شادنوش: پیوند قله پزشکی در دنیای امروز محسوب می‌شود و نشان دهنده قدرت و توانایی کشور‌ها در حوزه پزشکی است.

در کشور ما با حضور انسان‌های ایثارگر و فداکار در حوزه پزشکی امروزه علم پیوند اعضا ایران در جایگاه رفیعی قرار دارد و تمام پیوند‌های اعضایی که در دنیا انجام می‌شود، در ایران نیز به دست پزشکان و جراحان توانمند ایرانی انجام می‌شود.

اولین عمل پیوند عضو ایران در سال ۱۳۴۷ و در دانشگاه علوم پزشکی شیراز اتفاق افتاد و از این سال تا پیروزی انقلاب اسلامی ۸۰ پیوند کلیه انجام شد.

هزینه ۳۰ هزار پوندی پیوند اعضا ایرانیان در خارج کشور

باشگاه خبرنگاران جوان: در سال‌های نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی شرایط پیوند اعضا چطور بود و هزینه اعزام بیماران به خارج از کشور برای پیوند چقدر بود؟

شادنوش: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل وقوع جنگ و شرایط ویژه‌ای که وجود داشت ما ناچار بودیم بیماران را برای انجام عمل پیوند به خارج از کشور اعزام کنیم و در آن زمان هزینه جراحی پیوند هر بیمار مبلغی در حدود ٣٠ هزار پوند بود و ارزی‌های بسیاری برای همراهان بیمار و بابت اسکان و دیگر مسائل از کشور خارج می‌شد و به دلیل صف انتظار طولانی و برخی شرایط امکان اعزام تمام بیماران به خارج از کشور فراهم نمی‌شد.

باشگاه خبرنگاران جوان: پیوند اعضا چه زمانی در ایران قانونی شد؟ کمی هم در مورد فتوای رهبر کبیر انقلاب اسلامی در زمینه پیوند اعضا توضیح دهید.

شادنوش: در سال ۶۸ با فتوای تاریخی رهبر کبیر انقلاب اسلامی (ره) شرایط پیوند در کشور تغییر پیدا کرد و پیوند عضو از افراد فوت شده و حتی انسان‌های زنده فراهم شد و انجام عمل پیوند از نظر شرعی در ایران فراهم شد، اما ١١ سال طول کشید تا پیوند اعضا در مجلس شورای به صورت قانونی در بیاید و دو سال طول کشید تا هیئت وزیران این مصوبه را به سراسر کشور ابلاغ کند.

بعد از ابلاغ هیئت وزیران مبنی بر ابلاغ انجام عمل پیوند فعالیت‌های سیستماتیک و منظمی در این حوزه ـغاز شد و اکنون حدود ٣٠ مرکز شناسایی و فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی داریم وتقریبا در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور امکان اهدا وجود دارد و اگر فردی دچار مرگ مغزی شود در یک سیستم کلاسه شده و منظم جهت انجام عمل پیوند عضو معرفی می‌شود.

تعداد مراکز پیوند عضو در ایران

باشگاه خبرنگاران جوان: اکنون با گذشت ۴۰ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی چه تعداد مراکز اهدای عضو در ایران داریم؟

شادنوش: در حال حاضر ۳۰ مرکز پیوند کلیه در کشور وجود دارد که به صورت متوازن در کشور پراکنده هستند و شما این موضوع را با اعزام بیماران به خارج از کشور مقایسه کنید، اکنون نه تنها نیاز به اعزام بیماران به خارج وجود ندارد بلکه در همه استان‌های کشور امکان پیوند وجود دارد.

در حال حاضر ۹ مرکز پیوند قلب، ۷ مرکز پیوند کبد و ۳ مرکز پیوند ریه در کشور داریم و تعداد پیوند‌های کلیه از مرز ۵۰ هزار پیوند در کشور گذشته است، همچنین در حال حاضر بیش از ۶ هزار پیوند کبد و هزار پیوند قلب در ایران انجام شده است.

باشگاه خبرنگاران جوان: هزینه پیوند عضو و دارو‌های بیماران پیوندی در ایران چقدر است؟

شادنوش: جراحی پیوند برای ایرانیان رایگان انجام می‌شوند و جراحان زبردست ما برای انجام عمل جراحی هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند.

دارو‌های پیوند که بیماران باید مادام العمر مصرف کنند با اینکه گرانقیمت هستند رایگان در اختیار بیماران پیوند شده قرار می‌گیرند و کمتر کشوری مانند ایران از بیماران پیوندی این چنین حمایت می‌کند و پیوند اعضا امریست که در آن در بسیاری از موارد بیمار راه حل سومی ندارد و این بدان معنی است که یا بیماری منجر به فوت فرد می‌شود یا با انجام عمل پیوند، فرد موفق می‌شود به به زندگی روزمره خود ادامه می‌دهد.

