به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، تقویم را ورق می‌زنم و به یک دی، روز ملی پیشگیری از سوختگی می‌رسم، اندکی در عنوان این روز تامل می‌کنم، زیرا از کنار آن نمی‌توان به سادگی عبور کرد.

سوختگی یک بیماری نیست، سوختگی عارضه‌ای سخت است که افراد دچار آن تا پایان عمر با مشکلات و عوارض ناشی از آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مشکلاتی که شاید تحت پوشش بیمه نبودن پانسمان‌های جدید و مسائل روحی و روانی که بیماران سوخته به آنها دچار می‌شوند، تنها قطره‌ای کوچک از اقیانوس بی‌انتهای مصائب این افراد باشد.

البته سوختگی قابل پیشگیری است، پس چه خوب است که با فرهنگ‌سازی جامعه، ایمن‌سازی بیمارستان‌ها در برابر آتش‌سوزی و مجهز کردن خانه‌ها به سیستم‌های هشدار دهنده دود و گاز از هزینه‌های گزافی که به بیماران سوخته و نظام سلامت کشور تحمیل می‌شود، بکاهیم.

برای بررسی مهم‌ترین معضلات جسمانی و روانی بیماران سوخته گفت‌وگو‌هایی را با محمد جواد فاطمی فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی و رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از بیماران سوخته و آندیا عباسیان کارشناس ارشد مشاوره کردیم که در ادامه مشروح آنها را می‌خوانید.

مرگ و میر سالیانه ۲ تا سه هزار نفر به علت سوختگی

محمد جواد فاطمی فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تعداد بیماران دچار سوختگی اظهار کرد: سالیانه بین ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار نفر در کشور دچار سوختگی جدی که از این تعداد بین ۲۲ تا ۲۸ هزار نفر در بیمارستان بستری می‌شوند و ۲ تا سه هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند، بقیه اشخاص هم که از بیمارستان مرخص، مبتلا به معلولیت‌های شدید می‌شوند، تفاوت آمار به علت میانگین بستری‌های سال‌های مختلف و آمار‌هایی است که از منابع گوناگون اعلام می‌شود.

بیشتر بخوانید: تشخیص نوع سوختگی و راه‌های درمان آن/ ممنوعیت استفاده از خمیردندان و سیب زمینی روی سوختگی

وی بیان کرد: درمان مناسب و استاندارد هر درصد سوختگی شدید (وقتی فرد در بیمارستان بستری می‌شود) حدود ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد بنابراین شخصی که ۱۰ درصد از بدنش دچار سوختگی شده است حدود ۱۰۰ میلیون تومان هزینه درمان استانداردش می‌شود، ولی در ایران تخمین  زده شده است که برای بیمار با هر درصد سوختگی تنها نصف مقدار مورد نیاز (چهار تا پنج میلیون تومان) هزینه می‌شود بنابراین میزان مرگ و میر بیماران سوخته در کشور ما نسبت به کشور‌های پیشرفته دنیا بیشتر از مقدار طبیعی است.

این فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی با اشاره به تحت پوشش بیمه نبودن پانسمان‌های جدید افزود: متاسفانه بیمه‌های پایه پانسمان‌های جدید را پوشش نمی‌دهند و بیماران هم که اغلب از قشر متوسط و فقیر جامعه هستند، توانایی خرید این پانسمان‌ها را ندارند از سوی دیگر به علت تحریم اکنون تعداد پانسمان‌های جدید موجود در کشور نسبت به پیش از تحریم کاهش پیدا کرده است همچنین در گذشته مقداری از هزینه پانسمان‌های جدید از طرح تحول سلامت تامین می‌شد، ولی الان با مشکلاتی که برای این طرح پیش آمده پوشش کافی برای این پانسمان‌ها از بین رفته است.

فاطمی تاکید کرد: متاسفانه ما تکنولوژی و دانش فنی مورد نیاز برای تولید پانسمان‌های جدید را نداریم بنابراین نیازمند این هستیم که این پانسمان‌ها را اغلب از شرکت‌های خارجی به کشور وارد کنیم.

فقرا بیشتر در معرض سوختگی هستند

وی تصریح کرد: به طور کلی هر چه طبقه اجتماعی و اقتصادی فرد پایین‌تر باشد، احتمال سوختگی بیشتر است بنابراین هر چقدر تمکن مالی شخص بهتر باشد به علت اینکه از وسایل و فضای فیزیکی استاندارد استفاده می‌کند، احتمال سوختگی کمتر می‌شود.

بیشتر بخوانید: سوختگی بیماری نیست/ سالانه ۲ هزار نفر به علت سوختگی جان خود را از دست می‌دهند

این فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی گفت: سوختگی در بزرگسالان بیشتر با شعله و در کودکان بیشتر با مایعات داغ است، همچنین سوختگی الکتریکی بیشتر در کارگران صنعتی رخ می‌دهد و سوختگی شیمیایی در کارگران صنعتی یا افرادی که مواد اسیدی یا بازی به صورت یا بدن آنها پاشیده می‌شود، شیوع بیشتری دارد.

