به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ جنگ‌افزارهای شیمیایی ابزارها یا موادی هستند که به وسیله آن‌ها انسان‌ها و یا موجودات زنده را هدف قرار می‌دهند. در اثر تماس مستقیم این مواد با هر قسمت از بدن جاندار، بدن وی آلوده شده و جاندار به انواع بیماری‌ها بیماری‌های عمومی و یا انحصاری آن ماده مبتلا می‌شود. این مواد می‌توانند به صورت جامد، مایع و یا گاز استفاده شوند.

 جنگ شیمیایی نخستین بار، زمانی كه آلمانی ها در اكتبر 1914 در نوشاپل گلوله های حاوی گاز اشك آور به سوی فرانسوی ها پرتاب كردند، آغاز شد.

با این حال آلمانی ها دست از تلاش برنداشته و در 22 آوریل 1915 گاز كلر را در «یپرس» (Ypres) بلژیك علیه سربازان مستعمراتی فرانسه و پیاده نظام كانادایی كه هیچ ماسكی برای حفاظت از خود نداشتند به كار بردند.

علاوه بر این آلمانی ها به سرعت به فسژن و خردل روی آورده و آنها را در جبهه آزمودند. عامل تاول زای خردل گوگردی به وسیله آلمانی ها در 1917 و در نزدیكی دهكده یپرس بر ضد سربازان فرانسوی به كار گرفته شد و به همین دلیل فرانسویان نام ایپریت (Yperite) را نیز به عامل خردل دادند.

در جنگ جهانی اول حدود 125000 تن عوامل سمی به كار رفت كه در بین آنها 18 عامل كشنده و 27 عامل تحریك كننده بود.

 روند سریع ساخت جنگ افزارهای شیمیایی جدید و كاربرد وسیع آن طی جنگ جهانی اول و مهمتر از همه برانگیخته شدن احساسات عمومی باعث شد بیش از پنجاه كشور معاهده ای مبنی بر عدم كاربرد جنگ افزارهای شیمیایی را در ژنو امضا كنند كه به پروتكل 1925 ژنو (Geneva Protocol) معروف شد.

 
اما تصمیمی درباره منع ساخت و انباشت این سلاح ها گرفته نشد. علاوه بر این با توجه به ویژگی های مواد شیمیایی جنگی (پوشش وسیع، خواص مصدوم كنندگی شدید، افت روحیه شدید دشمن و نیاز به نیروی متخصص و كارآمد جهت درمان و رفع آلودگی) نظر كارشناسان نظامی پس از جنگ جهانی اول، به شدت به طرف این جنگ افزارها معطوف و موجب توسعه این سلاح ها در كشورهای غربی شد و بدین شكل روش های تولید بسیاری از تركیبات شیمیایی به دست آمد. برخی گمان می كردند كه در پناه این معاهده جهانی از این پس در جنگ ها و درگیری ها از سلاح های شیمیایی استفاده ای به عمل نخواهد آمد؛ ولی تاریخ شاهد وقایع ناخوشایند دیگری بود.

 در جنگ ویتنام (1968- 1961 ). آمریكا ییها به طور بسیار گسترده ای از عوامل ضد گیاه به مقدار بیش از 50,000 تن استفاده نمودند كه در واقع اولین كاربرد آن در جنگهای دنیا به شمار می رفت.

این عوامل كه به صورت اسپری از هواپیما پخش می شد، علاوه بر تاثیر بر گیاهان، آثار دیررسی هم بر انسانها گذاشت كه هنوز ملت ویتنام از آن رنج می برد. آمریكا همچنین در سال 1966 چندین مورد بمبهای حاوی گاز BZ را به صورت آزمایشی در ویتنام به كار گرفت.

آمریکایی‌ها نیز در جنگ ویتنام هزاران تُن عامل نارنجی بروی جنگل‌های منطقه ریختند تا آن مکان‌ها یعنی (مخفی گاه ویت کنگ‌ها) را تبدیل به بیابان کنند. بخش عمده این ماده را نیز آلمان‌ها در اختیار آمریکایی‌ها قرار دادند. تحت تاثیر این ماده مهلک دی‌اکسین‌دار ، هنوز پس از ۴۰ سال، در ویتنام بچه‌های معلول به دنیا می آیند.

در سال 1965 كشور مصر در جنگ با یمن از گاز خردل استفاده كرد كه البته تا سالها پس از آن به طور بین المللی شناخته نشد. (جنگ یمن 1967- 1963 )

مهمترین آزمایش سلاح های شیمیایی توسط آمریكایی ها در شمال شرقی كشور برزیل در اكتبر 1984 انجام شد كه طی آن 7000 نفر كشته شدند.

در جریان جنگ دوم مراكز پژوهشی ـ نظامی در آلمان، انگلستان، آمریكا و ژاپن به كوشش های خود جهت تهیه عوامل شیمیایی با سمیت زیاد ادامه دادند.در آلمان سنتز عوامل بسیار سمی اعصاب تابون و ساربن آغاز و با تهیه سومان در سال 1944 دنبال شد كه سمی ترین عامل شیمیایی در جنگ جهانی دوم بود.

تنها كاربرد عمده تسلیحات شیمیایی از جانب آلمانی ها در جریان جنگ جهانی دوم، علیه نیروهای شوروی صورت گرفت؛ ماجرا بدین قرار بود كه در ماههای مه و ژوئن سال 1942، آلمانی ها علیه واحدهای نظامی و غیرنظامی شهر كرچ (Krauch) كه در یكی از معادن پنهان شده و دلیرانه در مقابل دشمن مقاومت می كردند، جنگ افزارها شیمیایی به كار بردند.

