به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، همزمان با فرا رسیدن سال ۹۸ به رسم هر سال تلاش کردیم که مروری بر کارنامه یک ساله گردشگری کشور داشته باشیم و در همین راستا پای حرف، ولی تیموری، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی نشستیم.

آقای تیموری وضعیت گردشگری کشور در سال گذشته چگونه بود و آماری که در زمان‌های مختلف از گردشگری ورودی و خروجی به گوش می‌رسید، تا چه اندازه دقیق است؟

گردشگری ما در سال گذشته علی رغم همه مسائل و مشکلاتی که در حوزه گردشگری بین‌المللی ایجاد شد، با تغییر رویکردی که در سطح سازمان و سیاست خارجی کشور اتفاق افتاد، در مجموع روند خوبی داشته است، زیرا موضوع به سمت گردشگرانی که از منطقه هستند و کمتر تحت تأثیر اتفاقات برجامی قرار می‌گیرند، برگشته و با این سیاست و رویکرد ما توانستیم بحران را مدیریت کنیم و نه تنها بحران پیش آمده در موضوع ورود گردشگر مدیریت شد بلکه رشد نسبتا خوبی را در حوزه گردشگری بین‌المللی داشتیم.

روند سفر به خارج از کشور کندتر شد

آخرین آمار رسمی ارائه شده از ورود گردشگر به کشور نیز مربوط به ۹ ماه اول سال بود و در ۹ ماهه گذشته سال ۹۷، حدود ۶ میلیون و ۷۴ هزار گردشگر خارجی وارد کشورمان شد که نسبت به ۹ ماهه سال ۱۳۹۶، شاهد یک رشد ۵۶ یا ۵۷ درصدی بودیم. به لحاظ گردشگری خروجی نیز با توجه به تغییراتی که در نرخ ارز و برابری ارزش پولمان نسبت به ارز‌های خارجی پیدا شد، تا اندازه‌ای روند سفر به خارج از کشور کندتر شد و ما در اینجا تا اندازه‌ای با کاهش تعداد گردشگران خروجی مواجه بودیم. البته ممکن است که در هر مقصد این موضوع برای یک سیستم و سازمان گردشگری نقطه مثبت تلقی شود، زیرا ارز کمتری از کشور خارج می‌شود، اما ما با توجه به اینکه اعتقاد داریم روند گردشگری یک روند دو سویه است، فکر می‌کنیم در حوزه گردشگری کشوری مانند ایران که تصویرسازی‌های غیر واقعی از آن می‌شود، خروج گردشگر از کشور موجب آشنایی هر چه بیشتر جهان با فرهنگ، آداب، رسوم و جاذبه‌های گردشگری کشورمان می‌شود.

در کنار دو بخش گردشگری ورودی و خروجی، گردشگری داخلیمان قرار دارد. گردشگری داخلیمان خدا را شکر نشاط خوبی گرفته است و با توجه به صحبت‌ها و رویکرد‌هایی که ما گرفتیم و در ۴ ماهه آخر سال سیاستهایمان به سمت ساماندهی و توزیع سفر در کشور آمد، از استان‌ها، شهرستان‌ها و مناطقی که کمتر شناخته شده بودند حمایت شد و همین‌ها باعث شد که این نقاط کشور در نمایشگاه‌ها و رسانه‌ها بیش از پیش معرفی بشوند. ما نیز با توجه به بحث‌ها و سیاست‌هایی که در دولت مطرح شد به گونه‌ای که یکی از مبنا‌های انتخاب استانداران نگاه و رویکرد آن‌ها به حوزه گردشگری و همکاریشان با حوزه گردشگری تعیین شد، تعامل بهتری با مسئولان استان‌ها داشتیم. مجموع این اتفاقات باعث شد که گردشگری داخلی ما رونق و نشاطی بگیرد و از طرف دیگر سرریزافرادی که به دلیل تغییرات نرخ ارز و و برابری ارزش پولمان نسبت به ارز‌های خارجی کمتر می‌توانستند به سفر‌های خارجی بروند، به داخل کشور برگشت و با توجه به همه موارد ذکر شده به نظر سال خوبی را در حوزه گردشگری پشت سر گذاشتیم و همین اتفاق موجب شد که برای سال آینده مقداری مشخص‌تر و شفاف‌تر گرایش‌ها و سیاستگذاری‌ها دستمان آمد و با برنامه مطمئن‌تری برای سال آینده پیش می‌رویم.

