به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی  باشگاه خبرنگاران جوان؛ تحولات غوطه شرقی دمشق به خصوص بمباران‌های پیاپی مناطق مسکونی موجب شد تحولات سوریه بار دیگر در صدر مهمترین اخبار جهان قرار بگیرد و سازمان ملل متحد با ورود به موضوع غوطه شرقی در شورای امنیت تشکیل جلسه دهد و تحولات آن‌ را مورد بررسی قرار دهد.

منطقه غوطه شرقی در نزدیکی دمشق پایتخت سوریه قرار دارد و از سال 2012 که تحت سیطره معارضان قرار گرفت شاهد وقایع تلخی بود. از جمله این اتفاقات حملات شیمیایی به غیرنظامیان در سال 2013 بود که در آن 1300 نفر از غیرنظامیان جان خود را از دست دادند. اگرچه معارضان و برخی از مخالفان بشار اسد، دولت سوریه را مسئول این حملات می‌دانند اما هیچ نهاد بین المللی نتوانست سندی ارائه دهد که بیانگر انجام این حمله شیمیایی توسط دولت بشار اسد باشد.

اهمیت منطقه غوطه شرقی به دلیل موقعیت جغرافیایی آن و نزدیکی به پایتخت است؛ با توجه به اینکه غوطه شرقی در تصرف تروریست های مسلح است، این نگرانی همواره وجود دارد که عناصر تکفیری وارد دمشق شوند. از طرف دیگر این احتمال وجود دارد که تروریستها هر لحظه از کوتاهی مسافت با پایتخت استفاده کنند و با ایجاد تونل‌های زیرزمینی به دمشق نفوذ کنند؛ زیرا که در گذشته نیز تکفیری ها در منطقه برزه و قابون توانسته بودند با ایجاد تونل‌هایی اهداف خود را دنبال کنند.

پرتاب موشک و خمپاره به سمت نواحی مختلف دمشق یکی دیگر از نگرانی‌های دولت سوریه است، چرا که از زمان حضور تروریستها در غوطه شرقی، فرودگاه‌های دمشق چندین بار هدف بمباران های تروریستی قرار گرفته است. به علاوه حتی پادگان‌ها و پایگاه‌های نظامی نیز به طور پیوسته در معرض تهاجم عناصر تروریستی قرار دارد.

ارتش سوریه از سال 2012 و همزمان با حضور شاخه های تکفیری در غوطه شرقی، تلاش‌های زیادی را برای باز پس‌گیری این منطقه انجام داد اما تاکنون موفق به این کار نشده است. در روزهای گذشته نیز ارتش این کشور با پشتیبانی هوایی روسیه به دنبال انجام عملیاتی جدید برای بازپس‌گیری این منطقه است.

جنگنده‌های روسی برای کمک به ارتش سوریه در جهت مبارزه با تروریسم در غوطه شرقی، از سه شنبه شب گذشته بمباران مراکز جبهه النصره را در غوطه آغاز کردند. خبرها حاکی از آن است که بمباران پیوسته ارتش، مراکز جبهه النصره را در تمام غوطه هدف قرار داده است.

واکنش‌‌ها به مسئله غوطه شرقی

درگیری‌های غوطه شرقی موجب واکنش و موضع گیری‌های متفاوتی از سوی برخی کشورها و حتی سازمان ملل متحد شد. به طوری که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد با ابراز نگرانی از وضعیت غوطه شرقی، گفت: من عمیقا از رنج وحشتناک غیرنظامیان در غوطه شرقی ناراحت هستم، ۴۰۰ هزار نفری که در جهنم روی زمین زندگی می‌کنند. استفان دی‌میستورا، فرستاده سازمان ملل برای سوریه، نیز در یاداشتی بیان کرد:

یک نیاز برای اجتناب از قتل عام وجود دارد، زیرا تاریخ درباره ما قضاوت خواهد کرد. وی بر انجام یک آتش بس فوری تأکید کرده بود.

کشور روسیه که متحد نظام سوریه است و جنگنده‌هایش این روزها بیشتر در آسمان سوریه به پرواز می‌آیند، معتقد است رسیدن به آتش‌بس کار دشواری است. این درحالی است که این دو کشور بارها اعلام کرده‌اند حمله‌ آنها به غوطه شرقی، برای شکست معارضانی که به سمت پایتخت سوریه خمپاره شلیک می‌کنند، ضروری است.

دیمتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین نیز در نشستی خبری در روزهای گذشته عنوان کرد: آنهایی که از تروریست‌ها حمایت می‌کنند، مسئول وضعیت غوطه هستند. روسیه، سوریه و ایران، هیچ‌کدام جز کشور‌های حامی تروریسم نیستند. زیرا آنها در حال جنگ با تروریست‌ها در غوطه شرقی و دیگر مناطق سوریه هستند. پسکوف همچنین اعلام کرد که نماینده روسیه در شورای امنیت در تدوین یک قطعنامه درباره سوریه مشارکت خواهد کرد.

تصویب قطعنامه آتش‌بس ۳۰ روزه در سوریه

شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه پیشنهادی کشورهای کویت و سوئد درباره آتش بس 30 روزه در غوطه شرقی دمشق را در حالی به تصویب رساند که تمامی اعضای شورای امنیت به آن رأی مثبت دادند.