فردی که کلیه خود از دست می‌رود امکان سرپرستی خانواده را از دست می‌دهد و یک خانواده را بخاطر بیماری خود درگیر و فلج می‌کند، اما با انجام عمل پیوند کلیه، فرد به مانند مردم عادی می‌تواند به فعالیت‌های روزمره بپردازد، همچنین کسی که ریه خود را از دست می‌دهد تنفس روزانه و عادی او زجرآور و سخت می‌شود، ولی با انجام عمل پیوند می‌تواند مانند دیگر افراد زندگی کند.

رتبه برتر ایران در پیوند کبد در دنیا

باشگاه خبرنگاران جوان: جایگاه ایران در پیوند اعضا در دنیا چگونه است؟ برترین مراکز اهدای عضو ایران کدام هستند؟

شادنوش: دانشگاه علوم پزشکی شیراز یکی از مراکز پیوند کبد در کشور است و سالیانه ۷۰۰ پیوند کبد در آن انجام می‌شود و این مرکز رتبه اول پیوند کبد در دنیا را دارد و بعد از آن یک بیمارستانی در کالیفرنیای امریکا با انجام سالیانه ۴۰۰ پیوند کبد رتبه دوم جهانی را در اختیار دارد که تفاوت چشمگیری وجود دارد.

بیمارستان لبافی نژاد یکی از مراکز پیوند کلیه در کشورمان است که سالیانه بیش از ۵ هزار عمل پیوند کلیه در آن انجام می‌شود و تکنیک میکرولاپاراسکوپی در هنگام پیوند کلیه از فرد زنده  مورد استفاده قرار می‌گیرد که مطابق مراکز پیشرفته دنیاست و در این روش با کوچکترین زخم بر روی بدن کلیه خارج و پیوند آن انجام می‌شود و این از افتخارات کشور است.

سال ۹۶ رکورد مرگ مغزی زده شد

باشگاه خبرنگاران جوان: آمار اهدای عضو در ایران چگونه است؟ چه تعداد بیماران در صف انتظار پیوند اعضا قرار دارند؟

شادنوش: متاسفانه آمار ما در زمینه اهدای عضو قابل قبول نیست، زیرا امروزه ۲۵ هزار نفر در لیست انتظار برای انجام عمل پیوند هستند که از این تعداد متاسفانه روزانه بین ۷ تا ۱۰ نفر که چشم انتظار تماس مراکز پیوند هستند و در کشور فوت می‌کنند.

سالیانه ۱۶ هزار حادثه در کشور اتفاق می‌افتد و ۸ هزار نفر دچار مرگ مغزی می‌شوند و از این تعداد بین ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۴ هزار نفر امکان اهدای عضو را دارند.

باشگاه خبرنگاران جوان: هر فرد مرگ مغزی چند عضو و بافت می‌تواند به بیماران دیگر اهدا کند؟ آیا اکنون وضع مناسبی در اهدای عضو داریم؟

شادنوش: هر فرد فوت شده می‌تواند به ۸ نفر عضو و بیش از ۵۰ بافت مانند قرنیه و پوست را به بیماران نیازمند اهدا کند و باعث ارتقای کیفیت زندگی و نجات جان آنها شود.

در سال ۹۶ که بهترین آمار اهدای عضو در کشور طی ۱۸ سال گذشته را داشتیم، تنها ۹۲۶ اهدا یعنی یک چهارم افراد اهای عضو داشتند.

در حوزه اهدای عضو شاخصی به نام PMP وجود دارد که این شاخص با جمعیت ۸۰ میلیونی ما در حوزه اهدای عضو باید ۴۵ باشد و اگر در مواردی این شاخص به ۳۰ کاهش پیدا کند نیز مطلوب است، اما متاسفانه باید بگویم که در سال ۹۶ که ایران در بهترین شرایط از نظر آمار اهدای عضو بود شاخص PMP در کشورمان تنها ۱۱.۵ بود و این مسئله نشان دهنده آمار پایین اهدای عضو در کشورمان است.

شاخص اهدای عضو در ایران

باشگاه خبرنگاران جوان: چه اقداماتی برای فرهنگ سازی اهدای عضو در کشور صورت گرفته است و باید انجام گیرد تا به ایده آل‌ها برسیم؟

شادنوش: با تمام فعالیت‌هایی که در کشورمان انجام می‌شود ما نیازمند انجام کار فرهنگی و ترویج اهدای عضو در کشور هستیم مشکل اساسی این است که مردم ما شناخت کافی از پدیده مرگ مغزی ندارند و ما باید این پیام را به خانواده‌ها برسانیم که اگر عزیزی دچار مرگ مغزی شود صدم درصد امکان برگشت به حیات برای آن وجود ندارد و تنها به دلیل مکانیزم فیزیولوژیکی قلب، ضربان خود را ادامه می‌دهد و حتی اگر قلب در بدن نباشد ضربان بین ۴ تا ۶ دقیقه خارج از بدن ادامه پیدا می‌کند.

