به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان ؛ ﺟﺎده اﺑﺮﯾﺸﻢ، آﺳﯿﺎ را از ﻃﺮﯾﻖ ﺧﺸﮑﯽ ﻃﯽ میﮑﺮد ﮐﻪ ﻃﻮل راﻫﻬﺎي آن ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ 8000 کلیومتر بود. این ﺟﺎده از ﻣﺸﺮق، ﺷﻬﺮ ﭼﺎﻧﮓ ( ﺷﯿﺂن اﻣﺮوز) ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﭼﯿﻦ آﻏﺎز ﻣﯽ‌ﺷﺪ و در ﻃﻮل دﯾﻮار ﺑﺰرگ ﭼﯿﻦ اداﻣﻪ ﻣﯽ‌ﯾﺎﻓﺖ. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ دو ﺷﺎﺧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه و از ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺻﺤﺮاي ﺗﺎﮐﻼﻣﺎﮐﺎن ﻋﺒﻮر ﮐﺮده و ﺑﺎ ﻋﺒﻮر از ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮔﺮدﻧﻪ ﻣﺮﺗﻔﻊ از ﻗﻠﻪ‌ﻫﺎي ﭘﺮ ﺑﺮف ﮐﻮﻫﻬﺎي ﭘﺎﻣﯿﺮ ﻣﯽ‌ﮔﺬﺷﺖ ﺳﭙﺲ از ﺳﺮزﻣﯿﻨﻬﺎي ﺑﻠﺦ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﮐﻪ از ﻏﺮب ﺑﻪ ﺳﻮي ﻓﻼت اﯾﺮان ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ‌ﺷﺪ، از ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ و ﺑﺨﺎرا ﻣﯽﮔﺬﺷﺖ و از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻣﺮو ﻣﯽ‌رﺳﯿﺪ. ﺟﺎدة اﺑﺮﯾﺸﻢ ﯾﺎ راه اﺑﺮﯾﺸﻢ، راﻫﯽ ﮐﺎروان رو ﮐﻪ از دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن در دو ﻗﺎرة آﺳﯿﺎ و اروﭘﺎ از ﭼﯿﻦ ﺗﺎ ﻣﺪﯾﺘﺮاﻧﻪ، ﻣﻮرد ﺑﻬﺮه‌ﺑﺮداري ﺗﺠﺎرﺗﯽ، زﯾﺎرﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺣﺘﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ.

احیای جاده ابریشم با خطوط راه آهن

 افغانستان یکی از کهن‌ترین مراکز تمدن و فرهنگ در جهان محسوب شده و نقش مهمی در حیات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و مذهبی آسیا بخصوص آسیای مرکزی در قرون قدیم و قرون وسطی بازی کرده است. تحقیقات علمی و کشفیات باستان شناسی تثبیت کرده است که افغانستان کنونی نخستین کانون تمدن و فرهنگ در آسیای مرکزی بوده و پنجمین کانون در ردیف کانون‌های هفتگانه تمدن و فرهنگ بشری در جهان به شمار می‌رود.

افغانستان بنابر موقعیت جغرافیایی خود، قرن‌ها به مثابه پل ارتباطی میان مراکز تمدن و فرهنگ چین، هند، بین النهرین، سواحل شرقی دریای مدیترانه، مصر و یونان و روم نقش حیاتی در آشنایی و امتزاج مظاهر گوناگون این تمدن‌ها بازی کرده است.

احیای این جاده از طریق راه‌آهن سودی دو جانبه را برای همه کشورهای درگیر در بر دارد. در واقع اعضا دستاوردهای مثبت و گسترده‌ای از راه‌اندازی این راه‌آهن در بعد ملی و منطقه‌ای خواهند داشت. راه‌آهن می‌تواند در کنار افزایش حمل‌ونقل رشد اقتصاد ملی را به ارمغان آورد و موجب افزایش روابط تجاری، افزایش گردشگری، توسعه اقتصادی ملی شود.

در این میان، خط آهن یاد شده راه حمل‌ونقل بازرگانی جهانی میان شرق (از چین تا ایران) و غرب جهان (اروپای غربی) را کاهش و کشورهای عضو را از خاک ایران به آب‌های آزاد خلیج فارس پیوند می‌دهد. در کنار این نیز حمل و ترانزیت بار میان کشورهای منطقه را آسان و با کوتاه‌تر شدن مسیر زمان و هزینه‌های حمل بار را کاهش و نقش ترانزیتی کشورها را افزون می‌کند.

