تعدد طرح های مختلف در آموزش و پرورش و فشار کاری و سیاسی  بر مسئولان مربوطه برای اجرای امور، فرآیند اجرا را با چالش های مختلف مواجه کرده است.

*مدیران آموزش و پرورش فشارهای سیاسی و بودجه ای بسیاری را تحمل می‌کنند

*طرح جامعی برای اجرای اسناد بالادستی وجود ندارد

*استیضاح در نگاه برخی باجگیری برای جابه‌جایی اعضای ستادی در آموز ش و پرورش یا استخدام بی ضابطه آشنایان است

*جریان غربگرای سکولار و مذهبی‌های غیر معتقد به حاکمیت دینی با تدوین سند تحول آموزش و پرورش موافقت ندارند

*استیضاح و سوال از وزیری که در پاسخ به حل چالش‌ها باز مانده است راه چاره نیست

*نگاه طلبکارانه برخی اولیا که به چشم یک مزد بگیر به معلم نگاه می‌کنند جایگاه این سمت را متزلزل کرده است

به گزارش خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ یکی از چالش‌های اصلی در آموزش و پرورش ترافیک طرح‌های متعدد آموزشی و پرورشی بدون توجه به زیرساخت های لازم برای اجرای آن است؛ موضوعی که تعدد رفت و آمد وزرای آموزش و پرورش هم در نیمه کاره ماندن این طرح‌ها  نقش بسزایی داشته است و در این میان معلمان و بیش از آنها دانش آموزان متضرر می شوند.

طرح‌ها وبرنامه‌هایی همانند تغییر و تحولات در چگونگی برگزاری امتحانات و بلاتکلیفی در برگزاری سراسری آن، ارزشیابی توصیفی، انواع مسابقات دانش‌‌آموزی، معلم تمام وقت و مواردی دیگر از این دست که اغلب به جای  پیشرفت امور نظام تعلیم و تربیت،  در ابتدای راه اجرا با هجمه‌های متعدد و پس از آن هم با اضطراب ناشی از اجرای کامل طرح برای معلمان دنبال می شود و اغلب در میانه راه یا به بیراهه می روند یا به سرمنزل نمی‌رسند.

برخی‌ از این طرح‌ها بسیار حساس‌اند و در برخی از پایه‌ها یا مقاطع تحصیلی دانش‌آموزان را دچار سردرگمی می‌کنند، بر همین اساس گفتگویی با حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان یکی از مسئولان سابق آموزش و پرورش که در حوزه برنامه ریزی آموزشی و تالیف کتاب های درسی  فعالیت داشته است، ترتیب دادیم تا درباره تعدد طرح‌های آموزشی در نظام تعلیم و تربیت، ایدئولوژیک بودن کتاب درسی، تعدد روش های جذب نیروی انسانی غیر از چارچوب رسمی جذب معلم در مدارس و تاثیرگذاری این چنین طرح ها و برنامه ها در نظام آموزشی بررسی داشته باشیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو آمده است:   

باشگاه خبرنگاران جوان: این روزها موضوعات مختلفی در آموزش و پرورش مطرح شده‌اند که برخی از آنها مانند اجرای سند تحول بنیادین، برخی اظهارات درباره ایدئولوژیک بودن برنامه درسی یا طرح معلم تمام وقت بسیار حساس هستند؛ به عنوان یک صاحب نظر در مسائل آموزش و پرورش در این زمینه چه نظری دارید؟

حجت الاسلام محمدیان: اولا اجازه بدهید عرض کنم کار آموزش و پرورش بسیار سخت است و این روزها بیش از پیش سخت‌تر شده است چون از صدر تا ذیل مدیران آموزش و پرورش فشارهای زیادی را چه به لحاظ سیاسی، بودجه‌ای، اداری و حتی درون سازمانی تحمل می‌کنند و گاهی بر اثر همین فشارها و سختی‌ها دست به اقدامات انفعالی می‌زنند که همین وضع را پیچیده‌تر می‌کند.

