به گزارش   گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ،گرایش به ساخت و ساز‌های چند طبقه مدتی است در شهر‌های شمالی رو به افزایش و باعث نگرانی کارشناسان شده است. اما این موضوع اکنون محدود به شهر‌های گلستان نیست و دامن روستا‌ها را هم گرفته است.

در آخرین اقدام ساخت یک مجتمع چهارطبقه در روستای چهارباغ گرگان اعتراض اهالی را به همراه داشت و باعث جنجال در شبکه‌های اجتماعی شد.

بافت تاریخی دست نخورده و طبیعت بکر روستا‌های جنوبی گرگان مانند چهارباغ شاهکوه سبب گرایش علاقمندان به تاریخ و طبیعت شده است. این شرایط متفاوت هرساله گردشگران داخلی و خارجی را برای اقامت و گردش در فضای خاص و متفاوت روستا به این منطقه می‌کشاند و البته همین شاخصه‌های طبیعی و تاریخی این منطقه باعث شد تا چندی پیش بافت روستای شاهکوه سفلی در فهرست آثار ملی به ثبت برسد.

با وجود ثبت بافت روستا در فهرست آثار ملی مدتی است ساخت و ساز‌های غیر قانونی در این منطقه به چشم می‌خورد موضوعی که این روز‌ها نگرانی فعالان حوزه میراث فرهنگی را در پی داشته است.

برای اطلاع بیشتر از چگونگی موضوع، گفتگویی با جاوید ایمانیان دکترای مرمت آثار تاریخی و مدرس دانشگاه ترتیب دادیم.

* درباره اهمیت و ویژگی‌های روستا توضیح دهید؟

بافت تاریخی روستای شاهکوه و چهارباغ از روستا‌های کوهستانی شهرستان گرگان است که با توجه به گونه‌های خاص معماری دارای ارزش‌های تاریخی، کالبدی و فرا کالبدی زیادی است. این روستا‌ها از لحاظ تیپ معماری و مصالح به کار رفته در آن وهمچنین تعاملات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به خصوص صنایع دستی آن مانند سوزن دوزی بسیار خاص است.

صرف از جاذبه‌های تاریخی و صنایع دستی روستا، ظرفیت‌های طبیعی و خدادای این منطقه، روستای شاهکوه را به قطب جاذب گردشگری استان و کشور تبدیل کرده است. برخورداری روستا از مولفه‌های تاریخی، طبیعی و صنایع دستی باعث شد تا چندی پیش بافت روستا در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت برسد.

* با توجه به ثبت بافت روستا، ساخت ساز‌های فعلی مغایرتی با ضوابط بافت تاریخی دارد؟

بله، زیرا ضوابط مقدماتی عرصه، حریم حفاظتی و منظری در پرونده ثبت روستا به تصویب رسید بنابراین رعایت آن الزامی است. مطابق بند ۱۲ ماده ۳ اساسنامه میراث فرهنگی مصوب مجلس شورای اسلامی، تعیین حریم بناها، مجموعه ها، محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی ثبت شده است پس رعایت آن الزامی است.

در محدوده‌ای که در نقشه‌ها به عنوان عرصه مشخص شده است هرگونه ساخت و ساز، عاملیت اجرایی، دخل و تصرف، تفکیک عرصه، تغییر در معابر و شبکه ارتباطی نما با کالبدها، اجرای تاسیسات و تجهیزات زیربنایی و روبنایی روستا، ایجاد هرگونه دکل و سازه با مانع، نصب دستگاه‌های لرزاننده، انباشت زباله و هرگونه اقدامی که منجر به تخریب یا آسیب عرصه شود، ممنوع است.

