با توجه به اینکه بیش از 500 گونه گیاهی در استان اردبیل قابلیت تجاری ‌سازی دارد اما هم اکنون فقط 70 گونه آن شرایط تجاری‌سازی و فروش دارند.

به گزارش خبرنگار گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل؛ استان اردبیل دارای ویژگی‌های خاص آب‌وهوایی و گونه‌های زیادی از گیاهان دارویی است، به‌زبان دیگر این استان مجموعه‌ای غنی از گیاهان دارویی است به همین دلیل در یکی دو سال اخیر به تدریج کشت و توسعه گیاهان دارویی را در طرح ‌های اقتصاد مقاومتی خود گنجانده و به تعبیری بااین میزان پیشرفت و رشد می‌تواند پایلوت گیاهان دارویی در منطقه باشد، اما با این حال همچنان مشکلاتی بر سر راه کشت، تولید و تبدیل گیاهان دارویی به ارزش افزوده در اردبیل وجود دارد.

یکی از این مشکلات نبود بازار فروش مشخص برای این محصولات به صورت خام و فرآوری شده است، مشکل دیگری که وجود دارد نبود حمایت کافی از فعالان حوزه تولید و عرضه گیاهان دارویی است که اگر چه کاشت، داشت و برداشت محصولات گیاهان دارویی برای شاغلان این حوزه با هزینه کمی آب می‌خورد اما بحث فروش و عرضه به بازار محصولات حاصله نیاز به حمایت قوی دارد.

نبود بازاریابی مناسب برای فروش گیاهان دارویی

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان اردبیل در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل اظهار داشت: نبود بازاریابی مناسب برای فروش گیاهان دارویی تولید استان اردبیل یکی از مشکلاتی است که تا به امروز اجازه ورود رسمی این محصولات به زنجیره اقتصادی را نداده است.

عیسی شاهی‌زارع با بیان اینکه در کنار بازاریابی مناسب می‌توان به بحث شناسایی بازارهای هدف این محصول نیز دقت کافی داشت، افزود: وقتی گیاه دارویی به صورت فرآوری شده در یک منطقه‌ای تولید و به بازارهای هدف از قبل شناسایی شده عرضه گردد بی‌شک تجارت از این طریق متوقف نخواهد شد.

وی تصریح کرد: طرح کشت و توسعه گیاهان دارویی در استان اردبیل یک زنجیره است که برای اقتصادی شدن، علاوه بر کشت آن باید ساخت کارخانه‌های فرآوری، اسانس‌گیری و بازاریابی صورت گیرد.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان ادامه داد: زمانی که سرمایه‌گذاران از کشورهای خارجی به این استان سفر می‌کنند اتاق بازرگانی در واقه یکی از پتانسیل‌های این استان را گیاهان دارویی بیان می‌کند که همین یک موضوع می‌تواند اقبال عمومی و حضور سرمایه‌گذاران در منطقه را برای رونق‌سازی این صنعت به دنبال داشته باشد.

فروش فله‌ای اقبال گیاهان دارویی را کاهش می‌دهد

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان تصریح کرد: بحث صادرات گیاهان دارویی استان اردبیل به دلیل مرغوبیت و خاصیت دارویی فوق‌العاده بالا یکی از ضرورتهایی است که باید با سرمایه‌‌ریزی‌های کلان در این عرصه بتوانیم به هدف گذاری‌های از پیش تعیین شده خود دست یابیم.

شاهی‌زارع تصریح کرد: بحث بسته‌بندی مطابق بااستانداردهای جهانی محصولات فرآوری شده گیاهان دارویی یکی از مشکلاتی است که مورد غفلت مسئولان استانی قرار گرفته چرا که بسته‌بندی یک محصول در واقع در بحث هویت و شناساندن آن به مشتریان جهانی و ملی بسیار حائز اهمیت می‌باشد و نباید در این حوزه صرفا به یک یا دو مدل بسته‌بندی شیک اکتفا کرد.