در بعد دیگری خط آهن ایران، افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان و چین می‌تواند به رشد روابط سیاسی دوجانبه چند ‌جانبه کشورهای عضو کمک کند و در کنار آن موجب پویایی بیشتر اقتصادی در بین کشورهای عضو کریدور شمال ـ جنوب (با مشارکت چهارده کشور) خواهد شد.

گذشته از این هر چند خط آهن تجن ، سرخس و مشهد از هزینه‌های ریلی کشورهای آسیای میانه در دسترسی به خلیج فارس، هند و... کاست، اما باید توجه داشت که با ایجاد کریدور ریلی نوین بین ایران و چین از ایران تا کاشغر (از راه کشورهای افغانستان، تاجیکستان و قرقیزستان) فاصله ریلی و دسترسی چین و کشورهای افغانستان، تاجیکستان و قرقیزستان به ایران، اروپا و خلیج‌فارس کمتر می‌شود.

این امر در حالی است که این راه آهن حلقه مفقوده را‌ه‌آهن استاندارد بین‌المللی و مهم‌ترین مسیر انجام نشده را‌ه‌آهن شرق در جهان است و در صورت تحقق کمکی مهم به همگرایی سیاسی و منطقه‌ای خواهد کرد. چرا که گسترش هر نوع همکاری بین کشورهای منطقه به تنظیم منافع مشترک بین این کشورها و کاهش تهدید کمک می‌کند و گره خوردن منافع از میزان تهدید آنها نسبت به یکدیگر بصورت طبیعی کاسته و به توسعه ثبات و امنیت پایدار در منطقه کمک خواهد کرد.

*منافع ایران

هر چند اکنون ارتباط راه آهن ایران و چین هم‌اكنون از طریق كشورهای آسیای میانه (عبوری از كشورهای قزاقستان، ازبكستان و تركمنستان) برقرار است، ولی كریدور جدید ریلی در بعد ملی می‌تواند تبادلات اقتصادی ایران را در وهله نخست با همه اعضا افزایش دهد و در بعد منطقه‌ای نیز با توجه به برنامه‌های دولت برای توسعه منطقه مکران و بندر چابهار، ایران می‌تواند به حمل‌ونقل منطقه‌ای، دسترسی بیشتری بیابد؛ و خط ریلی جدید می‌تواند تاثیر قابل توجهی در تراتزیت و رشد حجم تجارت ایران با کشورهای منطقه داشته باشد.

*منافع افغانستان

افغانستان تا سال 2011 فاقد هر گونه راه آهنی بود. این درحالیست که این کشور سخت نیازمند خطوط راه آهن است. در این بین این کشور محصور در خشکی تلاش می‏‌کند شبکه‌ی حمل و نقل ریلی را در سراسر کشور توسعه دهد. در این بین در کنار گذار از بن‌بست‌های ارتباطی اهمیت و موقعیت استراتژیکی افغانستان را بالا برده و اتصال آن به کشورهای همسایه ایران، و سپس با هند، چین، روسیه و آب‌های آزاد و کشورهای جهان را فراهم‌تر کند و پیشرفت اقتصادی بیانجامد. در این راستا ساخت خط آهن جدید که از شش استان قندوز ، بلخ، جوزجان، فاریاب، بادغیس و هرات می‌گذرد، امکان دسترسی افغانستان به شبکه‌ی خط آهن آسیای میانه و اروپا را نیز افزایش می‌دهد.

راه‌اندازی این خط آهن استان‌های مرکزی و شمالی را در مسیر ترقی و توسعه قرار می‌دهد و با توجه به گذر خط‌ آهن نوین از بخش‌های شمالی افغانستان (کمتر در حوزه نفوذ طالبان قرار دارد ) احتمال چالش‌های امنیتی گروه طالبان کمتر است. در بعد دیگر ساخت این كریدور از نظر رشد بخش های بین راه و پوشش شهرهای بین مسیر نیز دارای اهمیت است و همچنین میتواند فرصتی برای صدور مواد معدنی معادن گسترده کشور باشد.

