به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ چندی قبل در بین صفحات اینستاگرام صفحه‌ای با این عنوان که «آیا به همسر خود شک دارید؟ آیا نسبت به نامزدتان بی‌اعتماد هستید؟ تعقیب او را به ما بسپارید تا از فعالیت شریک زندگی‌تان مطلع شوید» به نمایش در آمد. در آن صفحه عکس‌هایی از پسران جوان سوار بر موتورسیکلت به نمایش گذاشته شده بود.

بر‌اساس قرار داد هزینه فعالیت آنها به شکل ساعتی مشخص شده بود. این در حالی است که متولدین دهه ۶۰ بیشتر آقای پوآرو شرلوک هلمز و خانم مارپل را جزو کارآگاه‌های خصوصی به یاد دارند. هرگونه اقدام کارآگاهی یا تعقیب از سوی فرد بدون نظارت نهادهای مسئول همچون قوه قضائیه، نیروی انتظامی و... غیر قانونی است.

جالب است بدانید که در بین دنبال‌کنندگان افراد مختلف پست گذاشته و به این شکل از مسئولان راه‌اندازی آن تشکر کرده بودند. برای مثال برخی از زنان به این شکل به اصطلاح دست مردانشان را رو کرده بودند.

اعتماد لازمه مراودات اجتماعی است. اعتماد عبارت از تمایل به خطرپذیری در بطن اجتماع بر‌اساس حس اعتماد به دیگران است. به این شکل که دیگران بر‌اساس انتظار ما پاسخ داده و به روش‌های حمایتی دوجانبه عمل می‌کنند یا حداقل اینکه قصد آزاردهی ندارند.

در تعاریفی که از سرمایه اجتماعی مطرح شده است، اعتماد اجتماعی یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که به عنوان عنصر تشکیل‌دهنده سرمایه اجتماعی در جامعه در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر اعتماد اجتماعی هم به عنوان یک جزو ذهنی، هم به عنوان علت و هم به عنوان پیامد و معلول سرمایه اجتماعی است.

اعتماد اجتماعی از شرایط و الزامات عمده و کلیدی برای موجودیت هر جامعه محسوب می‌شود و برای حل مسائل اجتماعی ضروری است. به عبارت دیگر اعتماد اجتماعی باعث پیدایش آرامش و امنیت روانی می‌شود و برای حرکت موفقیت آمیز اقتصاد و افزایش توسعه سیاسی و اجتماعی ضرورت دارد. اعتماد اجتماعی به میزان قابل توجهی اختلال در روابط اجتماعی را کاهش می‌دهد و از این طریق ارتباط موثری در روابط بین مردم، حکومت، نهاد‌ها و گروه‌های واسطه بین مردم و حکومت دارد که ماحصل آن شکل‌گیری شبکه اعتماد و شعاع اعتماد است.

شبکه اعتماد عبارت از گروهی است که بر‌اساس اعتماد متقابل به یکدیگر از اطلاعات، هنجار‌ها و ارزش‌های یکسان در تعاملات برخوردارند و نقش قابل توجهی در تسهیل فرایند‌ها و کاهش هزینه‌های تعاملات دارند. شبکه اعتماد می‌تواند بین افراد یک گروه یا بین گروه‌ها و سازمان‌های مختلف به وجود آید. به نظر فوکویاما، جامعه شناس آمریکایی قبل از ورود به سیستم تجاری یا اجتماعی باید اطلاعات کافی درباره شبکه‌های اعتماد موجود در آن سیستم و ویژگی‌های آن به دست آورد؛ زیرا اعتماد را پایه هرگونه مبادلات اقتصادی و اجتماعی می‌داند.

در مرداد سال جاری، عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران گفت: «میزان احساس اعتماد اجتماعی در کشور ما پایین است که این موضوع بستر خشونت را در جامعه فراهم می‌کند، زیرا هر کس سعی دارد حق خود را بگیرد و به سازمان‌های مرتبط اتکا ندارد.» به گزارش آنا، احمد بخارایی ادامه داد: «رسانه‌های تصویری باید با آموزش‌های اولیه نسبت به آگاهی بخشی خانواده‌ها در مورد نحوه حمایت و مراقبت از کودکان برنامه‌های مختلفی را در نظر بگیرند تا خانواده‌ها بتوانند پس از یادگیری این مطالب و رفتار‌های اجتماعی را به کودکانشان منتقل کنند.»