وی ضمن ابراز نارضایتی از فروش فله‌ای گیاهان دارویی در بازارهای سطح استان اردبیل گفت: شایسته نیست که محصولات گیاهان دارویی با خاصیت درمانی بسیار بالا و ارزش دارویی و خوراکی زیاد به صورت فله‌ای در بازارهای اردبیل به فروش برسد که این مهم علاوه بر برخی مشکلات در حوزه بهداشت و سلامت اقبال عمومی به این محصول را نیز کاهش می‌دهد.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان اظهار کرد: از مسئولان استانی انتظار می‌رود تا در بحث صادرات و عرضه گیاهان دارویی به صورت فرآوری شده و با بسته‌بندیهای استاندارد نهایت تمرکز و دقت نظر را داشته باشند تا بتوانیم با رونق این حوزه در سطح استان اردبیل هم به بحث اشتغال در استان کمکی کرده باشیم و هم در راستای تحقق اقتصاد پایدار اقدامی انجام دهیم.

ایجاد دهکده گیاهان دارویی فقط در حد یک "حرف" !!!

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان در پاسخ به این سوال ما که آیا خبری از راه اندازی دهکده گیاهان دارویی در استان بوده یا نه اظهار کرد: کشت محصولات کشاورزی به گونه ای نیست که بتوان آن را محدود به یک مکان مشخصی کرد و طرح دهکده گیاهان دارویی در حد یک ایده و حرف بوده که هنوز حتی صحبتی در خصوص آن نشده است.

شاهی‌زارع با اشاره به اینکه در جلسه ستاد تخصصی گیاهان دارویی در استان نیز هنوز هیچ رایزنی من باب راه‌اندازی دهکده مستقل گیاهان دارویی نشده است گفت: با اینکه هم اکنون دومین جلسه ستاد تخصصی گیاهان دارویی برگزار شده است اما هیچگونه صحبتی مبنی بر تصمیم جدی در راه‌اندازی دهکده گیاهان دارویی در سطح استان در میان نمی‌باشد.

وی ادامه داد: طرح یا ایده دهکده تخصصی گیاهان دارویی ایده مناسبی نیست اما در کنار راه‌اندازی یک دهکده تخصصی درمان می‌توان تلفیقی از درمان با دارو و گیاهان دارویی را در این دهکده شاهد بود که به عقیده من ایده دهکده گیاهان دارویی مستقلا نتیجه‌ای نخواهد داد.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان در خصوص ارائه تسهیلات به فعالان در حوزه گیاهان دارویی نیز اظهار داشت: در حوزه کشاورزی تسهیلات متداولی به کشاورزان در سطح استان اختصاص می‌یابد اما به صورت تخصصی در حوزه گیاهان دارویی هیچگونه تسهیلاتی نداریم.

استاندار اردبیل نیز در خصوص راه‌اندازی واحد صنعتی مختص فرآوری و تولید گیاهان دارویی در سطح استان اردبیل در خبری گفت: با بهره‌گیری از ظرفیتهای علمی و ایده‌سازی در سطح استان می‌توان واحد صنعتی گیاهان دارویی در استان اردبیل را راه‌اندازی به بحث تجاری‌سازی این محصول پرداخت.

به گفته اکبر بهنام‌جو با استفاده بهینه از کشت گیاهان دارویی که محصولاتی با راندمان بالا و درآمد مناسب هستند می‌توان برد صاردات این نوع از گونه‌های گیاهای به صورت خام و فرآوری شده را بالا برد.

فعالیت 300 نفر در صنعت گیاهان دارویی در اردبیل

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، بیان داشت: با وجود قریب به 500 گونه گیاهان دارویی در سطح استان اردبیل فقط بر روی تعداد اندکی از این گیاهان سرمایه‌گذاری، کشت و کار شده است که در این حوزه حدود 300 نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت فعالیت و اشتغال دارند.

خلیل نیکشاد با بیان اینکه این تعداد فعالان حوزه صنعت گیاهان دارویی در استان اردبیل بر روی مساحت 63 هکتار زعفران‌کاری با تولید 105 کیلوگرم محصول مشغول فعالیت هستند، افزود: همچنین در مساحت 143 هکتار گلستان گل محمدی؛ بارور و غیربارور، با تولید 73 تن محصول و نیز در مساحت 67 هکتار انواع گیاهان دارویی با تولید بیش از 153 تن حدود 300 نفر در حال کار و مشغول به کشت هستند.

