به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، احسان یغمایی، سرپرست هیئت کاوش های باستان شناسی ارجان در خصوص کشف مسجد ارجان گفت: شهر ارجان محوطه بسیار مهمی است که در دشت ارجان بهبهان توسط کاوشگران میراث فرهنگی در محوطه تاریخی ارجان از دل خاک بیرون آمد و متعلق به اوایل دوره اسلامی است و از دوره عیلام نو در آن استقرار انسان وجود داشته است.

وی اذعان داشت: در عکس‎های هوایی و تصاویر ماهواره‎ای تهیه شده از این منطقه، طرح یک مسجد دیده می‎شد، این در حالی است که بررسی متون تاریخی نیز وجود یک مسجد در این شهر را تایید می‎کند.

یغمایی با بیان اینکه براساس مطالعات اولیه روی تصاویر هوایی، مشخص شد که این بخش از شهر ممکن است آن‎چیزی باشد که در متون تاریخی از آن به عنوان مسجد ارجان یاد شده است تصریح کرد: برای حصول اطمینان و تطبیق متون تاریخی و داده‎های باستان‎شناختی، به کاوش‎های باستان‎شناختی در ناحیه مذکور اقدام کردیم.

سرپرست هیئت کاوش ارجان بیان داشت: به همین منظور 2 ترانشه‎ را در محل ایجاد کرده که در یکی از ترانشه‎ها، وضعیت حیاط مسجد و ارتباط آن با رواق‎های پیرامونی مسجد را بررسی کردیم که خوشبختانه در این بررسی در وسط مسجد، فضای مربعی شکلی با 2 ورودی به سمت شمال و جنوب به دست آمد که درون این فضای مربعی شکل، فضای مربعی شکل دیگری وجود دارد که هنوز ماهیت این سازه مشخص نیست.

این مقام مسئول افزود: در ادامه، ترانشه ایجاد شده را به سمت غرب گسترش دادیم که در نتیجه آن، پای ستون‎هایی از جنس سنگ و ملات گچ که رواق مسجد را تشکیل می‎دهند کشف شد.

احسان یغمایی این‎ نوع ساختار معماری را خاص دوره اسلامی عنوان و اظهار کرد: نکته حائز اهمیت برای ما این بود که چاله‎هایی که در عکس‎های هوایی بر سطح زمین مشخص هستند، جای ستون‎هایی است که در دوره‎های بعدی غارت شده‎اند.

وی گفت: آن چیزی که از مسجد در حال حاضر مشخص است، رواق غربی است که ما بخشی از این رواق را کاوش کرده‎ایم، در جبهه شرقی این حیاط نیز به شبستان می‎خوریم که درآنجا نیز همین چاله‎ها وجود دارند که باتوجه به کاوش‎ها همگی این چاله‎ها ستون هستند.

یغمایی اذعان کرد: این مساجد جزء مساجد قرون اول و دوم هستند که طراحی آن‎ها به سبک خراسانی است و به مساجد چهل‎ستونی مشهور هستند و تراکم این ستون‎ها به دلیل همین سبک و شیوه است که برای ایجاد سقف طراحی شده‎اند.

سرپرست هیئت کاوش های باستان شناسی ارجان اظهار داشت: سفال‎هایی نیز که در کاوش‎های این منطقه به دست آمده‎، مربوط به قرن‎های دوم تا سوم هجری هستند، چراکه عمده آن‎ها شاخصه‎های اواخر قرن‎ اول و دوم تا سوم هجری را دارا هستند، بنابراین در پایان فصل اول کاوش می‎توان به صورت نسبی تخمین زد که این مسجد دستکم مربوط به اوایل دوره اسلامی ( قرن دوم تا سوم هجری) است.

وی با اشاره به اینکه این اولین کاوش در بخش اسلامی شهر ارجان است بیان کرد: بررسی متون، عکس‎های هوایی و بررسی‎های باستان‎شناسی در گذشته، سرنخ‎هایی مبنی بر اینکه مسجد ارجان ممکن است در این ناحیه باشد داده بود که در نهایت کاوش‎های باستان‎شناسی مسجد بودن این ناحیه را به اثبات رسانید.

احسان یغمایی اذعان داشت: آنچه را که طی این کاوش یافت کردیم رواق، حیاط و 2 آرامگاه است که براساس شواهد و باتوجه به تدفین این دو فرد در محوطه مسجد، این آرامگاه‎ها احتمالا مربوط به 2 تن از بزرگان مسلمان ناشناخته هستند.

وی پایان فصل اول کاوش در این ناحیه را بین 10 تا 15 مرداد اعلام و تصریح کرد: قدمت و تاریخ دقیق مسجد در پایان فصل‎های دوم یا سوم کاوش مشخص خواهد شد، زیرا هر زمان که کتیبه‎ یا سند مکتوبی در محل یافت شود می‎توان تاریخ دقیق مسجد را مشخص کرد که این موضوع نیز قطعا در این فصل نخواهد بود.

یغمایی شناخت ساختار معماری، مقایسه مسجد با سایر مساجد دوره اسلامی و یافتن تاریخ تقریبی مسجد را از جمله اهداف فصل اول کاوش عنوان و اظهار داشت: باتوجه به شواهد موجود و مسجد بودن این مکان، این منطقه به احتمال فرآوان قدمگاه اولیه و راستین امام رضا (ع) بوده است و ایشان در این مسجد نماز خوانده‎اند.

وی یکی دیگر از اهداف این کاوش را بررسی همین موضوع بوده ذکر کرد و افزود: چراکه منطق حکم می‎کند اگر آن حضرت به این شهر آمده باشد، در این محل که مسجد بوده نماز خود را به جای آورده است. ما نیز فعلا این فرضیه را قبول می‎کنیم تا شواهد بهتری دال بر آن یافت کنیم.

انتهای پیام/گ

کشف آثار باستانی در بهبهان