ما باید شرایطی را در کشور فراهم کنیم تا خانواده‌ها در شرایط سخت بتوانند تصمیم گیری کنند  و با اهدای اعضای عزیز از دست رفته خود به زندگی دیگران حیات ببخشند.

ما در وزارت بهداشت استان به استان در جهت ترویج فرهنگ اهدای عضو فعالیت‌هایی انجام می‌دهیم  و ضمن آموزش به کادر پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور با استانداران، اعضای شورای شهر، شهرداری و امام جمعه هر استانی در راستای ترویج فرهنگ اهدای عضو دیدار‌هایی داشته ایم.

شاخص PMP بندرعباس در گذشته حدود ۰/۵ بوده، ولی بعد از سه ماه و با انجام کار فرهنگ سازی و دیدار با مسئولان ذیربط در حال حاضر شاخص اهدای عضو به ۴ رسیده است.

هزینه ۷۰ میلیون تومانی سالیانه یک بیماری دیالیزی

باشگاه خبرنگاران جوان: هزینه پیوند در ایران برای بیماران رایگان است، اما در دنیا جراحی پیوند هزینه بالایی دارد، برایمان بفرمایید که جراحی پیوند در ایران چقدر هزینه برای نظام سلامت دارد، هزینه‌های پیوند عضو در کشور‌های پیشرفته دنیا چقدر است؟

شادنوش: هر فرد دیالیزی بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان برای انجام این کار باید هزینه کند که در حدود ۳۵۰ میلیون تومان برای یک دوره ۵ ساله هزینه در بر دارد و متاسفانه در ایران روزانه ۱۶ هزار دیالیز در کشور اتفاق می‌افتد.

یک عمل پیوند کلیه به همراه داروهایش برای یک دوره ۵ ساله تنها ۵۰ میلیون تومان هزینه در بر دارد و تعرفه پیوند مصوبه شورای عالی بیمه بوده که بوسیله هیئت ویزران به تصویب رسیده و معاون اول رئیس جمهور آن را به مراکز سرار کشور ابلاغ کرده، ولی هنوز اجرایی نشده است و این مسئله مانع بزرگی در ترویج امر پیوند است.

در شرایط فعلی گرفتن رضایت از خانواده‌های متوفی برای اهدای عضو در حدود ۹۰ ساعت به طول می‌انجامد که در این مدت بسیاری از بافت‌ها از بین رفته و دیگر اعضای فرد فوت شده قابل استفاده نیست و من معتقدم که برای کاهش گرفتن رضایت از خانواده‌ها نیازمند کار فرهنگ سازی است.

 ۸ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی با پیوند عضو در ایران

باشگاه خبرنگاران جوان: هزینه پیوند عضو در خارج از کشور چقدر بوده و تاکنون چه میزان صرفه جویی ارزی صورت گرفته است؟

شادنوش: هزینه پیوند عضور در کشوری چون آمریکا چند صد هزار دلار است و در مجموع با پیوندهای اعضای انجام شده در ایران ۸ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی صورت گرفته است.

باشگاه خبرنگاران جوان: چالش حوزه پیوند عضو از نظر تخصصی و مالی چیست؟

شادنوش: بیمارستان‌های ما هزینه‌های انجام عمل پیوند را خود پرداخت می‌کنند و همین مسئله مانع بزرگی برای انجام پیوند است و به دلیل آنکه پزشکان ما باید تا مرحله فوق تخصص ادامه دهند انگیزه‌ای برای این کار ندارند و این مسئله یک زنگ خطری برای حوزه پیوند کشور ما محسوب می‌شود.

وقتی مصوبه پیوند پیوند در هیئت وزیران به تصویب رسیده این بدان معنی بوده که منابع مالی آن تعیین شده است و بنده معتقدم که نیاز حوزه سلامت این است که انگیزه‌های کافی برای انجام پیوند ایجاد و این امر با سرعت بیشتری محقق شود.

باید برای انجام پیوند امکانات و تجهیزات لازم فراهم شود و با تهیه زیرساخت‌های لازم و متخصصین این امر این کار به سادگی انجام شود.

باشگاه خبرنگاران جوان: در پایان و ضمن تشکر از اینکه وقتتان را در اختیار باشگاه خبرنگاران جوان قرار دادید، خبر خوشی در حوزه پیوند اعضا به مردم بدهید.

شادنوش: ما در حال توسعه مراکز پیوند در مناطق محروم کشور که جمعیت متناسبی دارند هستیم و طی ماه‌های آینده مراکز جدیدی راه‌اندازی می‌شود که شهر‌های اردبیل و بندرعباس با فراهم شدن زیرساخت‌ها و تجهیز امکانات آن آغاز شده است و به زودی این مراکز راه اندازی و مشغول به فعالیت می‌شوند.

انتهای پیام/

گفتگو از هانیه جلیل نژاد