خروج گردشگر ما در ۹ ماهه گذشته به عدد ۶ میلیون رسید و تقریبا توازنی بین گردشگران ورودی و خروجی شاید برای اولین بار در طول سالیان گذشته برقرار شد.

ما نیاز به راهنمایان تخصصی در حوزه‌های مختلف گردشگری داریم

در صحبتی که با راهنمایان گردشگری داشتم متوجه شدم که گردشگران ورودی تا اندازه‌ای کاهش پیدا کرده‌اند و به موازات آن، کار راهنمایان گردشگری نیز کم شده است. شما چه کار‌هایی را برای بهبود وضعیت شغلی راهنمایان گردشگری انجام خواهید داد؟

براساس آماری که پلیس مهاجرت اعلام کرده، تعداد گردشگران ورودی ما کم نشده است. البته شاید نوع گردشگریمان متفاوت شده است. پیش از این گردشگرانی که از مقاصد غربی و در قالب تور‌های ۵۰ یا ۶۰ نفره وارد کشور می‌شدند نیاز به راهنمای گردشگری داشتند، اما الان گردشگرانی که وارد کشور می‌شوند عموما از کشور‌های دور و برمان می‌آیند و ممکن است از راهنما استفاده نکنند، اما از طرف دیگر روز به روز به تعداد راهنمایان گردشگری ما افزوده می‌شود و این می‌تواند کاهش کار راهنمایان گردشگری را توجیه کند.

رسیدگی به وضعیت راهنمایان به عنوان یک قشر فعال و قشری که انصافا در صنعت گردشگری تأثیرگذار هستند یکی از دغدغه‌های ما بوده است و تلاش می‌کنیم که به نوعی به آن‌ها کمک کنیم، اما خود آن‌ها هم باید به پای کار بیایند و کمک کنند تا آموزش‌هایشان تا اندازه‌ای از حالت آموزش‌های صرف تئوری و نظری خارج شود و مهارت‌ها هم در کنار کارشان قرار بگیرد. ما الآن در بُعد آموزش تا اندازه‌ای تجدید نظر می‌کنیم و سعیمان این است که در کنار حضور راهنمایان گردشگری در دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی، با برنامه‌هایی مهارت‌های مرتبط به بخش اجرایی و عملیات کارشان را در اموزش بالا ببریم و در میان راهنمایان گردشگری طبقه‌بندی بشود، زیرا ما نیاز به راهنمایان تخصصی در حوزه‌های مختلف گردشگری داریم البته باید بدانیم که هم‌اکنون از نظر نیازسنجی تعداد راهنمایان گردشگری ما با تعداد گردشگران ورودی تا اندازه‌ای تطابق ندارد و همه راهنمایان نیز انتظار دارند که حتما با گردشگران خارجی کار کنند و این شدنی نیست. ما باید به هم کمک کنیم تا فرهنگ سفر در کشور عوض بشود و به جای آنکه هر فردی با ماشین خودش سفر بکند، این سفر به سمت تور‌ها و سفر‌های برنامه‌ریزی وگروهی هدایت بشود و وقتی سفر برنامه‌ریزی شده محقق بشود، ما الزام داریم که برای سفر‌هایی که از طریق آژانس‌ها و دفاتر ارائه خدمات مسافرتی برنامه‌ریزی می‌شوند، حتما یک فرد به عنوان راهنما در کنار تور باشد.

