مسجد رنگونی‌های آبادان جلوه‌ای از هنر شبه قاره هند در ایران
مسجد رنگونی‌های آبادان شد، یکی از زیباترین مساجد در جنوب ایران است.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از آبادان ؛ در سال ۱۲۹۱ شمسی پالایشگاه آبادان که به عنوان اولین واحد تصویه نفت در ایران محسوب می‌شد، آغاز به کار کرد و آبادان بعنوان یکی از شهر‌های صنعتی ایران مطرح شد واین امر باعث شد تا مردمان وتبعه مختلفی از کشور‌های همچون هند، پاکستان و انگلیس برای اشتغال به این شهر مهاجرت کنند.
کارکنان پالایشگاه رنگون پایتخت برمه، یکی از اولین گروه‌هایی بودند که به آبادان مهاجرت کردند واغلب این کارکنان مسلمان بودند وبرای انجام مراسم خود درصد تاسیس عبادتگاه در زمین‌های شرکت نفت شدند و با تلاش فراوان موفق به تاسیس مسجدی در این شهر شدند.
مسجد رنگونی‌های آبادان در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی در جنوب غرب پالایشگاه آبادان و در کناررودخانه اروند رود ساخته شد و یکی از زیباترین مساجد در جنوب ایران محسوب می‌شود.
این مسجد با نقش ونگاره‌های اسلامی ومشابهت به معابد رنگونی یکی از آثار دیدنی و گردشگری در شهرستان آبادان است.
مسجد رنگونی‌های آبادان قدیمی‌ترین مسجد ساخته شده در حوزه مناطق نفت خیز است که از حیث معماری، استحکام بنا و تزیینات و نمای هنرمندانه اش، از جاذبه کم نظیری برخوردار است.
یکی ازنکاتی که در این بنا وجود دارد سازه سقف آن است که ترکیبی است متشکل از لوله‌های نفت، ریل راه آهن و آرماتور که در لوله‌های نفت نقش تیر‌های اصلی و ریل‌ها نقش تیر‌های فرعی را بازی می‌کنند. یکپارچگی و هماهنگی سازه در مقابل تحمل تیر‌ها بسیار شگفت‌انگیز است.
سقف مسجد رنگونی‌ها تحمل و مقاومت بسیار بالایی دارد. با اینکه در دوران جنگ به سقف شبستان خمپاره خورده بود، تنها یک سوراخ ۷۰ سانتی‌متری در مرکز ایجاد شده و در تیزه‌ی قوس‌ها ترک خوردگی دیده می‌شود؛ اما سقف و بنا آسیب جدی ندیدند.
علت نامگذاری این مسجد برمی گردد به سبک معماری این مسجد که به سبک معماری هندی ساخته شده و متفاوت از بسیاری از مسجد‌هایی است که در این شهر ودر کشور وجود دارند.
مسجد رنگونی‌ها ورودی‌اش به مسجد شباهت ندارد و بیشترشبیه به کاخی سلطنتی می‌ماند، محراب زیبای آن هم در میان انبوهی از شکل‌های هندسی و نقوش اسلیمی و رنگارنگ قرار گرفته و نمادی از بهشت برین است.
تزئینات مسجد رنگونی‌ها
تزیینات مسجد رنگونی‌ها شباهت زیادی به گچ‌بری برهشته دارند با این تفاوت که با سیمان انجام گرفته و در واقع سیمان‌بری می‌باشند. جالب توجه است که در بین تزیینات از آینه استفاده شده است.
مسجد رنگونی‌ها از لحاظ معماری سبک ساختمان مشابه معبد‌های هند و و برگرفته از معماری آن منطقه است و دارای چهار گنبد کوچک و دو مناره است. نمای بیرونی مسجد با سیمان و به سبک خاصی تزیین شده است.
همچنین بعضی از مصالح ساختمانی، خاصه رنگ‌های به کار رفته اولیه در نقش و نگاره‌ها، از هندوستان تامین شده است.