در مدیریت نمی‌توان با جا به جا کردن مشکلات به جای حل آنها گمان کرد که از این ستون به آن ستون فرجی است؛  امروز در آموزش و پرورش سند بالادستی وجود دارد ولی متأسفانه برای اجرای یکپارچه و معنادار آن طرح جامعی ارائه نشده است لذا بنابر سلیقه شخصی افراد،  با آن مواجه می‌شوند در حالی که در فصل چهاردهم برنامه درسی ملی، سیاست‌ها و الزامات اجرایی در بند 1-14 تهیه برنامه جامع، فراگیر و بلند مدت مشتمل بر تمام اقدامات و فعالیت‌های موردنیاز بخش‌های مختلف و درون آموزش و پرورش بر اساس برنامه درسی ملی و تأیید و ابلاغ آن توسط وزیر آموزش و پرورش باید اتفاق می‌افتاد با این وجود اینها باعث شده است که کارها در مدت اجرا یا با هم مغایر می‌شوند یا همدیگر را تکمیل و پشتیبانی نمی‌کنند.

موافق نبودن جریان غربگرای سکولار و مذهبی‌های غیرمعتقد با اجرای سند تحول بنیادین

باشگاه خبرنگاران جوان: نظر شما درباره ایدئولوژیک بودن برنامه درسی ملی چیست؟

حجت الاسلام محمدیان: درباره ایدئولوژیک بودن آموزش و پرورش و برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی حرف تازه‌ای نیست، کسانی که روزی عقد قرارداد کرده بودند، سند ملی آموزش و پرورش را بنویسند امروز نظر دیگری دارند، این دوستان باید روشن کنند منظورشان از ایدئولوژیک بودن چیست؟ آیا مرادشان گزاره‌های باید و نبایدی است؟ آیا منظورشان مبتنی‌بر یک مبانی نظری است یا منظور این است که مبانی نظری و بایدها و نبایدهای استنباط شده از آنها نباید موافق با جهان بینی و اسلامی باشد.

در هر صورت بنده سال‌ها قبل هم عرض کرده بودم که جریان ارتجاعی شاهنشاهی، امروز با ارتداد سیاسی بعضی از انقلابیون فرصت جولان پیدا کرده است.

جریان غربگرای سکولار و مذهبی‌های غیر معتقد به حاکمیت دینی با تدوین سند تحول آموزش و پرورش موافقت ندارند و امروز هم همین گروه با روش‌های مختلفی همچون تحریف و تضعیف سند یا تحمیل دیدگاه‌های خود به سند تحول در جهت تعطیلی یا اجرا نشدن آن اقدام می‌کنند؛ برخی هم در مراکز تصمیم گیری حضور خزنده دارند و چراغ خاموش و گاهی با سیگنال‌های کوتاه حضور خود را نشان می‌دهند.

جذب فله‌ای نیروی انسانی سیستم را دچار اختلال می‌کند

باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به کمبود معلم در سطوح مختلف، طرح معلم تمام وقت یا خرید خدمات آموزشی می‌تواند مفید باشد و آیا این اقدام قابل توجیه است؟

حجت الاسلام محمدیان: درباره طرح معلم تمام وقت کارشناسان بسیاری اظهارنظر کردند البته من آن را توطئه یا فریب نمی‌دانم بلکه آن را طرحی نسنجیده برای فرار کوتاه مدت از یک مشکل بزرگ می‌دانم که اگر اجرایی شود، تبعات منفی آن دامن معلم، مدرسه، دانش آموز و کشور را سالیان دراز خواهد گرفت و مشکل اساسی درست خواهد کرد.

آموزش و پرورش کمبود معلم دارد، نه کمبود مبصر. سال گذشته معاون محترم آموزش متوسطه آقای زرافشان و رئیس محترم مرکز برنامه ریزی و آموزش نیروی انسانی آقای چهاربند با اظهار نگرانی از سونامی بازنشستگی و کمبود معلم همین خطر را پیش بینی کرده بودند؛ خب نیاز داشتیم از چند سال قبل با تنظیم ورودی و خروجی معلم نسبت‌ها را تعیین کنیم، بر آن اساس جذب، تربیت، آموزش و نگهداشت معلم را هم سامان دهیم.

