به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان نشریه آمریکایی هیل با انتشار مطلبی در پایگاه اینترنتی خود نوشت با نزدیک شدن به دوازدهم ماه مه (بیست و دوم اردیبهشت سال جاری) -ضرب‌الاجل دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای تصمیم‌گیری درباره خروج یا باقی ماندن در توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5- ابرهای تیره بر بالای سر برجام تشکیل می‌شوند.

در ادامه این گزارش آمده است ژانویه گذشته، ترامپ پس از تعلیق تحریم های (هسته ای) ایران، اعلام کرد این آخرین باری است که او این تحریم ها را تعلیق می کند، مگر آنکه متحدان اروپایی واشنگتن با افزودن یک توافق تکمیلی به برجام برای اصلاح آنچه رئیس جمهور آمریکا مشکلات اساسی آن می خواند، موافقت کنند. در حالی که مذاکرات با اروپایی ها ادامه دارد، امیدها برای یافتن راه حلی در این باره به طور فزاینده ای در حال رنگ باختن است.

این گزارش می افزاید ترامپ در حالی به کاخ سفید راه یافت که یکی از شعارهای انتخاباتی اش پاره کردن «بدترین توافق به دست آمده» بود؛ توافقی که در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا، میان ایران، چین، فرانسه، روسیه، انگلیس، آلمان و آمریکا منعقد شد. بر اساس این توافق، تحریم های (هسته ای) ایران در قبال محدود شدن برنامه هسته ای این کشور، لغو شد.

ترامپ مدعی است سه ایراد بر توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 وارد است: نخست آنچه وی «بندهای غروب برجام» می خواند؛ دوم آنکه بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی نمی توانند به برخی سایت های نظامی دسترسی داشته باشند و سوم اینکه در این توافق به برنامه های موشک بالستیک ایران و آنچه رئیس جمهور آمریکا «حمایت از تروریست ها» می خواند، اشاره ای نشده است.

در نخستین سال ریاست جمهوری ترامپ، تیم امنیت ملی وی اعلام کردند که باقی ماندن در برجام در راستای حفظ منافع آمریکاست؛ رویکردی که در نهایت به تصمیم ترامپ مبنی بر تداوم تعلیق تحریم های (هسته ای) ایران علی رغم تأیید نکردن [پایبندی تهران به] این توافق، منجر شد. این عدم تأیید به اصول برجام آسیب چندانی وار نکرد؛ اما وضع دوباره تحریم های (هسته ای) ایران ممکن است به مرگ این توافق منتهی شود.

گزارش هیل می افزاید اکنون دو تن از مقامات دولت ترامپ که از طرفداران باقی ماندن آمریکا در برجام بودند، جای خود را به افرادی داده اند که رویکردی به شدت ضدایرانی دارند. مایک پمپئو، گزینه ترامپ برای جانشینی رکس تیلرسون در مقام وزیر امور خارجه آمریکا، سال 2016 میلادی و زمانی که به عنوان نماینده ایالت کانزاس در کنگره این کشور حضور داشت، ضمن اعلام مخالفت با برجام، مدعی شد این توافق آزادی عمل ایران را برای ساخت زرادخانه هسته ای تضمین می کند. وی پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا نیز اظهار کرد در انتظار روزی است که بتوان این توافق فاجعه بار را لغو کرد. ترامپ هنگام اعلام برکناری تیلرسون و جایگزینی وی با پمپئو به توافق هسته ای ایران به عنوان دلیل این اقدامش اشاره کرد. او در این باره گفت: ما درخصوص برخی مسائل با یکدیگر توافق نداشتیم. برای مثال برجام را در نظر بگیرید. من معتقدم (برجام) توافق وحشتناکی است، اما او (تیلرسون) با آن مشکلی نداشت. من می خواستم این توافق را لغو کنم، اما او نظر دیگری داشت.

در ادامه گزارش هیل آمده است: با وجود این، طرفداران حفظ برجام اقدام ترامپ در انتخاب جان بولتون به سمت مشاور امنیت ملی اش، را به عنوان مهلک ترین ضربه بر پیکره این توافق می دانند.

بولتون همزمان با برگزاری مذاکرات هسته ای (میان ایران و گروه 1+5) با انتشار مقاله ای تحت عنوان «برای جلوگیری از دستیابی ایران به بمب، ایران را بمباران کنید!»، اوج جنگ طلبی و ایران ستیزی خود را به نمایش گذاشت. نماینده پیشین آمریکا در ساطمان ملل متحد در نخستین روزهای ریاست جمهوری ترامپ در سال گذشته میلادی نیز او را به خروج از برجام تشویق می کرد.

در ادامه گزارش هیل آمده است تیلرسون در تلاش بود تا با دستیابی به یک موافقت نامه با اروپایی ها (که همه خواسته های واشنگتن را تأمین نمی کرد) امکان باقی ماندن آمریکا در برجام را فراهم کند. اما به نظر نمی آید پمپئو و بولتون زیر بار توافقی بروند که بیشتر جنبه نمادین خواهد داشت.

