لغتنامه دهخدا، سترگ چون شاهنامه
علی اکبر دهخدا با تالیف «لغتنامه دهخدا» بخش اعظمی از عمر خود را صرف بالنده‌سازی میراث جاودان ایرانیان یعنی زبان فارسی کرد و یادگار ابدی و بی‌مانند از خود برجای گذاشت.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، پویایی زبان و ادبیات فارسی از لحظه سروده شدن نخستین اشعار پارسی توسط رودکی تا زمان معاصر مدیون مردان و زنانی است که عمر و زندگی خود را وقف محافظت از این سرمایه بزرگ ملی کردند.
یکی از هزاران پاسبان زبان فارسی که در دوره‌ای پر آشوب نغمه خود خوانده و با سرفرازی صحنه را ترک کرد، بی‌شک علی اکبر دهخدا، ادیب سرشناس ایرانی است که ٦٣سال پیش در چنین روزی، برابر ٧ اسفند ١٣٣٤ خورشیدی در تهران درگذشت.
بیشتربخوانید : هفتمین مراسم گرامیداشت دهخدا و بزرگداشت حسن انوری
جلد نخست، نمونه خروار
علی اکبرخان دهخدا چاپ نخستین جلد از کتاب «لغتنامه» را در‌سال ١٣١٩ خورشیدی در ٤٨٦ صفحه و با همراهی ناچیز وزارت معارف به انجام رساند.
جلد نخست لغتنامه در برابر دریای بی‌کران واژگان زبان فارسی ذره‌ای نیز به حساب نمی‌آمد، اما هر که آن را دست می‌گرفت و تورق می‌کرد متوجه می‌شد که پدیدآورنده زحمتی بس عظیم و دقتی بی‌مانند در تدوین آن به کار برده است. دهخدا تعصبی بی‌نظیر در بی‌نقص شدن جلد نخست لغتنامه از خود به خرج داده بود و همین موضوع افزایش هزینه‌ها را در پی داشت. پر واضح بود که ادامه کار با توجه به حجم عظیم آن، کار یک نفر و یک نهاد نبود و اراده‌ای ملی را برای به ثمر رسیدنش طلب می‌کرد. دهخدا سالیانی از حیات خود را به فیش‌برداری اختصاص داده و صدها‌هزار فیش از واژگان فارسی آماده کرده بود تنها به این امید که فرصت مرتب‌سازی و انتشار آن‌ها را بیابد. انتشار جلد نخست و متوقف شدن کار به دلیل ضعف مالی می‌رفت تا حاصل عمر دهخدا را به طوفان حوادث بسپارد، اما وجود مردانی ادب دوست و وطن‌پرست در مجلس شورای ملی و توجه آنان به دسترنج این ادیب دلسوخته موجب شد خواستی ملی برای به نتیجه رسیدن آن‌چه دیگر نام «لغتنامه دهخدا» را بر خود داشت شکل بگیرد.
ورود مجلس و عزم ملی
مجلس شورای ملی نهایتا با تصویب طرحی دولت را موظف به مساعدت در انتشار «لغتنامه» کرد و به این ترتیب نخستین قرارداد‌ها برای تالیف بزرگترین منبع واژگانی زبان فارسی بین وزارت معارف و علی اکبر دهخدا بسته شد. حجم عظیم کار و وقوع جنگ جهانی دوم برای مدتی طولانی انتشار جلد‌های بعدی را به محاق برد، اما پس از پایان جنگ یعنی در‌سال ١٣٢٥ خورشیدی با پیگیری نمایندگانی، چون دکتر محمد مصدق ماده واحده‌ای در مجلس به تصویب رسید که براساس آن وزارت فرهنگ مکلف به تأمین منابع و نیروی انسانی لازم برای تدوین و تالیف لغتنامه می‌شد. به این ترتیب «لغتنامه دهخدا» از یک تصمیم شخصی و فیش‌های برداشته شده از سوی یک عاشق زبان فارسی فراتر رفت و نهایتا ده‌ها‌سال بعد یعنی در‌سال ١٣٥٩ خورشیدی با چاپ تمامی مجلد‌ها توسط دانشگاه تهران به نتیجه رسید.
منبع: روزنامه شهروند
انتهای پیام/