گذشته از این حجم تقاضای ترابری کشورهای عضو از این مسیر به نحو قابل ملاحظه‌ای است و می‌تواند سالانه بین 200 الی 300 میلیون دلار حق ترانزیت نصیب کشور کند. همین امر موجب شده است تا مقامات با پشتیبانی کامل از این طرح، آن را دارای نقش مهمی در رشد اقتصاد ملی کشور افغانستان ارزیابی کنند.

این پروژۀ خط آهن که بخشی از راه ابریشم است، از شیرخان بندر ولایت کندز شروع شده و با عبور از ولایات جوزجان، فاریاب، بادغیس و هرات به ایران وصل می‌شود.

به گفتۀ کارشناسان اقتصادی با بهره‌برداری از این پروژه، ساکنان چندین ولایت از مزایای اقتصادی آن سود برده و زمینۀ اشتغال و حمل و نقل ارزان به آنان مهیا خواهد شد.

عبدالباقی تاجر افغان می‌گوید که با احداث چنین خط آهن، تاجران می‌توانند مال‌های تجارتی خود را با قیمت ارزان انتقال دهند. آذرخش حافظی، مسوول روابط بین‌المللی اتاق‌های تجارت افغانستان می‌گوید این خط آهن به عنوان پل ارتباط میان آسیای میانه و آسیای جنوبی و اهمیت سیاسی آن، ارزش این پروژه را چند برابر می‌سازد.

محمدرضا احمدی مدیرکل ساخت روسازی راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل ایران در روزهای اخیر از افتتاح اتصال ریلی ایران- افغانستان با افتتاح راه آهن خواف – هرات خبر داد و گفت: با افتتاح این مسیر اولین قدم برای احیای جاده ابریشم برداشته شد.

وی با بیان اینکه 77 کیلومتر خط آهن در خاک ایران به طور کامل ریل‌گذاری گذاری شده است، گفت: این مسیر ریلی با حضور وزیر راه و شهرسازی، استاندار خراسان رضوی و سایر مقامات محلی و وزارت راه و شهرسازی در مرز ایران و افغانستان در منطقه «شمتیغ» به بهره برداری می‌رسد.

وی با اشاره به چشم انداز این مسیر در جابه جایی بار و ترانزیت کالا از محور افغانستان گفت: جابه جایی 27 میلیون تن کالا برای این مسیر تعریف کرده‌ایم. احمدی با تاکید بر اینکه افتتاح راه آهن خواف- هرات اولین قدم برای احیای جاده ابریشم است، تاکید کرد: از این مسیر می‌توانیم به چین متصل شویم و کالا بین چین و اروپا از طریق ایران ترانزیت شود و این خط آهن می تواند باعث رشد اقتصاد منطقه باشد.

در همین حال «عزیز احمد پنجشیری» استاد دانشگاه رشته زمین‌شناسی می‌گوید راه ابریشم علاوه بر اهمیت تجاری، اهمیت فوق العاده در انتقال فرهنگ، مذهب و سیاست جهانی در کشورهای منطقه دارد.

پنجشیری بر این باور است که با بازساری جاده راه ابریشم، بدخشان بصورت خاص و افغانستان در کل، با احداث این شاهراه به بزرگترین و ارزان‌ترین بازار با فاصله بسیار کوتاه وصل می‌شود که می‌تواند افغانستان را قادر بسازد که صادرات خود را که شامل میوه‌جات، مواد صنعتی و سایر فرآورده‌های زراعتی می شوند به بازارهای جهانی صادر کند که باعث رشد سریع عایدات ملی، تولیدات داخلی و اقتصادی کشور می‌شود.

پنجشیری می‌افزاید: با احداث این جاده نه تنها زمینه کار برای افراد بیکار فراهم شده بلکه محصولات مختلف صادراتی افغانستان به بازارهای چین راه یافته و افغانستان از یک کشور مصرفی به طرف تولیدی شدن حرکت می‌کند.

افغانستان بنابر موقعیت خوب جغرافیایی خود در وسط این جاده قرار داشت و شهر بلخ مرکز تلاقی و تمرکز کلیه شاخه‌ها و شعب راه ابریشم محسوب می‌شد. راه ابریشم مهمترین شاخص و مظهر اهمیت ژئواکونومیک افغانستان در قرن دوم میلادی و حتی قرون بعدی محسوب می‌شود. در نتیجه احیای این جاده به وسیله خطوط راه آهن مزیت بالایی را برای کشور افغانستان در بر خواهد داشت.

انتهام پیام/