به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یاسوج ، وقتی سرنوشت روی دیگر زندگی را نشان می‌دهد، هر انسانی در آن شرایط سخت ممکن است ساده‌ترین تصمیمات را بگیرد و خیلی زود در مسیر دشوار زندگی، تسلیم ناملایمات شود، اما همیشه انسان‌هایی از بازی روزگار موفق و سربلند بیرون می‌آیند که برای فرصت دوباره جنگیده‌اند و تقدیر را به‌گونه دیگری رقم زده‌اند.

هدیه دادن و هدیه گرفتن، همواره یکی از لذت بخش‌ترین لحظه‌های زندگی است و می‌تواند زیباترین لبخند‌ها را در پی داشته باشد، چه برسد به اینکه این هدیه، حیات بخش باشد و بتواند هم به دهنده و هم به گیرنده هدیه، جانی دوباره بخشد.

اهدای عضو همان هدیه‌ای است که هم به گیرنده و هم به دهنده، حتی اگر فرد مرگ مغزی شده باشد، جانی دوباره می‌بخشد، درواقع گیرنده با گرفتن عضو می‌تواند به زندگی ادامه دهد و دهنده با اهدای عضو و اینکه عضوی از او هنوز هم نفس می‌کشد، گویا هنوز زندگانی او، مخصوصا زندگی معنوی اش ادامه دارد.

تاریخچه اهدای عضو

در سال ۱۹۵۴، اولین پیوند موفقیت آمیز کلیه در جهان توسط جوزف مورای انجام شد. رونالد هریک که در این عمل کلیه خود را به برادر دوقلوی خود داد به همین خاطر اولین اهدا کننده عضو در جهان شناخته می‌شود.

پیوند اعضاء به مفهوم مدرن و کنونی آن یعنی جایگزینی یک عضو با عضو مشابه درطب ایران درسال ۱۳۱۴ با انجام پیوند قرنیه توسط استاد صاحب نام جراحی چشم و پایه گذار چشم پزشکی مدرن درایران شادروان شمس در تهران انجام شد و با آموزش دستیاران و جراحان چشم دراین بخش ادامه یافت و به دنبال آن و با کمی فاصله  خدادوست استاد جراحی چشم دانشگاه شیراز به صورت فعال و چشم گیری این کار را دنبال کرد و پیوند قرنیه که سخت مورد نیاز بسیاری از بیماران بود در اکثر بخش‌های جراحی چشم مملکت قابل انجام و ارائه شد.

پس از آن فرهنگ اهدا عضو و پیوند در کشور رایج شد تا جایی که در سال ۹۵ شورای عالی انقلاب اسلامی روز ۳۱ اردیبشهت مصادف با سال‌روز فتوای تاریخی امام خمینی (ره) مبنی بر جایز بودن اهدای عضو را به عنوان "روز ملی اهدای عضو، اهدای زندگی" معرفی کردند.

ایران بالاترین رتبه پیوند عضو در آسیا و آفریقا را دارد

رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت، گفت: در حال حاضر، ایران بالاترین رتبه پیوند اعضا در بین کشور‌های منطقه آسیا و آفریقا را دارد.

مهدی شادنوش با اشاره به اینکه سال گذشته تعداد ۹۲۰ اهدا کننده مرگ مغزی با میانگین اهدای سه عضو در کشور داشتیم، تاکید کرد: امروز پیوند کبد و قلب به طور انحصاری از افراد دچار مرگ مغزی انجام می‌شود که از این نظر در منطقه رتبه نخست را داریم و ۶۰ درصد اهدای کلیه نیز از افراد مرگ مغزی است.

وی ادامه داد: در حال حاضر، ۲۴ واحد فراهم آوری و ۳۰ واحد شناسایی مرگ مغزی در بیمارستان مسیح دانشوری تهران فعال است.

۲۵ هزار بیمار در انتظار عضو پیوندی

رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیمار‌های وزارت بهداشت تعداد بیماران نیازمند به عضو پیوندی را در کشور ۲۵ هزار بیمار برشمرد و ادامه داد: این آمار با اهدا عضو تناسبی نداشته و به همین دلیل روزانه هفت تا ۱۰ بیمار نیازمند عضو در کشور جان خود را از دست می‌دهند.

شادنوش در اولین جشن نفس ویژه اهداکنندگان عضو در اردبیل گفت: سالانه حدود ۲۸ هزار مورد تصادفات منجر به مرگ داریم که از این تعداد هشت هزار نفر آن‌ها دچار مرگ مغزی شده و امکان بازگشت به زندگی را ندارند.