جذب فله‌ای نیروی انسانی خارج از چهارچوب ورودی دانشگاه فرهنگیان یا به کارگیری فارغ التحصیلان سایر دانشگاه‌ها یا حق التدریس‌های موجود بدون آموزش‌های بدو خدمت یا ضمن خدمت یا جلوگیری از بازنشستگی بدون رضایت و علاقه افرادی که سنوات خدمت آنها به مرز بازنشستگی رسیده‌اند، سامانه نیروی انسانی را دچار اختلال می‌کنند.

در بسیاری از مناطق معلم مازاد در رشته، جنسیت و محل خدمت به وجود می‌آید و در برخی مناطق کمبود معلم بروز می‌کند؛  این یعنی ناکارآمدی در سیستم و انجام وظایف آموزشی و تربیتی خود، یعنی افت کیفیت و عدم دسترسی به آموزش و پرورش کارآمد، محروم شدن دانش‌آموزان از دسترسی به تعلیم و تربیت مطلوب، قربانی شدن عدالت آموزشی و تربیتی که چنین مسائلی آغازی می‌شود برای اینکه مشق شب و تکلیف درسی را تعطیل کنیم و آن را گامی در مسیر عدالت آموزشی بدانیم.

معلمی را با کار مکانیکی اشتباه نگیریم!

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا طرح معلم تمام وقت در بهبود وضعیت کمبود معلم اثرگذار است؟

حجت الاسلام محمدیان: اجازه بدهید این سوال را طرح کنم. آیا الان معلمان تمام وقت به کار تدریس اشتغال ندارند؟ عنوان این طرح القا کننده و به معنای این است که معلمان تمام وقت کار نمی‌کنند ولی حقوق تمام وقت دریافت می‌کنند و اگر با تسامح بپذیریم که منظور ارائه دهندگان طرح این است که برای کمبود نیروی انسانی یا بهبود معیشت معلمان با پرداخت حق التدریس اضافی این طرح را ارائه کرده‌اند با شور بختی باید اعلام کرد که مسئولان اداری دستگاه تعلیم و تربیت چقدر با وظیفه و شغل معلمی بیگانه و از ماهیت تعلیم و تربیت بی‌خبر هستند. آنها معلمی را با کار مکانیکی اشتباه گرفته‌اند و گمان می‌کنند معلم یک کارگر آموزشی است.

آن‌ها معلمی را با کار مکانیکی اشتباه گرفته‌اند و گمان می‌کنند معلم یک کارگر آموزشی است یا همانند ضبط صوت است که می‌تواند در هر کلاس درس و ساعت درسی با فشار دادن یک دکمه مطالب را تکرار کند؛ دوستان را چرا این اشتباه بزرگ را مرتکب می‌شوند نمی‌دانم ولی این را می‌دانم که این تصمیم مغایر با اسناد بالادستی همانند سند تحول و نقشه جامع علمی کشور است.

در سند نقشه جامع علمی کشور معلم کارمند تلقی نشده است بلکه در گروه اعضای هیئت علمی، پژوهشگران و فناوران محسوب می‌شود در سند تحول و برنامه درسی ملی از معلم به عنوان مربی، اسوه، برنامه‌ریز درسی و راهبر آموزشی یاد شده است،  آیا براساس این اسناد باید به سمت تحقق این عناوین برویم یا اینکه مسیر قهقرایی داشته باشیم و معلم را در آستانه فرسودگی بیشتر قرار دهیم و دانش‌آموزان را از آموزش و پرورش با کیفیت محروم سازیم.

بسیاری از خشونت‌های معلمان به علت خستگی مفرط است

باشگاه خبرنگاران جوان: مشکل معیشت بر روند فعالیت معلمان چه آثاری در پی دارد؟

حجت الاسلام محمدیان: چند سال قبل مبتنی بر نتایج پژوهشی عرض کردیم بسیاری از خشونت‌ها و برخوردهای سخت که از سوی معلمان انجام می‌گیرد به علت فشار کاری خستگی مفرط و پرداختن به شغل دوم است به دلیل خستگی، اضطراب و نگرانی از تاب‌آوری معلمان کاسته شده است و نگاه مکانیکی به آن‌ها و نگاه طلبکارانه برخی اولیا که به چشم یک فرد مزد بگیر به معلم نگاه می‌کنند جایگاه این سمت متزلزل کرده است.

