به گزارش خبرنگارگروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان  از گرگان؛ آیینهای محرم به گواه تاریخ از گذشته های دور تاکنون میان مسلمانان به ویژه شیعیان با شکوه و جلوه خاصی برگزار شده و در این بین سیستانی ها  نیز از جمله اقوامی هستند که با برگزاری آداب و رسوم خاص مانند نصب پرچم‌های سیاه و علم‌ و تشکیل دسته‌های عزاداری و آیین‌های سوگواری در مساجد، حسینیه‌ها، تکایا به سوگواری میپردازند.

ارادت ویژه سیستانی ها به امام حسین(ع) و یاران با وفایش

 حجت الاسلام و المسلمین  فاروقی مسئول حوزه بقیه الله گرگان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان  از گرگان؛ گفت: اگرچه اصل و اساس برپایی آیینهای محرم، عزاداری برای سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، اهل بیت و یاران با وفایش و زنده نگه داشتن ارزشهای والای قیام عاشورا است اما با توجه به تغییر شرایط جامعه  در طول قرنها و سالها تغییرات و تفاوتهایی در نحوه انجام مراسم ویژه ماه محرم در برخی نقاط ایجاد شده است.

وی ادامه داد: با این حال بهره گیری از سنتهای محلی و بومی ویژه محرم دربین سیستانی های گلستان هنوز در بیشتر نقاط این استان پا برجا است و تاریخ به خوبی گواه ارادت ویژه سیستانی های سراسر کشور به اهل بیت (ع) است  که در هر شرایطی برای حفظ آرمانها و توسعه تفکر اهل بیت عصمت و طهارت (ع) تلاش کرده اند.

سنت سیاه پوشان و چاوشی دربین سیستانی ها

فاروقی افزود : نوحه خوانی، سینه زنی، زنجیرزنی، شبیه خوانی یا تعزیه خوانی از جمله آیین های معمول سیستانی ها در استان گلستان در ایام محرم به شمار می رود. تلاوت قران در مجالس عزاداری وهدیه کردن ثواب هر تلاوت به ارواح پاک امامان معصوم (ع) وشهدا  نیز همواره مرسوم ومعمول بوده است و هرساله این مراسم در حسینیه سیستانی های گرگان نیز انجام میشود.

وی ادامه داد : مراسم سیاه پوشان مراسمی است  که مداحان به همراه بزرگان وهیئت امنای حسینیه سیستانی ها لباس سیاه را به تن جوانان می کنند و همچنین رسم علم بستن و آماده کردن علم وسیاه پوش کردن حسینیه سیستانی ها ومساجد وتکایا ومنازل از دیگر رسوم آنهاست.

فاروقی  افزود:  چه وشی  یا چاووشی در مراسم عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) یکی از اصول اصلی عزاداری سیستانی ها بوده وهست به گونه ای که در ابتدای هر مجلس ابتدا یکی از معتمدین خوش صدا با خواندن اشعاری حزن انگیز در خصوص حادثه کربلا همگان را به نوعی دعوت به تشکیل صف های سینه زنی و زنجیرزنی می کند .

 وی ادامه داد: چاووشی در عزاداری محرم درواقع با توجه به نوع ابیات و اشعار وشیوه خواندن ونقش آن درجمع کردن مردم نوعی فراخوان است ، فراخوان های متعددی که سیستانی ها در برگزاری مجلس عزای امام حسین(ع) دارند در چند مرحله شکل می گیرد که  یکی قبل ازآمدن محرم با سیاه پوش کردن مساجد ومحل ها ودیگری قبل از نوحه خوانی است وحتی در زمان رفتن به زیارت نیز این چه وشی ها استمرار یافته است.

نقش زنان در عزاداری های محرم

حبیب الله امیری یکی از فعالان حوزه تاریخ نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان  از گرگان؛  در خصوص نقش زنان سیستانی در عزاداری محرم گفت : در دهه محرم زنان سیستانی دست از انجام کارهایی مثل حصیربافی و صنایع دستی برمی دارند و بیشتر سعی دارند خود را با ذکر، تسبیح، نماز، روضه خوانی وبرگزاری مراسم رووایی، رباعی، یا ارده، نوعی مرثیه سرایی سوزناک، و شرکت در مجالس عزاداری مانوس کنند.

وی ادامه داد: زنان سیستانی حتی در مرگ عزیزانشان با خواندن رباعی در مورد مصائب خاندان پیامبر و بخصوص حضرت زینب (س) به صاحب عزا تسلی داده و یاد وخاطره شهدای کربلا را گرامی می دارند.