از ماه ژانویه، زمانی که ترامپ اعلام کرد این آخرین باری است که وی تعلیق تحریم های (هسته ای) ایران را تمدید می کند، مقامات وزارت خارجه آمریکا به سرپرستی برایان هوک چندین دور مذاکرات با نمایندگانی از فرانسه، انگلیس و آلمان داشته اند. هوک می گوید وزارت خارجه آمریکا برای دستیابی به یک توافق با اروپایی ها و یا خروج از برجام تدارک می بیند. وی ماه گذشته میلادی، در بازگشت به آمریکا پس از برگزاری نشست هایی درباره توافق هسته ای ایران در برلین و وین، در گفتگو با خبرنگاران تأکید کرد این وزارتخانه هر دو احتمال را در نظر گرفته است و بر مبنای آنها برنامه ریزی می کند.

ترامپ در اولتیماتوم ماه ژانویه خود از اعضای کنگره آمریکا نیز خواست قانونی را برای اصلاح توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 تصویب کنند. اما قانونگذاران آمریکایی تلاش ها در این باره را متوقف کرده اند و در انتظار مشخص شدن نتیجه مذاکرات با اروپایی ها هستند. باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا، ماه گذشته میلادی گفت تصمیم گیری در این باره 100 درصد به دولت ترامپ بستگی دارد. آنها باید سه کشور اروپایی را متقاعد کنند که به یک توافق تکمیلی نیاز است. اگر آنها (اعضای دولت ترامپ) بتوانند موفق به انجام چنین کاری شوند، ما (اعضای کنگره) نیز تصویب قانونی در این باره را در نظر خواهیم گرفت.

در بخش دیگری از گزارش هیل آمده است حتی اگر سه کشور اروپایی با وضع تحریم هایی علیه برنامه های موشک های دوربُرد ایران موافقت کنند، اعضای شورای اتحادیه اروپا باید همگی آن را (قانون وضع تحریم های موشکی علیه ایران) را امضا کنند.

«باربارا اسلاوين»، عضو ارشد شورای روابط خارجی آتلانتیک و هماهنگ‌کننده گروه ویژه ایران در این اندیشکده، در این باره اظهار کرد دو دیدار مهم در ماه آوریل می تواند آینده مذاکرات واشنگتن و اروپایی ها را ترسیم کند:
نخست، نشست شورای اتحادیه اروپا در اواسط آوریل: ممکن است در این نشست، رویکرد اروپایی ها در قبال موافقت نامه تکمیلی برجام مشخص شود.
دوم، سفر بیست و چهارم آوریل امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، به واشنگتن: این دیدار شاید آخرین شانس برای نجات برجام باشد؛ زیرا ترامپ به سبب آنکه مکرون را دوست دارد، شاید به سخنان وی در این باره گوش فرا دهد.

اسلاوین همچنین احتمال تمدید تعلیق تحریم های ایران را در دوازدهم مه بعید ندانست؛ زیرا ممکن است پمپئو تا آن تاریخ هنوز رسماً به سمت وزیر امور خارجه آمریکا منصوب نشده باشد. از سوی دیگر، تیم امنیت ملی آمریکا این روزها درگیر برنامه ریزی برای دیدار احتمالی میان ترامپ و کیم جونگ-اون، رهبر کزه شمالی، است.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است حتی اگر ترامپ تعلیق تحریم های (هسته ای) ایران را تمدید نکند، احتمال ادامه حیات برجام وجود دارد. کشورهای اروپایی ممکن است برای محافظت از شرکت های خود در برابر تحریم های آمریکا اقداماتی را صورت دهند. حتی این احتمال وجود دارد که دولت ترامپ بلافاصله تحریم ها را وضع نکند. این بدین معناست که حتی در صورت خروج آمریکا از برجام، ایران همچنان می تواند از «مزایای این توافق!» بهره‌مند باشد.

اسلاوین همچنین معتقد است در صورت خروج آمریکا از برجام، ایران بلافاصله این توافق را ترک نخواهد کرد و منتظر خواهد ماند تا ببیند دیگران چه موضعی در این باره اتخاذ می کنند. این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان در این زمینه بسیار بدبین هستند. یکی از این افراد که طرفدار توافق هسته ای ایران است، در این باره می گوید تهدیدات ترامپ مبنی بر نابودی برجام در حال حاضر نیز شرکت های تجاری را از معامله با ایران بازداشته و باعث رویگردانی مردم ایران از این توافق شده است. وی معتقد است ترامپ پیش تر ماشه را علیه برجام کشیده و باعث مرگ تدریجی این توافق شده است. این کارشناس می افزاید اگر اروپایی ها پیش تر سرمایه گذاری بیشتری در ایران کرده بودند، شاید می شد به نجات برجام امیدوار بود، اما با ادامه روند کنونی و در صورتی که کشورهای اروپایی اقدامات بیشتری در این زمینه (سرمایه گذاری در ایران) انجام ندهند، احتمال ادامه حیات برجام بسیار کم است.
انتهای پیام/

گزارش هیل درباره چشم‌انداز آینده برجام