در جنگ جهانی دوم نیروهای آلمان فقط در چندین تك در مقابل پارتیزان های شوروی در اودسا و كریمه از جنگ افزارهای شیمیایی استفاده كردند. انگلیسی ها و امریكایی ها ماده ای تحت نام ناپالم (نفت ژله شده كه ماده ای سوزان و خطرناك است) ساختند و از طریق بمباران های هوایی در آتش زدن شهرها و سربازان حریف استفاده كردند «بر اثرار بمباران هامبورگ توسط هواپیماهای متفقین در سال 1942، حدود 200 هزار غیرنظامی سوختند... در 1945 نیز امریكایی ها در سدان از ناپالم استفاده كردند كه تلفات ناشی از آن را حدود 400 هزار نفر گزارش كرده اند.

اما فاجعه آمیزترین كاربرد سلاح های شیمیایی، استفاده عراق از این جنگ افزارها در طول 8 سال جنگ تحمیلی بود.

در سال ۱۹۸۸ و در روزهایی که آتش جنگ ایران و عراق رو به سردی بود، آمریکا با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای دریافت که ایران در شرف یک پیروزی استراتژیک مهم با نفوذ در خط دفاعی عراق است. مقامات اطلاعاتی آمریکا محل قرارگیری ارتش ایران را در اختیار عراق قرار دادند، با آگاهی کامل از اینکه ارتش صدام حسین از گازهای شیمیایی و گاز سارین که از مرگبار‌ترین گازهای عصبی است، استفاده خواهد کرد. این اطلاعات شامل تصاویر و نقشه‌های جابجایی ارتش ایران، همچنین قرارگاه‌های لجستیک و جزئیاتی از دفاع هوایی ایران بود.

در اوایل سال ۱۹۸۸ عراقی‌ها با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، نقشه‌ها و اطلاعات به دست آمده، چهار حملهٔ سنگین با گاز خردل و سارین انجام دادند. این حملات که علیه شهرهای ایران و حتی علیه شهر عراقی حلبچه نیز انجام شد، ‌هزاران کشته و دهها هزار زخمی بر جای گذاشت که عوارض آن در میان بسیاری از شیمیایی شده ها هنوز هم وجود دارد.

 بنابر گزارش‌های به دست آمده از اسناد سیا که به تازگی از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده‌اند و مصاحبه با مقامات سابق اطلاعاتی – امنیتی همچون فرانکونا سرهنگ بازنشسته ارتش آمریکا که در سالهای هشتاد کاردار نظامی این کشور در بغداد بوده، ایالات متحده از آغاز سال ۱۹۸۳ شواهد محکمی در دست داشت، مبنی بر اینکه عراق از سلاح‌های شیمیایی استفاده خواهد کرد. این مدارک نشان می‌دهند که مقامات آمریکایی به طور مرتب از میزان حمله‌های شیمیایی و کاربرد گازهای اعصاب اطلاع داشته‌اند. این شواهد به مثابه مجوز رسمی صادر شده توسط مقامات آمریکایی و همدستی آن‌ها در یکی از فجیع‌ترین حملات شیمیایی تاریخ به شمار می‌آیند.

روزنامه دانمارکی “اینفورمیشن” در گزارشی فاش کرد: اسناد ارتش افغانستان نشان می‌دهد نیروهای خارجی تحت رهبری آمریکا از سلاح‌های شمیایی و کشتار جمعی نظیر بمبهای فسفری سفید در نواحی پرجمعیت افغانستان استفاده کرده‌اند.

 بر اساس این اسناد، ائتلاف اشغالگران افغانستان از بمبهای فسفری سفید و موشک در جنگ افغانستان استفاده کرده اند. این نوع فسفر در مجاورت با اکسیژن هوا به سرعت مشتعل شده و امکان خاموش کردن آن فقط در صورت حذف کامل اکسیژن امکان دارد. اگر این ماده روی سر و سینه ریخته شود در کمتر از ۳ ثانیه سبب مرگ فرد می شود و در صورتی که روی دست یا پاها ریخته شود به علت گرمای زیادی که از سوختن فسفر آزاد می شود، دمای خون بالا می رود و بازگشت آن به قلب سبب از بین رفتن تمام ارگانها و در نهایت قلب می شود.

نظامیان آمریکایی در چند سال اخیر به بهانه مبارزه با طالبان در بخشهای مختلفی از افغانستان از سلاح های شیمیایی همچون مهمات “ترموباریک” و بمبهای “بانکر بوستر” علیه مردم بی دفاع این کشور استفاده کرده اند و تولد نوزادان ناقص الخلقه در افغانستان، پاکستان و عراق ثمره استفاده آمریکا از سلاح های شیمیایی است.

 دولت آمریکا با استفاده از تسلیحات کشتار جمعی در عراق از جمله شهر فلوجه و بصره باعث کشته شدن هزاران نفر شد و هم اکنون بسیاری از مردم عراق از عوارض ناشی از سلاح های شیمیایی در حمله به کشورشان رنج می برند. بر اساس مدارک سری که ویکی لیکس منتشر کرده در سال ۲۰۰۳ نیروهای آمریکایی مستقر در عراق حداقل دو هزارو سیصد و هشتاد و شش واحد سلاح شیمیایی دریافت کرده اند.

کارشناسان عراقی بر این باورند تا سه نسل دیگر بعید است که در عراق یک انسان کامل به دنیا بیاید چراکه اثر اشعه های اورانیوم غنی شده که جنگ ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳ در این کشور برجای گذاشت تا یک قرن باقی می ماند.

  در سال 2015 عناصر گروه تروریستی داعش از بمب های حاوی مواد شیمیایی در حمله به محله های مسکونی شهر حلب استفاده کردند.

گزارش از: علی کاظمی

انتهای پیام/