به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ یلدا نام یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است و به مناسبت فرا رسیدن بلندترین شب یلدا برگزار می‌شود. خانواده‌های ایرانی مراسم ویژه شب یلدا را به صورت گروهی برگزار می‌کنند و از این شب برای تقویت ساختار خانواده بهره می‌برند.

شب یلدا، شب گردهمایی خانواده‌ها به حساب آمده و نماد علاقمندی ایرانیان به حفظ ساختار خانواده است. ایرانیان این شب را جشن می‌گیرند تا صله رحم را انجام داده و چند ساعتی را در کنار همدیگر بگذرانند. آن‌ها در این شب به دیدار بزرگان فامیل می‌روند و آن‌ها را همچون گوهری در میان می‌گیرند. البته شهر‌های مختلف کشورمان برای این شب برنامه‌های ویژه‌ای دارند که ما در اینجا به برخی از این برنامه‌ها اشاره می‌کنیم.

خراسان

مردم خطه خراسان در بلندترین شب سال شیرینی کف می‌پزند و به اصطلاح «کف‌زنی» می‌کنند. آن‌ها در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام «تغار» می‌ریزند. مردان و جوانان فامیل با دسته‌ای از چوب‌های نازک درخت انار به نام «دسته گز» مایع مزبور را برای ساعت‌ها هم می‌زنند تا به صورت کف سفت درآید. این کار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع مزبور کف و سپس سفت شود و خشک شده آن مانند گز اصفهان شود. کف آماده شده در پایان با مخلوط کردن شیره شکر آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده می‌شود. در این میان گروهی از جوانان قبل از شیرین کردن کف‌ها مجاز هستند با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورتشان شادی و نشاط را به جمع مهمانان بیفزایند.

چله تموز یکی دیگر از مراسم‌های خطه خراسان برای شب یلدا است. مردم این خطه از اول تیرماه تا دهم مردادماه را «چله تموز»، از دهم مرداد ماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو» و از دهم بهمن ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند. تموز به معنای تیرماه است.

خواص میوه‌های بهشتی شب یلدا را بشناسید

اصفهان

مردم اصفهان نیز همچون مردم سایر خطه‌های ایران شب یلدا را با برگزاری مراسم‌های ویژه‌ای جشن می‌گیرند. مردم این خطه کشورمان شب چله را به دو قسمت «چله زری» و «عمو چله» تقسیم می‌کنند. آن‌ها شب یلدا را با پهن کردن سفره شب چله گرامی می‌دارند. مردم اصفهان در شب یلدا همه لباس‌ها و رختخواب‌هایشان را با هدف خوش آمدگویی به «عمو چله» و «چله زری» در هوای آزاد بویژه در مقابل خورشید پهن می‌کنند.

شیراز

گفتنی است بعضی از خانواده‌های شیرازی در بلندترین شب سال «فال کلوک» می‌گیرند. «کلوک» کوزه دهن‌گشادی است که در آن روغن شیره، رب انار و یا ترشی می‌ریزند و روی کوزه با لعابی سبز پوشیده شده است. فال کلوک مخصوص خانم‌ها است. رسم است کلوکی به میان مجلس آورده می‌شود و هر یک از زنان نشانه‌ای در آن می‌اندازند، آنگاه دختر بچه‌ای جلو آمده، دست در کلوک کرده و یکی از اشیای داخل کلوک را بیرون می‌آورد و به دیگران نشان می‌دهد. سپس زن با سوادی ترانه‌های محلی را می‌خواند و هر کسی از ترانه‌های مخصوص خودش نتیجه‌ای می‌گیرد. به جای ترانه‌های محلی بعضی از اشعار حافظ نیز خوانده می‌شوند.

شب یلدا در شعر و ادب پارسی/ یلدا در شاهنامه فردوسی

همدان

مردم همدان در شب یلدا «فال سوزن» می‌گیرند. آن‌ها در این شب دور تا دور اتاق می‌نشینند و پیرزنی به طور پیاپی شعر می‌خواند. دختر بچه‌ای پس از اتمام هر شعر بر یک پارچه نبریده و آب ندیده سوزن می‌زند و مهمان‌ها بنا به ترتیبی که نشسته‌اند شعر‌های پیرزن را فال خود می‌دانند.

خوزستان

مردم خوزستان نیز در شب یلدا تا سحر انتظار می‌کشند تا از قارون افسانه‌ای استقبال کنند. قارون در لباس هیزم‌شکن برای خانواده‌های فقیر تکه‌های چوب می‌آورد. این چوب‌ها به طلا تبدیل می‌شوند و برای آن خانواده، ثروت و برکت به همراه می‌آورند.

لرستان

مردم لرستان شب یلدا را با عنوان «شو اول قاره» می‌شناسند. نوجوانان وجوانان این خطه در شب یلدا به پشت بام همسایه می‌روند و شال خود را دراز می‌کنند و اشعار محلی را بلند بلند می‌خوانند و همسایه در شال آن‌ها آجیل، شیرینی و میوه و گندم شاهدانه می‌گذارد.

 سایه سرد تجملات بر گرمی شب یلدا + تصاویر 

خاطرنشان می‌شود انار و هندوانه جزو مهم‌ترین ملزومات شب یلدا هستند. آجیل شب یلدا نیز در ایران طرفدار بسیاری دارد.

رسم است بزرگ خانواده در شب یلدا تفألی به دیوان حافظ می‌زند و اهل ذوق و شاعری، سروده‌های خود را برای دیگران می‌خوانند.

انتهای پیام/