وی عمده گیاهان دارویی کشت شده در سطح استان اردبیل را سرخارگل، همیشه بهار، گل‌گاو زبان، بادرنجویه، گل راعی، مار تیغال، زوفا، بالنگوی شهری، مریم گلی و برخی دیگر از گیاهان دارویی شاخص دانست.

این مسئول نیاز به آب کم گیاهان دارویی برای کشت و دادن محصول مرغوب را امتیازی برای استان و وضعیت کم‌آبی آن دانست و تصریح کرد: باتوجه به اینکه مناطقی از استان با کم‌آبی مواجه می‌باشد لذا باید به فکر بهره‌برداری بهینه از منابع آب و خاک در کنار افزایش راندمان و تولید محصولات کشاورزی بود و در این راستا یکی از راه‌های موجود کشت و کار گونه‌های مقاوم به شرایط کنونی محیطی و کم‌آبی است.

نیکشاد ادامه داد: در این زمینه گیاهان دارویی، گیاهان کم‌مصرف از نظر مصرف آب هستند و که با آب کم بازده و تولید بالایی دارند بعبارتی کارایی مصرف آب در آنها بسیار بالاست که در این راستا می‌توانیم با مدیریت کم آبیاری و اعمال تنش در مواقع مناسب هم کیفیت محصول را بالا ببریم و هم مصرف آب را کاهش دهیم.

به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان باتوجه به استعداد بالقوه جغرافیایی و تنوع اقیلیمی خاص برای توسعه گونه‌های گیاهان دارویی می‌توان با سازگار کردم و معرفی تعدادی از گیاهان دارویی و ارتقای دانش و آگاهی کشاورزی به نیازهای اکولوژیک ومراحل کشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی به رفع بحران آب کمک کرده و هم اینکه گیاهانی با ارزش افزوده بالا تولید کرد.

برنامه‌های جهاد کشاورزی در حمایت از این صنعت پربازده

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل حوزه صنعت گیاهان دارویی را حوزه‌ای پردرآمد معرفی کرد و افزود: با اذعان به اینکه گیاهان دارویی درآمد بالایی دارند، افزایش سطح زیرکشت این محصول و اسانس دارو، کاهش سطح برداشت رسمی و غیررسمی از عرصه‌های منابع طبیعی و حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهان دارویی و بومی کشور و افزایش صادرات گیاهان دارویی و فرآورده‌های دارویی از جمعه اهداف راهبردی وزارت جهاد کشاورزی است.

نیکشاد اضافه کرد: سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل نیز در راستای توسعه کشت و فرآوری گیاهان دارویی، ارائه یارانه به متقاضیان برای پیاز زعفران و نهال گل محمدی و بذر گیاهان دارویی، تخصیص تسهیلات بانکی و برخی دیگر از اقدامات کارآمد و زودبازده را در دستور کار دارد.

وی برگزاری 20 مورد کارگاه و بازدید آموزشی، برپایی نمایشگاه عرضه گیاهان دارویی را از جمله فعالیتهای آموزشی و ترویجی در نیمه نخست 97 سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل دانست.

خوشبختانه هم اکنون دانشمندان و صاحبان علم در عرصه گیاهان دارویی توانسته اند با بکارگیری متدهای پزشکی و درمانی داروهایی از گیاهان دارویی خام و خالص تهیه و به بازار عرضه کنند که در این زمینه توانسته شده است در سطح استان اردبیل برای بیماریهایی همچون سنگ و کیست کلیوی، عفونتهای زنانگی و حتی سینوزیت داروهای کاملا قابل تضمین و گیاهی تولید شود که نه تنها با نمونه های خارجی در بازار رقابت می کند بلکه تاثیر درمانی آنها بسیار بالاتر از نمونه خارجی است.

تولید و فرآوری گیاهان دارویی ساماندهی می‌شود

مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری استانداری اردبیل در گفتگو با خبرنگار گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، گفت: با توجه به این که اردبیل قطب مهم تولید گیاهان دارویی است به همین دلیل نیاز است تولید و فرآوری گیاهان دارویی استان اردبیل ساماندهی شود.

