صفر تا صد هاتگرام و تلگرام طلایی/ پای این پیام‌رسان چگونه به ایران باز شد؟
برای روشن شدن ابعاد مختلف فیلتر تلگرام و یافتن یک راه حل مناسب با کارشناسان فضای مجازی گفتگو کردیم.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، چند هفته از خاموشی دائمی سرور‌های تلگرام طلایی و هاتگرام می‌گذرد. دو نرم افزاری که در دوران فیلترینگ تلگرام، مخاطبین این شبکه اجتماعی را راضی نگه داشت. پیش از این نیز کوچ کاربران از وایبر و وی چت یک امر عادی تلقی می‌شد، اما چه اتفاقی موجب شد تا تلگرام تا این حد در جامعه اهمیت پیدا کند؟
علاوه بر این، مدت مدیدی، تب حمایت از پیام رسانهای داخلی در مسئولین شیوع پیدا کرده بود و هر فرد مسئولی از پشتیبانی مادی و معنوی از این نرم افزار‌ها سخن می‌گفت. با وجود تمام فراز و فرودها، اکنون به نقطه‌ای رسیدیم که کاربران تمایل زیادی به استفاده از اپلیکیشن‌های داخلی نشان ندادند.
کاربران شبکه‌های مجازی همچنان بلاتکلیف!
یکی از کاربران شبکه‌های مجازی با اشاره به بلاتکلیفی کاربران برای انتخاب شبکه اجتماعی مناسب، تأکید کرد: اول تلگرام فیلتر شد و پس از آن از ما خواسته شد تا از شبکه‌های اجتماعی داخلی استفاده کنیم، اما کند بودن این نرم افزار‌ها و البته فراگیر نبودن آن‌ها باعث شد خیلی زود از آن‌ها دلسرد شویم و دوباره به تلگرام رجوع کنیم.
مخاطبین اعلام کردند:چرا به جای اینکه شبکه‌های اجتمایی را فیلتر کنند تعرفه اینترنت استفاده از آن‌ها را زیاد نمی‌کنند که برای مصرف کننده، مقرون به صرفه نباشد. به جای فیلترینگ تعرفه استفاده از شبکه اجتماعی خارجی را زیاد کنید.
برای روشن شدن ابعاد مختلف موضوع و یافتن یک راه حل مناسب با کارشناسان فضای مجازی گفتگو کردیم.
بیشتر بخوانید: مستقل شدن هاتگرام و تلگرام طلایی از تلگرام راستی‌آزمایی می‌شود
پای تلگرام چگونه به ایران باز شد؟
روح‌الله مومن‌نسب پژوهشگر فضای مجازی، درباره تاریخچه فعالیت تلگرام در ایران توضیح داد: نرم‌افزار تلگرام از سال ۹۳ و زمانی که وایبر افت شدیدی پیدا کرد، شروع به رواج در میان اقشار مختلف جامعه کرد و زیرساخت‌های مخابراتی نیز در اختیار این نرم‌افزار قرار گرفت.
وی افزود: سال ۹۴ مقرر شد جلسه‌ای در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه برگزار شود که در این جلسه با توجه به صهیونیستی بودن نرم‌افزار تلگرام باید موانعی برای جلوگیری از رشد بی‌رویه این نرم‌افزار انجام شود که با مخالفت برخی از اعضای این جلسه روبرو شد.
مومن‌نسب ادامه داد: وزیر ارتباطات اعلام کرد که تلگرام ۴ تعهد به ایران داده است که هم ایران را در منافع اقتصادی شریک کند و هم هنجار‌های فرهنگی ما را به رسمیت بشناسد و هم این موضوع که اطلاعات شخصی مردم از کشور خارج نشود. البته در ازای این تعهدات اعلام نشد که ما چه تعهدی به تلگرام داده‌ایم.
این پژوهشگر فضای مجازی ادامه داد: اعضای کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه تصمیم‌گیری کردند که اگر تا یک ماه این تعهدات تلگرام انجام نشود، باید تلگرام محدودیت زیرساخت و پهنای باند داشته باشد، اما با این روند تا سال ۹۶ تلگرام فعالیت خود را ادامه داد تا جایی که مشکلات و اغتشاشات سال ۹۶ ایجاد شد و شورای عالی امنیت کشور به طور جدی جلوی فعالیت این پیام‌رسان را گرفت.
