به گزارش خبرنگار  حوزه فناوری‌های نوین گوره علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛  سالهاست که بحث پرتاب ماهواره‌های ایرانی و بر روی مدار قرارگرفتن آن‌ها در کشور مطرح شده و سند‌های جامع چندین ساله‌ای درباره آن نوشته شده است؛ امید، مصباح، شریف ست، ناهید، پیام و غیره ماهواره‌هایی هستند که توسط جوانان ایرانی در دانشگاه‌های همین کشور تولید شده‌اند و به همت نخبگان به مرحله پرتاب رسیده‌اند.

سال‌ها پیش که اسناد حمایتی هوافضا  به تصویب می‌رسید شاید فکر آن که بتوانیم ماهواره‌ای را طراحی کنیم تا روی مدار قرار بگیرد دور از ذهن بود، اما جوانان ایرانی موفق به ساخت ماهواره‌هایی شدند که قابلیت پرتاب و در مدار قرار گرفتن را دارند؛ ماهواره‌های با کیفیتی که اگر اجازه پرتاب به آن‌ها داده شود می‌توانند تمام رقبیان خارجی خود را از صحنه به در کنند.

ماهواره‌های بومی برای تمام کشور‌های جهان اهمیت دارد و امروز یکی از معیار‌های رشد و پیشرفت علمی در کشور‌ها تعداد ماهواره‌های پرتاب شده به فضا است.

مقام معظم رهبری بار‌ها در فرمایشاتشان به موضوع حمایت از ماهواره‌های ایرانی تأکید داشتند همچنین در دیدار اخیر خود با اساتید دوباره به موضوع ماهواره‌های بومی و صنعت هوا فضا اشاره و تاکید کردند که حمایت‌ها باید بیش از پیش شود.

یکی از ماهواره‌هایی که با کیفیتی بسیار خوب در کشور تولید شده ماهواره شریف ست است این ماهواره در زمره ماهواره‌هایی است که با دانش بسیار بالا و در دانشگاه شریف طراحی و تولید شد و اکنون یک دهه است که در نوبت پرتاب از نهادی به نهادی دیگر پاسکاری می‌شوند.

یک دهه کشمکش برای ساخت ماهواره شریف ست

اواخر دهه ۸۰ سازمان فضایی ایران به دانشگاه شریف سفارش ساخت یک ماهواره داد و کار طراحی و ساخت این ماهواره هم از همان زمان آغاز شد؛  بهمن ماه ۹۱ فاضلی رئیس وقت سازمان فضایی کشور اعلام کرد که این ماهواره در مرحله پرتاب قرار گرفته است و تا پایان سال به فضا پرتاب خواهد شد؛ به دنبال این خبر در آبان ماه ۹۲ بود که رضا روستا آزاد رئیس وقت دانشگاه شریف اذعان کرد که این ماهواره تکمیل شده و در نوبت پرتاب  است، اما درست در آذر ماه سال ۹۲ و در دوران برجام و مذاکرات هسته‌ای برخلاف صحبت‌های رئیس دانشگاه و رئیس مرکز فضایی ایران، ماهواره شریف ست به سازمان فضایی تحویل داده نشد و برنامه پرتاب آن به دلایلی نامعلوم لغو شد.

در حالیکه سازمان فضایی قول پرتاب ماهواره شریف را داده بود این سازمان در سکوت خبری، ماهواره دانشگاه شریف را برای پرتاب تحویل گرفت و با گذشت تمام این صحبت‌ها و مشکلاتی که سد راه ماهواره شریف بود خبری مبنی بر زمان دقیق پرتاب این ماهواره وجود نداشت.

در پاییز سال ۹۳ معاون اجرایی رئیس جمهور از صلح پایدار صحبت کرد و گفت: ایران به دنبال صلح است و در همین راستا ماهواره شریف ست تا ۲۲ بهمن پرتاب خواهد شد؛ اما در سال ۹۳ درست زمانی که ماهواره شریف ست آماده پرتاب بود سازمان فضایی کشور منحل شد و وضعیت پرتاب این ماهواره بیش از پیش مبهم شد.