وی با تاکید بر اینکه از مجموع هشت هزار نفر دچار مرگ مغزی نیز دو هزار و ۵۰۰ نفر تا چهار هزار نفر به عنوان افراد قابل اهدا شناخته می‌شوند، یادآور شد: با این وجود تعداد سالانه اهدای عضو در کشور کمتر از هزار مورد بوده و در سال ۹۶ این تعداد ۹۲۶ ثبت شده است.

وی در این خصوص نیاز‌های اساسی و محوری برای ارتقا پیوند در کشور را ایجاد سیستم مدون، افزایش سطح دانش پرسنل و به ویژه فرهنگ سازی در جامعه برای اهدا عضو عنوان کرد.

شادنوش با تاکید بر اینکه برای فرهنگ سازی اهدا عضو باید تمام اقشار جامعه ورود کرده و این مهم به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود، متذکر شد: البته نقش روحانیون و به خصوص ائمه جمعه، هنرمندان، نخبگان، ورزشکاران و... برای ارتقا این فرهنگ بسیار تاثیرگذار است.

رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیمار‌های وزارت بهداشت در عین حال به افزایش شاخص‌های کشور در بحث اهدا عضو اشاره کرد و بیان داشت: شاخص PMP طی ۱۱ سال گذشته رشد داشته و این رقم در سال ۹۶ به رقم ۱۱.۷ درصد رسیده است.

وی همچنین به زمان طولانی کسب رضایت برای اهدا عضو در کشور اشاره کرد و افزود: کسب رضابت برای اهدا عضو در کشور اسپانیا که طی ۲۰ سال اخیر همواره در رتبه اول دنیا قرار دارد، شش تا هشت دقیقه است، اما در ایران این زمان ۲۰ ساعت به صورت متوسط بوده که در اکثر مواقع بیش از این زمان طول می‌کشد.

هر فرد دچار مرگ مغزی می‌تواند جان پنج نفر را نجات داده و موجب از بین رفتن ناتوانی ۵۶ نفر از طریق اهدای تاندون و غضروف شود و می‌توان از این طریق توانایی را به افرادی که روی ویلچر می‌نشینند، بازگرداند.

 انتقاد از متولی نداشتن امر "پیوند" در کشور

پدر پیوند کبد ایران با بیان اینکه امروز در شیراز ۹۸ درصد پیوند‌ها از مرگ مغزی‌ها انجام می‌شود، گفت: ایران کشوری با طوایف و قومیت‌های مختلف و فرهنگ‌های قوی و فوق‌العاده است؛ به عنوان نمونه در کهگیلویه و بویراحمد حتی یک مورد عدم رضایت برای اهدای عضو از طریق مرگ مغزی نداریم؛ بنابراین این مساله با فرهنگ سازی ارتباط مستقیمی دارد.

پروفسور سیدعلی ملک حسینی در کنگره سراسری پیوند و اهدای کلیه با بیان اینکه دستاورد‌های علمی کشور در حوزه پیوند از افتخارات نظام است، گفت: اگر در زمینه پیوند اعضا نقطه ضعفی داریم، ضعف از ماست نه مردم و نباید در مشکلات اهدای عضو از مرگ مغزی، مردم را متهم کنیم.

وی با بیان اینکه در کشور‌های دارای بیشترین آمار اهدای عضو از مرگ مغزی مانند اسپانیا و بلژیک، قانون اجبار افراد برای اهدای عضو تصویب شده است، گفت: این قانون در ایران وجود ندارد و بنابراین باید در این زمینه فرهنگ سازی کنیم. به گونه‌ای که با اقدامات صورت گرفته در فارس و استان‌های جنوبی کشور تقریبا رضایت ۱۰۰ درصدی برای اهدای عضو از مرگ مغزی داریم.

ملک حسینی با بیان اینکه جا انداختن و فرهنگ‌سازی درباره اهدای عضو در استان فارس و استان‌های جنوبی کشور توسط یک تیم از جان گذشته انجام شد، عنوان کرد: بزرگ‌ترین مانع بر سر این فرهنگ‌سازی گا‌ها از سوی همکاران خودمان انجام شد. با این حال با کمک همین تیم و تبلیغات و فرهنگ‌سازی‌ها و با استفاده از تریبون‌های مختلف توانستیم موفقیت‌های زیادی کسب کنیم. در این مسیر استان‌هایی همچون اصفهان، شهرکرد، یزد، مشهد، تبریز و ارومیه نیز دوشادوش ما پیش آمدند و کمک کردند.