۳۰ تا ۳۵ درصد از سوختگی‌ها در کودکان اتفاق می‌افتد

فاطمی در پاسخ به این پرسش که چند درصد از بیماران سوخته را در ایران، کودکان تشکیل می‌دهند، اظهار کرد: ۶۵ درصد از بیماران سوخته را در ایران، بزرگسالان تشکیل و بین ۳۰ تا ۳۵ درصد را کودکان به خود اختصاص می‌دهند.

وی بیان کرد: ۲ تا ۱۰ درصد سوختگی‌ها در کشور ناشی از خودسوزی‌ها هستند، سوختگی‌های الکتریکی بین ۵ تا ۱۰ درصد از کل سوختگی‌ها را تشکیل می‌دهند و بقیه سوختگی‌ها بر اثر تماس پوست با شعله و مایعات داغ اتفاق می‌افتند همچنین در برخی مراکز سوختگی، سوختگی‌ها بیشتر در زمستان شایع هستند و در تعدادی دیگر از مراکز، سوختگی‌ها بیشتر در تابستان به علت رفتن افراد به مسافرت‌ها و استفاده از مواد سریع الاشتعال مانند بنزین برای روشن کردن آتش جهت پختن غذا‌ها اتفاق می‌افتند، برخی مطالعات انجام شده سوختگی‌ها را در تابستان نسبت به زمستان بیشتر گزارش می‌دهند.

این فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی درباره سوختگی‌های شیمیایی افزود: این سوختگی‌ها به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند؛ دسته نخست سوختگی در افرادی است که در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها با مواد شیمیایی مختلف سر و کار دارند، دسته دوم اشخاصی هستند که مواد اسیدی یا قلیایی به صورت یا بدن آنها پاشیده می‌شود و دسته آخر را کودکانی تشکیل می‌دهند که مواد اسیدی یا قلیایی را بر اثر سهل‌انگاری والدینشان مصرف می‌کنند یا آنها را روی بدن خود می‌ریزند و دچار سوختگی می‌شوند همچنین علاوه بر این سه دسته برخی افراد برای باز کردن لوله‌های فاضلاب از مواد اسیدی استفاده می‌کنند که بر اثر انفجار حاصل از واکنش شیمیایی مقداری از این اسید روی بدن اشخاص می‌ریزد.

موثرترین راه‌های پیشگیری از سوختگی

فاطمی تاکید کرد: ما باید با استانداردسازی و آگاهی دادن به افراد از وقوع سوختگی تا حد ممکن جلوگیری کنیم، استفاده از اجاق گاز‌های فاقد ترموکوپل در ایران بسیار شایع است بنابراین یکی از سوختگی‌هایی که اشخاص به آن دچار می‌شوند بر اثر نشت گاز از این اجاق گاز‌ها اتفاق می‌افتد، ما باید ساختما‌ن‌ها را به سیستم‌های اطفای حریق (بارانک) و هشداردهنده دود و گاز مجهز کنیم همچنین باید به مادران آموزش بدهیم که وقتی کودکشان را در آغوش می‌گیرند، ظرف مایعات داغ را حمل نکنند، والدین باید مراقب فرزند خردسالشان باشند تا به اجاق گاز روشن نزدیک نشوند و ظرف حاوی مایعات داغ را روی خودشان نریزند، یکی از سوختگی‌های شایع در کودکان، سوختگی بر اثر افتادن در دیگ‌های حاوی مواد غذایی و مایعات داغ به ویژه در مراسم‌های مذهبی و پختن نذری است.

بیشتر بخوانید: با انواع سوختگی و راه‌های پیشگیری و درمان اولیه آن‌ها آشنا شوید

وی تصریح کرد: در پیشگیری از سوختگی سازمان‌های مختلف مانند رسانه‌ها، مجلس، قوه قضاییه، آتش‌نشانی، آموزش و پرورش، اداره استاندارد، وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و راه و شهرسازی نقش دارند، برای جلوگیری از وقوع سوختگی باید الزام قانونی وجود داشته باشد، روش‌هایی در پیشگیری از سوختگی بیشتر موثر هستند که وابسته به افراد نباشند.

این فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی درباره نحوه پوشش بیمه‌ای خدمات درمانی بیماران دچار سوختگی گفت: متاسفانه در ایران بیمه‌ها مرحله حاد و مزمن سوختگی را به خوبی پوشش نمی‌دهند، بنابراین فیزیوتراپی، کار درمانی، مشاوره‌های روانشناسی، جراحی‌های پلاستیک بیماران سوخته، لباس‌ها و پماد‌های سوختگی از نظر پوشش بیمه‌ای با مشکل مواجه است.

شدیدترین نوع سوختگی‌ها

فاطمی اظهار کرد: سوختگی‌های ناشی از برق گرفتگی و خودسوزی‌ها شدیدترین نوع سوختگی‌ها را تشکیل می‌دهند، ۶۵ درصد افرادی که دچار سوختگی ناشی از برق گرفتگی می‌شوند، حداقل یک عضو بدنشان را از دست می‌دهند.

