به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، صنایع دستی ایرانی از مهمترین تولیدات کشور هستند که به عنوان کالا یا خدمات ایرانی باید در کنار سایر کالا‌های ایرانی مورد حمایت و توجه قرار گیرند.

کالای ایرانی فقط محصولات صنعتی و کارخانجات کشور نیست و دست ساخته‌های هنرمندان نیز به عنوان کالای ایرانی که فرهنگ و تمدن ایران‌زمین را به نمایش می‌گذارند در سالی که به نام رونق تولید مزین است باید مورد توجه متولیان امر قرار گیرد.

 

یکی از بهترین راه‌های رسیدن به توسعه اقتصادی در کشور، بهره‌گیری از ظرفیت‌های صنایع‌دستی است. از طرف دیگر توسعه اقتصادی زمینه توسعه‌ اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... را فراهم می آورد از همین رو می‌توان گفت صنایع دستی به واسطه تاریخچه قدیمی و پرباری که در کشورمان دارد، می‌تواند زمینه ایجاد توسعه متوازن و پایدار را فراهم آورد.

ایران جمعیت جوانی دارد همین امر ایجاد اشتغال رابه یکی از مهمترین دغدغه‌های اجتماعی و اقتصادی بدل کرده از این رو صنایع دستی، می‌تواند مرهمی بر این معضل شود.

صنایع دستی در ایران دارای سابقه‌ای قدیمی و البته ارزشمند است که به دلیل قابل تامین بودن مواد اولیه در داخل کشور، سرمایه بسیاری نیاز نداشته و می‌تواند با ارزش‌افزوده بالا، به کمک اقتصاد بیاید. از طرف دیگر با توجه به این امر که صنایع دستی از بن فرهنگ ایرانی بوده، به راحتی می‌توان مردم را به سمت این حوزه راهنمایی و با توجه به ساده‌بودن آموزش‌ها می‌توان راهی موثر در اشتغالزایی ایجاد کرد.

 

 

 

صنایع‌دستی با توجه به نیاز اندکی که به سرمایه اولیه دارد، می‌تواند در مسیر ایجاد شغل گام‌های موثر بردارد و بسیاری از معضلات بیکاری در روستا‌ها و شهر‌های کوچک را از بین ببرد.

آمار‌ها نشان می‌دهد که زنان، نیرویی مولد و فعال در توسعه هستند و نقشی انکارناپذیر در ایجاد ثروت در جامعه دارند حضور زنان در تولیدات صنایع دستی منجر به افزایش درآمد خانوار و به تبع آن افزایش رفاه اقتصادی می‌شود.

لیلا صفری بانوی جوان کارآفرین استعداد را با هنر در آمیخته و با تولید کارگاه چرم دوزی برای خود و چند نفر دیگر اشتغالزایی کرده است.

 

 

 

این بانوی هنرمند زنجانی ادامه می‌دهد :چند سالی بود که دنبال شغلی برای خود بودم که تا اینکه سال ۹۰ با این هنر آشنا شدم و تصمیم به یادگیری آن کردم حالاپس از چند سال نه تنها خود صاحب کار شدم بلکه با راه اندازی کارگاه چرم دوزی و فروش مستقیم محصولات تولید شده دست هنر جویان  توانستم برای ۲۰ نفر شغل ایجاد کنم.

 

وی تصریح کرد: در حال حاضر انواع محصولات چرمی دست دوز شامل کیف، کمربند و کفش با کیفیت بالا در این کارگاه تولید می‌شود.

صفری به استقبال بانوان از این رشته هنری اشاره می‌کند و می‌گوید:چون اینکار در محیط خانواده نیز قابل انجام است و مادر خانه می‌تواند در کنار رسیدگی به امور منزل و فرزندانش در آمدزایی نیز داشته باشد از اینرو مورد توجه بسیاری از بانوان جوان قرار گرفته است.

 

خانم نرگس کریمی  در یکی از کارگاه‌های تولید ملیله در زنجان فعالیت می‌کند او که خود الان یکی از هنرمندان زبر دست این حوزه است در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، می‌گوید وقتی با هنر ملیله آشنا  شدم شیفته این هنر گشتم و تصمیم گرفتم این هنر را به عنوان یک حرفه دنبال کنم .

 

وی می‌افزاید:الان از آنروز ۷ سال می‌گذرد و من توانستم صاحبی شغلی شوم و علاوه بر اینکه چرخ زندگیم را از این راه می‌گذرانم بلکه با علاقه فراوانی که به این حرفه دارم از انجام آن لذت می‌برم.