این چهره ماندگار کهگیلویه وبویراحمدی در ادامه با اشاره به کاهش آمار پیوند در کشور، از نبود متولی و هماهنگ کننده در امر پیوند کشور انتقاد کرد و گفت: در این باره باید بیشتر صحبت شود تا راهکاری برای اصلاح امر اندیشیده شود.

ملک حسینی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در دانشگاه شیراز و مرکز پیوند بیمارستان نمازی، عنوان کرد: در این مرکز برای بیش از ۹ مرکز در ایران و برخی کشور‌ها همچون تاجیکستان، پاکستان و لبنان نیرو و فلو تربیت کردیم و هم اکنون این مراکز در سطوح خوبی ارایه خدمت می‌کنند.

امتناع مردم از اهدای اعضای خانواده شان متاثر از افکار و احساسات

رئیس انجمن روانشناسی کهگیلویه وبویراحمد عقیده دارد رفتار افراد در بسیاری از موارد وابسته به نوع نگاهشان است که اصطلاحا به آن افکار یا شناخت گفته می‌شود.

 شهباز مظفری براین مساله اعتقاد دارد که امتناع مردم از اهدای اعضای خانواده شان که دچار مرگ مغزی شده اند، به دلیل افکار و احساسات آن‌ها است. در نتیجه عضوی که به درد می‌خورد به صورت تدریجی می‌میرد و درجای دیگر کسی که به این عضو نیاز دارد می‌میرد، یعنی دو نفر میمیرند و افراد دیگرفقط نظاره گر هستند، درصورتی که به راحتی می‌توان از مرگ یک نفر جلوگیری کرد.

عواطف، امیدو ملاحظات اجتماعی موانع موافقت با اهدای عضو

رئیس انجمن روانشناسی کهگیلویه وبویراحمد سه دلیل عمده را برای امتناع افراد از اهدای عضو برشمرد و گفت:دلیل اول عواطف، دلیل دوم امید و دلیل سوم ملاحظات اجتماعی است. خانواده فرد امید به بازگشت فرد به زندگی دارند و می‌گویند از کجا معلوم است؟ خدا را چه دیدی؟ ممکن است دوباره به زندگی برگردد.

وی عنوان کرد: درمورد عواطف باید گفت: خانواده فرد با خود گمان می‌کنند خودمان با دست خودمان او را از دست بدهیم؟ درواقع نوعی ترس از دست دادن وجود دارد، و اینکه جواب مردم را چه بدهیم؟ همان ملاحظات اجتماعی است.

مظفری افزود:البته درمورد ملاحظات اجتماعی باید گفت: ترس از جنجال اجتماعی هم دخیل است. خانواده فردی که مرگ مغزی شده است از قضاوت اطرافیان مبنی بر اینکه با دست خودشان او را به کشتن دادند یا به خاطر اخذ پول دست به چنین کاری زده اند هراس دارند، این ترس از اتهام باید توسط دست اندر کاران امور پزشکی و درمانی کشور برطرف شود.

این مشاور روانشناسی و خانواده گفت: این افراد باید اطلاع رسانی کنند که پولی در قبال اهدای عضو داده نمی‌شود. اگر این مساله به درستی و در سطح وسیع اطلاع رسانی شود حداقل ترس از اتهام از بین می‌رود و به افراد کمک می‌کند بهتر تصمیم بگیرند.

وی بر لزوم فرهنگ سازی تاکید و اظهار کرد: افراد باید توجه داشته باشند، انسان زنده انسان تاثیرگذاری است، بنابراین اگر خانواده فرد می‌خواهند این تاثیرگذاری ادامه داشته باشد، باید آگاه شوند که هنگامی عضوی از او اهداشود، تاثیرگذاری اش ادامه پیدا می‌کند.

رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره کهگیلویه وبویراحمد بر لزوم ارتقای اطلاعات پزشکی تاکید کردو افزود:باید اطلاعات پزشکی مردم ارتقا یابد، البته نه هنگامی که افراد کنار بستر عزیزشان هستند، زیرا در آن شرایط عواطف، التهاب و اضطراب دو برابر شده و در تصمیم گیری تاثیرگذار است. بلکه دانش پزشکی از قبل باید در این قسمت اطلاع رسانی کند تا از طریق پزشکی امید واهی از بین برود.

