به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، خورهه  به معنای محل تولد خورشید است و جاذبه های این دهستان باستانی  دالانی است که گردشگران را  با خود به ایران باستان  می برد.این دهستان از توابع شهرستان محلات واقع در استان مرکزی است که به لحاظ مختصات جغرافیایی در ۵۰ درجه و ۳۰ دقیقه طول شرقی و ۳۴ درجه و ۴ دقیه عرض شمالی شرق محلات قرار دارد. روستای خورهه از غرب به کوه سوراخ گاو واز جنوب به کوه خورزن محدود می شود.

روستای خورهه در حیطه‌ی کوهستانی شمال شهر محلات و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵۹۰ متر است. کلمه خورهه در اوستا به محل زایش و کلمه خور به معنی منطقه ییلاقی است آب وهوای آن در فصول مختلف متغییر است در فصل بهار و اوایل پاییز مطبوع تابستان‌های گرم و لذت بخش و زمستان‌های سرد و خشک می باشد.

منبع درآمد و محصولات روستا :شغل اکثر مردم خورهه باغداری است.بخشی نیز دامدار و بخش کوچکی دیگر به تولید صنایع دستی فعالیت دارند.عمده محصولات روستا در زمینه زراعی:گندم، جوو کاشت یوجنه است.

میوه هدیه طبیعت این منطقه

انار که در منطقه جزو به نام‌ترین محصول در منطقه شناخته می شود و هر طعمی برای هر ذائقه ایی دارد.سیب گلاب آن که عطر و طعمی شیرین دارد.انگورش بسیار شیرین و لذیذ است که به شهر‌های اطراف و تهران ارسال می شود.گردوی آن شهره علم و خاص است.بادام از دیگر محصولات خورهه است و در فصل بهار چاقه بادام آن جزو ترد‌ترین میوه فصل حساب میشود.زرد آلوی آن شیرین و خوشمزه است.

آلوچه از دیگر محصولات آن است که طعمی ترش و دلنشین دارد.دهستان خورهه در فصل بهار همانند بهشتی زیبا میشود، درختان در این فصل شکوفه میدهند و روستا را مزین به جلوه‌های زیباشناسی خداوندی میکنند.

تغییر چهره دهستان از حالت سنتی و قدیمی به ویلاهای لوکس و امروزی

بافت مسکونی روستا سنتی است، البته امروزه بافت سنتی دارد جایش را به بافت‌های ویلائی می دهد و روستا را از حالت سنتی و قدیمی اش به امروزی ویلائی تغییر می دهد. اما در قسمتی از روستا هنوز بافت قدیمی و تاریخی مشهود است، خانه‌های روستائیان یک طبقه و به ندرت در دو طبقه ساخته شده اند و سقف‌های مسطحی دارند. مصالح عمده به کار رفته در خانه‌های قدیمی از سنگ، آجر، کاه گل و چوب است. در ساخت خانه‌های جدید از مصالح آجر، سیمان، گچ و آهن است.

گیاهان دارویی راز طبیعت خورهه

از آنجایی که روستای خورهه در ناحیه مرتفع واقع شده مناظر و چشم انداز‌های بینظیری دارد. آب و هوای تمیز و آرامش بخش، طبیعت سرسبز، معماری سنتی روستا و آثار تاریخی کهن که شما را به تاریخ گذشتگان و سرگذشت آن‌ها می برد.زمانی که شما در کوچه باغات این روستا قدم میزنید احساس آسایش و آرامش خاصی را در خود احساس میکنید.

باغات روستا از سه چشمه آب شیرین تغذیه می کنند که با توجه به خشکسالی‌های اخیر از میزان آب آن کاسته شده است.در روستا گیاهان دارویی معطری اعم از گل گاو زیان ٬پونه ٬شاتره ٬آویشن٬خاکشیر ٬بو مادران٬اسپند٬خارشتر و گون می رویند.

به دلیل آنکه کوه‌های خوره در انتهای هفتاد قله قرار دارند جانوران و پرندگان و خزندگانی مثل:گراز ٬شغال ٬گرگ٬روباه ٬بز کوهی و خرگوش ٬کبک ٬ تیهو و مارو جوجه تیغی در پیرامون روستاو کوهستان زندگی می کنند.

جاذبه های دهستان باستانی خورهه در دل تاریخ

از جمله جاذبه‌های دیگر خورهه می توان به غار شاه بلبل که که مابین کوه‌های دلیجان و خورهه است اشار کرد،غار قدیمی دیگری به نام سوراخ گاو از دیگر جاذبه‌های طبیعی خورهه میباشد که در قسمت پایانی آن چشمه کم آبی در جریان است.چشمه وزوان (وزون) آبی بسیار شور دارد که کنار معبد سلوکی خورهه جریان دارد نوع آب این چشمه شور و سنگ ساز و غیر خوراکی میباشد.

مشهدی مدیر میراث فرهنگی صنایع دستی وگردشگری محلات  در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک،گفت : ۲۰ اثر تاریخی و طبیعی در شهرستان محلات به ثبت ملی رسیده است که ستون‌های خورهه از جمله این آثار است .