وی افزود: آنها علاوه بر شرکت در مجالس عمومی حسینه ها، مجالس ویژه ای در منازل خود برگزار و مبلغه هایی که به ، روضه خوان، معروفند برای شرکت کنندگان در مراسم سخنرانی و مرثیه سرایی می کنند.

سینه زنی نشسته سبکی سنتی 

فاروقی مسئول حوزه بقیه الله گرگان به نقش نوحه در مجلس وعزاداری در محرم اشاره کرد و گفت: با توجه به روحیه پهلوانی، شهادت طلبی وآزادگی سیستانی ها، نوع مداحی، نوحه و سینه زنی که انجام میدهند از ویِژگی های خاصی برخوردار است. به عنوان  مثال نوحه های سیستانی به صورت طویل وهمگی دارای مضامین بلند عرفانی وسرشار از شهامت وشجاعت است.

وی افزود: سیستانی ها دارای نوع خاصی از سینه زنی هستند که به سینه زنی ، شنستکا ، یا نشسته یا چهار ضرب معروف است که در آن مداح مراثی معروف به بحرطویل که حاوی اشعار حماسی است را خوانده  و سینه زنان در حالت نشسته بر روی زانو زده و به عزاداری میپزدازند.

وی ادامه داد: در آغاز شروع نوحه عزاداران با کوبیدن دست روی زمین آن را شاهد اینکه ما عزادار خاندان عصمت وطهارت(ع) هستیم قرار داده و سپس روی زانوبلند شده وسینه می زنند ودر زمان سینه زنی نیز که به سرعت دستها به سینه کوبیده شده وسراسر شور وشعور است .

فاروقی به سایر آداب و رسوم سیستانی های گلستان در ماه محرم اشاره کرد و گفت : از شب چهارم محرم به بعد از حسینیه سیستانی ها دسته عزا به صورت سینه زنی و زنجیرزنی برای عرض تسلیت به مساجد و تکایای دیگر شروع می شود .

فاروقی ادامه داد : همچنین برخی آیینهای سنتی دیگر، خیمه گاه حسینی و شهدای کربلا و کاروان اسرا ، شووی گردانی ویا شبیه خوانی است  که سیستانی ها  برای آن اهمیت خاصی قائل هستند و همچنين سقاخواني اوج ارادت مردم اين خطه  را به حضرت ابا عبدالله (ع ) است  بطوري که در اين ايام ارادتمندان به امام حسين (ع) در حالي که با يک دست مشک آب و با دست ديگر کاسه اي در دست دارند به ياد تشنه لبان کربلا، عزاداران را سيراب مي کنند.

وی گفت : از گذشته های دور تاکنون هر روز از روزهاي دهه نخست ماه محرم را نیز به نام و ياد اهل بيت و ياران امام حسين (ع) گرامي داشته و علاوه بر آن هر روز تعزیه نیز برگزار می کنند مثلا روز چهارم محرم كه به نام حر نام گذاري شده مردم همراه با برگزاري مجالس عزا،  مردم نذورات خود را بين عزداران توزيع مي كنند.

وی ادامه داد: سیستانیها در دهه اول محرم و بویژه روزهای تاسوعا وعاشورا دست از کارهای غیرضروری برداشته و حتی در روز نهم و دهم محرم از  روشن کردن آتش برای پخت و پز پرهیز می کنند  زیرا یاد تنور خولی همیشه سینه عاشقشان را به درد آوره است.

 غلور حلیم سیستانی

حبیب الله امیری  در مورد هزینه های مراسم محرم گفت: در حسینیه سیستانی ها و در گلستان علاوه براینکه بیشتر لوازم و تجهیزات مورد نیاز تعزیه خوانی و غذای هیئت ها نیز از نذورات و کمک های مردمی تهیه می شود و در بین سیستانی ها اکثرا روز دهم غذاهای نذری مردم را معمولا حلیم سنتی غلور، و آبگوشت زابلی تشکیل میدهد.

وی ادامه داد : همچنین سیستانی ها در جواب فردی که در روزهای تاسوعا وعاشورا از ایشان درخواست انجام کاری که ضرورت ندارد را دارند ضرب المثلی به کار می برند با این مضمون، در ای روز گرگه وه گله نمزنه، و به این معنا که در این روز گرگ هم به گله نمی زند وبرای شکار نمیرود و به نوعی نشان دهنده بزرگ بودن این روز ومصیبت است.

از عزاداری سیستانی ها در محرم می توان آموخت درس همدلی وبرادری وپرهیز از فردگرایی وبدعت در عزاداری وتوجه  به قیام عاشورا را و اینکه  باید به دنبال حفظ واحیای سنت های نیک نیاکان خود باشیم چرا که با تغییر شرایط زندگی می توان سنتها را هم حفظ کرد.

گزارش از گنجا محمودی

انتهای پیام/فا