در صورت غفلت مسئولان از بافت تاریخی روستای شاهکوه سفلی، این فرصت همانند روستای زیارت گرگان به تهدید تبدیل می‌شود

همچنین انجام فعالیت‌های باستان شناسی، پژوهشی، ساماندهی، مرمت و احیا و تکمیل تاسیسات زیربنایی و روبنایی با هدف حفظ و احیای ارزش‌های فرهنگی و تاریخی روستا هم پس از تهیه طرح و تصوب آن از سوی سازمان میراث فرهنگی معتبر خواهد بود.

از طرفی هرگونه صدور پایان کار و پروانه ساخت در محدوده عرصه، منوط به کسب مجوز از سوی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان است.

* در شرایط فعلی روستا، شرایط ساخت و ساز به چه صورت باید باشد؟

در محدوده‌ای که به عنوان حریم حفاظتی کالبدی روستا مشخص شده، هرگونه ساخت و ساز جدید یا نوسازی وعملیات اجرایی، کسب مجوز باید از سازمان میراث فرهنگی باشد. همچنین ساخت و ساز‌های جدید در این محدوده باید از گونه‌های معماری روستا تبعیت کرده و حداکثر ارتفاع بنا‌های احداث شده در این محدوده برابر تراز جاده دسترسی روستا باشد. از سویی نیاز است تا تغییر کاربری اراضی و پلاک ها، قطع درختان، تغییر در شکل اصلی و فرعی معابر قبل از اجرا به تصویب سازمان میراث فرهنگی برسد و هرگونه ساخت و ساز مسکونی و غیر مسکونی در حاشیه جنوبی و شمالی جاده دسترسی به روستا هم ممنوع است.

* ضوابط حریم منظری بافت روستا به چه صورت است؟

در محدوده‌ای که به عنوان حریم منظری بافت مشخص شده است هرگونه ساخت و ساز، تغییر کاربری اراضی کشاورزی، گودبرداری، استحصال منابع طبیعی، تخریب محدوده شیب دار و حاشیه رودخانه‌ها که باعث مخدوش نمودن روستا شود، ممنوع است.

همچنین توسعه، تعریض، ایجاد معبر یا خطوط حمل و نقل ریلی، تاسیسات روستایی مانند لوله کشی، برق، آب و گاز رسانی، فضای سبز، ایجاد هرگونه دکل یا سازه با مانع و نظایر آن در محدوده حریم منظری بدون استعلام و کسب مجوز از سازمان میراث فرهنگی ممنوع است.

* به نظر شما چه اقداماتی به حفظ بافت تاریخی روستا و گسترش صنعت گردشگری در این منطقه کمک می‌کند؟

با توجه به ارزش‌های تاریخی و طبیعی فراوانی که در محدوده عرصه و حریم روستا وجود دارد، می‌توان از این فرصت پیش آمده برای حفاظت بافت و تبدیل شاهکوه به روستا‌های تاریخی کشور مانند ابیانه، میمند وماسوله بهره برد. تحقق این امر مستلزم دو اقدام مهم است. نخست آموزش و فرهنگ سازی جامعه محلی و روستایی است تا آن‌ها به ارزش‌های تاریخی و طبیعی پیرامون خود واقف شوند و آگاهی یابند از اینکه در صورت حفظ بافت و مشارکت در طرح‌ها چگونه می‌توانند چشم انداز خوبی را از نظر اقتصادی و گردشگری علاوه بر احیای مسائل فرهنگی و اجتماعی داشته باشند.

دوم اینکه سازمان‌ها و نهاد‌های مرتبط با ابزار‌های حقوقی و قانونی این روستای ارزشمند را که فرصتی است برای استان را حفظ کنند، زیرا در صورت غفلت، این فرصت همانند روستای زیارت گرگان به تهدید تبدیل می‌شود. متاسفانه ساخت و ساز‌های بدون ضابطه و خلاف در حریم منظری و کالبدی روستای شاهکوه در حال شکل گرفتن است که می‌تواند زنگ خطری برای این بافت تاریخی باارزش باشد.

منبع مهر

انتهای پیام/پ