مومن‌نسب اضافه کرد: وزارت ارتباطات باید زیرساخت لازم را به نرم‌افزار‌های داخلی ارائه می‌کرد و نرم‌افزار‌های سروش، گپ، بله، بیسفون و ایتا راه‌اندازی شدند. پیش از این تلگرام ۲۰۰ سرور را در اختیار خود داشت که اگر این ۲۰۰ سرور بین این چند پیام‌رسان داخلی تقسیم می‌شد، آن‌ها نیز می‌توانستند عملکردی بسیار بهتر از عملکردی که نشان دادند، داشته باشند. اما در نهایت به نرم‌افزار سروش ۱۰ سرور داده شد و باقی نرم‌افزار‌های پیام‌رسان نیز بین ۲ تا ۳ سرور در اختیار داشتند. همین امر باعث شد تا نرم‌افزار‌های داخلی دچار مشکل شوند.
کوچی که ناکام ماند!
این پژوهشگر فضای مجازی با اشاره به ایجاد هاتگرام و تلگرام طلایی گفت: در اوج کوچ مردم از تلگرام به پیام‌رسان‌های داخلی دو نرم‌افزار یا بدافزار یا به اصطلاح درست‌تر فیلترشکن به نام‌های هاتگرام و تلگرام طلایی راه‌اندازی شد و تمام زیرساخت‌های تلگرام به این دو نرم‌افزار داده شد و همین امر باعث شد که کوچ مردم متوقف و حتی معکوس شود و حتی سازمان‌ها و خبرگزاری‌ها نیز استفاده از این دو نرم‌افزار را به پیام‌رسان‌های داخلی ترجیح دادند و این دو توانستند بحران را از روی تلگرام بردارند.
وی تاکید کرد: به پیام‌رسان‌های داخلی وعده اعطای وام ۵ میلیارد تومان آن هم با سود بالا داده شد. این نرم‌افزار‌ها و صاحبان آن‌ها توانایی این را نداشتند تا از این وام استفاده کنند؛ چراکه وجود نرم‌افزار برای آن‌ها سودی نداشت. این امر باعث شد تا دچار مشکلات جدی شوند. به عنوان مثال برای ارسال یک عکس یک مگابایتی وزارت ارتباطات مبلغی را از ارسال‌کننده و مبلغی را از اپراتور و فرستنده می‌گیرد که به آن هزینه تولید ترافیک می‌گویند، اما نرم‌افزار‌های پیام‌رسان داخلی، چون مبلغی را برای خودشان برنمی‌داشتند، ضرر بیشتری می‌کردند و هرچه تعداد کاربران بیشتر می‌شد، ضرر این پیام‌رسان‌ها نیز بیشتر می‌شد. در نتیجه بسیاری از نرم‌افزار‌ها حتی محدودیت برای ثبت‌نام ایجاد کردند.
مومن‌نسب اضافه کرد: موضوع دیگر موضوع QOS است که به کیفیت سرویس مربوط می‌شود. بر اساس اولویت‌بندی وزارت ارتباطات ابتدا ترافیک نرم‌افزار به نرم‌افزار‌های خارجی داده می‌شد و پس از آن به نرم‌افزار‌های داخلی، به این معنی که شما برای ارسال اطلاعات اگر از طریق یکی از نرم‌افزار‌های خارجی اقدام کنید، بسیار سریع‌تر از نرم‌افزار داخلی این ارسال صورت می‌گیرد. این موضوع به کیفیت سرویس و اولویت‌بندی وزارت ارتباطات مربوط می‌شود.
وقتی پای یک نرم افزار ایرانی به آفریقای جنوبی باز شد
این پژوهشگر فضای مجازی با اشاره به اینکه نرم‌افزار‌های ایرانی قابلیت رقابت با نرم‌افزار‌های خارجی را دارند، گفت: نرم‌افزار‌های داخلی بسیار قدرتمند عمل کردند؛ چراکه در کشوری مانند آلمان هنوز شبکه اجتماعی طراحی نشده است و آن‌ها از شبکه‌های اجتماعی دیگر کشور‌ها استفاده می‌کنند؛ چراکه تولید نرم‌افزار‌های پیام‌رسان یک فناوری هایتک است و در آفریقای جنوبی نرم‌افزار گپ را برای استفاده در کشور‌های این منطقه جغرافیایی به کار می‌گیرند.