راهنمایی گردشگری در همه جای دنیا شغل نیست

در خصوص بحث شغلی راهنمایان که مطرح شد نیز باید بگویم راهنمایی گردشگری در همه جای دنیا شغل نیست. راهنمایی یک فعالیت است و کار راهنمای گردشگری مشخص است، اما صحبت ما این است که فرآیندی را ترسیم کنیم که راهنمای گردشگری شاخص‌های لازم را برای بهره‌مندی از مزایای بازنشستگی کار خودش داشته باشد و این نیازمند افزایش تعداد ساعات کاری راهنمایان گردشگری است. از طرف دیگر ساز و کار حمایتی در سازمان میراث فرهنگی، دولت و مجلس پیش برود که بگویند لازم نیست که یک راهنمای گردشگری در ماه ۱۷۶ ساعت کار بکند و اگر به جای ۱۷۶ ساعت، ۷۰ ساعت هم کار بکند می‌تواند از مزایای بازنشستگی استفاده کند. این شاخص‌هایی است که سازمان تأمین اجتماعی به آن‌ها نیاز دارد تا بتواند راهنمایان گردشگری را بیمه کند. این موضوع به گونه‌ای می‌تواند حل شود که بخشی از حق بیمه توسط خود راهنمایان گردشگری پرداخته شود، زیرا تعداد راهنمایان گردشگری به تعدادی رسیده که نمی‌توان از سازمان میراث فرهنگی انتظار داشت که حق بیمه آن‌ها را بپردازد، زیرا کل کارمندانی که در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کار می‌کنند، در نهایت ۲ هزار و ۶۰۰ نفر است، اما تعداد راهنمایان گردشگری در حدود ۱۲ هزار نفر است البته در برنامه خود داریم که توقغات وزارت کار و سازمان تأمین اجتماعی را پایین بیاوریم و به آن‌ها بگوییم که در هیچ جای جهان این امکان وجود ندارد که راهنمای گردشگری بتواند ۱۷۰ ساعت در ماه کار بکند و این باید نا اندازه‌ای کاهش پیدا کند.

آژانس‌های مسافرتی رویکرد‌ها و گرایش‌ها را در بازار مطالعه کنند

صحبت از آژانس‌های مسافرتی شد. آژانس‌های مسافرتی هم در سال گذشته با مشکلات عدیده‌ای مواجه بودند تا جایی که برخی از آن‌ها درخواست خودتعلیقی داشتند. من می‌خواهم بدانم چه آینده‌ای را برای آن‌ها پیشبینی می‌کنید و چه تدابیری اندیشیدید که دیگر با مشکلات گذشته دست و پنجه نرم نکنند؟

ریشه مشکلات آژانس‌های مسافرتی در سال گذشته با یک آسیب‌شناسی مشخص می‌شود. مشکل این بوده که آژانس‌های مسافرتی عموما در حوزه گردشگری خروجی کار می‌کردند و با بالا رفتن نرخ ارز‌های خارجی در عمل تعداد سفر‌های خارجیمان کم شد پس آزانس‌های خروجی کار ما با مشکل مواجه شدند. این آژانس‌ها خودشان را برای شرایط رکود گردشگری خارجی آماده نکردند و این در صورتی است که یک بنگاه اقتصادی باید انعطاف کافی داشته باشد تا در زمانی که به چالشی خورد، از جا‌های دیگر بتواند خودش را جمع و جور کند، اما در خصوص آژانس‌های خروجی‌کار ما این اتفاق نیفتاد و چون صرفا در خصوص خروج گردشگر فعالیت داشتند، نتوانستند خودشان را با شرایط وفق بدهند بنابراین اولین کاری که می‌توان برای بهبود وضعیت آژانس‌های مسافرتی انجام داد این است که خودشان رویکرد‌ها و گرایش‌ها را در بازار مطالعه کنند، زیرا آژانس‌های گردشگری ما مشاوران گردشگری در دنیا خوانده می‌شوند.

ما نیز به آن‌ها کمک می‌کنیم و آژانس‌هایی را که در حوزه گردشگری خارج کار می‌کنند را گروه گروه آوردیم و با آن‌ها صحبت کردیم تا به سمت گردشگری ورودی و داخلی هدایت شوند و به آن‌ها گفتیم می‌توانیم تسهیلاتی را برایشان فراهم کنیم به شرط اینکه پکیج‌های را با ویژگی‌هایی آماده کنند که مردم را به نقاط کمتر شناخته شده بفرستیم.