ویژگیهای مسجد
یکی از ویژگیهای بارز مسجد محراب گلگونه‌ای است که به شیوه خاصی ایجاد شده محراب در میان انبوهی از اشکال هندسی و نقوش اسلیمی تزیین شده، رنگ‌های گوناگون و طرح‌های نقش بسته بر دیوار‌های محراب نمادی از بهشت برین است.
در مسجد رنگونی‌ها علاوه بر نماز‌های روزانه نماز‌های جمعه، عید فطر و عید قربان و مراسم جشن مبعث پیامبر (ص) با حضور پر شور مردم در این مسجد برگزارمی‌شد. هم چنین محل آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان نیز بوده است.
این مسجد در مراسم و آیین‌های مذهبی در اختیار کارگران هندی و بنگلادشی ساکن منطقه قرار می‌گرفت.
متولی مسجد شیخ عبدالرشید مندل بود و امامان جماعت آن، شیخ قادری هندی، حاج آقا رنگونی و سپس محمد اسلم راجا بودند.
عزیزالله شهبازی معاون استاندار خوزستان و فرماندار ویژه آبادان با اشاره به اهمیت آثار ملی و تاریخی شهرستان افزود:این محل می‌تواند مکان مناسب برای آشنایی گردشگران و بازرگانان با تاریخچه شهرستان آبادان و آثار و ابنیه تاریخی شهر باشد.
ثبت مسجد رنگونی در فهرست آثار ملی ایران
مسجد رنگونی‌ها در سال ۱۳۷۸ از سوی سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و پس از آن در تاریخ ۲۳ دی ماه ۱۳۸۸ به عنوان موزه اسناد تاریخی و خطی بازگشایی شد.
این مسجد که هم اکنون به موزه تبدیل شده است در آن نسخه‌هایی از قرآن‌های خطی و همچنین اسناد تاریخی مرتبط با دوره زمانی اواسط سلسه قاجاریه تا پهلوی اول به نمایش گذاشته شده است؛ اسنادی که شامل مکاتبات مالی و بازرگانی تاجران ایرانی مقیم هندوستان و انگلستان با ایران و موارد دیگری از جمله انواع سفته، برات، صورت ریز معاملات و نامه‌های تجاری نگهداری و … است.
پاک گهر مدیر اداره میراث فرهنگی آبادان در این زمینه گفت:اولین گروهی که از کارکنان خارجی برای کار در پالایشگاه به آبادان آمده بودندکارکنان شرکت نفت برمه بودند که نیاز به مکان یا مسجدی برای انجام فرایض دینی خود داشتند.
وی افزود: مسجد رنگونی‌ها از لحاظ معماری سبک ساختمان مشابه معبد‌های هند و و برگرفته از معماری آن منطقه است. این مسجد با گچبری‌های زیبا وآرایه‌های سیمانی و منحصربفرد دارای شبستان، حیاط اصلی و مأذنه و در پیشانی بنا، نقشینه‌ای منقش به آیه «بسم الله الرحمن الرحیم» است.
در این مسجد حجره‌هایی برای قرار گرفتن مهر وتسبیح و کتاب‌های دعای شیعیان نیز طراحی شده و طرح‌های نقش بسته بر دیواره‌های محراب نشانه‌های تمثیلی از بهشت برین است.
لشنی مهندس عمران در بازدید از مسجد رنگونی‌ها گفت:بنای این مسجد منحصر به فرد است و همچنین نمونه آن را در کشور نداریم.
یکی از گردشگران با بیان اینکه این مسجد طراحی‌ها وگچبری‌های بسیار زیبایی دارد، گفت:وقتی کسی از این مسجد بازدید می‌کند حس هنر بومی مردم شبه قاره هند را حس می‌کند.
این بنای تاریخی در تاریخ ۹ فروردین ماه ۱۳۷۸ به شماره ۲۲۸۹ به عنوان یکی از آثار ملی در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید.
انتهای پیام/د