ترویج بی‌اعتمادی در جوامع پیشرفته

یک جامعه شناس تعقیب افراد را ناشی از بی اعتمادی موجود در دنیای امروز می‌داند و به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: دنیای پیشرفته امروز دنیای تنهایی و بی کسی است. به بیان دیگر بی‌اعتمادی یکی از ویژگی‌های جامعه سرمایه‌داری است. امان ا... قرایی مقدم می‌افزاید: در جامعه امروز افراد نسبت به یکدیگر در سمت‌های مختلف بی‌اعتماد هستند. در اصل تنها دلیل بروز این شک و تردید در زندگی‌ها و تعاملات اجتماعی کمرنگی معنویات در جامعه است. به قول پترین سورکین، جامعه‌شناس هنر امروزه ذهنیت افراد تغییر کرده است.

وقتی در جامعه مادیات حاکم شود، طبیعتا افراد نسبت به یکدیگر شک می‌کنند. این مقوله ویژگی جامعه امروز است، چون ارزش‌ها در جامعه کمرنگ شده است. به گفته او وقتی در جامعه باور‌های اعتقادی و اعتماد به یکدیگر کم رنگ شود، دیگر افراد نسبت به یکدیگر بی‌اعتماد می‌شوند. به گفته او امروز در اخبار و نقل قول‌ها افراد مسائل جدید را مطرح می‌کنند و همین مسائل می‌تواند زمینه بروز بی‌اعتمادی در جامعه باشد. این استاد دانشگاه می‌افزاید: بروز مسائل و مشکلات جدید نشان می‌دهد که نباید در جامعه به هیچ‌فرد اعتماد کرد و افراد خود را در معرض خطر می‌بینند.

به بیان دیگر این مقوله منجر به بروز و تشدید بی‌اعتمادی در جامعه می‌شود. قرایی مقدم می‌افزاید: با بررسی وضعیت طلاق در جامعه و تصمیمات افراد در ازدواج می‌توان زمینه بروز بی‌اعتمادی را طبیعی دانست. برای مثال ازدواجی که از روی برآورده کردن توقعات، انتظارات و... باشد، نارضایتی‌های متعدد را به دنبال دارد. به قول مرتون، جامعه‌شناس وقتی افراد هدف داشته باشند، اما وسیله رسیدن به آن را نداشته باشند، وارد آسیب می‌شوند. به گفته او وقتی در بین خانواده‌ها و دوستان افراد توانایی پاسخ‌دهی به نیاز‌های یکدیگر را نداشته باشند، دیگر آسیب‌ها بروز می‌کند. با بررسی دلایل طلاق در جامعه می‌توان به نارضایتی‌های متعدد در زندگی‌های زناشویی پی برد. این استاد دانشگاه می‌افزاید: در اصل جو اجتماعی در دنیای پیشرفته بر پایه بی‌اعتمادی است. قرایی مقدم می‌گوید: در اغلب موارد زن و شوهر از نارضایتی همسر خود در زندگی مشترک مطلع هستند و همین مساله باعث استخدام جاسوس می‌شود.

این در حالی است که این اقدام بنیان خانواده را سست کرده و نهاد‌های نظارتی باید با این افراد برخورد کنند. امروز این افراد با عناوین کارآگاه و جاسوس، تعقیب‌کننده و... وارد جامعه شده‌اند. برای مثال مرد یا زنی که توانایی پاسخگویی به نیاز همسرش را ندارد، طبیعتا از خیانت همسرش بیم دارد و مبادرت به استخدام جاسوس می‌کند. این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: این اقدام میزان بی‌اعتمادی را در جامعه افزایش می‌دهد. قرایی مقدم می‌افزاید: وقتی سرمایه معنوی در جامعه کاهش یابد دیگر مسائل و نارضایتی‌ها بروز می‌کند. به گفته او بی‌اعتمادی ویژه یک گروه در جامعه نیست، بلکه امروزه همگان در جامعه به بی اعتمادی دچار شده‌اند. این نارسایی در شهر‌های بزرگ شدت می‌یابد.

