به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، پشت پرچین های کوتاه خانه‌های کاه‌گلی روستا دیگر صدای ضرباهنگ زندگی بانوی روستا هنگام بافت جاجیم ، قالی وگلیم مازندران شنیده نمی شود و معماری روستایی با سقف های چوبی و حلبی مازندران نیز تغییر رنگ داده است.
همه جاذبه و زیبایی روستاها به ساختار و بافتشان است که به لطف ساخت‌وسازها، تغییر رنگ داده‌اند و شهری شده‌اند، نماهای سنتی روستایی و الگوی معماری در سال‌های اخیر دچار تغییر و دگرگونی‌های اساسی شده است و روستاها، مد شهری شدن را تقلید می‌کنند.
طرح‌های هادی توسعه دهنده روستا یا فراری دهنده روستاییان
اهالی روستاهای مازندران بنا بر محدودیت‌ها و محرومیت‌هایی که به دلایل مختلف در روستاها وجود دارد، کمبود‌های بسیاری را متحمل می‌شوند که موجب معضلاتی در سطح کلان جامعه می‌شود، بعنوان نمونه می‌توان به انواع فقر بویژه فقر فرهنگی مهاجرت و هجوم به شهر که خود می‌تواند زمینه ساز مشکلات بعدی نیز باشد، اشاره کرد.
محمد صفری یکی از اهالی روستای ماکران در شهرستان میاندورود سوار بر تریلر با کیسه‌های شالی برنج است در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، می‌گوید: این روستا و روستاهای اطراف را ببینید خواهید دید مبلمان روستا از خانه‌های کاه گلی و فرسوده به سمت خانه مدرن تغییر قیافه داده است.
وی می‌گوید: برخی از روستاییان در این منطقه برای فرار از بیکاری و افزایش درآمد و زندگی بهتر به سمت شهر رفته اند و زمین‌های کشاورزی خود را به تهرانی‌ها و شیرازی‌ها فروخته اند.
وصییه محمدی یکی از بانوان روستا که با پای برهنه و چادر گل گلی بسته به کمر مشغول درو است، در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، می‌گوید:بخشی از بافت روستا فرسوده و خانه‌های قدیمی است که با اندکی تعمیر و بازسازی می‌شود معماری قدیمی در روستا احیا کرد و زنده نگه داشت.
او می‌گوید: خانه‌های روستای ما امروزی شدند و دیگر جوانان علاقه‌ای به کار در زمین‌های کشاورزی و هنر‌های سنتی مازندران ندارند.
اما در سال‌های اخیر طرح‌هایی جهت توانمندی و بهسازی در روستاها انجام گرفته است که از آن جمله می‌توان به طرح هادی روستایی اشاره کرد، که به هدایت روستاها در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی تاکید دارد.
افزایش نظارت بر ساخت و سازها در روستاها با اجرای کمیسیون ماده ۹۹ دهیاری‌ها
ساخت و ساز‌های روستایی به عنوان یکی از ارکان تاثیرگذار درکاهش مهاجرت از روستا به شهر، همواره از دغدغه‌های مردم و مسئولان این بخش بوده و به همین منظور و برای افزایش نظارت بر این ساخت و سازها و کاهش تخلفات، مواد قانونی در وزارت کشور تصویب شده است که معروف‌ترین آن کمیسیون ماده ۹۹ دهیاری‌ها است.
دراین قانون بر نظارت دستگاه‌های متولی مانند دهیاری‌ها و بخشداری‌ها و همچنین برخور با متخلفان این حوزه تآکید شده است، اما آیا این قانون به درستی اجرا و اعمال می‌شود؟
زارع پور کارشناسان معماری مازندران با بیان اینکه یکی ازوظایف دهیاری‌ها نظارت بر ساخت و سازروستایی است که متاسفانه آن چنان که باید موازین و مقررات ساخت وساز و استاندارد‌های لازم رعایت نمی‌شود، گفت: رعایت نشدن کاربری تعیین شده نشان دهنده نبود دانش و آگاهی مناسب درمیان دهیاران بوده و باید تلاش شود در این باره آموزش‌های لازم ارائه شود.
وی افزود:رعایت نشدن استاندارد‌های ساخت وساز‌ها را از دیگر مشکلات این مناطق دانست و افزود: دراین باره دهیاران نقش ویژه‌ای دارند، اما متآسفانه این نقش چندان جدی گرفته نمی‌شود.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، محمودزاده کارشناس مشاور دفتر امور روستایی استانداری مازندران نیز با اشاره به اینکه بیش ازهزار و ۸۰۰ دهیاری در این استان فعالیت می‌کنند، گفت: باید نظارت بر فعالیت‌های دهیاری‌ها بیشتر باشد تا این گونه کمبودهارا به حداقل برسانیم.