مشهدی افزود: هتل ها ، میهمانسرا‌ها ومراکز اقامتی خانه‌های استیجاری ومدارس برای اسکان مسافران نوروزی آماده سازی شده است واقلام فرهنگی و اطلاع رسانی برای معرفی بناهای تاریخی منطقه در حال تدارک است که در ورودی شهر و اماکن تاریخی توزیع می شود.

از جاذبه شاخص گردشگری خورهه به آثار تاریخی آن اشاره کرد که این آثار به جا مانده از دوران اشکانیان ٬ساسانیان و سلجوقی می باشد که این محوطه قصر یا معبدی بوده و در حدود۳۵۵۰ متر مربع وسعت داشته است.

از این محوطه تاریخی تنها دو ستون که متشکل از شش قطعه سنگ با مجموع ارتفاع ۸ متر از بقایای فرو ریخته ستون‌ها ٬دیواره‌های سنگی ٬گور‌ها و آثاری که در طی شش مرحله کاوش به دست آمده است.

احمدی  باستان شناس گفت:  محوطه تاریخی خورهه که در حال حاضر تنها دو ستون آن پابرجاست، پیشتر گمان می‌شد بقایای یک معبد یا آتشکده مربوط به دوره سلوکی باشد، اما بر اساس آخرین شواهد بدست آمده یک خانه اربابی است و از سه ساختمان مرتبط با هم تشکیل شده که در حدود قرن اول قبل از میلاد ساخته شده و تا پایان دوره اشکانی با کاربری مذکور به حیات خود ادامه داده است.

احمدی افزود: محوطه تاریخی خورهه دارای سه بخش اصلی ایوان اصلی ٬مجموع بخش شمالی و مجموع بخش غربی بوده است.ایوان اصلی دارای ۱۲ ستون در دو ردیف بوده و در چهار طرف دارای دیوار جرز مانندی بوده است.

بخش شمالی بنا شامل تعداد راهرو و اتاق‌هایی یوده که در اطراف اتاق مرکزی قرار داشته و با دیوار‌های فطوری محصور می شده و در بخش غربی مجموعه شامل چند اتاق با راهرو و پله‌هایی با یکدیگر ارتباط داشته اند.

جنس ستون‌های سنگس خورهه از تراورتن است که در زمره سنگ‌های رسوبی جای دارد.بقایای به جا مانده از سر ستون‌ها نشان ار این دارد که برخلاف تخت جمشید فاقد شیار‌ها و نقش نگاره است.شیوه ساخت سرستون‌ها به سبک آیو نیک که در معماری شناخته می شود است که این شیوه از هنر یونان باستان می باشد که در هر طرف از آن‌ها دو مخروط ناقص دیده میشود که در محل اتصال مخروط‌ها علامت ضربدری به صورت برجسته تزیین شده است.

از دیگر اشیایی که تا به حال در محوطه کشف شده میتوان به اشیای سفالی که متعلق به قبل از میلاد مسیح یوده در دوران اشکانی و ساسانی اشاره کرد.اجسام دیگر مثل پیه سوز سفالی٬کوزه دسته دار ٬قطعه سنگ‌های تزئینی ٬اشیا فلزی و تعداد ۷ اسکلت انسان اشاره نمود.

در قسمت دیگر امام زاده خورهه قرار دارد که به ۳ فرزند امام کاظم (ع) منسوب است که چهره معنوی خاصی را به منطقه داده است.اما فرم معماری امام زاده به لحاظ معماری مورد توجه قرار گرفته چرا که ۷ ایوان با سقف‌های تیر پوش دارد و گنبد آن مخروطی شکل است.زبان مردم روستا فارسی و دین و مذهب آن‌ها اسلام و شیعه جعفری می باشد.

رسم اهو اهو در شب چهارشنبه سوری خورهه محلات

آداب و رسوم مردم روستا همانند همگان اعیاد ملی و مذهبی و سوگواری‌ها برگزار می کنند، اما در میان این رسوم‌ها یک مراسم خاص به نام (اهو اهو) دارند که در شب چهارشنبه سوری صورت میگیرد به طوری که در این شب کودکان درب منزل بزرگان روستا را می زنند و با خاندن شعر محلی از بزرگتر‌ها آجیل و شکلات می گرفتند.

در خورهه محصولات خاصی تولید می شود که به صنایع دستی معروف است مانند قالی و قالیچه ٬جوراب‌های پشمی و کرکی و کرباسبافس است.از سوغاتی‌های روستا می توان:قالی و قالیچه‌ها ٬خشکبار و انگور و لبنیات اشاره کرد. نان معروف روستا شاته نام دارد که با سبزیجات معطر خاصی که به روی نان میزنند پخته می شود.روستائیان در ایام محرم نذورات خود را به حسینه می دهند و نوعی غذای خاص در این دهه پخته می شود که نامش آش امام حسین است که طعمی شبیه به حلیم دارد.

از دیگر غذا‌های روستا می توان به آبگوشت ٬کالجوش٬اشکنه ٬اشاره کرد.که با رفتن به خورهه می توان از تعطیلات نوروز لذت ببرید.

گزارش از بهنام دلاوری 

انتهای پیام / د