به گزارش حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان به‌نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، قدیر افروند سرپرست هیأت باستان شناسی و مسئول مرکز باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران از ادامه گمانه زنی‌های باستان شناسی در ملک پلاک ۲۴ بازار حضرتی تهران خبر داد.

او تصریح کرد:باستان شناسان در ادامه گمانه زنی‌ها در بازار حضرتی به بخشی از سازه خشتی قطوری دست یافتند که احتمالا بخشی از برج و باروی عصر صفویه تهران است، یعنی همان نخستین حصاری که بنابه تصریح متون تاریخی به دستور شاه طهماسب صفوی، تهران را صاحب قلعه ای با صدوچهارده برج کرد.

افروند با ارائه گزارشی از فعالیت‌های باستان شناسی دراین منطقه تصریح کرد: هیأت باستان شناسی در ترانشه ۱ و ۲ خیلی زود با اولین لایه‌های تاریخی شامل کف فرش آجری و آثار دیوار‌ه های آجری و خشتی مواجه شد.

وی ادامه داد:در این دو ترانشه حداقل ۳ دوره و ۵ فاز معماری تاعصر صفوی شناسایی شده و مواد فرهنگی بدست آمده دراین دو ترانشه شامل قطعات سفال و کاشی از دوره‌های مختلف است.

افروند با بیان اینکه به منظور حفظ این آثارمعماری تاریخی ادامه کاوش در این قسمت متوقف و ترانشه بعدی باشماره ٣ درانتهای مغازه جانمایی شد، افزود: در این ترانشه هم در کمترین زمان آثار دیوار خشتی نمایان شد که در ابتدای امر یک معماری ساده و متداول خشتی را القا می‌کرد.

این باستان شناس تصریح کرد: به طور معمول این ترانشه باید ترانشه پیشرو باشد و با برداشتن خشت‌ها به منظور رسیدن به لایه‌های پایین‌تر کاوش تا سطح خاک بکر ادامه پیدا کند، اما کنجکاوی معمول باستان شناسان برای شناخت بیشتر دامنه و گستره این دیوار خشتی در جوانب به حفر ترانشه بعدی منجر شد.

وی با ابراز خرسندی از اینکه خوشبختانه در ترانشه ۴ نیز این دیوار خشتی ادامه پیدا کرد و ادامه آن در ترانشه ۵ نیز به طور کامل تداوم داشت، تصریح کرد: انحنای موجود در لبه بیرونی این دیوار قطور خشتی و عرض یا قطر حدود شش متری آن، ذهن مخاطب را به نشانه‌های برج و باروی تاریخی تهران در دوره صفویه رهنمود می‌کند.

این باستان شناس تصریح کرد: ما دراین نقطه از شهر تهران با بخشی از برج و باروی عصر صفویه تهران روبرو هستیم.

افروند در ادامه با اشاره به وجود شواهد تاریخی برای این ادعا گفت:در روضه الصفا این نکته ثبت شده است «شاه طهماسب که دارالملکش قزوین بود گاه برای زیارت مراقد مطهره ری و مواقعی هم برای شکار در حوالی طهران، از این مکان عبور می‌کرد، به آبادی آن رغبت کرد و برج و باروی متین بر شهر بیفزود و حکومتش به دولتخواهان خود تفویض کرد.»

وی ادامه داد:بر این اساس، حصار و باروی طهران دارای چهار دروازه بود؛ دروازه حضرت عبدالعظیم یا دروازه اصفهان در ابتدای بازار حضرتی - دروازه دولاب در مدخل بازارچه نایب السلطنه در خیابان ری فعلی - دروازه شمیران در مدخل پامنار - دروازه قزوین در مدخل بازارچه قوام الدوله در میدان شاهپور فعلی، نکته جالب اینکه این برج و بارویی که ما گمان می‌کنیم حصار صفوی تهران باشد درست در حدودی است که در طرح‌های سیاحان و نقشه‌های تاریخی شهرتهران، دروازه حضرت عبدالعظیم قرار داشته از این رو این سازه باید یکی از نیم برج‌های طرفین دروازه مذکور باشد.

این باستان شناس تصریح کرد: البته هنوز گستره این بارو خشتی در گوشه شمال شرقی ترانشه ۵ ادامه دارد و در روز‌های پایانی کاوش دراین باره نیز توسعه خواهد یافت.

او با بیان اینکه ترانشه ۷ پس از عقب نشینی‌های مکرر ما برای یافتن ابعاد باروی خشتی، سرانجام به گوشه شمال غربی فضای پشتی مغازه انجامید، تصریح کرد:در این ترانشه که ترانشه پیشرو برای رسیدن به سطح خاک بکر نیز خواهد بود گروه درلایه‌های اولیه به مواد فرهنگی (قطعات سفالینه) قابل توجهی دست یافتیم که تماما به پیش از دوره صفویه یعنی حداقل دوران تیموری تعلق دارد چرا که این لایه‌ها درست زیر کف باروی خشتی قرار دارد و نیز تمامی قطعات سفال به لحاظ سبک و تکنیک متعلق به دوران تیموری و قبل‌تر هستند.

این باستان شناس گفت: در ادامه گمانه زنی‌ها آنطور که انتطار میرفت به قطعه سفالی احتمالا متعلق به دوران پیش از تاریخ دست پیدا کردیم که به زودی برای سالیابی به آزمایشگاه تخصصی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی – تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ارسال خواهد شد و نتیجه با هر تاریخی پیش از دوران تاریخی، خود اهمیت این کاوش باستان شناسی در ابرشهر تهران را دوچندان خواهد کرد.

افروند افزود: کاوش در ترانشه پیشرو برای رسیدن به لایه‌های زیرین تاسطح خاک بکر درروز‌های آینده ادامه خواهد یافت.

گفتنی است اوایل دی ماه به طور اتفاقی قطعاتی ازسفالینه واستخوان در میان خاکبرداری ناشی ازتعمیرات ملک پلاک ۲۴ بازار حضرتی تهران بدست آمد که این موضوع توسط شهردار ناحیه بازار به معاونت میراث فرهنگی استان گزارش و درنهایت بامراجعه و توجیه مالک و درنهایت اخذ مجوز از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برنامه گمانه زنی باستان شناسی در آن آغاز و تا کنون ادامه دارد.

انتهای پیام/