به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، مولتیپل میلوما موجود در گلبول‌های سفید که با نام سلول‌های پلاسمایی شناخته می‌شوند سلول‌های سرطانی در مغز استخوان را شکل می دهند و بروز  این سرطان ممکن است در برخی موارد مربوط به عوامل ارثی شود که از این رو امروز باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا به بررسی علت و نشانه‌های مهم ابتلا به سرطان مغز استخوان بپردازد.

سرطان مغز استخوان، دقیقا چه نوع سرطانی است؟

مولتیپل میلوما، (Multiple myeloma) یا میلوم متعدد تکثیری بدخیم در پلاسماسل‌ها محسوب می‌شوند که از یک کلون منفرد ایجاد شده‌اند و تظاهرات آن به صورت درد استخوان یا شکستگی، نارسایی کلیه، استعداد به عفونت، کم خونی، هیپرکلسمی است .

مولتیپل میلوما در گلبول‌های سفیدی که با نام سلول‌های پلاسمایی شناخته می‌شوند، شکل گرفته و سبب ظهور سلول‌های سرطانی در مغز استخوان می‌شود.

با گذشت زمان، این سلول‌های سرطانی موجب خروج سلول‌های پلاسمای سالم می‌شوند که مسئول مبارزه با عفونت‌ها و تولید پادتن‌های مورد نیاز برای مقابله با میکروب‌ها و عفونت هستند.

این مطلب را از دست ندهید: همه چیز درباره بیماری «لوسمی»

باید بدانید که در عوض، سلول‌های سرطانی تولید شده توسط مولتیپل میلوما منجر به تولید پروتئین‌های غیر طبیعی می‌شود که در نهایت مشکلات سلامت قابل توجه برای افراد مبتلا، به طور ویژه مشکلات کلیوی را در پی دارد.

از آنجایی که مولتیپل میلوما سلول‌های سالم در مغز استخوان را هدف قرار می‌دهد، اغلب به عنوان سرطان مغز استخوان شناخته می‌شود.

همانند انواع دیگر سرطان، عامل کلیدی برای مقابله با این شرایط تشخیص نشانه‌ها و علائم بیماری و اتخاذ اقدام‌های مناسب پیش از جدی شدن شرایط است.

علت بروز سرطان مغز استخوان

باید بدانید که اینگونه سرطان‌ها معمولا در افرادی اتفاق می‌افتد که تحت درمان‌های رادیوتراپی و شیمی درمانی برای سایر بیماری‌ها باشند.

بزرگسالان مبتلا به بیماری پاژه (یک وضعیت غیر سرطانی که با تولید سلول‌های استخوانی جدید، غیرطبیعی مشخص می‌شود) در معرض افزایش خطر سرطان استخوان قرار دارند.

علت سرطان مغز استخوان در برخی موارد مربوط به عوامل ارثی است.

نشانه‌های مولتیپل میلوما یا سرطان مغز استخوان

• خستگی بیش از اندازه

یکی از نخستین نشانه‌های مولتیپل میلوما احساس خستگی بیش از اندازه است که حتی پس از استراحت کافی و دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم از بین نمی‌رود.

این احساس خستگی به واسطه روش حمله مولتیپل میلوما به سلول‌های سالم در مغز استخوان شکل می‌گیرد که در بسیاری موارد می‌تواند به کم خونی یا تولید سیتوکین ناسازگار منجر شود.

این مطلب را از دست ندهید: سرطان؛ بیماری خطرناک که سالیانه ۶۰ هزار نفر را به کام مرگ مى‌کشاند

از آنجایی که احساس خستگی بسیار شایع است، این نشانه باید در ترکیب با نشانه‌های دیگر مولتیپل میلوما که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود، در نظر گرفته شود.

به عنوان مثال، فردی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان، به ویژه مولتیپل میلوما، را دارد، در صورت تجربه خستگی برای چند روز یا چند هفته باید برای بررسی ابتلا به این بیماری آزمایش شود.

• کم خونی

کم خونی درست در  زمانی رخ می‌دهد که تعداد گلبول‌های قرمز خون به سطوح بسیار پایین می‌رسد، می‌تواند ناشی از ابتلا به مولتیپل میلوما باشد، زیرا این بیماری موجب سرکوب یا بیرون راندن گلبول‌های قرمز سالم می‌شود.

شایع‌ترین عارضه جانبی کم خونی احساس خستگی شدید بوده که ممکن است با دنبال کردن رژیم غذایی سالم، استراحت کافی، مصرف مایعات، یا محرک‌هایی مانند کافئین از بین نرود.