تفاوت سیاست اعلامی و اعمالی از زمین تا آسمان است
وی به بی‌اعتمادی مردم به پیام‌رسان‌های داخلی اشاره کرد و افزود: برخی افراد می‌گویند مردم به نرم‌افزار داخلی اعتماد ندارند، در حالی که چنین چیزی درست نیست؛ چراکه مردم برای اتصال به نرم‌افزار‌های خارجی نیز از اپراتور داخلی استفاده می‌کنند و این به این معنی است که اپراتور داخلی به اطلاعات آن‌ها دسترسی دارد، اما مردم مشکلشان نرم‌افزار‌های داخلی نیست، بلکه عدم وجود پهنای باند کافی باعث می‌شود تا این نرم‌افزار‌ها به خوبی کارآیی نداشته باشند.
در واقع دو نوع سیاست در وزارت ارتباطات دنبال می‌شود؛ سیاست اعلامی و سیاست اعمالی. در برخورد با پیام‌رسان‌های داخلی سیاست‌های اعلامی، سیاست‌های تشویقی و به نفع آنهاست، اما در سیاست‌های اعمالی به این پیام‌رسان‌ها توجه مطلوب نمی‌شود و انگار برخلاف پیشرفت آن سیاست‌ها طراحی شده است.
مومن‌نسب ادامه داد: ما باید به صورت جدی به نرم‌افزار‌های داخلی توجه کنیم و راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات کمک زیادی به این امر می‌کند.
این پژوهشگر فضای مجازی درباره حذف اپلیکیشن‌های ایرانی در سیستم IOS گفت: این کار خلاف قانون است؛ چراکه اگر آن‌ها نرم‌افزار‌های خودشان را حذف می‌کردند، حقی بود که داشتند و نمی‌خواستند این امکان را به شهروندان ایرانی بدهند تا از این نرم‌افزار‌ها استفاده کنند، اما اینکه نرم‌افزار‌هایی به دست ایرانیان ساخته و طراحی می‌شود و آن‌ها اجازه استفاده از این نرم‌افزار‌ها را در کشورشان به آن‌ها نمی‌دهند، امری غیرقانونی است.
تنفس مصنوعی پوسته‌های تلگرام در ایران
سید علیرضا آل داود پژوهشگر فضای مجازی نیز در گفتگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس با اشاره به اینکه مسدود شدن هاتگرام و تلگرام طلایی پس از ماه‌ها خلف وعده اتفاق افتاد، گفت: پس از فیلتر شدن تلگرام قرار بود ۲ پوسته برای مدت یک ماه برای انتقال کسب و کار و فایل‌های مخاطبان در کشور فعال شود که متاسفانه این ۲ پوسته پس از خرداد ۹۷ و دو بار تمدید فرصت برای قطع ارتباط‌شان از تلگرام تا پایان خرداد ۹۸ نیز نتوانستند به این هدف برسند.
وی ادامه داد: طبق سند حمایت از پیام رسانهای داخلی باید دولت و برخی دیگر از دستگاه‌ها به کمک و همراهی پیام رسانهای داخلی می‌آمدند که متاسفانه این حمایت‌ها در اندازه‌ای که در این طرح مصوب شورای عالی فضای مجازی مطرح شده بود، انجام نشد.
آل داود با اشاره به اینکه برخی به اشتباه عنوان می‌کنند که فیلترشدن تلگرام عامل گسترش فیلترشکن‌ها در میان جوانان، نوجوانان و مردم بود، تصریح کرد: پیش از مسدود سازی تلگرام نزدیک به ۱۸۰۰۰ کانال مرتبط با گروه‌های آتئیست، ضد انقلاب، منافقین، گروه‌های با محتوای غیراخلاقی وجود داشت و مخاطبان به همان محتوایی که با فیلترشکن دسترسی پیدا می‌کردند، به راحتی متصل می‌شدند و در CDNهای داخلی تلگرام برایشان قابل مشاهده بود.
