در تاریخ شفاهی و فولکلور مردم همدان، روز ۱۳ فروردین‌ماه از آیین و رسوم خاص خود برخوردار است و از گذشته‌های دور تاکنون مردم با توجه به آنچه سینه به سینه دریافت کردند، این روز را بزرگ داشتند.

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، بارندگی‌های سیل‌آسا و بارش سنگین برف در همدان در بهار امسال حضور مردم در دل طبیعت و یا بیرون از خانه‌ها را در «روز طبیعت» یا متنفی می‌کند و یا به شدت کمرنگ می‌سازد.ولی با این حال گزارش زیر اشاره‌ای به سنت‌های مردم همدان در روز «سیزده به در» یا «روز طبعیت» دارد که در زیر می‌خوانید:

دانستنی‌های جالب از رسوم سیزده بدر همدانی‌ها

اگر چه برخی معتقدند که عدد ۱۳ نحس است، اما در اصل موضوع این عدد یکی از اعداد مهم در ایران باستان مانند ۳، ۵، ۷، است. خیلی‌ها رسم «سیزده به در» را برای فرار از نحسی این روز می‌دانند در حالی که در بنیه اصلی این رسم، داستان و حکمتی دیگر خوابیده است.

از آنجاکه ۱۳ نوروز پایان تعطیلات و روز پیش از آغاز کار است از روز‌های برجسته در زندگی ایرانیان محسوب می‌شود. مردم برای اینکه آخرین روز تعطیلات را به خوشی بگذرانند و بیشتر و بهتر آماده کار فعالیت شوند، این روز را به تفریح و شادی می‌گذرانند. گروهی را عقیده بر این است که اگر این روز و در خانه بمانند نحوست دامن آن‌ها را خواهد گرفت، از این رو به هر ترتیب شده با زن و بچه از خانه بیرون می‌روند و خود را به دامان طبیعت می‌رسانند. به همین جهت نیز این روز در تقویم رسمی کشور به نام «روز طبیعت» خوانده می‌شود.

مردم همدان نیز در این روز به دل صحرا، دشت و کوه می‌زنند، خانم‌های خانه بساط ناهار را فراهم کرده، هرآنچه از خوراکی‌های عید باقی مانده را با خود به طبیعت می‌آورند. بیشتر مردم در گذشته رسم داشتند آجیل، شیرینی، کاهو سکنجبین را برای گردش روز سیزده نوروز آماده کنند.

کوفته‌های ساده، چاشنی‌دار غذای روز «۱۳ به در» همدان

سبزه پای سفره هفت سین نیز همراه خانواده‌هاست تا به آب‌های روان سپرده شود. البته ناگفته نماند که ین روز‌ها دوستداران طبیعت این اتفاق را باعث آسیب رساندن به آن می‌دانند و پویش نخریدن سبزه نیز توسط دوستداران طبیعت به راه افتاده است. مردم همدان معتقدند رها کردن سبزه بر آب روان، درد و بلای خود را به دور می‌ریزند.

خانواده‌ها پس از استقرار در یک مکان سرسبز و خرم بساط خود را می‌گسترانند، قند و چای و آجیل و میوه و سایر مخلفات را از درون بقچه‌ها، زنبیل‌ها و خورجین‌ها- امروز باید بخوانید ظروف آماده پیک نیک- بیرون آورده شروع به آماده کردن چای، خوردن آجیل و میوه و شیرینی و کاهو سکنجبین می‌کنند، پس از آن به بازی و تفریح می‌پردازند.

در قدیم که گوشی‌های هوشمند تلفن همراه گریبان انسان را نگرفته بود، بازی‌های سیزده بدر بیشتر الک دولک بازی، (یه قل، دو قل) یا همان ریگ بازی و توپ بازی بود. خانواده‌ها به حافظ تفال می‌زدند. خوش سخنان فامیل با طرح لطیفه، معما و سرگرمی حال همه را خوب می‌کردند و با بیان خاطرات، به تحلیل شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌پرداختند و از هر دری سخن می‌گویند. مادران اگر غذا پخته باشد آن را برای ناهار گرم و آماده می‌کنند. پس از صرف ناهار جوانان به بازی‌های مختلف سرگرم می‌شوند و افراد سالخورده ضمن استراحت به تعریف و بیان خاطرات گذشته می‌پردازد.

در گذشته یکی از اتفاقات رایج این بود که پسران و مردان جوان به دو درخت بلند و موازی از دو سو، ریسمان کلفتی را محکم می‌بستند تا تاب درست کنند. بعضی از همدانی‌ها به آن «کوف» می‌گفتند و تاب بازی یکی از برنامه‌های ثابت روز طبیعت بود.

روایت گرفتن حاجت از «شیرسنگی»

دختران جوان نیز برای گشایش بخت خود، سبزه گره می‌زنند و زنان جوان شوهردار نیز برای برخورداری از یک زندگی شیرین همراه با کامرانی، با آنان همراه می‌شدند.

در گذشته رسم بر این بود که دختران روز ۱۳ سری به «شیرسنگی» می‌زدند و مقداری شیره و روغن بر روی آن ریخته و بر آن سوار شده و آرزوی خوشبختی و رفتن به خانه شوهر را می‌کردند. اگر مرد جوانی آنان را از بالای سنگ شیر به پایین می‌آورد، معتقد بودند که بختشان زودتر گشوده خواهد شد.

«سیزده بدر» مردم بیشتر در مکان‌هایی، چون عباس‌آباد، فخرآباد، دره مراد بیک، در کنار بلوار ارم و سایر نقاط شهرکه باغ شخصی دارند می‌گذراند. گنجنامه، تپه عباس‌آباد، امامزاده کوه و غار علیصدر نیز از جمله مکان‌هایی است که در این روز با ازدحام جمعیت رو به رو می‌شوند.

این روز‌ها یکی از دغدغه‌های دوستداران طبیعت، جلوگیری از پخش زباله‌ها به ویژه پلاستیک‌ها در دامن طبیعت هستند که به این نعمت الهی آسیب می‌رسانند. امیدواریم همه مردم این امانت الهی برای نسل‌های بعدی را حفظ کنند.

منبع:فارس

انتهای پیام/

از سیزده برفی همدان تا رسم و رسوم آن

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.