این احساس خستگی بیش از اندازه می‌تواند برای روز‌ها یا حتی هفته‌ها ادامه یابد اما با این وجود، باید به این نکته اشاره داشت که کم خونی تنها با مولتیپل میلوما و ابتلا به سرطان مغز استخوان مرتبط نیست.

دلایل بسیاری می‌توانند زمینه ساز شکل گیری کم خونی شوند که از بارداری تا قاعدگی و کمبود آهن و ویتامین را شامل می‌شوند.

گاهی اوقات مصرف آهن به میزان کافی می‌تواند کم خونی را درمان کند.

• درد در استخوان‌ها

یکی از نشانه‌های آشکار و متمایز مولتیپل میلوما احساس درد در استخوان‌هاست.

مولتیپل میلوما در مغز استخوان شکل می‌گیرد و با گذشت زمان گلبول‌های قرمز سالم را سرکوب می‌کندکه می‌تواند نازک شدن و تضعیف استخوان را به همراه داشته باشد.

در نتیجه، پوکی استخوان شکل می‌گیرد و با رسیدن به این مرحله، احتمال ترک خوردن یا شکستن کامل استخوان تحت تاثیر قرار گرفته به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.

این مطلب را از دست ندهید: علائم نشان دهنده سرطان استخوان را بشناسید

همچنین، این شرایط به احساس درد خفیف تا متوسط در و اطراف استخوان منجر می‌شود در صورتی که استخوان‌های کلیدی و مهم مانند ستون فقرات که مسئول پشتیبانی از چندین بخش بدن است، تحت تاثیر بیماری قرار گرفته باشند، این درد ممکن است هرچه بیشتر مشهود باشد.

این درد با حرکت افزایش می‌یابد و ممکن است به طور قابل توجهی هنگام شب و اوایل صبح تشدید شود.

• بی حسی

از آنجایی که مولتیپل میلوما گلبول‌های قرمز سالم مغز استخوان را هدف قرار می‌دهد می‌تواند موجب تضعیف استخوان‌های بیمار شود.

این شرایط اغلب موجب شکنندگی و احساس درد در استخوان‌ها می‌شود همچنین می‌تواند به احساس بی حسی منجر شود؛ این احساس بی‌حسی بیشتر زمانی شکل می‌گیرد که مولتیپل میلوما به مهره‌های ستون فقرات حمله می‌کند.

با گسترش مشکل در ستون فقرات، بیماری موجب تضعیف استخوان‌ها می‌شود و مهره‌ها در تماس با یکدیگر و اعصاب اطراف ستون فقرات قرار می‌گیرند.

در تماس با این اعصاب بسیار حساس، مولتیپل میلوما در سیگنال‌هایی که بین مغز و ستون فقرات حرکت می‌کنند، اختلال ایجاد کرده و بی حسی آن ناحیه را موجب می‌شود.

• مشکلات کلیوی

مولتیپل میلوما می‌تواند در نهایت به شکل گیری مشکلات کلیوی چشمگیر منجر شود. توسعه مولتیپل میلوما به شکل گیری پروتئین‌هایی منجر می‌شود که تولید بیش از اندازه آن‌ها می‌تواند فشار مضاعف بر کلیه‌ها وارد کرده و آسیب دیدن آن‌ها یا حتی نارسایی کلیوی را موجب شود.

• سرطان مغز استخوان

جالب است بدانید در حالت ایده آل، بیمار نشانه‌ها و علائم دیگر ابتلا به مولتیپل میلوما را تشخیص داده و اقدامات لازم را پیش از این که بیماری به ظهور مشکلات کلیوی منجر شود، انجام می‌دهد.

• هایپرکلسمی

طی گذشت زمان، مولتیپل میلوما به تولید سلول‌های سرطانی منجر می‌شود، که خروج سلول‌های سالم را از مغز استخوان به همراه دارد.

این شرایط ضعف، درد و به طور بالقوه بی حسی در استخوان را موجب می‌شود. در این زمان، بیماری می‌تواند ترک خوردگی یا شکستگی کامل استخوان را موجب شود.

این مطلب را از دست ندهید: مراقب سرطان «سارکوما» باشید/ دردهای استخوانی را پشت گوش نیندازید!

همچنین این فرسایش استخوان در نتیجه بیماری مولتیپل میلوما به شکل گیری شرایطی به نام هایپرکلسمی یا فزونی کلسیم منجر می‌شود که در نتیجه مقدار بیش از اندازه کلسیم در خون شکل می‌گیرد.

هایپرکلسمی اغلب در افراد مبتلا به مولتیپل میلوما دیده می‌شود. هایپرکلسمی با نشانه‌هایی مانند خستگی بیش از اندازه، یبوست و مشکلات کلیوی خود را نشان می‌دهد.