قادر تقی‌زاده گفت: با توجه به این که اردبیل قطب مهم تولید گیاهان دارویی است به همین دلیل نیاز است تولید و فرآوری گیاهان دارویی استان اردبیل ساماندهی شود و در این زمینه برنامه‌ریزیهای مناسبی مبنای کار قرار گرفته است.

وی بیان کرد: برطرف کردن موانع و مشکلات موجود بر راه سرمایه‌گذاری در این زمینه نیز یک اولویت اساسی و قابل توجه است که باید با از سر راه برداشتن موانع و ارتقای حمایت‌ها بتوانیم از ظرفیت‌های موجود برای رویش گیاهان دارویی و نادر و امکان کشت صنعتی آن در استان بهره ببریم که این موضوع در حال حاضر برای ما بسیار حائز اهمیت است.

مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری استانداری اردبیل گفت: سرمایه‌گذاری در تولید، فرآوری و بازاریابی و فروش گیاهان داوریی یک راهکار اساسی برای توسعه اقتصاد و اشتغال استان محسوب می‌شود که در صورت توجه به این مهم می‌توانیم شاهد استفاده از ظرفیت‌های مهم موجود در استان باشیم.

تقی‌زاده با اشاره به حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه گیاهان دارویی نیز تصریح کرد: تدوین و ارائه بسته‌های حمایتی برای مشوق‌های سرمایه‌گذاری در این زمینه امری لازم و ضروری است که در این زمینه برنامه‌ریزی‌های لازم انجام یافته و امیدواریم خروجی‌های مناسبی را در این راستا شاهد باشیم.

وی اظهار کرد: کشت بیش از 70 گونه گیاه دارویی در استان در استان حائز اهمیت است و این طرح‌ها را تا زمان فروش و تجاری‌سازی محصولات تولیدی استان مبنای کار قرار داده‌ایم و برنامه‌های مدونی برای توسعه و کشت گیاهان دارویی در استان تدوین شده است که امید می‌رود در مرحله تجاری‌سازی نیز به بهترین شکل انجام شود.

سهم 170 هکتاری اردبیل از 190 هزار هکتار زیرکشت در کشور

باتوجه به اینکه اکنون 190 هزار هکتار گیاهان دارویی در کشور کشت شده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال به 220 هزار هکتار افزایش یابد در این خصوص سهم استان اردبیل از کشت گیاهان دارویی فقط 170 هکتار است، این در حالی است که ظرفیتی که من باب کشت گیاهان دارویی در استان اردبیل وجود دارد شاید در هیچ یک از استانهای کشور وجود نداشته باشد.

از آنجایی که کشت گیاهان دارویی در هر منطقه به ویژه در منطقه اردبیل نیاز به مصرف آب کم دارد و با توجه به خشکسالی و سایر مسائل پیش رو، ارزش اقتصادی گیاهان دارویی افزایش یافته است؛ چرا که می‌توان با صرف هزینه کمتر بهره بیشتری گرفت و از طرفی با راه‌اندازی چندین پایلوت این محصولات طبیعی در چند استان کشور آن را به صورت رسمی به چرخه اقتصادی کشور وارد کرد.

از طرفی با یک حساب سرانگشتی می‌بینیم که طبق آخرین آمارهای در دست گردش مالی گیاهان دارویی در کشور 70 هزار میلیارد ریال است که 30 تا 40 هزار میلیارد ریال آن در بخش صادرات و مابقی این درآمد در صنایع غذایی و دارویی کشور است.

پس می‌توان با زمینه‌سازی برای حضور سرمایه‌گذاران در منطقه رونق تولید گیاهان دارویی در منطقه را رقم زده و بدین ترتیب هم بحث تولید و هم حوزه صادرات را تقویت کرد که در پی این دو مهم اقتصاد کشور نیز پربارتر خواهد شد.

طبق گفته مهران محمدی، مسئول آموزش جهاد دانشگاهی استان اردبیل هم اکنون 30 شرکت فعال در عرصه فناوری طرح های خود را به جهاد دانشگاهی ارائه کردند که از این بین 2 شرکت موفق به اخذ صلاحیت و مجوزهای لازم جهت تبدیل به دانش بنیان شده است.

