستی را در جامعه‌مان رواج بدهم.
فکر می‌کنید فعال محیط زیست چه کاری می‌کند که با بقیه فرق دارد؟
فعال محیط زیست کسی است که از جان و دل عاشق محیط زیست باشد و به هر چیزی که خداوند آفریده احترام می‌گذارد. انسان هم یکی از موجودات است؛ باید به زمین احترام بگذارد و از آن محافظت کند.
حتما بابت گیاهخواری خیلی انتقاد می‌کنند و مثلا می‌گویند که یک نوجوان چرا باید برود سمت گیاهخواری و فعالیت محیط زیست. این‌طور نیست؟
خیلی زیاد. واکنش‌های خیلی تندی می‌بینم. می‌گویند «بابا ولمون کن.» یا این‌که می‌گویند ما مشکلاتمان بیشتر از آن است که بخواهیم به محیط زیست اهمیت بدهیم. خیلی وقت‌ها به من می‌گویند: «تو درس نداری؟» آنها نمی‌دانند که سرنوشت من و نسل بعد از من به آینده زمین گره خورده است. من فکر می‌کنم این واقعا یک فاجعه است که در جامعه ما به محیط زیست اهمیت داده نمی‌شود و در عوض کسی که به گیاهخواری روی آورده، مسخره می‌شود. این واکنش‌ها کار ما را خیلی سخت کرده است.
واکنش خانواده چه بود؛ حمایت کردند؟
اولش پدر و مادرم نسبت به فعالیت‌هایم گارد گرفتند. گفتند که چرا می‌خواهی فعال محیط زیست شوی؟ طول کشید تا نگاهشان عوض شود. بعد از یک ماه بالاخره به من گفتند: «این بهترین کاری است که می‌توانی انجام دهی.» وقتی که وگان (گیاهخوار مطلق) شدم، خیلی مخالفت کردند. چون یک‌روزه وگان شدم.
آن روز چند کلیپ و مستند دیدم و پشت صحنه‌های صنعت دامداری و مرغداری نشانم داد که چه فاجعه‌ای در حال اتفاق افتادن است. این باعث شد به خودم بیایم و بپرسم من دارم چه می‌کنم؟ و این‌طور بود که وگان شدم. بعد از این همه سوالات کلیشه‌ای می‌پرسیدند؛ مثلا این‌که پروتیین‌ات را از کجا می‌آوری؟ یا می‌گفتند در سن رشد هستی و کنار گذاشتن گوشت و شیر به ضررت تمام می‌شود.
اما من درباره این مسأله با آگاهی جلو رفتم، مطالعه کردم و همه منابع جایگزین گیاهی را در اختیار دارم. این کار را می‌کنم، چون نمی‌خواهم تپش قلب یک حیوان را فقط برای شکم خودم متوقف کنم. حدیثی است که می‌گوید: «شکم خود را گورستان حیوانات نکنید.» من به این حدیث ایمان دارم.
درباره نوجوان سوئدی و جنبش جهانی‌اش
گرتا تونبرگ، نوجوانی سوئدی است که با اطمینان می‌توان او را صدای کنشگران تغییرات اقلیمی در جهان لقب داد. او فعال محیط زیستی ١٦ ساله است که با شجاعت شکست سیاستمداران در حفاظت از محیط‌زیست را به رخشان کشید؛ درست یک‌سال پیش در اعتراض به بی‌عملی در مقابل تغییرات اقلیمی، مدرسه را ترک کرد تا جلوی پارلمان سوئد تحصن کند.
از همین جا بود که ایده اعتصاب مدارس شکل گرفت. او بعد از این به محل برگزاری مجمع اقتصادی داووس در سوییس رفت، جایی که مقامات ارشد دولت‌ها در آن جمع شده بودند و این بار آنها مخاطب حرف‌های گرتا بودند: ما بیشتر از امید، به اقدام نیاز داریم، اقدامی برای مقابله با گرمایش زمین.
