به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،  گروه‌های تروریستی از نظر ایدئولوژی دیگر پیشرفت نمی‌کنند؛ بلکه پیشرفت آن‌ها بیشتر مربوط به بخش ساختاری و تاکتیکی آن‌ها است. گروه تروریستی داعش نیز هنوز هم چند نقطه قوت دارد و تلاش می‌کند تا از خلال رسانه‌های فعال خود در شبکه‌های اجتماعی بین المللی و نیز فعالیت‌های اطلاعاتی مجددا به مواضع اشغالی خود قبل از شکست در سوریه و عراق بازگردد.

در اینجا می‌خواهیم فعالیت‌های اطلاعاتی داعش را طی دومرحله بررسی کنیم: پیدایش و توسعه داعش از نظر اهداف و روش سرویس‌های اطلاعاتی آن، سپس انتقال به مرحله بعداز شکست داعش و میزان اعتماد آن به عناصر اطلاعاتی خود در زمان کنونی.

اول- پیدایش و توسعه

در سطح امنیتی، گروه تروریستی داعش، سرویس‌های اطلاعاتی ویژه‌ای در میان سایر گروه‌های تروریستی در جهان دارد. این سرویس‌ها عملیات‌های مختلفی را انجام می‌دهند که مشابه سرویس‌های اطلاعاتی کشور‌های جهان هستند. قابل توجه است که داعش در اجرای برنامه‌های خود، از خلال سوء استفاده از شکاف‌های امنیتی و شکست‌های سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی اروپا عمل می‌کرد.

کسانی که به دنبال مقابله با داعش بودند باید به واقعیت سرویس‌های اطلاعاتی داعش و ماهیت و زمان تاسیس این سرویس‌ها و نیز کسی که آن‌ها را اداره می‌کرد، دست پیدا می‌کردند.

به دنبال ابهام و ناشناخته بودن سرویس‌های اطلاعاتی داعش، سرویس‌های اطلاعاتی جهان به ویژه اروپا به سرعت از خلال سرویس‌های سری و نیز بازجویی از عناصر بازگشته ویا فراری و یا جداشده از گروه‌های داعش به تلاش برای کشف ماهیت این سرویس‌ها پرداختند. لازم به ذکر است که بیشتر این عناصر دارای مناصب بالایی در دستگاه داعش بودند.

در این میان سرویس‌های اطلاعاتی فرانسه به شکل خاصی به دنبال دستیابی به ماهیت سرویس‌های اطلاعاتی داعش بودند؛ چرا که این کشور در میان سایر کشور‌های قاره اروپا بیشتر از همه مورد هجوم گروه‌های تروریستی داعش قرار گرفته بود. این مسئله در کتاب جاسوس‌های ترسناک نوشته متی سوک که یک روزنامه نگار فرانسوی و متخصص در مسائل گروه‌های تروریستی است به خوبی دیده می‌شود. متی سوک پس از بررسی پرونده‌های عناصر جداشده از داعش و مدارک منتشر شده در این زمینه و نیز گفتگو با کارشناسان و پلیس و ماموران اطلاعاتی، نتایج مطالعات خود را در این کتاب جمع آوری کرد.

۱-اسم انتخاب شده برای سرویس‌های اطلاعاتی داعش و رئیس آن

هسته اصلی سرویس‌های اطلاعاتی داعش درواقع همان سرکردگان کنونی از رهبری این گروه تروریستی بودند. همانطور که عناصر فراری از داعش اشاره کردند، نام سرویس‌های امنیتی سری داعش، أمنیات [آرزوها]بود. این سرویس در شهر رقه که مقر داعش در سوریه بود سازماندهی شد و بخش بزرگی از حملات تروریستی آن به قاره اروپا به ویژه فرانسه و بلژیک از طریق آن صورت می‌گرفت. سازمان دهنده اصلی حملات پاریس و بروکسل شخصی به نام عبدالحمید اباعود ملقب به ابی عمر بود.

تاریخ راه اندازی این سرویس‌ها به اوت ۲۰۱۴ یعنی تنها چند ماه پس از اعلام خلافت ابوبکر البغدادی برمی گردد. در واقع ایده راه اندازی این سرویس‌ها از قبل توسط عبدالناصر بن یوسف که اصالت الجزایری داشته و در فرانسه زندگی کرده بود، مطرح شد. وی فرمانده گردان عناصر داعش در سوریه بود و عبدالحمید اباعود نیز از دست نشاندگان او به شمار می‌رفت. پس از آن رهبری این سرویس‌های اطلاعاتی به اسامه العطار بلژیکی واگذار شد که یکی ازعناصر اصلی حملات خونین پاریس در نوامبر ۲۰۱۵ بود.

بر اساس اطلاعات به دست آمده ازسرویس‌های اطلاعاتی داعش، می‌توان گفت که نقطه قوت این سرویس‌ها در استفاده از تجربه‌های بزرگ عناصر داعش بود. این عناصر در گذشته جزو افسران اطلاعاتی عراق بودند. حجی بکر عضو سابق سرویس هاس اطلاعاتی صدام حسین یکی از این عناصر و موسس اصلی این سرویس‌ها بود که نقش زیادی نیز در تشکیل گروه تروریستی داعش داشت.

