به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،  اقلیم کردستان عراق از شرق به ایران، از غرب به سوریه و از شمال به ترکیه محدود می‌شود. این ناحیه در حال حاضر به صورت یک منطقه خودمختار در بخش شمالی عراق با مرکزیت اربیل اداره می‌شود. 

جمعیت کردهای عراق نزدیک به 25 درصد از مجموع جمعیت عراق را تشکیل می‌دهند. البته منطقه کردستان عراق دارای اقلیت‌های آشوری، ترکمن، کلدانی و عرب نیز هست. کردهای عراق برخلاف کردهای ترکیه که گویش کرمانجی دارند، به گویش های سورانی و بادیانی زبان کردی تکلم می‌کنند. 

کردستان عراق متشکل از 6 استان است که مهمترین آنان اربیل، سلیمانیه و دهوک هستند. این منطقه با وجود اکثریت قوم کرد، دارای دو دستگی قابل ملاحظه‌ای است که بین کردهای سورانی و بادیانی شکل گرفته است. کردهای سورانی تحت نفوذ جناح طالبانی بوده و کردهای بادیانی توسط بارزانی و قبیله بارزان رهبری می‌شوند. 

کردهای عراق، خودمختاری خود را از جنگ 1991 میلادی خلیج فارس به دست آوردند؛ آنها در این سال توانستند با استفاده از وضع ممنوعیت پرواز در مدار بالای خط 36 درجه حکومت خودمختار خود را ایجاد کنند. در سال 2005 میلادی کردها علاوه بر استقلال رسمی و تأسیس دولت خودمختار به ایفای نقش در نظام سیاسی عراق نیز پرداختند. 

مسعود بارزانی موفق شد با برپا کردن شورش "راپه ین" در سال1991 میلادی و دقیقا پس از جنگ کویت و عراق و در زمان برقراری وضعیت ممنوعیت پرواز عراق به بالای خط ۳۶ درجه توسط نیروهای ائتلاف، کنترل کردستان عراق را بدست آورده و دولت اقلیم کردستان عراق را تاسیس کند. 

در سال‌های اخیر و با شروع بیداری اسلامی، کردستان عراق نیز شاهد اعتراضات جدی به خصوص در شهر سلیمانیه بر علیه حکومت بارزان بود؛ اما با وجود این ناآرامی ها مسعود بارزانی بر قدرت ماند و بارزانی ها نیز مشغول آماده سازی گزینه پس از او هستند. نچیروان بارزانی برادرزاده مسعود بارزانی و فرزند ادریس، ‌گزینه بعدی بارزانی ها برای ریاست اقلیم کردستان است؛ این درحالی است که مسعود بارزانی شخصا خواهان تداوم حکومت خود توسط فرزندش مسرور، رئیس اداره امنیت حزب پارتی (پاراستن) می باشد. 

بارزانی ها در حالی داعیه‌دار کشور مستقل کردستان و فریب افکار عمومی با برگزاری همه‌پرسی هستند که حاضر نیستند سایر گروه های کرد عراقی و نیز گروه های کرد ترکیه و سوریه را در اداره این کشور مستقل شریک کنند. در واقع کشور مستقل کردستان در نگاه بارزانی ها همان اقلیم کردستان عراق است با مرزهای فراخ تر که تنها خانواده بارزانی باید بر آن حکومت کند. 

چشم‌انداز دار و دسته بارزانی از جدایی چیست؟

اقلیم کردستان در مساله همه‌پرسی تنها به دنبال جدایی و استقلال در چارچوب مرزهای 4 استان اربیل، سلیمانیه، دهوک و حلبچه نیست، و می‌کوشد با استفاده از شرایط امنیتی عراق، فضا را برای الحاق مناطق مورد مناقشه به اقلیم کردستان عراق فراهم کند. این مناطق شامل استان نفت خیز کرکوک و بخش‌هایی از استان‌های صلاح‌الدین، نینوا و دیاله می‌شود.

در واقع اربیل می‌کوشد از شرایط ناشی از جنگ با داعش و گسترش نفوذ نظامیان پیشمرگه در این مناطق بهترین استفاده را ببرد و با تثبیت مواضع نظامی خود در استان‎های مورد مناقشه، همزمان با برگزاری همه‌پرسی استقلال آنها را به صورت همزمان محقق سازد.

از سوی دیگر اربیل معتقد است که اگر از شرایط درگیری ارتش و دولت عراق با داعش برای تحقق مطالبات استقلال طلبانه خود بهره نگیرد، پس از پایان جنگ  با مشکلات بیشتری بعد از برگزاری همه‌پرسی مواجه خواهد شد.

اما در مقابل کشورهای منطقه و جامعه جهانی هرگونه تلاش برای جدایی طلبی در شرایط کنونی را موجب کاهش اقتدار ارتش و دولت مرکزی عراق در برابر داعش می‌دانند و معتقدند که دامن زدن به اختلاف و تنش در شرایط کنونی می‌تواند به بازگشت داعش و دیگر گروه‎های تررویستی نظیر القاعده به صحنه قدرت در عراق کمک کند.

روزنامه صهیونیستی "یدیعوت آحارونوت" در گزارشی نوشت که حمایت اسرائیل از کردهای عراق، دهن کجی به "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهور ترکیه به شمار می‌آید این در حالی است که همه پرسی جدایی کردها جنجال زیادی درباره حمایت آشکار یا عدم اظهار آشکارانه از آن در اسرائیل بوجود آورده است و روزنامه معاریو نیز نوشته که اسرائیل پیام‌هایی درباره عدم حمایت آشکار از کردها دریافت کرده است.

نویسنده این مقاله در یدیعوت آحارونوت نوشت که حمایت آشکار اسرائیل از کردها باعث مواجهه با ترکیه خواهد شد اما "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر اسرائیل با حمایت خود از کردها به دنبال ایجاد یک پایگاه اطلاعاتی در مرز کردستان عراق با ایران است. حمایت از جدایی کردستان عراق در راستای منافع اسرائیل بوده چون این جدایی، منافع نفتی، امنیتی و اطلاعاتی برای اسرائیل به همراه خواهد داشت.

گزارش از حمیدرضا قربانی

انتهای پیام/