پس از مذاکرات هسته‌ای و آغاز برجام در بهمن ۹۴ رئیس جمهور در جلسه صلح پایدار از ماهواره شریف ست با نام جدید ماهواره دوستی رونمایی کرد؛ در سال ۹۵ دولت که به دنبال توجیه فعالیت‌های علمی خود بود و قصد دفاع از خود را داشت اعلام کرد که این ماهواره پرتاب خواهد شد، اما بازهم این ماهواره از روی سکو برداشته شد و امروز با گذشت ۲ سال از آن زمان هنوز  پرتاب نشده و در وضعیت مبهم و سردرگم به سر می‌برد.

دست‌های پشت پرده عامل اصلی پرتاب نشدن ماهواره شریف 

رضا روستا آزاد رئیس سابق دانشگاه شریف با اشاره به اینکه ماهواره شریف ست یکی از بهترین ماهواره‌های ساخته شده کشور است گفت: باید از سازمان فضایی پرسید که چرا این ماهواره پرتاب نمی‌شود و چرا رفتار‌هایی مبهم و مشکوک در برابر ماهواره شریف ست وجود دارد؛ هرگاه که از آن‌ها می‌پرسیدیم چرا ماهواره پرتاب نمی‌شود آن‌ها می‌گویند مشکلات فنی وجود دارد، اما در جواب اینکه مشکلات فنی چیست؟ پاسخی به ما نمی‌دادند تا اینکه متوجه شدیم قضیه‌ای در پشت پرده این موضوع وجود دارد.

به دنبال بررسی مشکلات پشت پرده‌ای که در برابر ماهواره شریف ست وجود دارد یک منبع آگاه در گفت‌وگو با خبرنگار  حوزه فناوری‌های نوین گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛  گفت: نامه‌ای از سمت وزارت امور خارجه به دانشگاه شریف ارسال شد که در آن تاکید شده ماهواره شریف نباید پرتاب شود و این دانشگاه  هم به دلیل تحریم‌ها و برجام ، پرتاب ماهواره را متوقف کرد.

اين منبع آگاه در ادامه با بیان اینکه ماهواره شریف ست یا همان ماهواره دوستی چندین بار تا مرحله پرتاب رفته است اظهار کرد: متاسفانه هر بار به دلایل نامعلومی این ماهواره از روی سکو برداشته شده است؛ ۲ روز قبل از آخرین باری که ماهواره بر روی سکو قرار گرفت جلسه شورای عالی امنیت ملی برگزار شد که در آن جلسه به دستور رئیس جمهور از پرتاب ماهواره شریف ست جلوگیری به عمل آمد.

وی با بیان اینکه تنها حرف پرتاب ماهواره در کشور وجود دارد و عزمی برای آن نیست گفت: چندین سال است که حرف و ادعای پرتاب ماهواره وجود دارد، اما هر بار به دلایلی نامعلوم و اغلب سیاسی این ماهواره پرتاب نمی‌شود و از روی سکو به سمت آشیانه فرستاده می‌شود.

اين اظهارات در حالى مطرح مى شود كه  منوچهر منطقی رئیس مرکز ملی فضایی در گفت‌وگو با خبرنگار  حوزه فن‌آوری‌های نوین گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛گفت: این ها قضاوت‌های دقیقی نیستند؛ برجام در سال ۹۴ انجام گرفت و من می‌گویم بودجه از سال ۹۰ افت پیدا کرده پس ربطی به برجام ندارد و این نکته‌ای که افراد مختلف می‌گویند دقیق نیست؛ نکته‌ای که وجود دارد این است که در کشور ما خاصیت فرهنگی منفی وجود دارد و همیشه جنس خارجی را به داخلی ترجیح می‌دهند ما با تلاش خود خواسته‌ایم جنس داخلی را به حدی برسانیم که موفق شود، اما وقتی می‌گویند بهتر از آن وجود دارد موضوع را رها می‌کنیم و این به سبب همان ضعف فرهنگی ما است.