وی با تاکید بر ضرورت رعایت کاربری‌ها در روستاها افزود: برخی اوقات اجرای طرح هادی، روستاها را از حالت روستایی خارج می‌کند و باید توجه شود که توسعه ابعاد مختلف داشته و باید توسعه متوازن در روستاها انجام شود.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، جواد واحدی مدیرعامل سازمان همیاری شهرداری‌ها و دهیاری‌های مازندران گفت: این سازمان قصد دارد با اعمال اقدامات قانونی، جلوی ساخت و ساز‌های بی رویه را در شهرها و روستاها بگیرد.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه تبدیل روستاهای بزرگ به شهرها از روی کارشناسی و اقدامی اجتماعی فرهنگی نبوده و در آینده ممکن است صدمات بسیاری به استان وارد کند، افزود: هنوز بسیاری از زیرساخت‌ها در روستاهای بزرگ فراهم نبوده که به دلیل درخواست‌های سیاسی نمایندگان و برخی اوقات مدیران، این روستا تبدیل به شهر شده بدون آنکه از حداقل خدمات و تاسیسات شهری برخوردار باشد.
مدیرعامل سازمان همیاری شهرداری‌ها و دهیاری‌های مازندران با بیان اینکه تبدیل روستاهای بزرگ به شهر‌های جدید، در واقع بافت روستایی را از بین می‌برد گفت: این اقدام مسئولان سیاسی باعث می‌شود تا بافت بکر روستاها با تبدیل شهر‌های جدید در معرض تخریب جدی قرار گیرد.
احیای بافت با ارزش روستایی با اجرای طرح هادی گردشگری
مازندران ۳ هزار و ۲۰۰ روستا دارد و طرح هادی گردشگری در روستا‌هایی که بافت قدیمی آن‌ها از بین نرفته است، اجرا می‌شود.
طرح هادی گردشگری در حال حاضر در ۱۳ روستای مازندران اجرا شده است و قرار است از هر شهرستان، دو روستا جهت اجرای طرح به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی معرفی شوند.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، تابش رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور که مردادماه مهمان مردم مازندران بود نیز از تصویب طرح هادی در ۹۰ درصد از روستاهای کشور خبر داد , گفت: ۶ هزار طرح هادی روستاها تاکنون در کشور بازنگری شده است.
وی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های جدی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بازنگری طرح هادی هزار و ۵۰۰ روستا در سال است، افزود: در ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار روستای جدید طرح هادی اجرا می‌شود.
رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه طرح بافت با ارزش تاریخی در ۶۵ روستای کشور در دست اجراست، افزود: طرح بافت با ارزش تاریخی ۸۰ روستا نیز در مرحله طراحی است.
تابش گفت: در بخش مسکن روستایی نیز سالانه ۲۰۰ هزار واحد ساخته می‌شود.
وی افزود: اقدام جدیدی نیز در زمینه مسکن کم درآمد‌ها انجام شد که علاوه بر تسهیلات، ۳ میلیون تومان نیز وام بلاعوض به مشمولان این طرح پرداخت شود.
رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گفت: ۵۰ میلیارد تومان نیز از محل اعتباری حساب ۱۰۰ امام برای این بخش در نظر گرفته شد.
روستای زروم نکا روستای نمونه گردشگری با مرمت و بازسازی خانه‌های روستا
روستای زروم نکا، جایی که طرح هادی با قابلیت گردشگری در آن اجرا شده است، پخت نان محلی در تنور عمومی و سنگ فرش کوچه و خیابان گوشه‌ای از مزیت‌های این روستای مقصد گردشگری است.
در این روستاها با حفظ بافت‌های قدیمی، به جای جدول کشیدن و آسفالت از سنگ فرش و دیواره‌های سنگ چین استفاده شده تا فضای سنتی و قدیمی در خانه‌های روستایی حفظ شده و بافت چوبی و گلی خود را از دست ندهند.
یکی از روستاییان این روستا می‌گوید: تنور اینجا عمومی است و هر خانواده‌ای که دوست دارد در اینجا نان درست می‌کند.
این خانم روستایی می‌گوید: نان درست شده را هم برای مصرفی خود استفاده می‌کنیم و هم به مسافرانی که به اینجا می‌آیند می‌فروشیم.
یکی از روستاییان دیگر نیز که پا به سن گذاشته است، می‌گوید: قبلا با کمترین بارندگی کوچه‌ها و حیاط خانه‌های ما گل میشد، اما حالا به علت سنگفرش شدن دیگر آن دردسر‌ها وجود ندارد.
این پیرزن روستایی می‌گوید: از وقتی روستای ما به این شکل درآمده مسافران بیشتر به اینجا می‌آیند و تابستان‌ها خیلی بازدید کننده داریم.