وی بیان کرد: طبق مطالعات انجام شده در آمریکا هر سوختگی به طور متوسط ۲۸ هزار دلار برای کشور هزینه دارد، ولی اگر قصد داشته باشیم ساختمان‌ها را به سیستم اطفای حریق (بارانک) مجهز کنیم، هر بارانک تنها ۱۶ دلار هزینه دارد بنابراین اگر تنها یک صدم هزینه‌های درمان سوختگی را در پیشگیری از سوختگی صرف کنیم در بسیاری از هزینه‌های نظام سلامت کشور صرفه‌جویی می‌شود.

بیشتر بخوانید: مهم‌ترین توصیه‌ها برای پیشگیری از سوختگی در کودکان

وجود ۱۳۵۰ تخت بیمارستانی مخصوص بیماران سوخته در کشور

این فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی افزود: ۳۵ مرکز در ایران مخصوص بیماران سوخته وجود دارد همچنین به طور مجموع ۱۳۵۰ تخت بیمارستانی ویژه این افراد در کشور داریم بنابراین در زمینه تخت‌های بیمارستانی با کمبود بیش از ۵۰ درصدی مواجه هستیم در بخش ICU هم تنها یک سوم تخت‌های مورد نیاز را داریم.

سوختگی الکتریکی هر بیمار بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دارد

فاطمی تاکید کرد: سالیانه در کشور ۲ هزار نفر به علت سوختگی الکتریکی در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند که از این تعداد ۱۳۵۰ نفر هنگام ترخیص از بیمارستان یک یا تعداد بیشتری از اعضای بدنشان را از دست داده‌اند، سوختگی الکتریکی هر بیمار بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه‌بر است، به طور کلی در سوختگی ما ۲ نوع هزینه آشکار و پنهان داریم که هزینه‌های پنهان سوختگی مانند از کار افتادگی فرد به مراتب بیشتر از هزینه‌های آشکار آن است.

وی یادآوری کرد: ساختمان ایمن از نظر آتش سوزی در ایران تقریباً نداریم.

افسردگی و اضطراب، مهم‌ترین آسیب‌های روانی ناشی از سوختگی

همچنین در ادامه آندیا عباسیان کارشناس ارشد مشاوره در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره مهم‌ترین آسیب‌های روانی ناشی از سوختگی اظهار کرد: به طور کلی از منظر روانشناسی هر نوع آسیبی که نقصی جسمانی را به همراه داشته باشد احساس شرم از حضور در جامعه عادی را برای فرد ایجاد می‌کند، بیماران سوخته معمولاً این افکار به ذهنشان خطور پیدا می‌کنند که دیگران با چه چشمی به آنها نگاه می‌کنند بنابراین اغلب دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند.

وی درباره مناسب‌ترین روش‌های برخورد با افراد سوخته بیان کرد: ما باید با این بیماران همدلی کنیم و اگر صحبت کردن درست را بلد نیستیم باید فقط به صحبت‌های اشخاص سوخته درباره آسیب و رنجشان با دقت گوش کنیم، زیرا گوش دادن به این صحبت‌ها درد این افراد را می‌کاهد همچنین باید به آنها بگوییم که درست است که من دچار سوختگی نشده‌ام، اما می‌توانم تصور کنم که چه رنجی عظیم را می‌کشی، ما باید با بیماران سوخته عادی رفتار کنیم همچنین نباید حضور این افراد در جامعه محدودتر از قبل شود.

این کارشناس ارشد مشاوره افزود: باید حمایت‌های روانی را از بیماران سوخته از زمانی که افراد دچار آسیب می‌شوند تا وقتی‌که از لحاظ روانی تعادل داشته باشند و بتوانند تلاطم‌های هیجانی‌شان را به تنهایی مدیریت کنند، ادامه دهیم.

عباسیان تاکید کرد: بیماران سوخته تنها بخشی از وجودشان دچار آسیب شده است بنابراین هنوز حق زندگی کردن دارند.

وی تصریح کرد: بیماران سوخته برای اینکه بتوانند هیجاناتشان را به درستی مدیریت کنند باید در این مسیر از کمک‌های خانواده، دوستان و جامعه بهره‌مند شوند، دوستان و خانواده‌های افرادی که دچار سوختگی شده‌اند باید همچون گذشته با آنها رفتار کنند، جامعه هم نباید به آنها برچسب بزند یا آنها را طرد کند.

این کارشناس ارشد مشاوره درباره افرادی که خودسوزی می‌کنند، گفت: هیچ شخص سالمی به خودش و دیگران آسیب نمی‌رساند، به میزان آسیب‌هایی که دیده‌ایم اگر درمان مناسب و به موقع دریافت نکنیم به خود و دیگران آسیب می‌زنیم.

عباسیان یادآوری کرد: نباید کاری کنیم که بیماران سوخته پس از عارضه، منزوی و در خود فرو رفته شوند، برخی اوقات این افراد وارد غار تنهایی خودشان می‌شوند که البته این امر متاثر از بازخورد‌های محیط می‌تواند باشد، باید با بیماران سوخته به گونه ای رفتار کنیم  تا جامعه این اشخاص را همچون گذشته با آغوش باز بپذیرد البته رسانه‌ها در این موضوع نقشی مهم دارند.

انتهای پیام/