محمدی ارائه و ثبت 12 طرح از تعداد 30 طرح ارائه شده به مرکز ثبت اختراع جهاد دانشگاهی را از اقدامات مهم در حوزه گیاهان دارویی و استفاده از چنین ظرفیتی در استان دانست.

خوشبختانه هم اکنون جهاد دانشگاهی استان اردبیل توانسته است با برداشت گامی مثبت در راستای فرآوری گیاهان دارویی و تبدیل آنان به داروهای موثر در درمان بیماریها این ظرفیت را به خوبی به کار گیرد که در این راستا از گیاهان دارویی خام و خالص توانسته شده در سطح استان اردبیل داروهایی برای سنگ شکنی و رفع کیست کلیوی، درمان عفونتهای زنانگی و همچنین درمان سینوزیت در سنین مختلف اختراع و به بازار عرضه شود.

بیشتر بخوانید: ثروتی که به تاراج می رود/ وقتی صنعت گیاهان دارویی در استان اردبیل مغفول می ماند

کشت گیاهانی با صرفه اقتصادی بالا

توسعه کاشت و برداشت گیاهان دارویی یکی از پتانسیل‌های نهان کشور است که می‌تواند ارزآوری زیادی داشته باشد تا جایی که حتی این پتانسیل می‌تواند به عنوان یکی از منابع عظیم ما جایگزین بسیاری از محصولات صادراتی ما من جمله نفت و  سیب‌زمینی شود. با توجه به تنوع اقلیمی کشور می‌توان گفت که بسیاری از گیاهان دنیا در ایران قابل کشت هستند و می‌توانند مورد استفاده دارویی، آرایشی، بهداشتی و صنعتی قرار گیرند.

پس می‌توان با دادن آگاهی و علم لازم این صنعت به فعالان عرصه مذکور براحتی کشت گیاهان دارویی را جایگزین محصولات کشاورزی با مصرف آب بالا من جمله گندم و سیب‌زمینی کرد ولو اینکه کشت، برداشت و صادرات این نوع محصولات البته به صورت فرآوری شده می‌تواند پنجره جدیدی در دنیای اقتصادی کشور ما باز کند که همین مسیر می‌تواند روزنه‌ای برای رهایی از مشکلات ارزی کنونی نیز تلقی شود.

باید اذعان داشت که هم‌اکنون اوضاع اقتصادی کشور اوضاعِ خوب قمر در عقربی است که باید با ریسک‌پذیری بالا بتوان از هر فرصتی که پیش پا نهاده می‌شود استفاده بهینه داشته و از آن در راستای حل مشکلات معیشتی مردم با توسعه مناسب اقتصادی بهره‌مند شد.

در این راستا کشت گیاهان دارویی یکی از این فرصتهایی است که در سایه موهبت الهی به شکل یک منبع طبیعی گاه خودرو در دشت‌ها و دامنه‌های کشور بالاخص در دامنه‌های کوه بزرگ سبلان در دسترس و قابل استفاده می‌باشد، که اگر بخواهیم اوضاع اقتصادی استان اردبیل را نیز مورد بررسی قرار دهیم شاید به نتایج دلخواهی واصل نشویم اما حرف ما در این است که مناطق توسعه یافته در سایه استفاده بهینه از اندک فرصت در اختیار قرار داده شده، کشورهای توسعه‌یافته نام گرفته‌اند حال اینکه کشور ما با در اختیار داشتن بهترین و به صرفه‌ترین فرصتهای ناب جایی در میان این مناطق ندارد!

و اما کلام آخر؛ اگر بخواهیم با پرداخت افراطی به گره‌های کور اقتصادی در منطقه از فرصتهایی که در حال عبور هستند غافل بمانیم در حقیقت اقتصاد خود را زمین‌گیر کرده‌ایم، اما همین به این معنی نیست که با ولنگاری هرچه تمام‌تر بر چاله‌های موجود در اقتصاد ماله کشیده و از این چالش‌ها غفلت کنیم.

در واقع توسعه‌یافتگی زمانی حاصل می‌شود که در عین داشتن توجه به کمبودها فرصت‌های موجود را نیز پربار کرده و از آنان در راستای رفع کمبودها بهره‌مند شد.

انتهای پیام/س

گزارش از: نوشین سلامت