رونق در روستاهای مازندران با اجرای طرح هادی گردشگری
سال ۱۳۶۲ برای اولین بار در کشور طرح هادی گردشگری در شهرکرد اجرا شد، در مازندران هم، ۱۰ سال بعد برای اولین بار روستای کندلوس پیشگام اجرای این طرح شد، طرحی که هزینه اجرای آن مشارکتی است.
اجرای این طرح در این روستا سبب افزایش درآمد، کاهش مهاجرت جوانان به شهرها، تنوع و ثبات در اشتغال، حفظ و تداوم بافت تاریخی و تبدیل خانه‌های قدیمی به هتل‌های سنتی و در نتیجه کاهش محرومیت‌ها شده است و حتی پیرمرد‌ها هم این فضای کسب و کار را از دست ندادند.
یکی از پیرمردهای این روستا که از طریق اجرای طرح هادی گردشگری امرا و معاش می کند ، و از ایجاد این طرح در روستا راضی است در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ،می‌گوید: با فروش گردو و صنایع دستی سود قابل توجهی عاید ما می‌شود.
او می گوید: سنگفرش شدن این روستا با کمک جوانان اینجا انجام شد و ما به عنوان کارگر مزد دریافت می‌کردیم و علاوه بر آن این کار را به خوبی یاد گرفتیم.
جوان روستایی دیگری می گوید: به عنوان یک جوان حاضر نیستم به شهر بروم، چون بهترین امکانات و فضا برای کسب و کارم در این روستا برایم فراهم است.
یک گردشگر که اهل مشهد است،در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، می گوید: فضا و طبیعت این روستا واقعا بی نظیر است و ما را به یاد گذشته می اندازد.
این گردشگر افزود: حدود۳ بار در سال برای تفریح به این روستا می آید و دل کندن از این فضای رویایی برایش سخت است.
بافت بکر روستاهای مازندران در خاطره‌ها قاب می‌شود
عبدی مدیرکل دفترامور روستایی استانداری مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ،با تاکید برتقویت نظارت بردهیاری‌ها در ساخت و سازها افزود: نظارت بر ساخت و ساز خارج از بافت روستاها به شرکت تعاونی دهیاری‌ها واگذار شده است.
وی گفت: قانون‌گذار اجازه نظارت بر ساخت و سازها را به وزارت کشور سپرده است تا معاونان عمرانی استانداری‌ها در باره ساخت و ساز‌های خارج از بافت روستا و خارج از حریم روستا تصمیم گیری کنند.
مدیرکل دفترامور روستایی استانداری مازندران با بیان اینکه این نظارت با همکاری معاونان عمرانی به سازمان همیاری و شهرداری‌ها واگذارشده است افزود: به علت گستردگی مناطق و روستاها و نیز نظارت نامناسب بر این بخش، تفاهم نامه‌ای میان امور روستایی، معاونت عمرانی استانداری و سازمان همیاری امضا و این نظارت‌ها به شرکت تعاونی دهیاری‌ها واگذار شده است.
عبدی با اشاره به اینکه جرایم کمیسیون در داخل بافت روستا به حساب دهیاری‌ها و در خارج از بافت روستا به حساب سازمان همیاری واریز می‌شود گفت: اگر این موضوع با مسئولیت شرکت تعاونی‌ها انجام شود جریمه به حساب خزانه واریز و بر اساس کوش شرکت‌های تعاونی سهمی به عنوان مبلغ ثابت و سهمی نیز به عنوان مبلغ کوششی به حساب شرکت تعاونی‌ها واریز می‌شود.
با توجه به گفته‌های مسئولان و کارشناسان به نظر می‌رسد، در حالی که روستا خود باید محل زندگی، رونق و کسب و کار بوده و جامعه باید مهاجرت معکوس از شهر به روستاها را برنامه‌ریزی کند، ساخت و ساز‌های غیر اصولی و تغییر بافت‌های موجود، خسارات فراوانی بر پیکر اقتصاد روستا و در نتیجه ضریب ماندگاری جمعیت در روستاها وارد کرده است.
به همین دلیل افزایش ماندگاری در روستاها، ایجاد اشتغال در مناطق روستایی، افزایش بهداشت، فراگیر کردن آموزش، فرهنگ سازی، فراهم کردن شرایط مهاجرت معکوس با استفاده از بررسی‌های میدانی اثرگذار، از راهکار‌های قابل طرح برای کاهش حاشیه نشینی و توسعه روستاها محسوب می‌شوند.
استان مازندران با ۲۴ هزارکیلومترمربع وسعت، بیش از سه میلیون و ۱۴۰ هزارنفر جمعیت دارد که حدود نیمی از آن‌ها در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
گزارش از آتنا رستمی آله خیلی
انتهای پیام/آ
بافت های روستایی فرصتی برای جذب گردشگر