هر گونه تعقیب جرم است

یک حقوقدان درباره قوانین مربوط به تعقیب دیگر افراد به «آرمان» می‌گوید: بر‌اساس تعاریف اعتماد در متن کنش‌های انسان نمود پیدا می‌کند، به ویژه در آن دسته از کنش‌هایی که سوءگیری معطوف به آینده دارند و آن نوعی رابطه کیفی است. بر‌اساس قوانین ایجاد هرگونه تعقیب جرم است، چون افراد برای احقاق حقوق خود، تعقیب، پیگیری و رسیدگی به شکایات باید به محاکم دادگستری مراجعه کنند. حسین احمدی نیاز می‌افزاید: افراد باید محاکم دادگستری را تنها مرجع مورد اعتماد برای پیگیری مسائل خود بدانند. درضمن اگر دادگستری خصوصی باشد و هر فرد بخواهد خودش، قاضی یا نگهبان باشد و بخواهد این چنین در جامعه احقاق حق و پیگیری کند، طبیعتا در جامعه بی‌نظمی و بی‌قانونی شکل می‌گیرد.

به گفته او بر‌اساس قانون چنین اقداماتی کاملا ممنوع تلقی می‌شود و هر نوع اقدام اعم از تعقیب، شنود، رسیدگی و این چنین اقدامات دخالت در امر قضا یا دخالت بر امر دادگستری محسوب شده و جرم است. این حقوقدان می‌افزاید: بر‌اساس قانون فعالیت چنین صفحه‌هایی در فضای مجازی جرم است و دادستان عمومی یا انقلاب و دادستان کل کشور می‌توانند به این موضوعات رسیدگی کرده تا در اسرع وقت برخورد‌های قضائی مناسب با فرد یا افراد خاطی اعمال شود.

احمدی نیاز درباره جرایم این اقدام می‌افزاید: بر‌اساس قانون هرگونه مباشرت و معاونت در این جرم قابلیت تعقیب کیفری را داشته و برای حفظ نظم عمومی دادستان کشور می‌تواند درباره برخورد با این سایت‌ها و کانال‌ها اقدامات قضائی را انجام دهد. او درباره فعالیت‌های نهاد‌های نظارتی در صفحه‌های مجازی شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: در این شرایط دادستان کل کشور و دادستان‌های شهرستان‌ها باید معاونانی در زمینه جرایم یارانه‌ای داشته باشند و به این شکل مسائل تخصصی را مورد بررسی قرار دهند.

برای مثال همان‌طور که پلیس فتا امر تخصصی پلیس در مقوله جرایم سایبری و یارانه‌ای است، دادستان‌ها و دادگاه‌ها نیز باید نهاد تخصصی برای رسیدگی به این امر اتخاذ کنند. به گفته او حفظ نظم عمومی و پیشگیری از وقوع جرم ایجاب می‌کند که اقدامات لازم در این زمینه انجام شود.

برخی بی‌قانونی‌ها عادی می‌شود

با بررسی اقدامات انجام شده در جامعه باید گفت که ورود یا بهتر بگویم دخالت افراد غیر به فعالیت دستگاه قضا فقط در حد تعقیب زوج‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه از دیرباز فعالیت افرادی تحت عنوان «شر خر» که با تصاحب چک‌های بی‌محل مبادرت به اعمال زور به فرد بدهکار می‌کردند را شاهد بودیم.

از سوی دیگر فعالیت برخی افراد با عنوان شاهد طلاق نیز بار‌ها از سوی رسانه‌ها منتشر شده است. این مسائل در شرایط کنونی به امر بدیهی تبدیل شده است، اما با اطلاع‌رسانی می‌توان افراد را با مشکلات متعدد این مسائل آگاه کرد. از سوی دیگر وقتی این نوع بی‌قانونی‌ها در کشور عادی شود می‌تواند منشأ بروز دیگر نارسایی‌های اجتماعی، حقوقی، فرهنگی، خانوادگی و... باشد. اگر تاکنون رسانه‌ها درباره حقوق شهروندی اطلاع‌رسانی می‌کردند، دیگر افراد به حقوق خود واقف بودند.

منبع: روزنامه آرمان

انتهای پیام/

کاسبی با تعقیب دیگران