در خصوص آینده کار آژانس‌های مسافرتی نیز به نظرم از بحران عبور کردیم و روند گردشگری خروجی و وردی نسبت به ماه‌های گذشته در حال رشد است.

مشکل هتلداران خانه‌مسافر نیست

در سال‌های گذشته شاهد اعتراض هتلداران نسبت به نحوه فعالیت خانه‌مسافر‌ها و کیفیت نظارت بر کار آن‌ها بودیم. چه تدبیری برای حل این مشکل اندیشیده شده است؟

مشکل هتلداران خانه‌مسافر نیست. مشکل آن‌ها خانه‌های مردم است و می‌گویند که مردم خانه‌هایشان را در اختیار مسافر قرار ندهند و این موضوع به امروز اختصاص ندارد. در گذشته هم همیشه آدم‌هایی در ترمینال، راه‌آهن و فرودگاه دیده می‌شدند که خانه‌هایشان را به مسافران کرایه می‌دادند و من وظیفه‌ای ندارم که جلوی این افراد را بگیرم. جلوگیری از این کار وظیفه نیروی انتظامی و وزارت دادگستری است.

من به خانه‌مسافر‌های مجاز می‌توانم بگویم که چگونه و با چه کیفیتی فعالیت کنند، ولی برای خانه کسی که مجوزی از من نگرفته، نمی‌توانم تعیین و تکلیف کنم. ضمنا کسی که در خانه مردم می‌خوابد، مسافر هتل نیست.

هماهنگی خوبی میان دستگاه‌ها انجام شده و مردم نگران نباشند

در نوروز ۹۸ چه برنامه‌هایی برای راحتی اقامت مسافران در نظر گرفته شده و آیا زمینه مناسب برای اجرای طرح سفر‌های آستان و قسطی فراهم شده است؟

ما هر سال برای نوروز ستادی با عنوان ستاد ملی هماهنگی خدمات سفر تشکیل می‌دهیم و ۲۲ دستگاه عضو این تشکیلات و ستاد هستند و از ماه‌ها پیش فعالیت این ستاد شروع شده و هر کدام از دستگاه‌ها برنامه‌ریزی‌های داخلی دستگاه خود را انجام داده‌اند و هم‌اکنون هماهنگی‌های کلی اتفاق میفتند. این هماهنگی در قالب ستاد شکل می‌گیرد و دستورالعمل اجرایی مربوطه آن آماده و به همه دستگاه‌های عضو تمام استان‌ها ابلاغ شده است. در این مسیر نقش هر دستگاه و وظیفه‌ای که دارد مشخص شده است.

در سطوح ملی مسئولیت ستاد هماهنگی خدمات سفر برعهده سازمان میراث فرهنگی است و مسئولیت آن در سطح استانی برعهده استاندار است. ما فعالیت ستاد‌های هماهنگی خدمات سفر تک تک استان‌ها را رصد می‌کنیم و می‌دانیم که هر کدام از آن‌ها در ماه‌های گذشته دست کم ۲ جلسه برگزار کرده‌اند و هماهنگی‌ها انجام می‌شود. هماهنگی خوبی میان دستگاه‌ها انجام شده و مردم نگران نباشند. در خصوص سفر‌های آسان هم با توجه به مشکلات اقتصادی مردم تلاش شده است که از فعالیت برخی از افرادی که ممکن است بخواهند از شرایط موجود سوء استفاده بکنند، جلوگیری بشود. همه دستگاه‌ها آمادگی دارند که چنین اتفاقاتی نیفتد. ما نیز در قالب گشت‌های نظارتی کارمان را جلو می‌بریم. ساز و کار‌هایی نیز برای رسیدگی به شکایت‌های احتمالی مردم در نظر گرفته شده است.

سفر‌های قسطی نیز تدبیری است که اگر مردم نیاز دارند که هزینه‌های سفر را در ۲ یا ۳ بخش بپردازند، بتوانند این کار را انجام بدهند. بخشی از آژانس‌ها نیز به سفر‌هایی که در قالب سفر‌های برنامه‌ریزی شده باشدچنین تسهیلاتی را ارائه می‌دهند.

گفتگو از نسرین خدایاری

انتهای پیام/