• کاهش وزن

فرد مبتلا به مولتیپل میلوما می‌تواند روند سریع کاهش وزن خود را تجربه کند. این بیماری می‌تواند زمینه ساز علائم بسیاری از قبیل خستگی بیش از اندازه و درد شدید شود، که اشتها را سرکوب می‌کنند.

مولتیپل میلوما می‌تواند ورزش کردن و کالری سوزی که به تقویت سوخت و ساز و افزایش اشتها کمک می‌کنند را دشوار سازد.

به طور خلاصه، اگر فردی بدون ایجاد تغییر در رژیم غذایی خود یا فعالیت‌های جسمانی با روند کاهش وزن مواجه شود، ممکن است با یک مشکل سلامت چشمگیر و زمینه‌ای در پس پرده مواجه باشد.

• سردرگمی روانی

احساس سردرگمی می‌تواند در نتیجه بسیاری از علائم مرتبط با مولتیپل میلوما، از جمله هایپرکلسمی و آسیب کلیوی، شکل بگیرد.

در اصل، بدن در مواجهه با از بین رفتن مغز استخوان می‌تواند سیگنال‌هایی گیج کننده به مغز ارسال کند.

به همین دلیل، سردرگمی روانی به ندرت در مراحل اولیه مولتیپل میلوما، یعنی زمانی که بدن همچنان به طور کلی سالم است، دیده می‌شود.

• بیماری‌های مکرر

مولتیپل میلوما با حمله به مغز استخوان موجب از بین رفتن استخوان می‌شود. این شرایط نه تنها شکل گیری مشکلات جدی برای بیمار به واسطه تضعیف استخوان را در پی دارد، بلکه تعداد سلول‌های سالم که توانایی مبارزه با عفونت‌ها را دارند نیز کاهش می‌دهد.

در این زمان، مولتیپل میلوما می‌تواند سیستم ایمنی بیمار را تضعیف کند و وی را هرچه بیشتر مستعد ابتلا به عفونت سازد؛ در حقیقت، این شرایط می‌تواند این احساس را در بیمار ایجاد کند که به طور مداوم در حال مبارزه با بیماری‌ها است.

همچنین مولتیپل میلوما شرایط را برای غلبه بر بیماری و بهبودی، به ویژه برای افرادی که دستگاه تنفسی و ریه‌های آن‌ها تحت تاثیر عفونت قرار گرفته است، دشوارتر می‌کند.

دانلود کنید: درد و تق تق استخوان‌ها مقدمه‌ای برای ابتلا به پوکی استخوان

• درمان

تالیدومید همراه با دگزامتازون (خط اول درمان)، دارو‌های ضدسرطان (شیمی درمانی)، بیس فسفونات‌ها ازجمله زولدرونیک اسید و آلندرونیت، دارو‌های کورتونی، مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها برای مقابله با عفونت‌ها و تزریق خون در صورت شدید بودن کم‌خونی، پیوند سلول‌های بنیادی مغز استخوان به روش اتولوگ و آلوژن قابل انجام است.

در صورتی‌که طحال بیمار بزرگ شده باشد، ممکن است بیمار نیاز به عمل جراحی برداشت طحال (اسپلنکتومی) (Splenectomy) پیدا کند؛ اگر میزان پروتئین - M موجود در خون خیلی زیاد باشد، ممکن است خون بیمار نیاز به تصفیه و تعویض پلاسما داشته باشد که تحت عنوان پلاسما فرز (Plasmapheresis) نامیده می‌شود.

درمان با روش کریسپر

پژوهشگران دانشگاه پنسیلوانیا با پذیرش دو داوطلب (که یکی از آن‌ها به مولتیپل میلوما و دیگری بهسارکوم مبتلا بودند) که درمان‌های متداول نتوانسته بود جلوی پیشرفت بیماری آن‌ها را بگیرد، از روش کریسپر استفاده کرده و سلول‌های سیستم دفاعی بدن آن‌ها را با نمونه‌های دستکاری و تقویت شده جایگزین کردند.

البته هنوز از میزان تأثیرگذاری روش جدید در درمان سرطان این دو داوطلب اطلاعی در دست نیست و محققان اظهار کرده‌اند که تا پایان دوره درمانی  همچنین آزمایش کریسپر روی ۱۶ داوطلب دیگر، جزئیات پژوهش منتشر نخواهد شد.

این مطلب را از دست ندهید: مفاصل را با این مواد غذایی به راحتی حذف کنید

در آزمایش اخیر، سلول‌های دفاعی بیماران خارج از بدن آن‌ها دستکاری شده و سپس به بدن باز گشته‌اند؛ دانشمندان هنوز موفق به دستکاری ژنتیکی سلول‌های داخل بدن نشده‌اند.

انتهای پیام/