به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان،صدای گام  بهار  آهسته فرا می رسد، روزها رنگ و بوی سنت های نياكان را به خود می گيرند،نوروز در راه است.

نوروز زیبا گنجینه‌ای از آیین‌های نوعدوستی است که همچون تارو پودی بر پیکر فرهنگ ایرانی طنیده شده است.

 

چون دیگر نقاط ایران، جشن‏ عید نوروز مهمترین و بزرگ‎ترین جشن‏ ملی در استان زنجان به شمار می‏ رود که در زبان محلی به آن «بایرام» گفته می‌شود.

 

 

علاوه بر برخی آداب و رسوم مشترک میان مردم این استان و دیگر مناطق ایران در برگزاری این جشن، مردم در استان زنجان آداب نوروز همچون دیگر استان‎ها با مراسم‏ های چهارشنبه‌سوری، خانه تکانی، سبزه عید، چیدن سفره هفت‌سین، خرید لباس نو و آداب دید و بازدید‌های نوروزی همراه است.

این مراسم در زنجان از بهمن یا اسفند ماه آغاز شده و کدبانو‌های زنجانی به منظور استقبال از نوروز و سال جدید نسبت به گردگیری اقدام می‌کنند.
 بر اساس یک عقیده  آنها باور دارند که فرشتگان و ارواح در نوروز بر روی زمین آمده و به منزل عزیزانشان می‌آیند، اگر منزل پاک، تمیز و آراسته بوده و خانواده‌هایشان را شاداب ببینند خوشحال و در غیر اینصورت پریشان حال می‌شوند.

همزمان با عید نوروز در استان زنجان مرسوم است که برای تازه عروس‏ها هدایایی به عنوان عیدی برده می‏ شود.

در این مراسم خانواده عروس و داماد شادی‏کنان هدایای خود را در داخل سینی چیده و بر روی آن پارچه سنتی معمولا به رنگ قرمزمی‌کشند و روانه خانه زوج جوان می شوند.

 

 

دادن هدیه به تازه عروس‏ها در همه مناطق استان زنجان مرسوم است و هر منطقه و روستایی آداب ویژه خود را در این زمینه دارد.

همچنین در برخی نقاط استان رسم است که اعضای خانواده غم و غصه‌ها و خاطرات بدی را که در سال کهنه داشتند به درون ظرف سفال کهنه‌ای می‌گویند و به اصطلاح غصه‌ها را در آن می‌ریزند و سپس آن را بر زمین زده و می‌شکنند.

یکی از آیین‌های نوروزی که آمیزه‌ای از چند رسم متفاوت است ” مراسم چهارشنبه سوری ” است این آیین یک از آیین‌های است که در منطقهً زنجان با آداب و رسوم خاص این منطقه گرامی داشته می‌شود.

 

واژه چهارشنبه سوری از دو واژه چهارشنبه که نام یکی از روز‌های هفته است و سوری که به معنی سرخ است ساخته شده است.

نخستین چهارشنبه از ماه اسفند را موله گویند که به شستن و تمیز کردن فرش‌های خانه اختصاص دارد.

دومین چهارشنبه را سوله گویند، در این روز به خرید وسیله‌ها و نیازمند یهای عید می‌روند.

سومین چهارشنبه را گوله گویند و به خیس کردن و کاشتن گندم و عدس و ... برای سبزه‌های نوروزی اختصاص دارد.

چهارمین و آخرین چهارشنبه سال (چهارشنبه سوری) را کوله گویند؛ (کوله در ترکی به معنی کهنه و فرسوده است).

شب آخرین چهارشنبه سال (یعنی نزدیک غروب آفتاب روز سه شنبه)، بیرون از خانه، جلو در، در فضایی مناسب، آتشی می‌افروزند، و اهل خانه، زن و مرد و کودک از روی آتش می‌پرند وبیماری‌ها و ناراحتی‌ها و نگرانی‌های سال کهنه را به آتش می‌سپارند، تا سال نو را با آسودگی و شادی آغاز کنند.