۲-اهداف سرویس‌های جاسوسی داعش

همزمان با تشکیل گروه تروریستی داعش، ایده راه اندازی سرویس‌های "آرزوها" نیز آغاز شد. این ایده اهداف خاصی را دنبال می‌کرد. یکی از اهداف آن، جلوگیری از نفوذ عوامل دشمن، چه جاسوس‌های اطلاعاتی خارجی در میان مبارزین سوری و چه جاسوس‌های اطلاعاتی سایر گروه‌های تروریستی منطقه بود.

این سرویس‌های اطلاعاتی به منظور رسیدن به این اهداف نیاز به توسعه داشتند. این اهداف عبارت بودند از وضع قوانین، جذب فعالان و نظامیانی که قصد پیوستن به آن‌ها را داشتند، پیدا کردن یک محل مناسب برای جذب حامیان داخلی، ترویج انتشار ایدئولوژی داعش در سطح بین المللی، جذب حامیان از جنس‌های مختلف، جذب عناصر سایر گروه‌های تروریستی و برنامه ریزی برای حملات تروریستی. علاوه بر این‌ها یکی از اهداف اصلی این سرویس‌های اطلاعاتی پیدا کردن مخالفان بود.

۳-روش کار سرویس‌های اطلاعاتی داعش

مدارک و اسناد به دست آمده در رابطه با سرویس‌های اطلاعاتی داعش نشان می‌دهد که این گروه تروریستی، برنامه‌های فنی و نظام بسیار پیچیده‌ای داشت که به طور وسیعی بر عملیات‌های جاسوسی تکیه می‌کرد. سازمان دهنده این عملیات‌ها حجی بکر به عنوان مغز متفکر استراتژی داعش بود. وی استراتژی داعش را در تسلط بر بخش‌های مختلف سوریه طراحی می‌کرد.

حجی بکر این عملیات‌ها را از طریق فرستادن جاسوسان در قالب واعظان دینی به مناطق و روستا‌های شمال سوریه انجام می‌داد. مرحله بعدی، مرحله عملیات‌های مسلحانه از طریق یگان‌های مخصوص بود.

به طور کلی، مبنای سرویس‌های اطلاعاتی داعش، عملیات‌های جاسوسی و نفوذ بود. داعش همچنین عملیات‌های پیشرفته‌ای در مقابله با جاسوسان خارجی از طریق دستگیری و اعدام آن‌ها انجام می‌داد. در این میان نیروی امنیت داخلی داعش مسئول اصلی شناسایی و سرکوب جاسوسان و نفوذی‌ها بود که اعضای آن بیشتر از میان افراد باتجربه و وفادار به داعش بودند.

عناصر امنیت داخلی گروه تروریستی داعش نسبت به سایر عناصر این گروه، در انتقال و جابجایی آزادی بیشتری داشتند. از آنجایی که داعش ترس زیادی از نفوذ جاسوسان به تشکیلات خود داشت، از عناصر اطلاعاتی سری استفاده می‌کرد که اطلاعات را به شکل مستمر جمع آوری می‌کردند.

اما بخش اداری اطلاعات، وظیفه تعیین مسئول بخش اداری سرویس‌های اطلاعاتی و نظارت بر همه شعبه‌های این سرویس‌ها را بر عهده داشت. هدف کلی این اداره، کسب اطلاعات لازم از اشخاص موردنظرشان بود.

درواقع ماموریت بخش اداری اطلاعات داعش، جمع آوری و تحلیل اطلاعات و ارائه آن به عناصر تصمیم گیرنده داعش و نیز بررسی شرایطی که امنیت داعش را به خطر می‌انداخت، بود.

۴- یگان اطلاعاتی حملات خارجی

با توجه به حملات تروریستی داعش در قاره اروپا، طبیعی است که سرویس اطلاعاتی"آرزوها" یک یگان مخصوص را برای طراحی حملات خارجی اختصاص دهد. از میان اطلاعات به دست آمده روزنامه نیویورک تایمز از سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و فرانسه و بلژیک و اتریش، مشخص می‌شود که گروه تروریستی داعش اقدام به راه اندازی سرویس‌های اطلاعاتی خاصی کرده بود که کار جمع آوری اطلاعات و هدف گیری و جذب عناصر در اروپا و آسیا را انجام می‌داد.

این یگان مخصوص همچنین ماموریت آموزش و ارسال عناصر انتحاری را به صورت فردی و یا جمعی به کشور‌های مختلف به ویژه کشور‌های اروپایی و به منظور اجرای حملات تروریستی و یا جذب اعضای جدید و نیز جمع آوری اطلاعات بر عهده داشت.