از منظر فقهی وقتی به معلم نگاه می‌کنیم اجرت معلم بخشنده است و کسی نمی‌تواند به آنچه که به معلم پرداخت می‌شود منت گذارد در تعریف ما عدالت آموزشی و تربیتی یعنی امکان دسترسی تمام کودکان لازم‌التعلیم ایرانی به آموزش و پرورش با کیفیت فارغ از جنسیت، قومیت، جایگاه اقتصادی والدین، زبان و نژاد.

در سال‌های گذشته برای پوشش تحصیلی دانش‌آموزان راضی به بکارگیری سرباز معلم و اجرای طرح‌هایی همچون کلاس‌های چند پایه یا شبانه‌روزی شده‌ایم ولی نباید  اجازه داد به دلیل ناتوانی‌ها، در دهه چهارم انقلاب، دهه پیشرفت و عدالت، شاهد  شکل‌گیری مجدد آموزش و پرورش طبقاتی حتی در بخش دولتی باشیم؛ این حرکت خلاف جهت عدالت است و اساسا بر خلاف بسیاری از شعار های  چند وقت اخیر همچون  مدرسه با نشاط، معلم با نشاط، معلم خلاق و پژوهنده، دانش‌آموز پژوهشگر و منتقد، مدرسه زندگی و موارد دیگر از این قبیل خواهد بود.

باشگاه خبرنگاران جوان: شما نتیجه این طرح‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

حجت الاسلام محمدیان: یک ضرب‌المثلی است که می‌گوید آزموده را آزمودن خطاست، آزموده‌های قبلی نشان داده است، ارائه کلکسیونی از  طرح‌ها نشانه ابتکار و خلاقیت نیست؛ ارائه یک راه حل مطمئن مبتنی بر پژوهش، دانش و تجربه می‌تواند انبوهی از مشکلات را حل کند.

قبلا هم به دوستان خوب یادآور شده‌ام چه از نمایندگان محترم مجلس و چه همکاران محترم در آموزش و پرورش وقتی شما اقدامی مؤثر و کارآمد انجام می‌دهید که بتواند ارکان دولت و مجلس را به شنیدن مطالبات و اتخاذ تصمیم چاره اندیشانه برای بهبود وضعیت معلمان و دستگاه آموزش و پرورش قانع کند، و سازمان برنامه و بودجه مجاب شود که باید حقوق آموزش و پرورش تأمین شود.

استیضاح در نگاه برخی باجگیری برای جابه‌جایی اعضای ستادی یا استخدام بی ضابطه آشنایان است

باشگاه خبرنگاران جوان: استیضاح وزرا یا طرح سوال از آنها را چقدر در پیشبرد برنامه های آموزش و پرورش موثر می‌دانید؟

حجت الاسلام محمدیان: شعار دادن و فریاد زدن نماینده‌ای در مجلس برای اصلاح امور آموزش و پرورش  یا تهدید به استیضاح راه چاره نیست چراکه دور از واقعیت نشان می‌دهد.

نماینده مجلس موظف به تدوین و تصویب قوانین کارساز و دست یافتنی است در غیر این صورت استیضاح و سوال از وزیری که در پاسخ به حل چالش‌ها باز مانده است راه چاره نیست  و با هزار افسوس در این سال‌های اخیر در منطق برخی افراد استیضاخ نوعی باجگیری برای جابه‌جایی عوامل و اعضای ستادی در مدیریت آموزش و پرورش یا استخدام بی ضابطه حق ‌التدریس اقوام و آشنایان بوده است و صد البته همین نوع اجبار و تکذیب‌ها تعلیم و تربیت را فلج کرده است و به جای ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت منجر به افت آموزشی صرف شده است.

انتهای پیام /