شال اندازی یکی از مراسم شب چهارشنبه سوری است که تاکنون اعتبار خود را دربرخی شهر‌ها و روستا‌های زنجان حفظ کرده است.
پس از خاموشی آتش و کوزه شکستن و فالگوشی و گره گشایی و قاشق زنی جوانان، نوبت به شال اندازی می‌رسد.

 

 

جوانان شال‌های خود را از پاجا که سوراخ‎هایی در پشت‌بام خانه‎هایی برای هواگیری و خروج دود تنور بود به داخل خانه آویزان می‌کردند و اهالی خانه برای یمن و شکوه تخم‎مرغ، آجیل، پول یا جوراب گذاشته و شال را تکان می‌دادند تا صاحب شال متوجه شده و آن را به بالا بکشد.

اگر هدیه نان باشد آن نشانه نعمت است، شیرینی نشانه شیرین کامی و شادمانی، انار نشانه کسرت اولاد در آینده و گردو نشان طول عمر، بادام و فندق نشانه استقامت و بردباری در برابر دشواری ها، کشمش نشانه پرآبی و پربارانی سال نو و اگر سکه نقره باشد نشانه سپیدبختی است. مراسم قاشق زنی از دیگر رسومی است که در شب چهارشنبه آخر سال در زنجان برگزار می‌شد و در این مراسم، شخص حاجتمند، یک قاشق که نمادی از ابزار کندن مثل بیل و کلنگ بود و همچنین یک کاسه که نمادی از برکت زندگی در سال آینده او بود، به دست می‌گرفت و به در خانه فامیل و آشنایان رفته و قاشق را به کاسه می‌زد.

بزرگ آن خانه، به محض شنیدن این صدا، هر آنچه که در آن لحظه در دست داشت، به همراه هدایایی در کاسه او می‌ریخت و شخص حاجتمند از روی انباشتگی کاسه، وضعیت سال آینده خود را حدس می‌زد.

 

مادران زنجانی هم در شب چهارشنبه سوری با پخت آش‌های مختلف محلی همچون ست آشی (شیر برنج) و آش ترش و طبخ شیش انداز، سفره‌های شب چهارشنبه خود را رنگین می‌کنند.

رونق سفره‌های رنگین، شام آخرین چهارشنبه سال، شیش انداز پلو، غذایی سنتی با خاطرات مادر بزرگ‌های زنجانی است.

 

زنجانی‌ها در مراسمات خود غذا‌های سنتی مخصوص آن مراسم را طبخ و سفره‌های پر برکت خود را با آن رنگین می‌کنند.

از غذاهائی که معمولاً فقط در مراسم خاصی پخته می‌شوند و مردم زنجان در سایر اوقات سال کمتر از آن استفاده می‌کنند می‌توان به خورشتی بنام «شش‌انداز» درست می‌کنند که ترکیبی است از روغن، پیاز، خرما، کشمش، گردو، تخم‌مرغ، وشیره انگور است کنار شیش انداز، رشته پلو یا زعفران پلو (بسته به استطاعت خانواده) پخته می‌شود

رحمتی مدیر کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان زنجان هم در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، گفت:مجموعه آداب و رسوم مردم ایران فرهنگ منطقه‌ای به نام ایران بزرگ را شکل داده است.

وی با بیان اینکه شهر زنجان هم به عنوان یک قطعه از این پازل ارزشمند از آداب رسوم خاصی برخوردار است افزود:زنجانی‌ها هم با انجام کار‌های از جمله، خانه تکانی، خرید لباس نوو سبزی به بار آوردن که به نوعی با طبیعت پیرامون خود عجین می‌شود.

یکی از نشانه‌های نوروز نو شدن است مردم لباس نو بر تن می‌کنند دیدار‌ها را نو می‌کنند و سعی می‌کنند هر آنچه که نشان از کینه و کدورت دارد را از خود دور کنند .

 

رحمتی همچنین به مراسم شب چها رشنبه سوری این شهر اشاره کرد و گفت: در این شب مردم زنجان  با انجام کار‌های مانند پختن غذای مخصوص این شب که شیر برنج و شیش انداز، دادن هدایا به همدیگر و عیدی بردن به نو عروسان که خود نوید از تولد دوباره طبیعت را می‌دهد این شب را پاس می دارند.

 

انتهای پیام/ن