فرصت ناب رشد پیام رسانهای داخلی به هدر رفت
این مدرس سواد رسانهای با تاکید بر اینکه هاتگرام و تلگرام طلایی فرصت بسیار ناب رشد پیام رسانهای داخلی را ضایع کردند، تصریح کرد: پس از خلف وعده مستقل شدن این ۲ پوسته بعد از خرداد ۹۷ متاسفانه رشد کوچ مردم به پیام رسانهای داخلی به طرز مشهودی کم شد و مخاطبان کم کم به تلگرام با این دو پوسته بازگشتند.
وی با اشاره به اینکه تلگرام علاوه بر تسهیل جنگ شناختی هیبریدی دشمن در کشور، مسبب و بستر چند حمله تروریستی نیز بوده است، اظهار داشت: تلگرام علاوه بر این خسارات، بیش از ۵۰ پتابایت BIGDATA از کشور خارج کرده است که این اطلاعات شامل اطلاعات بیومتریک، اطلاعات رفتاری و شناختی بیش از ۴۵ میلیون عضو ایرانی آن بوده است.
این پژوهشگر فضای مجازی فقر سواد رسانه و سواد فضای مجازی را از دلایل فراگیر شدن پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی غربی عنوان کرد و افزود: مردم ما باید در مباحثی، چون حریم خصوصی و اطلاعاتشان که بر روی گوشی‌های هوشمندشان است حساس باشند چراکه مجموع این اطلاعات وقتی توسط دشمن سرقت می‌شود، پس از داده کاوی و تحلیل می‌تواند زمینه ساز جنگ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بر ضد کشور باشد.
آل داود حضور تلگرام ۴۵ میلیونی و اینستاگرام نزدیک به ۴۰ میلیونی را از مصادیق محاصره تبلیغی دشمن در کشور عنوان کرد و افزود: رهبر فرزانه انقلاب در بیانیه گام دوم خواستار شکستن محاصره تبلیغاتی دشمن در فضای مجازی و رسانه شده اند و امروز شاهدیم که در تلگرام جریان نفوذ، عناصر ضد انقلاب و منافقان به راحتی جولان می‌دهند، در اینستاگرام و توییتر صفحات مرتبط با نهاد‌های انقلابی و اشخاص انقلابی مسدود می‌شود و این فضا توسط گردانندگان این سرویس‌ها و خدمات به نفع عناصر ضد انقلاب بکارگیری شده است.
حکمرانی سایبری با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات
وی ادامه داد: البته با روش‌هایی می‌شود در این شبکه‌های حضور هوشمند داشت و با دشمن جنگید، اما بهترین راهبرد برای ما دقیقا همان راهبرد حکمرانی سایبری است که پیش از ما کشور‌های آمریکا، کره جنوبی، انگلیس، استرالیا، اتحادیه اروپا، چین، روسیه برای ایجاد زیر ساخت بومی خودشان انتخاب کرده اند و آن راه اندازی شبکه ملی اطلاعات است.
آل داود با تاکید بر اینکه تدوین سند حکمرانی فضای مجازی انقلاب اسلامی باید هماهنگ با بیانیه گام دوم انقلاب به سمت ایجاد تمدن نوین اسلامی و ظهور باشد، تصریح کرد: در سند حکمرانی فضای مجازی ما باید صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات‌مان را در سطح تراز جهانی ارتقاء دهیم تا بتوانیم سرویس‌ها و خدماتی را به صورت بین المللی و برای مردم دنیا ارائه کنیم که این همان شعار ما می‌توانیم است که در بیانیه نیز رهبر حکیم انقلاب اسلامی به آن اشاره کرده‌اند.
به نظر می‌رسد با توجه به مشکلات و معضلاتی که فیلترینگ تلگرام و به تبع آن تولد هاتگرام و تلگرام طلایی برای کاربران شبکه‌های مجازی ایجاد کرد، این موضوع لایه‌های عمیق تری دارد که سطوح مختلف جامعه را درگیر کرده است.
منبع: فارس
انتهای پیام/