دانشجویان و اساتید رشته هوافضا می‌گویند اگر همین امسال اراده کنند ماهواره شریف، ناهید و پروژه‌های پیام امیرکبیر برای پرتاب آماده می‌شوند، زیرا مشکل نه بودجه است و نه دانش فنی بلکه مشکل  تصمیمات سیاسی است که نمی‌خواهند اجازه پرتاب هیچ ماهواره‌ای را بدهند.

ماهواره شریف ست  در انتظار تایید شورای عالی امنیت ملی برای پرتاب 

 منوچهر منطقی رئیس مرکز ملی فضایی در گفت‌وگو با خبرنگار  حوزه فن‌آوری‌های نوین گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با بیان اینکه گروهی که شریف ست را طراحی کرده‌اند در حال طراحی ماهواره دیگری هستند گفت: اصولاً روند طراحی و ساخت ماهواره در ایران هیچگاه کند نشده است ماهواره شریف ست امسال می‌تواند پرتاب شود اما زمان دقیق پرتاب آن دست من نیست .

وی با اشاره به اینکه ماهواره برای پرتاب باید مجوز‌های لازم را اخذ کند، اظهار کرد: این مجوز را شورای امنیت ملی صادر می‌کند و این شورا است که اجازه می‌دهد ماهواره‌ای پرتاب شود یا خیر ماهواره شریف ست می‌تواند پرتاب شود، زیرا همه موارد آن آماده است و هنگامی که مجوز شورای عالی امنیت ملی صادر شود  ماهواره پرتاب خواهد شد.

رئیس مرکز ملی فضایی ادامه داد: از شورای عالی امنیت ملی نمی‌توانیم پیگیری کنیم که ماهواره چه زمانی پرتاب می‌شود، زیرا این شورا بر مبنای شرایط داخلی و خارجی است که تصمیم نهایی را صادر می‌کند.

ماهواره‌های ۳ دانشگاه و ۲ مؤسسه آماده پرتاب است

دوم آبان ماه ۹۶ منصور کبگانیان دبیر ستاد نقشه جامع علمی کشور در حاشیه جلسه ۹۸ این ستاد گفت: ماهواره‌های ۳ دانشگاه و ۲ مؤسسه آماده پرتاب است و به طور قطع پرتاب می‌شود همچنین در ۱۴ بهمن ماه همان سال و در حاشیه مراسم روز فناوری فضایی محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از پرتاب ماهواره دانشگاه شریف داد و گفت که این ماهواره در مراحل نهایی برای هماهنگی پرتاب قرار دارد و هم اکنون در حال هماهنگی با پرتابگر داخلی برای قرار دادن این ماهواره در مدار هستیم.

بیش از یک دهه است که موضوع پرتاب شریف ست از یک سازمان به سازمانی دیگر پاس‌کاری می‌شود ( دانشگاه شریف می‌گوید ماهواره را به سازمان فضایی تحویل داده، سازمان فضایی می‌گوید ماهواره در اختیار دولت است و دولت (سازمان فضايى) هم پاسخی دقیق به این موضوع نمی‌دهد) هیچ مسئولی در رابطه با آن نظر تخصصی و قطعی نمی‌داد و از سوی دیگر ماهواره‌ای که با امید‌های بسیار و با کیفیتی بالا به دست جوانان این کشور ساخته  شده است به دلایلی نامعلوم، هر بار از روی سکو برداشته شده و به آشیانه می‌رود  و اكنون در انتظار تصميم شوراى عالى امنيت ملى است.

در حالی که صحبت از توجه به نخبگان است و تمام مسئولان کشور از لازمه حمایت جوانان صحبت می‌کنند می بینیم که به دلیل  برخى تصمیات دانشجویان بى انگيزه مى شوند، با وجود آنکه می‌دانیم  ايران تا چه میزان به نخبگان احتیاج دارد، اما مقابل آنان سدی درست می‌کنیم و فراریشان می‌دهیم.

انتهای پیام/

مهشید جعفری