جدای از خانواده‌هایی که توان عبور از بحران و تصمیم‌گیری سریع را ندارند، هماهنگ نبودن بیمارستان‌ها نیز مشکل دیگری است که عمل پیوند عضو را با چالش جدی مواجه کرده است. هم‌اکنون سیستم جامع و هماهنگی در همه بیمارستان‌های کشور وجود ندارد تا ضمن اطلاع از وجود بیمار مرگ مغزی، کارشناسان هماهنگ‌کننده به بیمارستان‌ها اعزام شوند. این مشکل در بیمارستان‌های شهر‌های بزرگ کمتر خود را نشان می‌دهد.

از دیگر مشکلات اهدای عضو در ایران ضعف قوانین در حمایت از خانواده اهدا‌کننده عضو است. در بیشتر کشور‌ها هزینه‌های درمان بیمار مرگ مغزی شده توسط بیمه‌ها پرداخت می‌شود ولی در ایران بیمه‌ها به تعهدات خود پایبند نیستند، هر چند بیمه‌ها در حمایت از بیمارانی که عضو جدید را دریافت کرده‌اند نیز کوتاهی می‌کنند. بخش عمده‌ای از هزینه‌های پیوند اعضا توسط گیرنده عضو پرداخت می‌شود و این در حالی است که پیوند عضو از گران‌ترین جراحی‌ها به‌حساب می‌آید.

کهگیلویه وبویراحمد رتبه نخست اهداءعضو در کشور

کهگیلویه وبویراحمداستانی است که به نسبت جمعیت تاکنون در صدر جدول اهداء عضو در کشور قرار دارد.

این خصلت باعث شده نه‌تنها مردم خود با اطلاع از انجام یک کار خیر مثل اهدای عضو که می‌تواند به همنوعشان زندگی ببخشد پیشقدم شوند، بلکه برخی دیگر از همین پیکره مردمی نیز در این آگاه سازی سهیم و شریک شوند.

نکته بسیار خوب و امیدوار کننده برای کهگیلویه و بویراحمد در بحث اهداء عضو رتبه‌های برتر pmp این استان است که توانسته چهره‌ای ایثارگر از عشایر به نمایش بگذارد و همگان را به تحسین وادارد.

در سال ۹۵ یعنی آخرین سالی که آمار اهدای عضو از سوی وزارت بهداشت منتشر شده، ۲۸ نفر در کهیگیلویه و بویراحمد اعضای پیکرشان را که شامل حدود ۸۰ عضو می‌شد، تقدیم کردند. این استان حدود ۷۰۰ هزار عضو دارد و قرار گرفتن آن در صدر استان‌های اهداکننده عضو بر اساس شاخصی به نام پی‌ام‌پی (تعداد اهدای عضو به یک میلیون نفر) است که براین اساس رتبه کهگیلویه و بویراحمد ۵۰ یعنی بالاترین عدد در بین استان‌ها بوده است.

به طور متوسط بیش از ۸۲ درصد خانواده بیماران مرگ مغزی در کهگیلویه و بویراحمد برای اهدای اعضای بیماران خود رضایت داده‌اند که این رقم در کشور، ۷۶ درصد است.

مسئول تیم پیوند اعضا دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه وبویراحمد می‌گوید: بیش از صد بیمار مرگ مغزی استان در چهار سال گذشته، ۵۷۰ عضو خود را اهدا کردند که ۹۵ درصد اعضا (۵۵۰ عضو) پیوند شد و ۵ درصد باقیمانده نیز به خاطر وجود مشکل در گیرنده عقیم ماند.

به گفته سینا سعیدی سوق بیش از ۵۰۰۰ نفر از مردم نوعدوست و نیکوکار استان، فرم اهدای عضو بعد از مرگ را تکمیل کرده‌اند، جوان‌ترین اهدا‌کننده عضو در کهگیلویه و بویراحمد، کودک ۱۹ ماهه و مسن‌ترین اهدا کننده عضو، فردی ۷۱ ساله بوده است.

در کشور ما بیشتر پیوند‌ها مربوط به بیماری‌های کلیوی، نارسایی کبدی، نارسایی قلبی، دیابت و برخی موارد دیگر است و لازم است اعلام شود که فقط ۲۵ هزار نفر دیالیزی در کشور منتظر اهداء عضو هستند پس به نظر می‌رسد که هر چه این فرهنگ خداپسندانه رواج بیشتری پیدا کند، خانواده‌ها و بیماران بیشتری ازنگرانی خارج می‌شوند.

امیدواریم این فرهنگ در کهگیلویه وبویراحمد نهادینه شود تا تعداد بیشتری از بیماران نیازمند پیوند به زندگی عادی خود بازگردند.

 گزارش از مرضیه سادات غلامی

انتهای پیام/س