 

صنایع دستی زنجان مانند بسیاری دیگر از شهر‌های ایران صنایعی کاربردی است. از معروف‌ترین صنایع دستی زنجان چاقوی آن است که در هر خانه‌ای شاید شاهد آن باشیم. ملیله و چاروق نیز از دیگر صنایعی هستند که مرکز ساخت شان در این شهر می‌باشد.

از مهمترین صنایع دستی زنجان می توان ملیله کاری را نام برد. 

 

زنجان مرکز اصلی تولید هنر ملیله است. طبق مشاهدات تاریخچه‌ی این هنر به حدود ۲ تا ۳ هزار سال پیش باز می‌گردد، اما با توجه به این که این هنر با استفاده از فلزاتی گرانبها، چون طلا و نقره تولید می‌شود آثار زیادی از گذشته به جا نمانده است، زیرا این زیور آلات و ظروفی که نتیجه‌ی این هنر بودن در جنگ‌ها به غارت برده می‌شدند.

 

ملیله سازی به کمک مفتول‌های بسیار باریک طلا یا نقره انجام می‌شود؛ و هنرمند وقت زیادی را صرف تهیه و تولید ظروف و زیورآلات ملیله کاری می‌کند.

نام زنجان که به میان می‌آید چاقوی زنجان در ذهن نقش می‌بندد.

 

چاقوی زنجان پیشینه‌ای چند هزار ساله دارد که گواه این ادعا سلاح‌های جنگی‌ای است که در معدن نمکی زنجان یافت شد. در برخی منابع زنجان را پایتخت ساخت سلاح در زمان هخامنشیان می‌دانند. از شاخصه‌های اصلی چاقوی زنجان تیغه‌ی یک دست و دسته‌ی آن است. چاقو‌هایی که امروزه در کارخانه‌ها تولید می‌شوند تیغه‌های یک دستی ندارند و جنس دسته‌ی آن‌ها پلاستیک است.

 

دسته‌سازی چاقو یک هنر تخصصی محسوب می‌شود. دسته‌ها در چاقو‌های آشپزخانه ساخت زنجان به صورت سه‌تکه ساخته می‌شوند و ساخت آن‌ها مراحل متعددی دارد.

صنعت استفاده از مس در زنجان به بیش از هزار سال برمی گردد؛ که همزمان است با سلطنت سلجوقیان در ایران. صنعتگران زنجانی در این دوره آفتابه لگن‌های مسی برای این قوم می‌ساختند. متاسفانه تعداد زیادی از این آثار به جای نمانده است، زیرا این ظروف را بعاد از مدتی مستعمل شدن به کوره‌ی ذوب فلز می‌سپردند تا دوباره بتوانند آن را احیا کنند. اوج این هنر هم مربوط به همان دوره‌ی سلجوقیان بر می‌گردد. انواع گوناگونی از ظروف مسی در زنجان تولید می‌شوند. مانند دیگ‌های بزرگ و کوچک، تیانچه، دیزی مسی، آبکش مسی، قابلمه و تابه مسی…

 

 

مس زنجان با شهرت جهانی می‌تواند بخشی هرچند کوچک از تنگنا‌های اقتصادی کشور را بگشاید. این صنعت در سال‌های اخیر در استان زنجان بعد از پشت سر گذاشتن دوران افول گذشته، دوباره رونق گرفته و صنعت گران این عرصه به سر کار خود بازگشته اند.

چاروق از پای افزار‌های باستانی ایرانی است که مرکز ساخت و استفاده‌ی آن شهر قوچان و زنجان بوده است. چاروق کفشی چرمی است که بند‌های آن به ساق پا بسته می‌شود. البته نوع قدیمی چاروق این گونه است و و در صد سال اخیر با ابداعات استاد کار چاروق ساز زنجانی آقای اصغر خطیبی چاروق با هفت مدل جدید تولید شد که در حال حاضر تنها دو تا سه مورد آن تهیه و تولید می‌شود. چاروق‌ها چرمی هستند و در اکثر مواقع رویه‌ی آن‌ها مزین به نخ‌های ابریشم و گلابتون است.

 

 

۶ هزار نفر در حوزه صنایع دستی فعالیت می‌کنند

 

خدایی معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان؛ گفت:صنایع دستی فاخرترین و اصیل‌ترین محصولاتی هستند صنایع دستى نوعى فعالیت اقتصادى است که بیانگر صنعت و هنر نیاکان ما است در گذشته نیاکان ما ابزار‌های مورد نیاز خود را به عنوان صنایع دستی تولید می‌کردند که امروزه با اضافه شدن برخی از تزئینات به کالا‌های لوکس و تمایشگاهی تبدیل شده اند.

وی افزود : اغلب محصولات صنایع دستی کالا‌های کاربردی هستند و در زندگی روزه مره استفاده می‌شود و این محصولات نسبت به سایر صنایع دستی لوکس ونمایشگاهی ماندگارتر هستند.