به طور معمول، این یگان داعش در جذب عناصر از مناطق مختلف جهان، معیار‌هایی همچون میزان وفاداری و موقعیت جغرافیایی و آشنایی با زبان آن‌ها را در نظر می‌گرفت. این حرکت از سال ۲۰۱۴ در اروپا و آسیا آغاز شده بود و بیشتر این عملیات‌ها در کشور‌های آلمان، استرالیا، اسپانیا، فرانسه، بلژیک، لبنان، تونس، بنگلادش، مالزی و اندونزی و برخی کشور‌های خاورمیانه انجام گرفت.

دوم- داعش پس از شکست

با قاطعیت می‌توان گفت که بخش اصلی راز موفقیت استراتژی داعش، بهره مندی از مجموعه حامیان میان ساکنان داخلی بود که فرصت مناسب را در طول سال‌های مختلف در شهر‌های عراق برای هسته‌های خفته داعش فراهم کرده بودند. این افراد مانند افراد معمولی در میان سایر مردم زندگی می‌کردند؛ اما درواقع بخش زیادی از اطلاعات مورد نیاز داعش را در اختیار این گروه تروریستی قرار می‌دادند.

درواقع هدف اصلی سلول‌های خفته داعش، نفوذ به پایگاه‌های اطلاعاتی پلیس داخلی، جمع آوری اطلاعات مربوط به عناصر پلیس و ایستگاه‌های بازرسی امنیتی و انتقال این اطلاعات به سرکردگی داعش به منظور آماده سازی حملات احتمالی به شهر‌ها است. علاوه بر این عناصر اطلاعاتی داعش در تلاش برای جذب حامیان و عناصر جدید و انتشار چشم انداز داعش به شکل سری هستند.

در مارس گذشته و پس از شکست داعش، روزنامه انگلیسی صندای تایمز مدارکی مربوط به تسلیح و تامین مالی افراطی‌های داعش و هسته‌های خفته در اروپا به سرکردگی ابوطاهر التاجیکی پیدا کرد.

پس از گذشت حدود سه سال ونیم از درگیری‌های داعش، عراق اعلام کرد که همه مناطق این کشور به طور کامل از شر تروریست‌های داعش آزاد شده است. البته نیرو‌های امنیتی عراق در حال حاضر نیز به عملیات پاکسازی بازماندگان داعش در این کشور ادامه می‌دهند تا از عدم بازگشت این گروه‌های تروریستی و عناصر فراری آن مطمئن شوند.

در ماه ژوئن گذشته چندین انفجار تروریستی و حملات مسلحانه ضد نیرو‌های نظامی مسلح ارتش عراق به ویژه در بغداد و در چارچوب عملیات‌های سرویس‌های امنیتی عراق ضد داعش اتفاق افتاد.

مقامات عراقی تاکید می‌کنند که هسته‌های خفته داعش هنوز هم در مناطق مختلف عراق حضور دارند و گاهی حملاتی را در مناطق خارج شده از سلطه خود ترتیب می‌دهند.

در مقابل مقامات امنیتی عراق تلاش می‌کنند تا به داخل این هسته‌های خفته نفوذ کنند. در ۱۸ ژوئن گذشته اداره اطلاعات نظامی عراق از دستگیری عناصر هسته‌های خفته در استان الانبار که در حال راه اندازی یک عملیات تروریستی بودند، خبر داد.

اخیرا مرکز مطالعات جنگی ایالات متحده گزارشی منتشر کرده که در آن درباره بازگشت ویرانگر داعش هشدار داده است. طبق اطلاعات این گزارش با وجود شکست رسمی داعش در سوریه، اما هنوز هم عناصر آن در برخی کشور‌های خاورمیانه حضور دارند. این گزارش همچنین اشاره می‌کند که گروه تروریستی داعش یک شبکه تامین مالی جهانی چندمیلیارد دلاری دارد که تسلیحات آن را تامین می‌کند.

این اطلاعات نشان می‌دهد که تهدید داعش هنوز هم وجوددارد و می‌تواند موج جدیدی از این حمله‌های تروریستی بار دیگر در اروپا اتفاق بیفتد.

نتیجه‌گیری پایانی

داعش از زمان تشکیل خود تلاش کرد تا قالب یک دولت با نهاد‌های مختلف را به خود بگیرد؛ بنابراین عجیب نیست که مانند همه دولت‌ها یک بوروکراسی نهادینه شده به منظور حفاظت از امنیت در مناطق تحت سیطره خود داشته باشد.

لازم به ذکر است که سرویس‌های اطلاعاتی داعش از همه امکانات لازم برخوردار بود و در همه جا حامیان و عناصر خود را داشت. باید اشاره کرد که این عناصر هنوز هم حتی پس از شکست هسته‌های خفته، نقش حیاتی در همه عملیات‌های داعش دارند.

در کل می‌توان گفت که داعش تلاش می‌کند تا بر جنگ‌های چند جانبه چریکی تمرکز کند که در این عملیات‌ها به اطلاعات هسته‌های خفته تکیه دارد.

منبع:تسنیم

انتهای پیام/