او سپس از همسن و سالانش در جهان خواست تا به غفلت از تغییرات آب و هوایی از طرف تصمیم‌گیران، اعتراض کنند و طولی نکشید که نوجوانانِ هم سیاره، به او پیوستند. گرتا تونبرگ سال پیش در تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد گفت: «از آن‌جا که رهبران جهان مثل کودکان رفتار می‌کنند، ما ناچاریم مسئولیتی را که از مدت‌ها قبل بر دوش آنها بوده، بر‌عهده بگیریم. ما باید دریابیم که نسل قبل چه بر سر ما آورده است، چه افتضاحی به بار آورده‌اند که ما اکنون ناچاریم آن را اصلاح کنیم و با آن کنار بیاییم. ما باید صدای‌مان را به‌گوش شما برسانیم»
با دعوت گرتا، ابتدا دانش‌آموزان دبیرستان‌های بلژیک، در خیابان‌های بروکسل تجمع کردند و بعد از آن تقریبا هر هفته به راهپیمایی‌شان ادامه دادند و جنبش «جوانان برای اقلیم» پا گرفت و به دیگر کشورها رسید.
اواخر بهمن ٩٧، دانش‌آموزان انگلیسی از سراسر کشور به‌عنوان بخشی از کمپین جهانی برای اقدام در مورد تغییرات اقلیمی اعتصاب کردند و از دولت خواستند تا آنها را در جریان سیاست‌گذاری‌های زیست‌محیطی درگیر کنند. یک ماه بعد از این هم نوبت تظاهرات اصلی جنبش «بچه‌ها برای مهار تغییر اقلیم» بود. در این روز ده‌ها‌هزار دانش‌آموز از استرالیا تا هند و از اروپا تا آمریکای شمالی در ۱۳۰ کشور دنیا به خیابان‌ها آمدند تا از تصمیم‌گیران دولتی بخواهند اقدامی سریع برای مهار گرمایش زمین و تغییر اقلیم انجام بدهند. حالا هر هفته دانش‌آموزان جهان به همین دلیل دست به اعتصاب می‌زنند. این جنبش محیط‌زیستی همچنان زنده است؛ سوم خرداد گذشته، یکی از بزرگترین تجمعات شکل گرفت و کودکان و نوجوانان مدرسه‌ای در سراسر دنیا، در ۱۱۹ کشور و بیش از ۱۶۲۳ مکان مختلف دست به اعتصاب زدند.
کودکان و تغییر اقلیم
٣ آذر‌سال ٩٤، درست چند روز مانده به کنفرانس پاریس بود که یونیسف اعلام کرد، کودکان نخستین قربانیان گرم شدن آب وهوای کره زمین هستند و ۶۵۰میلیون نفر از آنها در مناطق مختلف در معرض پیامد‌های تغییرات اقلیمی زندگی می‌کنند. در تحقیقی که صندوق کودکان ملل متحد منتشر کرد، اعلام شد که حدود ٥٣٠میلیون کودک در کشور‌هایی زندگی می‌کنند که به‌طور مرتب با سیلاب‌های فاجعه‌بار (اغلب در آسیا) مواجه هستند و ١٦٠میلیون کودک در مناطق دچار خشکسالی‌های شدید بویژه در آفریقا هستند. این تحقیق شمار کودکانی که در معرض خطر تغییرات آب و هوایی قرار دارند را نگران‌کننده دانست.
سازمان ملل متحد، سال گذشته هم در گزارشی هشدار داد که تنها ١٢سال برای جلوگیری از فاجعه گرم شدن زمین فرصت باقی مانده است. در این گزارش نسبت به مواردی همچون خشکسالی، گرم شدن زمین و آب شدن یخ‌های دو قطب زمین هشدار داده شد. ١٢سال بعد این نوجوانان معترض به جوانی پا گذاشته‌اند.
منبع: شهروند
انتهای پیام/
