گذر عراق از پادشاهی به جمهوری!
کشور عراق ابتدا به‌عنوان پادشاهی عراق در جامعه ملل خود را شناساند و سپس نام جمهوری به خود گرفت.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، وقتی به واژه «عراق» در تاریخ برخورد می‌کنیم، دو مفهوم پیش چشمان‌مان شکل می‌گیرد؛ نخست منطقه میان‌رودان به‌عنوان گهواره تمدن‌های سومر، اکد، بابل، آشور، کلدانی، کاسی، عیلام، ماد و... و دیگری کشوری شکل گرفته به سال ١٩٢١ میلادی درپی انقراض امپراتوری عثمانی. هویت عراق نوین، اما به واقع از سال ١٩٣٢ و بعد از اعلام استقلال از پادشاهی بریتانیاست که معنا پیدا می‌کند. کشوری که ابتدا به‌عنوان پادشاهی عراق در جامعه ملل خود را شناساند و سپس نام جمهوری به خود گرفت. عراق به واقع از همان ابتدا با دیگر متصرفات عثمانی تفاوت داشت و مانند بسیاری از کشور‌های صفر کیلومتر و «لندن ساخته» منطقه خاورمیانه قیمومیت کامل بریتانیا بر خود را نپذیرفت. درواقع قیام مردم عراق که نقش روحانیان شیعه در رهبری آن را نباید از نظر دور داشت، باعث شد انگلستان عاقبت به تشکیل یک پادشاهی نیمه‌مستقل و تحت نظارت محدود لندن رضایت دهد.
اعتماد بی‌نظیر لندن به خاندان هاشمی
انتخاب بریتانیا برای اداره پادشاهی جدیدی که در همسایگی قدیمی‌ترین کشور جهان یعنی ایران تشکیل شده بود، عضوی از خاندان وفادار «هاشمی» بود. فرزندان حسین الهاشمی معروف به «شریف حسین» حکمران حجاز، از دید انگلیسی‌ها کاندیدا‌های درستی برای اداره دو کشور نوپای منطقه یعنی عراق و اردن به شمار می‌آمدند. پس به امر لندن فیصل اول پسر سوم شریف حسین تاج پادشاهی عراق را بر سر گذاشت و عبدالله اول دومین فرزند شریف نیز بر اردن سیطره یافت. این میان، اما فرزندان و جانشینان فیصل اول به اندازه برادر بزرگتر که اردن را جایزه گرفت، خوش‌شانس نبودند، چه آن‌که اکنون سال‌هاست نام و نشانی از فیصل در عراق نیست، اما نبیره عبدالله اول یعنی ملک عبدالله امروز تاج پادشاهی اردن را بر سر دارد. این‌که چه شد طومار پادشاهی فیصل اول در عراق درهم پیچیده شد، بی‌ارتباط با رشد گرایش‌های سوسیالیستی در منطقه خاورمیانه نباید قلمداد شود. این میان بدشانسی هاشمی‌های عراق درست آن جایی بود که افکار چپ‌گرایانه در رده‌های بالای ارتش این کشور رسوخ کرده و کلیت آن را تحت انقیاد خود درآورده بود.
انقراض سلطنت با کودتای چپگرا‌ها
٦١سال پیش در چنین روزی، برابر ١٤ جولای ١٩٥٨ میلادی، ژنرال عبدالکریم قاسم با انجام یک کودتای نظامی ملک فیصل دوم سومین پادشاه عراق از خاندان هاشمی را از سلطنت خلع و در عراق حکومت جمهوری اعلام کرد. در جریان این کودتای خونین نظامی ملک فیصل دوم و همچنین نوری سعید سیاستمدار شهیر عراقی که سابقه ١٤ بار تکیه زدن بر صندلی نخست‌وزیری این کشور را در کارنامه خود داشت به فجیع‌ترین شکل ممکن به قتل رسیده و اجسادشان مثله شد. قاسم پس از ساقط‌کردن خاندان هاشمی خود به مدت ٥سال به‌عنوان نخست‌وزیر در عراق حکومت کرد. هرچند او نیز تاریخ مصرف خودش را داشت و ٩ فوریه ١٩٦٣ در پی کودتای دوست قدیمی‌اش ژنرال عبدالسلام عارف قدرت و جان خود را توأمان از دست داد.
منبع: روزنامه شهروند
انتهای پیام/