 

خدایی با بیان اینکه در استان زنجان ۶ هزار نفر در حوزه صنایع دستی فعالیت می‌کنند ادامه داد: استان زنجان خاستگاه اصلی صنایع دستی همانند مس، چاقو، چارق، حکاکی بر روی فلزات و ملیله است.

 

 

وی افزود: صنعت مسگری بیشترین تعداد شاغلین را در استان داراست که در حدود ۲ هزار نفر در این رشته فعالیت می‌کنند.

معاون صنایع دستی استان گفت: چاقو بعد از مس بیشترین تعداد شاغلین در حوزه صنایع دستی را به خود اختصاص داده است که حدود ۱۵۰۰ نفر در این رشته فعالیت می‌کند.

خدایی تصریح کرد:ملیله زنجان از فاخر‌ترین صنایع دستی استان است که با نقره تهیه می‌شود و ویژگی‌های خاصی آن را با ملیله‌های دیگر استان‌ها متفاوت کرده است که از جمله این ویژگی‌ها عیار و خالص بودن آن و همچنین نقوش و ریز نقش‌هایی که در ملیله زنجان استفاده می‌شود.

خدایی ادامه داد: در حال حاضر نزدیک به ۱۲۰ کارگاه به صورت تک نفره یا انفرادی فعال اند و بیش از ۲۰۰ نفر در این حوزه به صورت تمام وقت و پاره وقت مشغول هستند.

وی چارق و حکاکی بر روی فلزات را از دیگر صنایع دستی شاخص استان عنوان کرد که هنرمندان به نامی در این رشته‌ها در استان فعالیت می‌کنند.

این مقام مسئول گفت:علاوه بر این ۵ صنایع دستی شاخص استان در رشته‌های قالی بافی، دباغی، کار با چوب، سفالگری هم هنرمندان به نام در استان مشغول فعالیت هستند.

 

رحمتی مدیر کل اداره میراث فرهنگی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان؛ گفت: صنایع دستی به عنوان یکی از ارزشمندترین محصولات دست ساز بشری است که علاوه بر کارکرد هتری و تاریخی که دارد پاسبان و نگهبان ارزش‌های فرهنگی و تاریخی هر کشور است صنایع دستی در حوزه اشتغالزایی و تولید ثروت در هر منطقه‌ای نقش بسزایی دارد.

 

وی با بیان اینکه اشتغال در حوزه صنایع دستی از هزینه کمتری برخوردار است گفت: از طریق رشد نرخ اشتغالزایی در این حوزه دغدغه دولت‌ها در زمینه اشتغال کاهش می‌یابد.

رحمتی با بیان اینکه استان زنجان در سال‌های اخیر رتبه نخست تولیدات صنایع‌دستی فلزی در سطح کشور را به خود اختصاص داده است گفت: صنایع دستی همچون مس، چاقو و ملیله زنجان بسیار مورد توجه استان‌های دیگر است.

وی تصریح کرد: صنایع دستی استان به اغلب مناطق کشور ارسال می‌شود و بازار محصولات فلزی اغلب در دست استان زنجان است.

مدیر کل میراث فرهنگی استان زنجان ادامه داد: صنایع دستی همچون چاقو و ملیله به کشور‌های شرق آسیا، عراق، ترکیه و کشور‌های اروپایی صادر می‌شود، ولی به دلیل اینکه صادرات این محصولات اغلب به صورت چمدانی صورت می‌گیرد رصد دقیق در آمد زایی و سود آوری برای این محصولات مشکل است.

رحمتی با اشاره به نقش زنان در حوزه صنایع دستی گفت:نزدیک به ۷۰ درصد شاغلین حوزه صنایع دستی بانوان هستند، چون این شغل جزو مشاغلی است که در جوار خانواده می‌تواند شکل بگیرد به همین علت بانوان از استقبال بیشتری دارند.

وی در این میان نقش زنان در ماندگاری، توسعه و رونق رشته‌های صنایع دستی را تاثیر گذار برشمرد و ادامه داد: به دلیل اینکه بسیاری از هنر‌های دستی امکان این را دارند که در محیط خانواده انجام شوند از اینرو زنان ایرانی در تولید محصولات صنایع دستی همچون بافته‌های سنتی، تولید ملیله، نگارگری در کشور مشارکت چشمگیری دارند.

مدیر کل میراث فرهنگی استان زنجان ادامه حضور موثر زنان در رونق تولید صنایع دستی و تثبیت اشتغال آنان در این حوزه را در گرو حمایت‌ها ویژه و برنامه ریز‌ها عنوان کرد.

 

گزارشی از زهرا نصیری

 

انتهای پیام/ن