براساس آنچه در این قطعنامه آمده قرار است به مدت دست کم 30 روز در سراسر سوریه آتش‌بس خواهد شد. موضوع دیگر که قطعنامه به آن توجه ویژه داشته این است که از طرف‌های درگیر خواسته شده تا شرایط را برای انتقال فوری مجروحان و همچنین انتقال کمک‌های بشردوستانه به مناطقی که به کمک فوری نیاز دارند، فراهم کنند.

اما نکته مهم در قطعنامه 30 روزه این است که داعش، القاعده، النصره و دیگر گروه‌های تروریستی از آتش‌بس مستثنا شده‌اند. خارج کردن گروه‌های وابسته به القاعده از دامنه شمول آتش‌بس، از مهمترین تغییرات مورد تقاضای روسیه پیش در تصویب قطعنامه بود.

در حالی که شورای امنیت روز جمعه برای دومین بار رای‌گیری درباره نسخه اصلاح‌ شده پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای برقراری آتش‌بس انسانی در سوریه به‌ ویژه در غوطه شرقی به مدت 30 روز را به تاخیر انداخت در نهایت با اتفاق آرا آن را تصویب کرد.

دبیر کل سازمان ملل متحد نیز از تصویب این قطعنامه استقبال کرد و بلافاصله خواستار ارسال کمک‌های فوری و انسان دوستانه به مناطق آسیب دیده شد. آنتونیو گوترش در پیامی اظهار کرد: از همه طرف‌ها در سوریه می‌خواهم اجازه دهند کمک‌های فوری انسان دوستانه به مردم سوریه برسد.

سید جلال ساداتیان کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با اشاره به تصویب قطعنامه آتش بس سوریه در شورای امنیت اظهار کرد: از آنجا که آمریکایی‌ها و برخی از غربی‌ها نیروهایشان در غوطه شرقی حاضر و در محاصره قرار دارند، این کشورها تلاش کردند تا بتوانند نیروهای خود را حفظ و از این منطقه خارج کنند.



وی تصریح کرد: کاخ سفید و همدستانش وقتی از حضور در غوطه شرقی ناکام ماندند تلاش کردند تا موضوع را به شورای امنیت بکشانند و از این طریق بتوانند بخشی از معارضان را خارج و آنها را در یک نقطه امن مستقر کنند.

ساداتیان با بیان اینکه قطعنامه آتش بس سوریه، راه گریزی برای آمریکا در بن بستی است که خود در غوطه شرقی ایجاد کرده است، افزود: ایالات متحده و همدستانش با استفاده‌ای که از روسیه کردند توانستند او را مجاب کنند تا این قطعنامه را وتو نکند تا بتوانند نیروهای خود را نجات دهند.

کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود 75 درصد سوریه از شر داعش آزاد شده است، بیان کرد: هم اکنون بخش‌هایی از این کشور تحت تسلط معارضان دولت بشار اسد است و غربی‌ها با تلاش خود می‌خواهند اجازه ندهند فشارهای دولت سوریه و ائتلافی که از روسیه و ایران شکل گرفته بتواند به آنجا دست پیدا کند.

وی به حضور ترکیه در شمال سوریه اشاره کرد و گفت: ترکیه برای اینکه وضعیت فعلی در سوریه ادامه داشته باشد، وارد عفرین شده و آن منطقه را در اختیار گرفته است.

ساداتیان در خصوص زمان اجرای عملی قطعنامه آتش بس سوریه، خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط خاصی که هم اکنون در غوطه شرقی وجود دارد، نمی‌توان زمان دقیقی را پیش بینی کرد و اجرای عملی این قطعنامه بستگی به شرایط میدانی دارد، اما در مجموع به نظر نمی‌رسد زمان زیادی برای اجرای آن لازم باشد و باید امیدوار باشیم که ظرف چند روز این کار انجام شود.

گفتنی است غوطه شرقی دمشق که به واسطه حضور تروریست‌ها چند سالی است در ناآرامی به سر می‌برد، در روزهای گذشته نیز به دنبال افزایش درگیری‌ها بین ارتش سوریه و عناصر شورشی، اوضاعش وخیم‌تر شده است و شرایط زندگی عادی برای ساکنان آن به شدت به خطر افتاده است. به نظر می‌رسد با تصویب و برقراری آتش بس 30 روزه و بازگشت آرامش نسبی به غوطه شرقی شرایطی فراهم شود تا کشورهای جهان برای از بین بردن تروریست‌هایی که جان و مال مردم را تهدید می‌کنند به نقطه نظر مشترکی برسند اما با توجه به سیاست‌های تفرقه افکنانه آمریکا و متحدانش در سوریه به ویژه شرایطی که در عفرین شاهد آن هستیم به نظر نمی‌رسد که ایالات متحده از آرامش در غوطه شرقی استقبال کند چرا که ناآرامی در سوریه به معنای تمدید حضور نظامی این کشور در منطقه است. البته نباید از این موضوع غافل شد که آمریکا در لوای آتش‌بس در غوطه می‌تواند به تقویت تروریست‌هایی که در این مناطق جولان می‌دهند، بپردازد.

در پایان باید گفت آتش بس زمانی معنا دارد که باعث خروج تروریست‌های مسلح از مناطق تحت درگیری شود و زمینه آتش افروزی مجدد کشورهای غربی حامی تروریست‌ها را در سوریه فراهم نکند.

انتهای پیام/